مطالب مرتبط با کلیدواژه

بهینه سازی چند هدفه


۱.

مدل سازی سیاست گذاری انرژی با ملاحظات فنی، اقتصادی و اجتماعی: به کارگیری الگوریتم ژنتیکی مرتب سازی جواب های نامغلوب نخبه گرا در مطالعه موری موضوع تخصیص منابع(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تخصیص منابع الگوریتم ژنتیک سیاست گذاری انرژی بهینه سازی چند هدفه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۵۶ تعداد دانلود : ۱۰۷۴
سیاست گذاری صحیح در حوزه انرژی برای دست یابی به اهداف توسعه پایدار، مستلزم منظور کردن طیف متنوعی از ملاحظات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی است. از سوی دیگر منابع انرژی و فن آوری های در دسترس، محدودند. به دلیل پیچیدگی عوامل موثر بر فرایند تصمیم سازی، استفاده از روش های مدل سازی در بخش انرژی از اهمیت خاصی برخوردار است. متاسفانه روش های سنتی مدل سازی سیستم های انرژی پاسخ گوی نیازها و اهداف چندگانه نبوده و قابلیت کافی در هدایت سیسم ها به نقطه بهینه مطلوب را ندارند. توسعه الگوریتم های تکاملی چند هدفه و به کارگیری روز افزون آن ها در حل مسایل مهندسی، انگیزه انجام این مطالعه در بهینه سازی سیستم های انرژی بر مبنای اهداف چندگانه، متعارض و غیرهم مقیاس، بوده است. در این مقاله، با استفاده از الگوریتم ژنتیکی مرتب سازی جواب های نامغلوب نخبه گرا، مساله تخصیص منابع به عنوان نمونه در نظر گرفته شده و مورد مدل سازی و تحلیل نتایج قرار گرفته است. مطالعه حاضر نشان می دهد که به کارگیری روش های تصمیم سازی پس از جستجو، بر مبنای بهینه سازی چند هدفه، ضمن ایجاد امکان تحلیل تعادل اهداف چندگانه، متعارض و غیرهم مقیاس در سیستم های انرژی، قدرت سیاست گذاران را در پیش بینی و بهبود نتایج حاصل از تصمیمات متفاوت، افزایش داده و آنان را در اتخاذ سیاست های مناسب تر، حمایت می کند. ادامه تحقیقات در زمینه به کارگیری سایر روش های نوین بهینه سازی در تحلیل سیستم های انرژی، توصیه شده است.
۲.

مدل سازی و بهینه سازی فنی و اقتصادی سیستم سرمایشی هیبرید-دسیکنت

کلیدواژه‌ها: بهینه سازی چند هدفه سیستم سرمایش هیبرید دسیکنت هزینه کل سالیانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰۵ تعداد دانلود : ۵۱۹
در سیستم های سرمایش تراکمی رایج، برای حذف بار نهان هوا، آن را تا پایین تر از نقطه شبنم سرد می کنند تا بخار آب موجود در هوا چگالیده شده و از آن خارج شود. سپس هوای رطوبت زدایی شده مجدداً گرم می شود تا به دمای مورد نظر برای ورود به فضای تهویه برسد. در این روش رطوبت زدایی دو بار تهویه به دستگاه وارد می شود: 1) انرژی مورد نیاز برای کاهش دمای هوا تا پایین تر از دمایی که در آن چگالش بخار آب موجود در هوا رخ می دهد. 2) انرژی مورد نیاز برای بازگرمایش هوا و رساندن دمای هوا به شرایط آسایش. برای کاهش این بار، می توان از سیستم رطوبت زدای دسیکنت به عنوان یک مکمل در کنار سیستم های سرمایش تراکمی استفاده کرد تا سیستمی اقتصادی تر و هوایی با کیفیت بالاتر داشته باشیم. در این مقاله به بهینه سازی فنی و اقتصادی سیستم سرمایش هیبرید-دسیکنت مایع پرداخته شده است. در چنین سیستم هایی در مرحله اول، هوا از واحد رطوبت زدای دسیکنت و در مرحله دوم از تبخیرکننده سیستم سرمایش تراکمی عبور می کند. دسیکنت مایع، با استفاده از حرارت خارج شده از چگالنده سیستم سرمایش تراکمی و نیز انرژی حاصل از سوختن گاز طبیعی بازیافت خواهد شد. ضریب عملکرد سیستم و هزینه سالانه کل (هزینه سرمایه گذاری و عملکردی)، توابع هدف می باشند و با استفاده از تکنیک الگوریتم ژنتیک، بهینه سازی دو متغیره انجام می شود. نتایج حاصل برای شرایط مورد مطالعه (دو شهر اهواز و بندرعباس) با شرایط کاری، 12 ساعت در روز و 6 ماه در سال و به مدت 15 سال، نشان می دهد که هزینه سیستم سرمایش هیبرید-دسیکنت در شهر اهواز و بندرعباس به ترتیب 10% و 24% نسبت به سیستم سرمایش تراکمی ارزان تر است. همچنین مصرف برق در شهر اهواز و بندرعباس به ترتیب 575/0 کیلووات و 664/0 کیلووات به ازای هر تن تبرید نسبت به سیستم سرمایش تراکمی کاهش خواهد یافت.
۳.

