هنر مقابله و دیدگاه هاى ابن ابى الحدید (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

به هنگام جستجو دربارهء فن مقابله به عنوان صنعتى بدیعى درکتاب هاى بلاغت، به دیدگاه هاى متفاوت و گاه مشابهى از علماى بلاغت دست مى یابیم ولى با این حال، ابعادى از موضوع همچنان ناگفته باقى مانده است. نگارنده ضمن تأمل در دیدگاه ها و نظرات ابن ابى الحدید در شرح نهج البلاغه، با وسعت دیدگاه این مولف در تشریح جنبه ها و مسائل گوناگون این فن بدیع (مقابله) و نظر صائب او روبرو شد. از آنجا که وى جمیع آراء مختلف در این باب را به بحث و داورى گذاشته است، بر آن شد تا به طبقه بندى حاصل از تأملات ابن ابى الحدید بپردازد و آنها را در محورهاى زیر جمع بندى کند و مورد بحث قرار دهد: ا) تعریف مقابله، 2) کاربرد مقابله و شرایط آن، 3) دیدگاه شخصى ابن ابى الحدید و نقد ابن الاثیر، 4) تقسیم مقابله از نظر تعداد، 5) نتیجه گیرى و ارزیابى نهایى.