رهبری توزیع شده

هدف این پژوهش بررسی وضعیت رهبری توزیع شده در مدارس متوسطه شهر سنندج بود و این که به اعتقاد معلمان تا چه اندازه مؤلفه های رهبری توزیع شده در رفتار مدیران مدارس وجود دارد. پژوهش حاضر توصیفی است، جامعه ی آماری تمام معلمان مرد و زن مدارس متوسطه ی عادی- دولتی شهر سنندج بودند، که 377 نمونه (زن=242، مرد= 135) از بین 31 مدرسه به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه ی محقق ساخته رهبری توزیع شده با آلفای کرونباخ 95/0در مرحله ی آزمایشی، جمع آوری شد. علاوه براین، پرسش نامه مورد نظر بعد از فرایند تحلیل عاملی اکتشافی چهار مؤلفه ی اصلی تحت عنوان توسعه ی حرفه ای معلمان و بهبود مدرسه، ویژگی تیم رهبری (تعامل مبتنی بر اعتماد)، دموکراسی و حمایت همه جانبه را نشان داد. نتایج تحلیل آزمون خی دو نشان داد که به طور کلی، از نظر معلمان، رهبری توزیع شده ی خود جوش مدیران مدارس در سطح متوسط است. هم چنین، نتایج آزمون تی مستقل حاکی از این بود که از نظر معلمان زن، مدیران زن بیشتر از مدیران مرد رفتارهای مرتبط با رهبری توزیع شده ی خود جوش را در حوزه ی کاری خود اعمال می کنند. هم چنین طبق نتایج تحلیل آزمون واریانس یک طرفه، متغیر سطح تحصیلات و تجربه کاری معلمان در نوع ارزیابی شان از رهبری توزیع شده مدیران تاثیر نداشت

مطالعه پدیده رهبری در تیم ها با الگوی رهبری توزیع شده به خصوص در محیط های آموزشی در سال های گذشته مورد استقبال محققین این حوزه قرار گرفته است. تیم های موسس گرایش های بین رشته ای، تیم هایی با مسئولیت بروزرسانی برنامه های درسی و همچنین تیم هایی پژوهشی و آموزشی در حوزه های بین رشته ای از جمله تیم هایی بوده اند که موضوع تحقیقات در ادبیات رهبری توزیع شده بوده اند. گرچه نتایج این تحقیقات عموما بیانگر پیامدهای مثبت این شیوه رهبری بوده اند، اما نیاز به مطالعات اکتشافی برای شناسایی عوامل زمینه ای و موقعیتی اثربخشی این شیوه رهبری مورد تاکید قرار گرفته است. به عبارت دیگر، پیشنهاد شده است که اثربخشی رهبری توزیع شده در تیم ها تابع برخی عوامل زمینه ای و موقعیتی می تواند باشد. در این مطالعه موردی چندگانه، موضوع رهبری در سه تیم موسس گرایش های تحصیلی بین رشته ای در دانشگاه صنعتی شریف برای مطالعه عمیق تر انتخاب شد. بدین منظور داده های تحقیق از طریق مصاحبه های نیمه ساختار یافته جمع آوری شد و با روش نظریه برخاسته از داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. پس از مقایسه نتایج موردهای مطالعه شده با استفاده از رویکرد نظریه پردازی بر اساس مطالعات موردی، شواهدی مبنی بر اثرگذاری سه دسته عامل زمینه ای و موقعیتی مربوط به هدف، اعضا و همچنین محیط فعالیت تیم بر اثربخشی رهبری توزیع شده از دو مجرای تسهیل فرایند و تقویت رهبری توزیع شده در تیم، شناسایی شد. در انتها بر اساس یافته ها و بحث نظری انجام شده، گزاره هایی برای تحقیقات بعدی پیشنهاد شده اند.

