مدل EFQM

از جمله مشکلات مهم امروز صنعت کشور عدم رقابت پذیری است که یکی از ارکان این مشکل بزرگ عدم شفافیت بازار می باشد. منظور اینکه اطلاعات به اندازه کافی در محیط بازار وجود ندارد. لذا معاملات و مبادلات با کارایی بالا انجام نمی شود. در صورتیکه اطلاعات موجود در بازار افزایش یابد، از یک طرف مشتریان خریدهای بهینه تری را انجام خواهند داد و از طرف دیگر تولیدکنندگان نیز ترغیب می شوند که برای حفظ یا افزایش سهم بازار خود تلاش بیشتری نمایند. این مساله (عدم شفافیت بازار) برای شرکت های انفورماتیکی کشور نیز مطرح بوده است. در این مقاله جستجویی گسترده در ارتباط با سابقه رتبه بندی در دنیا، تکنیک ها و متدولوژی های رتبه بندی و مدل های ارزیابی سازمان انجام گرفته است. خروجی این کار توسعه مدلی جهت بررسی شرکت های انفورماتیکی بوده است. دراین مدل یک شرکت بر اساس سه حوزه ورودی، پردازش و خروجی مورد بررسی قرار می گیرد. سپس یک تکنیک کمی مدل مذکور را تکمیل نموده است. در نهایت نیز نمره هر شرکت بر اساس جذابیت سرمایه گذاری محاسبه شده و بر مبنای آن رتبه بندی شرکت ها صورت گرفته است.

مدل های تعالی سازمانی ابزاری قدرتمند در ارزیابی عملکرد سازمان ها بشمار می آیند و بسیاری سازمان ها در جهان از این ابزارها بهره جسته­اند. در این سال ها سازمان های ایرانی هم برای ارزیابی عملکرد خود یکی از رایج ترین این مدل­ ها یعنی مدل تعالی بنیاد کیفیت اروپا (EFQM) را به کار گرفته­اند. از آنجا که بررسیِ تطبیقیِ نتایج چنین ارزیابیهایی می تواند در درک و بهبود سازوکارهایِ ارزیابی عملکرد راهگشا باشد، مقایسه عملکردِ سازمان ها با ابعاد ساختاری و محتوایی متفاوت(کوچک/بزرگ، دولتی/ خصوصی، خدماتی/ تولیدی و غیره) اهمیت می­یابد. این نوشته بنا دارد بررسی مقایسه­ای نتایج ارزیابی بر اساس مدل EFQM را بر­اساس متغیر اندازه (کوچک/بزرگ) پی بگیرد. این پژوهشِ پیمایشی-توصیفی برای جامعه شرکت های تحت پوشش سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران انجام می شود و فرض وجود تفاوت در معیارهای 9 گانه تعالی سازمانی در سازمان های بزرگ و کوچک به آزمون گزارده می شود. با توجه به نوع توزیع یافته­ها، روش آماری مورد استفاده آزمون لِوِن و آزمون تفاوت میانگین های دو جامعه است. نتایج پژوهش نشان می دهد که در معیارهای توانمندسازهای مدل EFQM بین سازمان های بزرگ و کوچک تفاوت معناداری وجود ندارد ولی در معیارهای نتایج می توان تفاوت هایی را سراغ گرفت.

