نقش نشخوار فکری و سرسختی روان شناختی در پیش بینی خطرپذیری دانش آموزان (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

زمینه و هدف: با توجه به اینکه انجام رفتارهای پرخطر باعث ایجاد آسیب های جدی به فرد و جامعه می شود، شناسایی این گونه رفتارها و عوامل مؤثر بر آنها از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در همین راستا در سال های اخیر بررس ی الگوه ای تفک ر در ایجاد و تداوم این رفتار مورد توجه روان شناسان و متخصصان قرار گرفته است. بدین ترتیب مطالعه حاضر با هدف نقش نشخوار فکری و سرسختی روان شناختی در پیش بینی خطرپذیری نوجوانان انجام شد. روش: پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان پسر مقطع متوسطه اول شهر سرایان در سال تحصیلی 1399-1398 بودند که 205 نفر از آنها به روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه مورد مطالعه، انتخاب شدند. برای جمع آوری داده های لازم در این پژوهش از پرسش نامه نشخوار فکری نالن- هوکسما و مارو (1991)، مقیاس سرسختی روان شناختی کیامرئی و همکاران (1377) و پرسش نامه رفتارهای پرخطر زاده محمدی و همکاران (1390) استفاده شد. جهت تحلیل داده، از روش های آماری میانگین، انحراف استاندارد، ضریب همبستگی پیرسون، و رگرسیون چندگانه به شیوه هم زمان استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد بین نشخوار فکری با خطرپذیری، رابطه مثبت و معنادار (0/001 > P)، اما بین سرسختی روان شناختی و مؤلفه های آن با خطرپذیری، رابطه منفی و معنادار وجود دارد (0/001 > P). همچنین نشخوار فکری و سرسختی روان شناختی توانستند در مجموع 26/06 درصد (0/01>P) از واریانس خطرپذیری نوجوانان را تبیین کنند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج این پژوهش می توان نتیجه گیری کرد که با اصلاح تفسیرهای ذهنی و بهبود شاخص های روان شناختی مانند تاب آوری، می توان میزان خطرپذیری رفتارهای نوجوانان را کاهش داد.