توسعه و حل یک مدل دو هدفه جهت تکمیل توأم موجودی چند کالا با محدودیت فضای انبار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: الگوریتم ژنتیک بهینه سازی چند هدفه مسئله تکمیل توأم موجودی چند کالا محدودیت فضا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰۹ تعداد دانلود : ۱۰۰۳
در این تحقیق، یک مدل دو هدفه تکمیل موجودی همزمان چند کالا در حالیکه با محدودیت منابع روبرو هستیم،توسعه داده شده و حل شده است. مدل پیشنهادی دارای یک محدودیت فضای انبار بوده و به دنبال بهینه کردن دو تابع هدف می باشد که عبارتند از مینیمم کردن مجموع هزینه نگهداری و سفارش دهی سالیانه و نیز مینیمم کردن کل سرمایه درگیر در موجودی. در ادامه به توسعه یک الگوریتم ژنتیک چند هدفه برای حل آن پرداخته ایم.به منظور بررسی کارائی الگوریتم، عملکردآن را در اجرای 1600 مسئله که به صورت تصادفی ایجادشده اند و با پارامترهایی که از ادبیات موضوع استخراج شده اند بررسی کرده و نشان داده ایم که الگوریتم پیشنهادی توانایی خوبی در ارائه جوابهای بهینه پارتویی دارد.در پایان ، فرآیندحل مسئله و نتایج حاصل از الگوریتم پیشنهادی در مورد یک مسئله خاص که به صورت تصادفی تولید شده،نشان داده شده است.
۴.

حل یک مدل ریاضی جدید برای زمانبندی در شبکه های توزیع با بهینه سازی ذرات انبوه چند هدفه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: شبکه های توزیع مدیریت زنجیره تأمین بهینه سازی چند هدفه بهینه سازی ذرات انبوه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مدیریت مدیریت صنعتی تحقیق در عملیات مدلسازی ریاضی
  2. حوزه‌های تخصصی مدیریت مدیریت صنعتی مدیریت زنجیره تامین سیستم های خرید ؛ انبارداری و توزیع
تعداد بازدید : ۲۰۳۱ تعداد دانلود : ۹۶۳
در این مقاله، یک مدل ریاضی جدید دو هدفه و آمیخته با اعداد صحیح برای مسایل شبکه های توزیع ارایه می­شود. یک تابع هدف هزینه­های خرید، حمل و نقل و نگهداری کالاها را حداقل می­کند و تابع هدف دیگر با عنوان توزیع بهنگام، مجموع مقادیر دیرکرد یا زودکرد تحویل کالاها را با توجه به اختلاف زمان تحویل و زمان مقرر کمینه می­کند. این مدل برای شبکه توزیع سه سطحی شامل تأمین کنندگان، عمده­فروشان و خرده­فروشان طراحی می شود که چندین محصول با مقادیر تقاضای قطعی را در یک افق چند دوره­ای از طریق دو کانال مستقیم و غیر مستقیم توزیع می­کند. از آنجا که مدل دو هدفه ارایه شده در ابعاد واقعی از نظر زمانی قابل حل با روش­های دقیق نیست، یک الگوریتم بهینه­سازی ذرات انبوه چند هدفه برای حل مسأله طراحی می شود که کیفیت آن در مسایل کوچکتر که از روش­های دقیق نیز قابل حل هستند، با جواب های حاصل از نرم افزار لینگو مقایسه می شود. در ادامه مقاله، نشان داده می شود که الگوریتم پیشنهادی در زمان کوتاهتری نسبت به روش دقیق مربوط به نرم افزار لینگو به جواب های خوبی از لحاظ کیفیت دست می­یابد و در ابعاد بزرگ نیز در مدت زمان قابل قبولی به جواب می­رسد.
۵.

