نیازسنجی آموزشی

تحقیق حاضر به نیازسنجی آموزش مدیران شرکت برق منطقه ای استان مازندران بر مبنای الگوی شایستگی پرداخته است. این تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی بوده است. جامعه آماری این تحقیق شامل مدیران و کارشناسان شرکت برق منطقه ای استان مازندران بود. جهت طراحی مدل شایستگی مدیران برق منطقه ای، از متدولوژی بیهام و  مایر استفاده شد. بر این اساس در مرحله اول ادبیات موضوع و منابع علمی بررسی گردید  و فهرستی مشتمل بر 78 شایستگی از منظر 36 صاحب نظر و سازمان شناسایی شد. در مرحله بعد  طی فرایند مصاحبه با 5 تن از مدیران موفق برق منطقه ای استان،  فهرستی مشتمل بر 17 مورد از شایستگی های مورد نیاز مدیران تهیه گردید. سپس، جهت اعتباریابی شایستگی های مورد نیاز مدیران گروه، از پرسشنامه محقق ساخته «تعیین میزان اهمیت شایستگی های مدیران» استفاده شد. پس از اعتباریابی و تهیه مدل شایستگی نیازهای آموزشی مدیران بر اساس پرسشنامه محقق ساخته مبتنی بر مدل شایستگی احراز گردید. برای انتخاب نمونه در بخش کمی تحقیق، از روش سرشماری استفاده شد و برای نمونه گیری در بخش کیفی، از نمونه گیری هدفمند بهره گرفته شد. جهت جمع آوری اطلاعات از ابزارهای؛ پرسشنامه و مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده شده است. جهت سنجش اعتبار پرسشنامه ها از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد که برای پرسشنامه اول برابر با 94/0 و برای پرسشنامه دوم 96/0  برآورد شد. تجزیه و تحلیل داده ها، در بخش آمار توصیفی،شامل؛ جداول فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار و در بخش آمار استنباطی شامل؛ آزمون t  تک نمونه ای بوده است. مدل مفروض از شایستگی های مورد نیاز مدیران برق منطقه ای مازندران، مشتمل بر 46 شایستگی ارائه گردید که در قالب 5 خوشه مدیریت خود، میان فردی، منابع انسانی، مدیریت کار و ادراکی سازماندهی شده است. نتایج نیازسنجی نشانگر آن بود که در مورد 7 شایستگی نیاز آموزشی بسیار محرز و 31 شایستگی نیز در اولویت دوم قرار دارند.

امروزه مسئله ارزیابی و سنجش نیازهای آموزشی کارکنان در نظام های علمی و کاربردی و آموزش آنان که قشر عظیمی از نیروی کار شاغل در سازمان ها هستند، جزء مسائل ضروری تشخیص داده شده است که باید برای رفع آن اقدام شود. هدف اصلی این پژوهش نیازسنجی آموزشی کارکنان دانشگاه هرمزگان بر اساس شایستگی های محوری می باشد. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش در گروه تحقیقات توصیفی_ پیمایشی قرار دارد. جامعه آماری این پژوهش شامل خبرگان و کارشناسان (حوزه آموزش و پژوهش) دانشگاه هرمزگان است. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه دلفی فازی است . ابتدا عوامل از پیشینه استخراج و این عوامل توسط اساتید بررسی و بومی سازی شد ،10 عامل اصلی و 52 شاخص شناسایی گردید و سپس پرسشنامه دلفی فازی طراحی شد تا نیازهای آموزشی کارشناسان حوزه های آموزش و پژوهش (تعیین سطح مطلوب) مشخص شود، در این پژوهش که نیازسنجی آموزشی بر اساس رویکرد شایستگی محوری انجام شد، مؤلفه های اصلی خروجی دلفی فازی عبارت بود از: مهارت های ارتباطی،مهارت های اطلاعاتی، مهارت حل مسئله، مهارت فنی،مهارت استدلال، مهارت رهبری،مهارت هیجانی و تعاملات اجتماعی،شخصیتی و ارزشی، شایستگی فردی. در نهایت ، 15دوره آموزشی متناسب با نیازهای تعیین شده (خروجی دلفی فازی) تعیین گردیده است.