به منظور آگاهی از میزان کارآیی، بهره وری و اثربخشی نظام اجتماعی تربیت بدنی و ورزش در ادارات تربیت بدنی، دارا بودن برنامه های نظام مند مربوط به نظارت، کنترل و ارزشیابی ضروری به نظر میرسد. در این تحقیق، به ارزیابی عملکرد ادارات کل تربیت بدنی استان های ایران، با استفاده از مدل اروپایی مدیریت کیفیت پرداخته شد. پس از بررسی روایی و پایایی پرسشنامه تعالی سازمانی EFQM در مطالعه ای مقدماتی (928/0= α)، 437 پرسشنامه در میان کارکنان ادارات کل تربیت بدنی 10 استان منتخب (تصادفی طبقه ای) توزیع شد که در نهایت، نتایج 337 پرسشنامه تجزیه و تحلیل شد. از میان معیارهای نه گانه مدل EFQM، معیار رهبری با نرخ 73/50 درصد امتیاز، در ردیف اول و معیار کارکنان با نرخ 74/38 درصد امتیاز، در ردیف آخر قرار گرفتند. همچنین بین توانمندسازها و نتایج در مدل تعالی سازمانی، رابطه قوی و معنیداری مشاهده شد (05/0>P و 864/0=r). پایین بودن امتیاز معیار کارکنان در مدل تعالی ادارات کل تربیت بدنی استان ها، بر لزوم توجه به این حوزه تأکید میکند. همچنین، توجه به هر یک از معیارهای حوزه توانمندسازها میتواند باعث شود سازمان به نتایج ملموسی در حوزه نتایج دست یابد. پیشنهاد میشود برای کسب نتایج قابل قبول در ادارات تربیت بدنی و حرکت به سوی تعالی، به توانمندسازهای مدل تعالی EFQM (معیارهای رهبری، کارکنان، منابع، استراتژی و فرآیندها) توجه بیشتری شود.

در ارزیابی عملکرد سازمان ها به منظور شناسایی نقاط قوت و ضعف و میزان دستیابی سازمان ها به کیفیت و عملکرد بهتر، به کارگیری مدل های تعالی سازمانی مؤثر است .هدف پژوهش حاضر، ارزیابی تعالی سازمانی شهرداری تهران از دیدگاه مدیریت منابع انسانی آن بر اساس مدل تعالیEFQM می باشد. پژوهش حاضر، مطالعه ای توصیفی، میدانی و مقطعی است که به ارزیابی تعالی سازمانی شهرداری تهران از دیدگاه مدیران منابع انسانی شهرداری تهران در سال 1392 پرداخته است. جامعه پژوهش شامل 30 نفر از مدیران منابع انسانی شهرداری تهران می باشد که به صورت سرشماری انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه استاندارد مدل EFQM که شامل 50 سؤال است، استفاده شد. سؤالات پرسشنامه براساس شرایط شهرداری تهران، متناسب سازی و روایی آن با استفاده از نظرات خبرگان، سنجیده شد و پایایی آن با محاسبه آلفای کرونباخ 88/0 تأیید گردید. داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی، آزمون t تک گروهی و آزمون تحلیل واریانس، توصیف و تحلیل شدند. مدیران منابع انسانی شهرداری تهران در این ارزیابی 85/609 امتیاز به شهرداری تهران اختصاص دادند که حوزه توانمندسازها 34/296 امتیاز و حوزه نتایج 51/313 امتیاز کسب کردند. نتایج پژوهش نشان می دهد که ارزیابی در قالب مدل توصیف شده، ابزار مناسبی برای شناسایی وضعیت عملکرد و نقاط قوت و قابل بهبود شهرداری تهران است. بدیهی است که اجرای بهتر برنامه ها و دستیابی به تعالی، با همکاری مستمر، امکان پذیر می شود. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که در خصوص ارزیابی مدیران منابع انسانی در زمینه معیارهای کیفیت برحسب متغیرهای سابقه کار و سطح تحصیلات، تفاوت معنی داری وجود ندارد.