در رویکرد نوین به رهبری در مدرسه، به جای رهبرِ واحد، صحبت از رهبران است و به جای تمرکز « رهبری توزیع شده » قدرت، به توزیع قدرت در مدرسه اهمیت می دهد. این شیوه نوین با عبارت اشتهار یافته است. علاوه بر فواید و پیامدهای زیادی که رهبری توزیع شده برای مدیران و مدرسه دارد، پژوهشگران تأکید زیادی به پیامدهای مرتبط با معلمان داشته اند . اما در این تلاش های پژوه شی، نشده است . پژوهش توصیفی « رفتار شهروندی سازمانی » علیرغم اهمیت بالا، توجه زیادی به پیامد حاضر با درک این ضرورت به بررسی نقش رهبری توزیع شده در این پیامد مهم پرداخته است . نمونهای معرف متشکل از 360 معلم و 52 مدیر مدارس ابتدایی شهر کرج به ترتیب پرسشنامه ها ی را تکمیل کرده اند . در بررسی پایایی از « رفتار شهروندی سازمانی معلمان » و « رهبری توزیع شده » استفاده شد . برای « تحلیل عاملی تأییدی » و در بررسی روایی سازه پرسشنامه ها از « آلفای کرونباخ » پاسخ به سؤالات پژوهش از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه (مدل استاند ارد) استفاده شد. نتایج نشان میدهد که تمامی ابعاد پنجگانه رهبری توزیع شده ضمن داشتن رابطه مثبت و معنادار با ابعاد پنجگانه رفتار شهروندی سازمانی، تمامی آ نها را نیز به صورت معناداری تبیین می کنند . یافتههای این پژوهش اهمیت رهبری توزیع شده و پیامد آن رفتار شهروندی سازمانی معلمان را مورد تأکید قرار می دهد. در فرجام پیشنهاداتی برای سیاستگذاران، مدیران، معلمان و پژوهشگران مطرح شده است.

پژوهش حاضر، باهدف بررسی رابطه رهبری توزیع شده مدیران و اعتماد سازمانی دبیران دوره متوسطه شهر تهران صورت گرفته است. روش پژوهش ازنظر هدف کاربردی و روش گردآوری داده ها توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری شامل کلیه دبیران مدارس دولتی دوره متوسطه(پسرانه و دخترانه) شهر تهران در سال تحصیلی 94 - 1393 می باشد، که تعداد آن ها برابر با 10565 نفر است، که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 370 نفر به عنوان نمونه انتخاب شد. روش نمونه گیری در این پژوهش، روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای می باشد. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه رهبری توزیع شده ایلمور (2001) و پرسشنامه محقق ساخته اعتماد سازمانی بر مبنای مؤلفه های اعتماد سازمانی الونن و همکاران (2008) استفاده شده است. جهت تعیین روایی پرسشنامه، از روایی محتوا و سازه استفاده شد. همچنین پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ(رهبری توزیع شده «94/0» و اعتماد سازمانی «91/0») ارزیابی شد. یافته های پژوهش نشان داد که وضعیت رهبری توزیع شده مدیران و اعتماد سازمانی دبیران دوره متوسطه شهر تهران بالاتر از حد متوسط و میانگین فرضی قرار دارد. همچنین بین متغیر رهبری توزیع شده و اعتماد سازمانی دبیران و کلیه مؤلفه های آن ها رابطه مثبت و معناداری وجود دارد(P<0.05). و در نهایت مؤلفه های فرهنگ مدرسه و تجارب رهبری سهم معناداری در پیش بینی متغیر ملاک اعتماد سازمانی دبیران دارند(=0.37 , 0.30β).

پژوهش حاضر با هدف شناسایی چالش ها و مشکلات زمینه ای سازمانی در راستای توسعه رهبری توزیع شده در مدارس ابتدایی انجام شده است. در این پژوهش از روش کیفی با رویکرد سیستماتیک نظریه داده بنیاد استفاده شد. میدان مطالعه معلمان مدارس ابتدایی شهر تهران بود که به روش نمونه گیری هدفمند و رویکرد نظری تعداد 24 معلم انتخاب شدند. روش گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختارمند بود. داده ها به روش کدگذاری باز (500 مفهوم)، کدگذاری محوری (172 مقوله فرعی و 35 مقوله اصلی) و کدگذاری گزینشی (انتزاعی ترین مقوله که کل فضای مفهومی مقوله های اصلی را در برگرفت) تحلیل شد. بعد از استخراج مقوله ها، مقوله های کنش ها/ اعمال در شش بعد اصلی: نیروی انسانی و ظرفیت ها، مسائل شخصی و حرفه ای، برنامه درسی، نظارت و ارزشیابی، چشم اندازها و اهداف و هم چنین جلسات و دوره های آموزشی به دست آمد و مدل زمینه های سازمانی مدارس ابتدایی شهر تهران طراحی شد. سپس در مرحله کدگذاری گزینشی مقوله هسته ای که انتزاع شده تمام مقوله های اصلی بود. تحت عنوان ضعف کارآیی و اثربخشی مدارس ابتدایی نام گرفت. در ادامه با توجه به تحلیل زمینه های سازمانی مدل مفهومی رهبری توزیع شده برای مدارس ابتدایی طراحی گردید. نتایج نشان می دهد که ساختار بوروکراتیک غیر حرفه ای زمینه ساز مشکلات سازمانی زیادی برای مدارس ابتدایی شده است. بنابراین برای پیاده سازی رهبری توزیع شده در مدارس ابتدایی نیاز به تدوین و اجرای سیاست های خاص منطبق با نظریه رهبری توزیع شده است.