هدف پژوهش حاضر انتخاب روش ها و الگوهای مناسب نیازسنجی آموزشی بر اساس معیارها و عوامل تاثیرگذار می باشد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش گردآوری اطلاعات، توصیفی و از نوع پیمایشی می باشد. جامعه آماری پژوهش، مجریان و خبرگان در زمینه نیازسنجی آموزشی می باشند. جهت انتخاب اعضای نمونه از نمونه گیری هدفمند استفاده شده است. جمع آوری داده ها با استفاده از دو روش کتابخانه ای برای مرور ادبیات پژوهش و روش میدانی (توزیع و جمع آوری پرسشنامه) انجام گرفت. روایی پرسشنامه توسط خبرگان سنجیده و همچنین به دلیل مطابقت با ادبیات تحقیق تایید شد و پایایی آن به وسیله نرخ ناسازگاری پرسشنامه و تکرار دوباره آزمون مورد تأیید قرار گرفت. جهت تحلیل داده ها و مشخص ساختن ضریب معیارهای موثر بر روش های نیازسنجی وشناسایی اولویت آن ها از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و نرم افزار Expert choice و مشخص ساختن ضریب نزدیکی و اولویت هر یک از روش های نیازسنجی آموزشی از  تکنیک تاپسیس و نرم افزار Excel استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد تکنیک دیکوم، تجزیه و تحلیل شغل و در کل روش های توافق محور مناسب ترین روش های نیازسنجی آموزشی می باشند.

شناخت و تحلیل نیازهای آموزشی پیش نیاز یک سیستم آموزشی موفق است. نیازسنجی آموزشی توتون کاران اولین گام جهت استفاده بهینه از ظرفیت های آموزشی شرکت دخانیات به منظور ارتقا دانش و مهارت های آنان می باشد. این تحقیق به سنجش و اولویت بندی نیازهای آموزشی توتون کاران پرداخته است. جامعه آماری تحقیق شامل2770 توتونکار است که  175 نفر از آن ها با استفاده از جدول مورگان تعیین گردید. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه ای که بر اساس مدل بوریچ برای سنجش نیاز آموزشی تنظیم شده است. روایی پرسشنامه با نظر خواهی از تعدادی از کارشناسان و اعضاء هیات علمی مورد تائید قرار گرفت. روایی تشخیصی و پایایی ترکیبی ابزار تحقیق با برآورد مدل اندازه گیری و پس از اعمال نظرهای فنی تامین شد. آماره های مورد استفاده برای سنجش عوامل تاثیرگذار در نیازهای آموزشی شامل فراوانی، میانگین، آزمون من وایت نی، آزمون کروسکال والیس و ضریب همبستگی بود. نتایج تحقیق نشان داد آشنایی با ماشین نشاءکار، آشنایی با ماشین دوخت، آشنایی با ضد عفونی خاک و کود خزانه، آشنایی با درجات مختلف توتون، آگاهی از نحوه استفاده از علف کش ها از بیشترین اولویت آموزشی برخوردار بوده اند. همچنین نتایج تحقیق نشان داد، سطح نیاز آموزشی توتون کاران تحت تاثیر شرکت در آموزش های قبلی، ارقام توتون و چگونگی بهره گیری از روش های مختلف ترویجی دارد.