بهینه سازی سیکل توربین گاز با مبدل حرارتی صفحه ای فین دار جهت ارتقای عملکرد و کاهش آلاینده ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: الگوریتم ژنتیک بهینه سازی چند هدفه توربوکمپرسور گازی بازگردش حرارتی با مبدل حرارتی راندمان اگزرژی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱۳ تعداد دانلود : ۴۹۰
هدف در این کار ارتقاء راندمان و کاهش تولید آلاینده های زیست محیطی توربوکمپرسور گازی با بازگردش حرارتی و جرمی گازهای حاصل از احتراق به کمک دو نوع مبدل حرارتی پوسته لوله ای و صفحه ای فین دار است. مدلسازی ترمودینامیکی با استفاده از آنالیز انرژی و اگزرژی انجام شده است. مدل ترموهیدرولیکی مبدل های بازیاب با استفاده از آنالیز انتقال حرارت بهبود یافته و روش -NTU ε برای تخمین سطح حرارتی مورد نیاز مبدل ها و افت فشار آن ها انجام گرفته است. بهینه سازی سه هدفه مبدل های بازیاب، با اهداف بیشینه سازی راندمان اگزرژی سیکل، کمینه سازی زمان بازگشت سرمایه و کمینه سازی میزان تولید آلودگی NOx هردو نوع مبدل حرارتی پوسته لوله ای و صفحه ای فین دار با استفاده از الگوریتم ژنتیک صورت پذیرفته و جبهه بهینه پارتو حاصل گردیده و نقطه بهینه نهایی از میان نقاط موجود بر روی جبهه با استفاده از سه روش تصمیم سازی بلمن- زاده، TOPSIS و LINMAP انتخاب و در نتیجه بهترین مبدل ها برای هریک از حالات قرارگیری مبدل حرارتی پوسته لوله ای و صفحه ای فین دار انتخاب شده است. در پایان با مقایسه ی مبدل های حرارتی پوسته لوله ای و صفحه ای فین دار بهینه، بهترین مبدل، برای بازگردش حرارتی توربوکمپرسورهای گازی برگزیده شده است. در نهایت طرح بهینه ی نهایی، منجر به افزایش 19.1 درصد در راندمان اگزرژی و کاهش 17.93 درصد در میزان آلاینده های NOx شده است.
۶.

