ویژگی های روان سنجی

هدف از اجرای پژوهش، بررسی ویژگی های روان سنجی درگیری تحصیلی بود که متمرکز بر دو بعد روان شناختی و شناختی است. این پژوهش توصیفی در بین دانش آموزان دبیرستانی شهر درمیان خراسان جنوبی انجام گرفت (2002N=). نمونه ای به حجم 400 نفر به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. شرکت کنندگان پرسشنامه درگیری تحصیلی را تکمیل کردند. تحلیل عاملی تأییدی و تحلیل اعتبار بر روی داده ها اجرا شد. یافته ها نشان می دهد که مدل شش عامل مرتبه اول نسبت به مدل های رقیب از برازندگی بهتری برخوردار است. سه مؤلفه روابط معلم-شاگرد، حمایت همسالان از یادگیری و حمایت خانواده از یادگیری (درگیری روان شناختی) و سه مؤلفه هدف ها و آرزوهای آینده، کنترل بر تکالیف مدرسه و انگیزش بیرونی (درگیری شناختی) به وضوح یک ساختار شش عاملی درگیری تحصیلی را تشکیل می دادند. خرده مقیاس ها از اعتبار مناسبی برخوردار بودند. روایی ملاکی مقیاس نشان داد که خودکارآمدی و وظیفه شناسی با خرده مقیاس های درگیری تحصیلی، همبستگی مثبت و معنی داری دارند. تنها همبستگی وظیفه شناسی با انگیزش بیرونی معنی دار نبود. لذا مقیاس مورد نظر در جامعه پژوهش رواست و توان تبیین ویژگی های روان شناختی و شناختی درگیری تحصیلی را دارد.

هدف از اجرای پژوهش حاضر، تعیین ویژگی های روان سنجی و ساختار عاملی ابزار رشد اوایل زندگی در کودکان پیش دبستانی مشهد بود. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی مقطعی بود. نمونه ای به حجم 456 کودک (226 دختر و 230 پسر) از کودکان پیش دبستانی (4 تا 6 ساله) در سال تحصیلی 97-98 به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب و مربیان این افراد به گویه های ابزار رشد اوایل زندگی پاسخ دادند. ابتدا با استفاده از نرم افزار R تحلیل عاملی تأییدی اجرا شد. مدل پنج عاملی اولیه با داده ها برازش کافی نداشت، بنابراین نمونه به دو زیرنمونه 228 نفری تقسیم شد. در زیرنمونه اول، تحلیل عاملی اکتشافی اجرا شد و 2 گویه از ابزار کنار گذاشته شد. در زیرنمونه دوم، تحلیل عاملی تأییدی اجرا شد، مدل پنج عاملی حاصل از تحلیل عاملی اکتشافی با داده ها برازش داشت. پارامترهای گویه ها با استفاده از نظریه کلاسیک آزمون برآورد شد و تمامی خرده مقیاس ها از اعتبار مناسب برخوردار بودند. سپس برازش گویه ها با مدل امتیاز پاره ای (PCM) بررسی شد. پس از حذف گویه های نامناسب، اعتبار ابزار 97/0 و شاخص PSI 95/0 به دست آمد. بین میانگین دختران و پسران در تمامی خرده مقیاس ها تفاوت وجود داشت. کارکرد افتراقی گویه ها نشان داد 26 گویه در بین گروه دختران و پسران از کارکرد افتراقی مناسب برخوردارند. درنهایت، ابزاری با 93 گویه با ویژگی های روان سجی مطلوب برای کودکان پیش دبستانی تهیه شد.

