هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش ویژگی های شخصیتی و ابعاد محیط ارتباطی خانواده در درگیری تحصیلی با واسطه گری اشتیاق بود. بدین منظور 375 دانش آموز دوره دوم متوسطه (200 دختر و 175 پسر) از دبیرستان های ناحیه دو استان یزد که در سال تحصیلی 97_1396 مشغول به تحصیل بودند، به روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. جهت اندازه گیری متغیرهای پژوهش از پرسش نامه ویژگی های شخصیتی NEO-FFI (کاستا و مک کری، 1992)، پرسش نامه محیط ارتباطی خانواده FCEI (فیتزپاتریک و ریچی، 1994)، پرسش نامه درگیری تحصیلی (شوفیلی و همکاران، 2002) و پرسش نامه شور و اشتیاق (والرند و همکاران، 2003) استفاده شد. یافته های مدلسازی معادلات ساختاری نشان داد که وظیفه شناسی از بین ویژگی های شخصیتی و بیانگری خانواده اثر مثبت مستقیم و غیرمستقیم (با واسطه گری اشتیاق) بر درگیری تحصیلی دارند. برون گرایی از بین ویژگی های شخصیتی و سنت گرایی ساختاری از محیط ارتباطی خانواده نیز تنها اثر مثبت غیرمستقیم (با واسطه گری اشتیاق) بر درگیری تحصیلی دارند. بنابراین می توان متغیر مکنون اشتیاق را به عنوان یک واسطه مؤثر در مسیر اثرگذاری ابعاد شخصیتی و خانوادگی بر متغیر مکنون درگیری تحصیلی معرفی نمود.