مدل سازی توزیع بار همزمان اقتصادی و زیست محیطی با استفاده از الگوریتم بهینه سازی محدودیت-ε (مورد مطالعاتی: بازار برق منطقه ای اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بهینه سازی چند هدفه توزیع بار توزیع اقتصادی بار توزیع اقتصادی - زیست محیطی بار الگوریتم بهینه سازی محدودیت-ε

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۲ تعداد دانلود : ۶۵۳
در سال های اخیر افزایش نگرانی ها در زمینه محیط زیست باعث توجه بیش از پیش به این بخش گردیده است. بر این اساس مدل های توزیع اقتصادی بار که پیش از آن صرفاً حداقل سازی هزینه تولید و تعیین آرایش بهینه تولید کنندگان بر اساس حداقل شدن هزینه کل را مد نظر قرار می دادند، امروز با تغییر بنیادی در نحوه اجرا و مدل سازی مواجه شده اند. بر این اساس در این مدل ها آرایش بهینه تولید کنندگان بر اساس دو هدف حداقل هزینه تولید و حداقل آلودگی محیط زیست تعیین خواهد شد و بدیهی است در این شرایط مسئله پیش رو از یک مسئله تک هدفه به یک مسئله چند هدفه تغییر می کند. تحقیق حاضر نیز مسئله توزیع بهینه اقتصادی و زیست محیطی را مد نظر قرار می دهد؛ و هدف آن تعیین آرایش بهینه تولیدکنندگان در حالتی است که هر دو هدف اقتصادی و زیست محیطی تحقق یافته است. روش اجرای مدل با استفاده از الگوریتم بهینه سازی اپسیلون محدودیت بوده و مدل سازی انجام شده در این مطالعه نیز بر اساس داده های واقعی بازار برق منطقه ای اصفهان در سال 1391 اجرا شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که عملکرد واقعی بازار با بهینه اقتصادی و زیست محیطی متفاوت است و به دلیل عدم توجه به هزینه های زیست محیطی، عملا انحراف عملکرد واقعی نسبت به وضعیت بهینه در بخش زیست محیطی بسیار جدی تر و بیشتر است. بعلاوه اینکه روش مورد استفاده امکان استخراج منحنی مبادله اقتصادی-زیست محیطی را نیز بوجود می آورد. بعلاوه با استفاده از مجموعه جواب حاصل، امکان ترسیم منحنی بی تفاوتی بوجود می آید. ترسیم منحنی بی تفاوتی و دستیابی به یک مجموعه جواب بهینه اطلاعات مفیدی در اختیار تصمیم گیران و مدیران قرار می دهد.
۷.

طراحی و حل مدل چند هدفه بهینه سازی برای شبکه های خدمات درمانی با اثر ریسک ادغام تحت شرایط عدم قطعیت: روش بهینه سازی استوار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: بهینه سازی چند هدفه بهینه سازی استوار طراحی شبکه بیمارستانی اثر ریسک ادغام مکان یابی تخصیص

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مدیریت مدیریت صنعتی تحقیق در عملیات برنامه ریزی چند معیاره
  2. حوزه‌های تخصصی مدیریت مدیریت صنعتی بهره وری
تعداد بازدید : ۱۱۲۹ تعداد دانلود : ۸۰۵
در این تحقیق یک مدل برنامه ریزی مختلط عدد صحیح چند هدفه به منظور طراحی یک شبکه خدمات درمانی با اثر ریسک ادغام ارائه شده است. همچنین ازآنجایی که پارامترهای مدل موردنظر دارای عدم قطعیت می باشند، برای نزدیک تر شدن مدل به واقعیت، با استفاده از رویکرد بهینه سازی استوار، مدل در حالت غیرقطعی نیز گسترش یافته است. تابع هدف مورد اول، هزینه های مرتبط با حمل ونقل، استریلیزاسیون و همچنین جابجایی منابع را کمینه می نماید. تابع هدف دوم، حداقل سطح سرویس دهی مراکز خدمات درمانی به مشتریان را حداکثر می نماید. به علاوه به منظور حل مدل ارائه شده از یک روش چند هدفه فازی که در تحقیقات اخیر ارائه شده است، استفاده شده است. به منظور نمایش صحت و درستی مدل و روش حل ارائه شده مثال های عددی متعددی مورد بررسی قرار گرفته شده است. همچنین بر روی پارامترهای مسئله آنالیز حساسیت انجام پذیرفته است. نتایج محاسباتی نشان می دهد، مدل استوار ارائه دهنده جواب های با کیفیت تری می باشد به طوریکه دارای انحراف استاندارد بسیار پایین تری نسبت به مدل قطعی می باشد.
۸.