زمینه و هدف: پرخاشگری جنسی و تجاوز جنسی یکی از مفاهیم پر چالش در عصر کنونی است؛ بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس پذیرش پنداره های مدرن پرخاشگری جنسی (AMMSA) در جمعیت ایرانی بود. برای این منظور ساختار عاملی، اعتبار و روایی این مقیاس مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش ها: برای بررسی هدف پژوهش گروه نمونه به حجم ۹۳۷ نفر از افراد ایرانی که بین 20 تا 50 سال داشتند و با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده بودند، مقیاس پذیرش پنداره های مدرن پرخاشگری جنسی را تکمیل کردند. جهت بررسی ساختار عاملی مقیاس از تحلیل عاملی تأییدی، برای بررسی روایی از ضریب همبستگی پیرسون و برای تعیین همسانی درونی مؤلفه های این مقیاس، از روش آلفای کرونباخ استفاده شد. همچنین برای بررسی پایایی بازآزمایی، ضریب همبستگی درون رده ای مورد استفاده قرار گرفت. یافته ها: تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که مقیاس (AMMSA) از ساختار عاملی قابل قبولی برخوردار است. ضرایب آلفای کرونباخ به دست آمده از همه مؤلفه ها (بالای 9/0) نیز نشان داد این مقیاس از همسانی درونی مناسبی دارد و همچنین ضرایب همبستگی مقیاس واکنش پذیری بین فردی و مقیاس جنسیت گرایی دوسوگرا ، به ترتیب روایی واگرا و همگرای مقیاس را تائید کردند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که مقیاس پذیرش پنداره های مدرن پرخاشگری جنسی (AMMSA) در جامعه ایرانی از روایی و اعتبار خوبی برخوردار است.

مقدمه: در حیطه روابط زناشویی، ذهن آگاهی به عنوان یک مفهوم مهم در افزایش کیفیت ارتباط و بهبود رابطه زوج مطرح است اما پژوهش های انجام شده نشان می دهند که ابزار های معتبر اندکی در این حیطه وجود دارد. هدف پژوهش حاضر تعیین ویژگی های روان سنجی مقیاس ذهن آگاهی در روابط زوجین (MCRS) در جامعه ایرانی بود که می تواند به پرکردن این شکاف کمک کند.روش: پژوهش حاضر از نوع روان سنجی بود. نمونه پژوهش متشکل از 720 نفر از زنان و مردان ایرانی با میانگین سنی 35 سال بود که با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس از میان ساکنان شهر تهران در سال 1402 انتخاب شدند. نسخه فارسی مقیاس همراه با پرسشنامه های ثبات تعاملات زناشویی، سرخوردگی زناشویی و حساسیت به طرد، اجرا گردید. برای بررسی روایی مقیاس از روش تحلیل عاملی تأییدی و برای روش اعتبار (همسانی درونی) آن نیز از روش محاسبه آلفای کرونباخ بهره گرفته شد. جهت بررسی اعتبار (پایایی) نیز از روش بازآزمایی استفاده شد.یافته ها: تحلیل یافته ها با استفاده از نرم افزار SPSS 21 و AMOS 24 انجام شد که حاکی از برازش و مطلوب بودن مدل هشت عاملی ذهن آگاهی در رابطه زوجین است. اعتبار این مقیاس با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای عدم قضاوت 0/87، صبر 0/07، ذهن مبتدی 0/89، اعتماد به خود 0/83، عدم تلاش 0/64، پذیرش 0/76، رها کردن 0/69، توجه کردن0/74 و برای کل مقیاس برابر با 0/92 در سطح معناداری 0/01به دست آمد. همچنین یافته ها نشان دادند که میان عوامل ذهن آگاهی روبط بین زوج ها و ثبات تعاملات زناشویی رابطه مستقیم معنادار و با حساسیت به طرد و نارضایتی زناشویی رابطه معنادار منفی دارد که نشانگر روایی همگرا واگرا مقیاس ذهن آگاهی در روابط زوجین است.نتیجه گیری: بر اساس نتایج این پژوهش نسخه فارسی پرسشنامه ذهن آگاهی در روابط زوجین از روایی و پایایی کافی برخوردار است و می تواند ابزار مفیدی جهت مداخلات زوج درمانی و اهداف پژوهشی باشد.