پژوهش حاضر با هدف کاوش زمینه های فرهنگی توسعه رهبری توزیع شده در مدارس ابتدایی شهر تهران به شناسایی چالشها و مشکلات فرهنگی مدارس ابتدایی شهر تهران پرداخته است. در این پژوهش روش کیفی با رویکرد نظریه برخاسته از داده ها به کارگرفته شده است. جامعه مورد مطالعه همه کارکنان مدارس ابتدایی شهر تهران بود که به روش نمونه گیری هدفمند و راهبرد نظری، 16 معلم، 8 معاون و 8 مدیر از مناطق 2، 6 و 11 انتخاب شدند. روش گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختارمند بود. داده ها به روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی تحلیل شدند. در مرحله کدگذاری محوری 19 مقوله اصلی استخراج و مدل زمینه های فرهنگی مدارس ابتدایی شهر تهران طراحی شد. این مقوله ها درک، معنا و تفسیر کارکنان مدارس ابتدایی شهر تهران را از زمینه های فرهنگی نشان می دهند. سپس، در مرحله کدگذاری گزینشی مقوله هسته ای (کانونی) که انتزاع شده تمام مقوله های اصلی بود، تحت عنوان حاکمیت فضای فردگرایانه استخراج و نظریه یکپارچه تدوین شده به صورت روایتی ارائه شد. در پایان با توجه به تحلیل زمینه های فرهنگی شرایط پیاده سازی رهبری توزیع شده در مدارس ابتدایی مورد بررسی قرارگرفت.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه سبک رهبری توزیع شده مدیران و نگرش دبیران مقطع متوسطه شهر گناباد نسبت به تغییر سازمانی انجام شد. روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری حاضر را کلیه دبیران مدارس دولتی دوره متوسطه شهرگناباد در سال تحصیلی95-1394 تشکیل دادند، که تعداد آن 1070نفر بود که با استفاده از جدول کرجیسی و مورگان حجم بهینه 285 نفر به روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه 20 گویه ای رهبری توزیع شده ایلمور (2000) و پرسشنامه 18 گویه ای نگرش نسبت به تغییر سازمانی دانهام و همکاران (1989) استفاده شد. جهت تعیین روایی پرسشنامه از روایی محتوایی استفاده شد و مورد تایید متخصصان این حوزه قرار گرفت. همچنین پایایی پرسشنامه ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 87/. و 83/. ارزیابی شد. داده ها با استفاده از روش ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استاندارد تحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان داد که وضعیت رهبری توزیع شده مدیران و نگرش نسبت به تغییر سازمانی دبیران بالاتر از متوسط و میانگین فرضی است و رابطه معناداری بین رهبری توزیع شده و نگرش نسبت به تغییر سازمانی وجود دارد. همچنین مشخص شد که ابعاد رهبری توزیع شده تبیین معناداری از نگرش نسبت به تغییر سازمانی معلمان (17/0 R2=) دارند.

تأثیر سبک رهبری توزیع شده بر رضایت شغلی و تعهد سازمانی با نقش میانجی گر متغیر احساس کارآمدی معلمان هدف مطالعه حاضر است. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بوده، جامعه ی موردمطالعه شامل کلیه معلمان مدارس راهنمایی شهرستان تهران است که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و جدول کرجسی و مورگان تعداد 160 نفر به عنوان نمونه انتخاب و مطالعه شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استاندارد استفاده شد. یافته ها نشان داد، رهبری توزیع شده پیش بینی کننده احساس کارآمدی معلم، رضایت شغلی و تعهد سازمانی معلمان بوده، درجه تأثیرگذاری آن بر تعهد سازمانی بیش از سایر متغیرهاست. همچنین تأثیر رهبری توزیع شده بر رضایت شغلی به صورت غیرمستقیم است. متغیرهای دموگرافیک نیز تعهد سازمانی را بیش از رضایت شغلی تبیین می کنند. یافته ها نشان داد، هیچ کدام از متغیرهای دموگرافیک، احساس کارآمدی معلمان را پیش بینی نمی کنند. درنهایت کارآمدی نیز تعهد سازمانی و رضایت شغلی را به طور معناداری پیش بینی می کند.  

