طراحی و تبیین الگوی مفهومی مبانی کرامت انسانی از منظر آموزه های دینی با تأکید بر فرهنگ رضوی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

هدف این پژوهش، تبیین مبانی اساسی کرامت انسان و ارائه مدل مفهومی آن از منظر آموزه های دینی با تأکید بر فرهنگ رضوی است. پژوهش از نوع کیفی است و در آن برای بررسی مبانی کرامت انسانی از روش تحلیل مضمون استفاده شده است. مضامین پژوهش در سه سطح استخراج و تحلیل شده است: «مضامین کلان (فراگیر)، مضامین یکپارچه کننده (سازمان دهنده) و مضامین اصلی و پایه». برای گردآوری و شناسایی مضامین مرتبط با مبانی دینی و فرهنگ رضوی، ابتدا مبانی نظری و دیدگاه های اندیشمندان اسلامی بررسی و سپس مضامین مربوط استخراج و کدگذاری شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد مضمون کلان (فراگیر) مبانی کرامت انسانی بر اساس مبانی نظری و پیشینه تحقیق به سه مضمون یکپارچه کننده (سازمان دهنده) «مبانی اعتقادی»، «مبانی معرفتی» و «مبانی ارزشی» تحلیل یافته است. مضمون یکپارچه کننده مبانی اعتقادی خود به 7 مضمون کلیدی (خلیفهاللهی، حامل اسماء الهی، روح الهی، امانتداری الهی، هدایت الهی، اشرف مخلوقات و عبد الهی) تحلیل یافته است. مضمون یکپارچه کننده مبانی معرفتی به 3 مضمون کلیدی (عقلانیت، کسب دانش و درک و فهم) تحلیل یافته است و در نهایت مضمون یکپارچه کننده مبانی ارزشی به 12 مضمون کلیدی (تقوا، عدالت، آزادی، رعایت حقوق، عزتمندی، صبر و اسقامت، احسان، احترام، محبت، گذشت و ایثار، صداقت و دوستی) تجزیه شده است. این یافته ها می تواند به عنوان الگوی مفهومی کرامت انسانی مبتنی بر آموزه های دینی و فرهنگ رضوی، بهره برداری شود.