پژوهش پیش رو با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی پرسشنامه حضور اجتماعی دانشجویان به شیوه مجازی انجام شده است. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ بوده است (16500). بر اساس فرمول کوکران نمونه برابر با ۳۶۷ نفر براساس روش تصادفی چندمرحله ای انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه حضور اجتماعی ین و تو (2008) بود. برای تحلیل داده ها از همبستگی پیرسون و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. در بخش یافته ها پایایی پرسشنامه بر اساس آلفای کرونباخ برای مقیاس کلی و ابعاد آن تائید گردید. روایی تأییدی پرسشنامه بر اساس دیدگاه متخصصان روانشناسی مورد تائید قرار گرفت. بر اساس تحلیل عاملی تأییدی گوته های پرسشنامه حضور اجتماعی بار عاملی مناسب و معنادار داشت و حضور اجتماعی از چهار عامل بافت اجتماعی، حریم خصوصی، تعامل و ارتباط آنلاین تشکیل شده است. شاخص های برازش نشان داد که مدل اندازه گیری پرسشنامه حضور اجتماعی از برازش مناسب برخوردار است. روی هم رفته نتایج گویای این بود که پرسشنامه حضور اجتماعی با اندازه گیری چهار بعد بافت اجتماعی، حریم خصوصی، تعامل و ارتباط آنلاین ابزاری معتبر برای تعیین میزان برخورداری افراد از این ویژگی توانمندساز است و به همین سبب به راحتی مورداستفاده پژوهشگران و متخصصان در عرصه روانشناسی و علوم اجتماعی قرار گیرد.

این پژوهش با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس درگیری تحصیلی فرد-موقعیت تدوین شده برای دانشجویان توسط آلونسو-تاپیا، مرینو-تجدور و هورتاس (2022)، انجام شد. در این مقیاس چهار مولفه شناختی، رفتاری، هیجانی و عاملیت در پنج موقعیت تحصیلی برای دانشجویان ارزیابی شد. جامعه آماری کلیه دانشجویان کارشناسی ورودی سال های 1398 تا 1401 دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه الزهرا بودند؛ که پس از درخواست همکاری از همه آن ها، 362 دانشجو در پژوهش شرکت کردند. برای گرداوری داده ها از سه مقیاس درگیری تحصیلی فرد-موقعیت برای دانشجویان آلونسو-تاپیا، مرینو-تجدور و هورتاس (2022)، مقیاس درگیری تحصیلی ریو (2013) و مقیاس اهمال کاری تاکمن (1991) استفاده شد. پس از گردآوری داده ها، سه مدل تحلیل عاملی تاییدی شامل مدل تک عاملی، مدل مرتبه دوم و مدل سلسه مراتبی چند صفتی ارزیابی شد و مدل چند صفتی در مقایسه با سایر مدل ها، دارای برازش بهتری بود. به عبارت دیگر، مدل درگیری تحصیلی و مولفه هایش تحت تاثیر موقعیت های یادگیری خاصی که دانشجویان با آن مواجه می شوند، برازش بهتری با داده های دانشجویان داشت. در بررسی روایی همگرا و واگرا، مقیاس درگیری تحصیلی (ریو، 2013) همبستگی مثبت و معنادار و مقیاس اهمال کاری (تاکمن، 1991) همبستگی منفی و معنادار با مقیاس درگیری تحصیلی فرد-موقعیت برای دانشجویان داشت. ضریب پایایی با استفاده از آلفای کرونباخ و امگا مک دونالد به ترتیب 871/0 و 875/0 به دست آمد. در مجموع، مدل درگیری تحصیلی و مولفه هایش تحت تاثیر موقعیت های یادگیری خاصی که دانشجویان با آن مواجه می شوند، برازش بهتری با داده های دانشجویان داشت