این پژوهش باهدف بررسی رابطه تأثیر رهبری آموزشی و رهبری توزیع شده بر خودکارآمدی و رضایت شغلی معلمان زن مدارس شهرستان اسلام آباد غرب اجرا شد. روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری آن معلمان زن ابتدایی شهر اسلام آباد غرب بودند که از میان آنان 100 نفر از طریق نمونه گیری خوشه ای دومرحله ای انتخاب شد. ابزارهای پژوهش پرسشنامه ی رضایت شغلی آلترمن و همکاران ( 2007)، رهبری آموزشی عبدالهی و همکاران (2011)، خودکارآمدی ریگز و نایت (1994)، رهبری توزیع شده ی گوردون (2005)، بود. در تجزیه وتحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استفاده شد. نتایج نشان داد که تمام متغیرهای مورد بررسی با همدیگر ارتباط معناداری دارند (01/0>p). هم چنین با بررسی میزان ارتباط متغیر رضایت شغلی و خودکارآمدی با سایر متغیرها مشخص شد، اگر همه ی متغیرها وارد معادله شوند، رهبری توزیع شده و رهبری آموزشی رابطه ی معنی داری با رضایت شغلی و خودکارآمدی دارند.

با توجه به اهمیت در رضایت شغلی در سیستم آموزش و پرورش به ویژه معلمان در تربیت و آموزش نسل آینده ساز جامعه این پژوهش با هدف تعیین میزان تاثیر رهبری توزیع شده بر رضایت شغلی معلمان با نقش میانجی خودکارآمدی معلمان در مدارس دخترانه اسلامشهر صورت پذیرفت. پژوهش از نظر هدف کاربردی است و از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی و نهایتاً از نظر نحوه جمع-آوری داده ها جزء تحقیقات پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش کلیه معلمان و مدیران مدارس دخترانه شهر اسلامشهر به تعداد870 بود که با استفاده از فرمول کوکران، 266 نفر به عنوان نمونه انتخاب که به270 نفر افزایش یافت. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه بود و روایی آن بر اساس روایی محتوایی و پایایی آن با آلفای کرونباخ به ترتیب رهبری توزیع شده(825/0)، رضایت شغلی(889/0)و خودکارآمدی (837/0) بدست آمد. به منظور تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده از شاخص های آمار توصیفی و در بخش استنباطی از روش معادلات ساختاری و تحلیل دو سطحی با نرم افزار PLSوHLM استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که رهبری توزیع شده با آماره t مسیر برابر با 929/3 بر رضایت شغلی معلمان تاثیرگذار است همچنین آماره t مسیر متغیر رهبری توزیع شده به خودکارآمدی برابر با 182/5بود نشان از رابطه مثبت و معنادار میان این دو متغیر دارد. اما رابطه میان خودکارآمدی معلمان به رضایت شغلی با آماره t مسیر برابر با 279/1 و مورد تایید قرار نگرفت. براساس یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که با استفاده از سبک رهبری توزیع شده می توان رضایت شغلی در سطح معلم و مدرسه را بهبود بخشید.

رهبری توزیع شده یکی از نظریه های رایج و پرطرفدار امروزی در محیط های آموزشگاهی است. این نظریه تأثیر زیادی بر بهبود و عملکرد مدارس، اثربخشی معلمان و در نتیجه بازده های دانش آموزان دارد؛ بنابراین، هدف اصلی این پژوهش ساخت و اعتباریابی مقیاسی برای مطالعه در زمینه رهبری توزیع شده در مدارس متوسطه بود. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و بر اساس روش گرداوری داده ها توصیفی – همبستگی از نوع تحلیل ماتریس واریانس- کوواریانس است. جامعه آماری شامل کلیه دبیران متوسطه در استان کردستان بود که در مرحله اول تعداد 377 نفر و 6 ماه بعد تعداد 321 نفر به روش نمونه گیری تصادفی از مناطق متفاوت مورد مطالعه قرار گرفتند. داده ها در مرحله اول با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی، با روش تحلیل مؤلفه های اصلی از نوع چرخش ابلیمین مستقیم با نرم افزار spss 23 انجام شد. در مرحله دوم داده ها با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی و از طریق نرم افزار AMOS 23 مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که پرسشنامه مورد نظر برای مطالعه رهبری توزیع شده دارای یک ساختار چهار عاملی شامل: بهبود مدرسه و توسعه حرفه ای معلمان، تعامل مبتنی بر اعتماد، دموکراسی، حمایت همه جانبه است که با استفاده از 25 گزاره مورد سنجش قرار می گیرند. این پرسشنامه تحت عنوان «مقیاس رهبری توزیع شده مدارس متوسطه» نام گزاری شد.