تعیین نیازهای آموزشی پرستاران مرتبط با فرآیند انتقال خون می تواند منجر به بهبود دانش و مهارتها، ارتقا کیفیت خدمات ارائه شده و عملکرد بهتر آنها شود. این مطالعه جهت تعیین نیازهای آموزشی پرستاران مرتبط با فرآیند انتقال خون صورت پذیرفت. جامعه آماری این مطالعه پرستاران خبره شاغل در بیمارستان های سراسر کشور می باشد و نمونه گیری این جامعه آماری بر اساس ترکیب روش طبقه بندی، ملاک مدار و تصادفی می باشد .ابزار کار پژوهش حاضر یک پرسشنامه محقق ساخته که تلفیقی از دو روش استاندارد مهارت و دیکوم می باشد. از بین پرستاران منتخب از سوی بیمارستان ها پس از مصاحبه، یک گروه به صورت هدفمند انتخاب گردید. برای پرستاران منتخب در سازمان انتقال خون جلسات آموزشی جهت تکمیل ابزار کار گذاشته شد. با استفاده از ابزار کار عنوان وظایف کلی ، وظایف فرعی و اولویت بندی وظایف فرعی مشخص گردید. سپس دانش، مهارت و نگرش های مورد نیاز در زمینه شایستگی ها، محتوای آموزشی و اهداف رفتاری مشخص شد. در نهایت دوره های آموزشی مرتبط با وظایف و فعالیت ها مشخص شد.کارشناسان خبره انتقال خون اطلاعات جمع آوری شده را مورد نقد و بررسی قرار دادند. اطلاعات با سایت o*net مطابقت داده شد پس از جمع بندی جهت اعتبار یابی توسط گروه های کانونی که شامل پرستاران خبره منتخب و متخصصان انتقال خون مورد نقد و بررسی قرارگرفت و تائید نهائی صورت پذیرفت. نتایج به دست آمده شامل 7 وظیفه اصلی و 42 وظیفه فرعی می باشد، همچنین اولویت بندی وظایف فرعی، سطوح و حیطه شایستگی برای هر وظیفه مشخص گردید. و در نهایت 10عنوان دوره آموزشی جهت طراحی دوره های آموزشی استخراج گردید.

مدیران سازمان ها برای رویارویی موفق با تغییرات بنیادی محیط سازمان های خود بایستی از آگاهی ها و مهارت های کافی برخوردار باشند و برای این کار آموزش یکی از مهم ترین پشتوانه ها محسوب می شود. سازمان های موفق نه تنها به آموزش به دیده هزینه زائد نمی نگرند، بلکه برای ارتقای قابلیت های منابع انسانی و کسب مزیت رقابتی بر آن تمرکز دارند. آموزش اثربخش در گرو نیازسنجی آموزشی مناسب است. روش های گوناگونی برای نیازسنجی آموزشی در سازمان ها معرفی و ارائه شده است. منشأ اصلی این تنوع، نخست روش های گوناگون در گردآوری و تحلیل داده ها و دوم، مرجع تشخیص نیازهای آموزشی است. در هر حال، اجماع بر این است که یک روش نیازسنجی مطلوب، در عین رعایت دقت نظر و سنجش، عاری از پیچیدگی غیرکارکردی است. بر این اساس، پژوهش حاضر به معرفی روشی ترکیبی از خودارزیابی آموزشی و آنتروپی شانون در نیازسنجی آموزشی مدیران پرداخته که در قالب مطالعه ای موردی در 17 شرکت شهرک صنعتی رفسنجان برای 172 نفر از مدیران ارشد و میانی این سازمان ها اجرا شده است. از خودارزیابی آموزشی برای گردآوری نیازهای آموزشی و از آنتروپی شانون برای تحلیل آنها به منظور تعیین ضرایب اهمیت و در نتیجه اولویت بندی نیازهای آموزشی استفاده شد. نتایج پژوهش به شناسایی خزانه ای از نیازهای آموزشی مدیران انجامید که پس از تعیین ضرایب اهمیت، به ترتیب اولویت چینش شدند.