پیشتر تاثیر حمایت تحصیلی بر تحولِ فردی و تحصیلی یادگیرندگان نشان داده شده است. بر این اساس، این پژوهش با هدف اعتباریابی نسخه فارسی پرسش نامه حمایت تحصیلی ادراک شده برای نوجوانان انجام شد. 400 نوجوان (200 دختر و 200 پسر) که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند به پرسش نامه حمایت تحصیلی ادارک شده (رییز و همکاران، 2022)، علاقه تحصیلی برای نوجوانان (لیو و همکاران، 2019)، نسخه کوتاه مقیاس نظم بخشی انگیزشی (کیم و همکاران، 2018) و پایستگی انگیزشی (کنستانتین و همکاران، 2012) پاسخ دادند. نتایج تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که پرسش نامه حمایت تحصیلی برای نوجوانان با ساختاری مشتمل بر سه عامل حمایت والدین، حمایت معلمان و حمایت همسالان، از روایی عاملی خوبی برخوردار بود. نتایج تحلیل عاملی تاییدی چندگروهی نیز، تغییرناپذیری بین گروهی ساختار عاملی، بارهای عاملی، مقادیر خطا و واریانس ها و کواریانس های بین عاملی پرسش نامه حمایت تحصیلی را برای نوجوانان دختر و پسر نشان داد. علاوه بر این، نتایج مربوط به همبستگی بین ابعاد حمایت تحصیلی برای نوجوانان با نظم بخشی انگیزشی، پایستگی انگیزشی و علاقه تحصیلی، از روایی ملاکی نسخه فارسی پرسش نامه مزبور، حمایت کرد. مقادیر ضرایب همسانی درونی عامل های حمایت والدین، حمایت معلمان و حمایت همسالان، به ترتیب برابر با 90/0، 83/0 و 83/0 به دست آمد. نتایج اعتبارسنجی نسخه فارسی پرسش نامه حمایت تحصیلی برای نوجوانان نشان داد که این مقیاس از روایی و پایایی مناسبی برخوردار است و در مطالعات بعدی می توان از آن استفاده کرد

توکل به خدا یکی از روش های مقابله مذهبی است که در شرایط سخت، می تواند راهگشای افراد باشد. هدف پژوهش حاضر، کوتاه سازی و تهیه دو فرم موازی از فرم بلند مقیاس توکل به خدا و بررسی ویژگی های روان سنجی آن ها در افراد متأهل بود. پژوهش حاضر باتوجه به هدف، از نوع کاربردی و از نظر شیوه جمع آوری داده ها، از نوع پژوهش های توصیفی – همبستگی است. جامعه پژوهش شامل کلیه مردان و زنان متأهل شهر تهران در مناطق شمال، جنوب، شرق، غرب و مرکز بودند که از میان آن ها با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای، 773 نفر انتخاب شدند. برای بررسی ویژگی های روان سنجی فرم های موازی، از تحلیل عاملی تأییدی و همبستگی با دیگر ابزارها استفاده شد. نتایج نشان داد که هر دو فرم موازی مقیاس توکل به خدا، از شاخص های برازش مطلوبی در مردان و زنان، برخوردار هستند که حاکی از مناسب بودن روایی سازه فرم های مقیاس توکل به خدا بود. جهت بررسی پایایی از ضریب آلفای کرونباخ و سنجش همبستگی بین ابعاد دو فرم موازی استفاده شد که نتایج، حاکی از مناسب بودن مقادیر در هر سه بعد رفتار، شناخت و هیجان بود. همچنین تمامی ابعاد در هر دو فرم، همبستگی های مثبت و معناداری را با دلبستگی ایمن به خدا و بزرگسالان نشان دادند و در مقابل، با دلبستگی اضطرابی و اجتنابی به خدا و اضطرابی بزرگسالان، همبستگی های منفی و معناداری داشتند که نشان دهنده روایی همگرا و واگرای مناسب فرم های موازی است. در نتیجه، می توان گفت که هر دو فرم موازی توکل به خدا از ویژگی های روان سنجی مناسبی برای به کارگیری در پژوهش های روان شناختی برخوردارند.

