مقدمه و هدف : آموزش و پرورش سالیانه هزینه قابل توجهی صرف تحصیل دانش آموزان می کند و افت تحصیلی دانش آموزان علاوه بر اینکه موجب هدر رفت هزینه های کشور می شود منابع نیروی انسانی نسل آینده را در معرض خطر قرار می دهد؛ بنابراین این مطالعه با هدف بررسی نقش میانجی ارضای نیازهای روان شناختی در رابطه بین الگوهای ارتباطی خانواده و ادراک از محیط کلاس با خودتنظیمی تحصیلی صورت گرفت. مواد و روش ها : در این مطالعه توصیفی-همبستگی تعداد 225 دانش آموز دختر دوره دوم متوسطه از میان دانش آموزان مدارس شهر شیراز به روش تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. شرکت کنندگان پرسشنامه های ارضاء نیازهای روان شناختی گانیه (2003)، الگوهای ارتباطی خانواده کوئرنر و فیتزپاتریک (2002)، خودتنظیمی تحصیلی سواری و عرب زاده (1392) و ادراک از محیط کلاس جنتری، گبل و ریزا (2002) را تکمیل کردند. یافته ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS-20 و SMART-PLS-3 با روش آماری معادلات ساختاری و ضریب همبستگی پیرسون تجزیه تحلیل شدند. یافته ها : . نتایج به دست آمده نشان داد ارضای نیازهای روان شناختی پایه، جهت گیری گفت وشنود و ادراک از محیط کلاس با خودتنظیمی تحصیلی ارتباط معناداری دارند (05/0 > p). همچنین، ارضای نیازهای روان شناختی پایه بین جهت گیری گفت وشنود و ادراک از محیط کلاس با خودتنظیمی تحصیلی نقش واسطه ایفا کرد. بحث و نتیجه گیری: بنابراین بر اساس یافته های به دست آمده در این مطالعه می توان گفت که جدا از عوامل اثرگذار خانوادگی و آموزشی، ارضای نیازهای روان شناختی به عنوان یک متغیر واسطه گر در جهت بهبود عملکرد تحصیلی نقش داشته و می بایست در جهت بهبود خود تنظیمی تحصیلی مد نظر قرار گیرد.