این تحقیق با هدف شناسایی نیازهای آموزشی و ملزومات برگزاری دوره های آموزشی برای اعضای هیئت علمی انجام شد. روش انجام این تحقیق به شیوه توصیفی با رویکرد پیمایشی بود. جامعه آماری 168 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان بود که از بین آنها نمونه ای 71 نفری به صورت تصادفی انتخاب شد. رضایت بیشتر پاسخگویان از کیفیت دوره های آموزشی برگزار شده در حد متوسط قرار داشت. حدود 79 درصد پاسخگویان شیوه «نیازسنجی و نظرخواهی از اعضای هیئت علمی» را به عنوان مبنای برگزاری دوره ها مناسب دانسته اند. مهم ترین نیازهای آموزشی نیز عبارت بود از: «اصول و فنون آموزش کارآفرینی»، «آشنایی با نظام های آموزش دانشگاهی برتر در سطح بین المللی»، «اصول و فنون توسعه حرفه ای خودگردان» و «کاربرد روان شناسی در آموزش و یادگیری». بر اساس یافته های تحقیق، استفاده از مدرسان توانمند و شناخته شده و باتجربه در رسانش مطالب و برقراری ارتباط مؤثر و ارتقای کیفیت دوره ها به لحاظ نوآوری و کاربردی بودن محتوا ازجمله راهکارهای جلب مشارکت فعال اعضای هیئت علمی در دوره های آموزشی است.

هدف: هدف این تحقیق، سنجش نیاز آموزشی دانشجویان فرهنگیان در درس تفسیر موضوعی قرآن کریم بود. روش: این پژوهش با روش کمّی و به صورت پیمایشی، با استفاده از تکنیک پرسشنامه در میان 1316 نفر از دانشجویان دانشگاه فرهنگیان شهر تهران، با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله   ای انجام شده است. سنجه های نیازسنجی از اعتبار صوری و ضریب پایایی کافی(ضریب آلفای 0.96 و 0.83) برخوردار بود. یافته ها: در یک نمای کلی، دانشجویان دختر بیشتر از پسران احساس نیاز به درس تفسیر موضوعی قرآن کریم دارند. اولویتهای سرفصل درس تفسیر موضوعی قرآن کریم بین دختران و پسران متفاوت است. بین تأثیر درس تفسیر موضوعی قرآن کریم در انس با قرآن کریم با جنسیت و گروه آموزشی و همچنین، بین ترجیح نوع روش تدریس درس تفسیر موضوعی قرآن با جنسیت و گروه آموزشی رابطه وجود دارد. نتیجه گیری: یافته های پژوهش حاکی از آن است که دانشجو معلمان از سرفصلهای موجود در درس تفسیر موضوعی قرآن کریم رضایت ندارند و نیاز آنان در این درس، علاوه بر اختلاف نظری که بین پسران و دختران وجود دارد، در رشته های علوم پایه و علوم انسانی نیز متفاوت است.

هدف: هدف محققان در این پژوهش، بررسی نیاز آموزشی دانشجویان دانشگاه اصفهان در درس اندیشه اسلامی یک بوده است. روش: این پژوهش به روش کمّی و به صورت پیمایشی با استفاده از ابزار پرسشنامه در میان 376 نفر از دانشجویان دانشگاه اصفهان انجام شده است. حجم نمونه با استفاده از روش نمونه گیری کوکران مشخص شد. سنجه های نیازسنجی از ضریب پایایی خوبی(93/0) برخوردار بودند. یافته ها: دانشجویان در درس اندیشه اسلامی یک در موضوعات عدالت و حکمت الهی و فلسفه آفرینش، احساس نیاز بیشتری دارند. اولویتهای دختران و پسران و اولویت دانشجویان دانشکده های مختلف در سرفصلهای این درس متفاوت است. بین برخی از موضوعات با جنسیت و دانشکده محل تحصیل دانشجویان رابطه وجود دارد. نتیجه گیری: به منظور جذابیت و اثربخشی درس اندیشه اسلامی یک، در تدوین طرح درس و تهیه محتوای آموزشی توجه به جنسیت و دانشکده دانشجویان ضروری است. پیشنهادهایی کاربردی نیز ارائه شده است.