صنایع کوچک و متوسط در بیشتر کشورها نقش عمده و اصلی را در اشتغال زایی و تولید ملی ایفا می کنند. با توجه به ماهیت متحول و تغییرات پرشتاب جهان کنونی، این گونه صنایع می کوشند تا برای انطباق و استفاده بهینه از چنین شرایطی، مناسب ترین برنامه های بهبود را انتخاب و اجرا کنند. از آنجا که برای اجرای چنین برنامه هایی، موانعی نیز وجود دارد، هدف از انجام این پژوهش، شناسایی و دسته بندی این موانع است تا بر اساس آن افراد و ارگان های مسئول بتوانند وظایف خود را در جهت رفع این موانع به خوبی بشناسند. بر همین اساس، ابتدا با مطالعه ادبیات موضوع، طیف گسترده ای از موانع مربوط به برنامه های بهبود و صنایع کوچک و متوسط شناسایی و سپس با کمک خبرگان غربال گری شدند. داده های جمع آوری شده با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی تائیدی مرتبه دوم در قالب معادلات ساختاری و با رویکرد EFQM در محیط نرم افزار ایموس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در نتیجه این کار مشخص شد که 5 عامل ""استراتژی""، ""کارکنان""، ""رهبری""، ""فرآیندها، محصولات و خدمات"" و ""مشارکت ها و منابع"" به ترتیب بیشترین بار عاملی را با عامل مرتبه دوم ""توانمندسازها"" دارند. همچنین مهم ترین موانع بر اساس بار عاملی نسبت به هر بعد از ابعاد مدل EFQM شناسایی شدند. همچنین نتیجه این تحقیق نشان می دهد که مدل EFQM مدلی مناسب برای دسته بندی موانع پیاده سازی برنامه های بهبود در صنایع کوچک و متوسط است.

پژوهش حاضر به بررسی نقش تفکر استراتژیک در پیاده سازی مدل EFQM به واسطه یادگیری سازمانی در حوزه ستادی وزارت نیرو و شرکت های تابعه می پردازد. به این منظور چهار فرضیه تدوین و مورد آزمون قرار گرفته است. در این پژوهش از تفکر استراتژیک به عنوان متغیر مستقل، پیاده سازی مدل EFQM به عنوان متغیر وابسته و یادگیری سازمانی به عنوان متغیر میانجی استفاده شده است. روش تحقیق حاضر به لحاظ هدف کاربردی از نوع همبستگی، به لحاظ استراتژی از نوع کمی و به لحاظ ابزار جمع آوری اطلاعات، پیمایشی با ابزار پرسشنامه می باشد. جامعه این پژوهش شامل کلیه مدیران و کارکنان حوزه ستادی وزارت نیرو و شرکت های تابعه در سطح کشور به تعداد 35324 نفر می باشد که در سال 1394 مشغول خدمت هستند. نمونه گیری در این پژوهش، به صورت تصادفی از نوع طبقه ای با استفاده از جدول کرجسی و مورگان ، به تعداد 384 نفر انتخاب و با کمک نرم افزارهای آماری SPSS و Excel و Lisrel به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شده است. نتایج حاصل از رویکرد پیشنهادی، نشان داد که هم تفکر استراتژیک و هم یادگیری سازمانی هر دو تاثیر مثبت بر استقرار EFQM دارد. نتایج برازش مدل پژوهش نیز نشان داد که داده های پژوهش با مدل مفهومی پژوهش برازش دارد و مدل تأیید شد. بر اساس نتایج بدست آمده از آزمون فرضیه ها و اینکه هر سه فرضیه فرعی پژوهش مورد تایید قرار گرفتند می توان نتیجه گرفت که تفکر استراتژیک هم به صورت مستقیم و هم از طریق یادگیری سازمانی روی پیاده سازی مدل تعالی سازمانی تاثیر دارد.