زمینه: احساس گناه در نتیجه اختلاف ادراک شده بین رفتار افراد و اصول اخلاقی آن ها ایجاد می شود. با توجه به چندبعدی بودن مفهوم اخلاق، این هیجان نیز می تواند به شکل های متفاوتی بروز یابد. با این حال، ابزار معتبری که بتواند گرایش افراد به تجربه انواع مختلف احساس گناه را در جامعه ایران اندازه گیری کند، وجود ندارد. هدف: مطالعه حاضر با هدف بررسی ساختار عاملی و ویژگی های روان سنجی مقیاس جهت گیری اخلاقی احساس گناه در ایران انجام شد. روش: این پژوهش از لحاظ هدف جزء پژوهش های کاربردی و از نظر شیوه جمع آوری داده ها از نوع مطالعات پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش شامل همه بزرگسالان ایرانی فعال در شبکه های اجتماعی ایتا، اینستاگرام، واتس اپ و تلگرام در بازه زمانی فروردین تا اردیبهشت 1402 بود. تعداد 662 نفر از طریق نمونه گیری در دسترس و به شکل آنلاین به ابزارهای پژوهش شامل مقیاس های جهت گیری اخلاقی احساس گناه (مانچینی و همکاران، 2022 الف)، آمادگی شرم و گناه (کوهن و همکاران، 2011)، چندش اخلاقی (تیبور و همکاران، 2009) و صفات سنگدلی و عاری از احساس (فریک، 2004) پاسخ دادند. داده ها با استفاده از روش های تحلیل عاملی تأییدی، ضریب همبستگی پیرسون، محاسبه آلفای کرونباخ و ضریب آزمون-بازآزمون، از طریق نرم افزارهای SPSS و AMOS تحلیل شدند. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی تأییدی، ساختار 4 عاملی پرسشنامه را تأیید کرده و نشان داد که مدل از برازش مناسبی برخودار است. ضریب همبستگی بین نمرات مقیاس MOGS و سایر ابزارهای پژوهش، بسته به نوع مقیاس، مثبت یا منفی و معنی دار به دست آمد (01/0 p<) که نشانگر اعتبار همگرای مقیاس بود. هم چنین، همسانی دورنی مقیاس با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ در دامنه 65/0 تا 84/0 و ضریب آزمون-بازآزمون عامل ها (به فاصله دو هفته) بین 72/0 تا 89/0 محاسبه شد که نشان دهنده پایایی قابل قبول مقیاس بود. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش، پژوهشگران می توانند از این مقیاس به عنوان ابزاری مختصر و قابل اعتماد جهت ارزیابی گرایش افراد به تجربه انواع مختلف احساس گناه در جامعه ایران استفاده نمایند.

زمینه: با توجه به اهمیت نقش مؤلفه احساس خود در ماهیت و شدت اختلال های شخصیت و نبود ابزار معتبری برای ارزیابی و سنجش میزان یکپارچگی احساس خود در کشور ایران، نیاز به ترجمه و اعتباریابی مقیاس احساس خود که در سایر کشورها ساخته و استاندارد شده، بیش از پیش احساس می شود. هدف: هدف از پژوهش حاضر ترجمه، اعتباریابی و بررسی ویژگی های روانسنجی نسخه فارسی مقیاس احساس خود بود. روش: در پژوهش حاضر، روش پژوهش به لحاظ هدف جزو پژوهش های تحقیق و توسعه و به لحاظ شیوه گردآوری داده ها (طرح پژوهش) از نوع توصیفی-پیمایشی بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه های دولتی شهر تهران (وابسته به وزارت علوم) در سال تحصیلی 1403-1402 بود که از میان آن ها 510 نفر با روش نمونه گیری در دسترس به عنوان گروه نمونه پژوهش انتخاب شدند. نسخه نهایی مقیاس احساس خود (فلری و ایکس، 2007) پس از فرایند ترجمه، بازترجمه و تأیید روایی محتوایی، همراه با مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس (لوی باند و لوی باند، 1995) و پرسشنامه شخصیت مرزی (لیشنرنیگ، 1999) به شکل آنلاین توزیع شد. بعد از جمع آوری داده ها، از نرم افزارهای آماری SPSS-25 و LISREL-8 و از روش تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی برای تجزیه و تحلیل آماری داده ها استفاده شد. یافته ها: نتایج حاکی از مطلوب بودن و برتری مدل دوعاملی نسبت به مدل تک عاملی بود. ضریب آلفای کرونباخ برای عامل اول 91/0 و برای عامل دوم 67/0 بود. همچنین، عامل احساس خود شکننده با افسردگی، اضطراب، استرس و رگه های شخصیت مرزی همبستگی مستقیم و معنی دار داشت و از سوی دیگر عامل احساس خود منسجم صرفاً با افسردگی، اضطراب و استرس همبستگی مستقیم و معنی دار داشت. نتیجه گیری: باتوجه به مطلوب بودن ویژگی های روانسنجی نسخه فارسی مقیاس احساس خود، می توان استفاده از آن با اهداف پژوهشی، تشخیصی و بالینی را به متخصصان حیطه روانشناسی پیشنهاد داد.