هدف : درس اندیشه اسلامی دو یکی از درسهایی است که از طرف گروه معارف اسلامی برای دانشجویان کارشناسی ارائه می شود. هدف از انجام این پژوهش، بررسی نیاز آموزشی دانشجویان دانشگاه اصفهان در درس اندیشه اسلامی دو بود. روش: پژوهش به روش کمّی و به صورت پیمایشی با استفاده از ابزار پرسشنامه در بین 376 نفر از دانشجویان دانشگاه اصفهان انجام شده است. برای اطمینان از پایایی ابزار پژوهش، از ضریب همبستگی آلفای کرونباخ استفاده شده است. ضریب آلفای کرونباخ پرسشنامه(شامل 29 گویه) 93/0 بود. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که دانشجویان در درس اندیشه اسلامی دو در موضوعات مهدویت، دوران ظهور و اعجاز قرآن، احساس نیاز بیشتری دارند. اولویتهای دختران و پسران و اولویت دانشجویان دانشکده های مختلف در سرفصلهای این درس متفاوت است. بین برخی از موضوعات با جنسیت و دانشکده محل تحصیل دانشجویان رابطه معنادار وجود دارد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که به منظور جذابیت و اثربخشی درس اندیشه اسلامی دو، در تدوین طرح درس و تهیه محتوای آموزشی توجه به جنسیت و دانشکده دانشجویان ضروری است. پیشنهادهایی کاربردی نیز ارائه شده است.

هدف پژوهش حاضر، تأملی انتقادی بر ادبیات نیازسنجی آموزشی از منظر برنامه ریزی درسی شاخه فنی وحرفه ای است. ازاین رو، از روش کاوشگری فلسفی انتقادی استفاده شده است. جامعه پژوهش از تمامی پژوهش ها، کتاب ها، مقاله ها و محتواهای منتشرشده در وبگاه ها و پایگاه های اطلاعاتی مرتبط با موضوع تشکیل شده است. از میان آن ها 127 مقاله، کتاب، سند، آیین نامه، پژوهش و گزارش ملی و بین المللی ازطریق نمونه گیری هدفمند بررسی و مطالعه شد. برای گردآوری داده ها و اطلاعات از فرم بررسی اسنادی استفاده شد. تحلیل اطلاعات نیز ازطریق تحلیل محتوای کیفی انجام شد. براساس یافته های پژوهش، مزایای ادبیات نیازسنجی آموزشی عبارت اند از: امکان استفاده از برداشت شکاف از نیاز و نیازسنجی، امکان تحقق بیشتر اهداف و اصول نیازسنجی، امکان نیازسنجی با الگوهای مبتنی بر تجزیه وتحلیل شغل، پوشش بیشتر ابعاد برنامه درسی ازطریق دیکوم، امکان کاربرد بیشتر دسته بندی روش ها و انواع نیازسنجی شامل آلفا، بتا، گاما و دلتا در نیازسنجی شاخه فنی وحرفه ای. همچنین، معایب این حوزه عبارت اند از: غیرمفیدبودن برداشت های خواسته ها و ترجیحات، کمبود و فقدان نیاز و نیازسنجی، کم توجهی به هدف تحقق برنامه ریزی مشارکتی و اصول مشارکت و رعایت ملاحظات فرهنگی، ناقص بودن بیشتر الگوهای موجود و پوشش ندادن ابعاد و زوایای کامل برنامه های درسی شاخه فنی وحرفه ای و کاربردی نبودن نیازسنجی هایی از نوع اپسیلون و زتا. بنابراین، باوجود مزایا و معایب ذکرشده، استفاده از ادبیات نیازسنجی در نیازسنجی شاخه فنی وحرفه ای نیازمند تأمل و به گزینی از ادبیات موجود و ارائه الگویی خاص این شاخه تحصیلی است.