پژوهش حاضر به بررسی نقش تفکر استراتژیک در پیاده سازی مدل EFQM به واسطه یادگیری سازمانی در حوزه ستادی وزارت نیرو و شرکت های تابعه می پردازد .به این منظور چهار فرضیه تدوین و مورد آزمون قرار گرفته است. در این پژوهش از تفکر استراتژیک به عنوان متغیر مستقل، پیاده سازی مدل EFQM به عنوان متغیر وابسته و یادگیری سازمانی به عنوان متغیر میانجی استفاده شده است. روش تحقیق حاضر به لحاظ هدف کاربردی از نوع همبستگی، به لحاظ استراتژی از نوع کمی و به لحاظ ابزار جمع آوری اطلاعات،پیمایشی با ابزار پرسشنامه می باشد. جامعه این پژوهش شامل کلیه مدیران و کارکنان حوزه ستادی وزارت نیرو و شرکت های تابعه در سطح کشور به تعداد 35324 نفر می باشد که در سال 1394 مشغول خدمت هستند. نمونه گیری در این پژوهش، به صورت تصادفی از نوع طبقه ای با استفاده از جدول کرجسی و مورگان، به تعداد 384 نفر انتخاب و با کمک نرم افزارهای آماری SPSS و Excel و Lisrel به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شده است. نتایج حاصل از رویکرد پیشنهادی، نشان داد که هم تفکر استراتژیک و هم یادگیری سازمانی هر دو تاثیر مثبت بر استقرار EFQM دارد. نتایج برازش مدل پژوهش نیز نشان داد که داده های پژوهش با مدل مفهومی پژوهش برازش دارد و مدل تأیید شد. بر اساس نتایج بدست آمده از آزمون فرضیه ها و اینکه هر سه فرضیه فرعی پژوهش مورد تایید قرار گرفتند می توان نتیجه گرفت که تفکر استراتژیک هم به صورت مستقیم و هم از طریق یادگیری سازمانی روی پیاده سازی مدل تعالی سازمانی تاثیر دارد.

هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی مؤلفه ها، پیشایندها و پسایندهای مدیریت سبز در شهرداری تهران می باشد. جامعه آماری تحقیق؛ شامل خبرگان و متخصصان می باشد که به روش نمونه گیری گلوله برفی تعداد ۱۰ نفر پس از اشباع نظری به عنوان نمونه در نظر گرفته شدند. روش تحقیق مورد استفاده، مبتنی بر رویکرد داده بنیاد بود که به شناسایی عوامل علّی، بسترساز، مداخله گر، استراتژی و پیامدها می پردازد. یافته های تحقیق نشان می دهند که بر اساس رویکرد داده بنیاد، رشد و توسعه فناوری و اخلاقیات سبز، طراحی و توسعه فرایندهای سبز، اعتلای فرهنگ سبز، مشارکت های زیست محیطی، توسعه و ارتقای آموزشی، ناهمگونی بین نیروهای موجود در سازمان، عدم فرهنگ سازی مناسب نسبت به نگرش سبز و فقدان استانداردهای کاری سبز، توسعه شبکه ارتباطات با مشتری، تعاملات سازنده با محیط، تقویت معیارهای استخدامی سبز، بازنگری در شاخص های ارزیابی عملکرد سبز، کاهش کلی هزینه ها، توسعه اقتصادی سبز، بهبود کیفیت زندگی روانی جامعه و کارکنان، کاهش متغیرهای مخرب زیست محیطی، مزیت رقابتی سبز به عنوان مؤلفه ها، پیشایندها و پسایندهای مدیریت سبز در شهرداری شهر تهران هستند.

پژوهش حاضر که از نوع پژوهش های کمی محسوب می شود به بررسی ارتباط مدل تعالی منابع انسانی با انگیزش شغلی پرسنل می پردازد. جامعه آماری پژوهش شامل 194 نفر از پرسنل شرکت آلومینیوم پارس مستقر در شهرک صنعتی کاوه است که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و فرمول کوکران تعداد 129 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها شامل پرسشنامه های استاندارد بود. برای دستیابی به نتایج فرضیه ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است که از طریق آزمون همبستگی پیرسون این امر انجام شده است. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS صورت گرفته شده است. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که بین مدل تعالی منابع انسانی با انگیزش شغلی پرسنل شرکت آلومینیوم پارس ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که بین مولفه های رهبری، مشارکت، تمرکز بر مشتری و مدیریت اطلاعات با انگیزش شغلی پرسنل شرکت نیز ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد.

