الگوی ساختاریِ توسعه نظام دانش و دلالت های آن از منظر قرآن کریم در چارچوب مبانی حکمت متعالیه (مقاله پژوهشی حوزه)

چکیده

توسعه در وجه انضمامیِ خود، تابعِ بسط و تعالیِ نظر و عمل به نحو توأمان است. به همین وزان، توسعه در واقعیت اجتماعی، نسبتی متقابل با توسعه نظام دانش و علوم دارد. اینکه سنخ دانش و علوم چگونه و بر مبنای چه الگوی ساختاری و ارزشی ای بسط یابد، متأثر از مبانی معرفتی حاکم بر نگرش فردی و جمعی پدیدآورندگان علوم و نیز تجارب ایشان است. این، بدان معناست که نحوه توسعه دانش و علوم، گرانبار از پیش فرض هایی است که خواه ناخواه با پذیرش یک الگوی ساختاری، تسری و امتداد می یابند؛ ازاین رو هر دستگاه معرفتی بایسته است مبتنی بر مبانیِ خود، الگوی توسعه منظومه دانش و علوم را شناسایی نموده، رهیافتی روش شناختی نسبت به توسعه دانش و علوم داشته باشد. مقاله حاضر از منظر این ضرورت، با استفاده از مبانی حکمت متعالیه، به تأمل در الگوی ساختاریِ توسعه نظام دانش و علوم بر مبنای دلالت های آیات قرآن کریم پرداخته است. هدف این مقاله، ترسیم یک الگوی عام طبقه بندی دانش نیست، بلکه آن است که بتواند با شناساییِ مبادی معرفت، در نظام روابط انسان از منظر دلالت آیات قرآن کریم، نحوه بسط دانش و علوم را شناسایی و تبیین نماید.