این پژوهش، به ارزیابی عملکرد ادارات ورزش و جوانان استان کرمانشاه بر اساس مدل EFQM پرداخت. جامعه این پژوهش توصیفی – تحلیلی شامل کارکنان ادارات ورزش و جوانان استان کرمانشاه بوده، که برابر با نمونه آماری (110نفر)، و به روش تمام شمار انتخاب شدند. از پرسشنامه استاندارد ارزیابی عمومی عملکرد بر اساس مدل تعالی سازمانی اروپاEFQM (2003) استفاده شد. روایی پرسشنامه توسط 10 نفر از خبرگان ورزشی تایید و پایایی ابزار در یک مطالعه مقدماتی بر روی 50 نفر از نمونه هادر سال 1393 به روش آلفای کرونباخ ( 0/91=α) تایید شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی(میانگین،...)، و استنباطی(مقایسه میانگین ها، K_S، ضریب همبستگی اسپیرمن، تحلیل رتبه ای فریدمن) استفاده شد.نتایج نشان داد، میانگین نمره تعالی برابر (45/60)، و معیارهای نتایج جامعه (58/62)، و همکاری تجاری و منابع (70/ 33)، به ترتیب بیشترین و کمترین امتیاز را داشتند. بالاترین همبستگی، بین معیارهای منابع و نتایج کارکنان؛ و فرایند و مشتری بود که با توجه به (0/75=r)، همبستگی خوب می باشد. پایین ترین همبستگی، مربوط به معیارهای نتایج جامعه و همکاری های تجاری و منابع بوده که با توجه به مقدار (0/38=r)، همبستگی ضعیف بود. گویه های مربوط به 9 معیار نیز به ترتیب اولویت بندی شدند. با توجه به امتیاز 45/6 در مدل EFQM باید به بهبود تعالی سازمانی در این ادارات توجه گردیده و در بین معیار ها، بنا بر میانگین کم معیار همکاری های تجاری و منابع، باید بر بهبود آن تمرکز، و در جهت حفظ بالاترین معیار(نتایج جامعه) نیز کوشید.

ارتقاء بهره وری در سازمان های دولتی نیازمند یک نگاه جامع جهت رفع موانع آن و اندازه گیری اثربخشی اقدامات مرتبط است. در این مقاله کاربردی به روش توصیفی، مهم ترین موانع ارتقای بهره وری در شرکت های توزیع گاز طبیعی ایران و با مصاحبه و غربالگری را شناسایی نموده و به روش AHP وزن دهی آن ها انجام شده است. در ادامه مدل ارائه شده جهت ارتقاء بهره وری شامل تطابق نیازهای سیستم های مدیریتی بر مبنای مدل EFQM همراه با معرفی پروژه های بهبود به روش تطبیقی و سپس اندازه گیری بهره وری کل سازمان در شرکت های توزیع گاز ایران با معرفی شاخصی به نام رفاه تولید شده انجام شده است. نتایج نشان داده که این روش می تواند به عنوان ستانده در محاسبات اندازه گیری بهره وری کل شرکت های توزیع گاز در روش کندریک به کار گرفته شود.

هدف این پژوهش، بررسی رابطه بین تفکر استراتژیک و موفقیت استقرار مدل EFQM در سازمان هایی که این مدل در آنها پیاده سازی شده می باشد. این پژوهش از نظر هدف ، کاربردی بوده و از نظر روش اجرا ، توصیفی از شاخه همبستگی می باشد .تفکر استراتژیک بر اساس مدل جین لیدکا(1998) در پنج بعد نگرش سیستمی ، تمرکز بر هدف ، فرصت جویی هوشمندانه ، زمان اندیشی و فرضیه سازی مورد بررسی قرار گرفته است. این ابعاد در 24 سازمان مورد بررسی قرار گرفت که 11  سازمان دارای  EFQM و 13 سازمان فاقد این مدل بودند.از پرسش نامه برای جمع آوری داده ها استفاده شده است .داده ها با نرم افزار SPSS 18 مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته های این پژوهش نشان داد که بین 4 بعد تفکر سیستمی ، تمرکز برهدف ، فرصت جویی هوشمندانه و فرضیه مداری  و موفقیت استقرار مدل EFQMرابطه معناداری وجود دارد .هم چنین نتایج این پژوهش نشان داد که ارتباط معنادار میان فرضیه زمان اندیشی و موفقیت استقرار مدل EFQM در شرکت های مستقر در حوزه انرژی رد شد .