زمانبندی دو هدفه جریان کارگاهی مختلط با تقریب پارتو در یک منطقه مشخص(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلیدواژه‌ها: بهینه سازی چند هدفه تقریب پارتو جریان کارگاهی مختلط جمع زمان های تاخیر ماکزیمم زمان تکمیل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۰ تعداد دانلود : ۴۰۹
این تحقیق، مساله زمانبندی تولید در محیط جریان کارگاهی مختلط با زمان های آماده سازی وابسته به توالی و با هدف مینیمم کردن ماکزیمم زمان تکمیل کارها و جمع زمان های تاخیر را مورد بررسی قرار می دهد. در گذشته مسائل دو هدفه با یافتن تقریب پارتو از کل فضای مساله (بدون هیچ محدودیتی) حل شده است. محدودیت در این تحقیق یافتن تقریب پارتو در یک منطقه مشخص شده است. به منظور حل مساله، الگوریتم ژنتیک چند هدفه مبتنی بر رتبه بندی پارتو مورد استفاده قرار گرفته است. در ساختار الگوریتم، دو استراتژی انتخاب جواب برای آرشیو جهت تولید پارتو در یک منطقه مشخص پیشنهاد شده است. پس از تولید مسائل نمونه، الگوریتم ژنتیک با سه استراتژی  (دو استراتژی پیشنهادی و استراتژی عمومی در ادبیات) اجرا شده است. استراتژی مناسب براساس جواب-های موثر در آرشیو تعیین شده است. نتایج نشان دهنده این واقعیت است که استراتژی های پیشنهاد شده عملکرد بهتری نسبت به استراتژی در ادبیات نشان داده اند.
۹.

بهینه سازی ترکیبی چندهدفه تخصیص کاربری اراضی با استفاده از الگوریتم نیل به مقصود و MOLA(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بهینه سازی چند هدفه کاربری اراضی الگوریتم نیل به مقصود MOLA

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۶ تعداد دانلود : ۳۸۸
طراحی الگوی فضایی کاربری اراضی، به معنای تعیین مساحت تخصیص داده شده به هر کاربری و توزیع مکانی آن، دارای اهمیت خاصی است و بایستی به نحوی انجام پذیرد که ضمن برآورده کردن نیازها و اهداف، از ظرفیت ها و منابع موجود به نحو مناسب استفاده گردد. در این تحقیق تعیین مساحت بهینه و تخصیص بهینه مکانی سه کلاس اصلی کاربری اراضی- شامل کشاورزی آبی و کشت دیم و اراضی مرتعی- به منظور افزایش بازدهی اقتصادی و کاهش فرسایش با ترکیب دو روش بهینه سازی چند هدفه نیل به مقصود و MOLA در زیر حوضه کویین انجام شد. ابتدا مساحت بهینه کلاس های عمده کاربری اراضی به صورت ریاضی با استفاده از مدل بهینه سازی چند هدفه نیل به مقصود تعیین شد. سپس بهینه سازی تخصیص مکانی کاربری رسیدن به وضعیت بهینه باید مساحت کشت دیم کاهش یابد و به مساحت کشاورزی آبی و مرتع افزوده شود، به طوری که با تبدیل وضع موجود به حالت بهینه- که نسبت مساحت کاربری های کشاورزی آبی، کشت دیم و مرتع در منطقه مورد مطالعه به ترتیب 11/17، 74/2، 15/80 درصد خواهد شد. از میزان فرسایش کاسته شود و بازدهی اقتصادی در قیاس با وضع موجود افزایش یابد. نتایج حاصل از مدل سازی نشان داد در صورت تغییر الگوی فعلی کاربری اراضی به الگوی بهینه، امکان کاهش 6/3 درصدی فرساش خاک و افزایش درآمد اقتصادی به میزان 5/13 درصد وجود دارد.
۱۰.

بهینه سازی چند هدفه تخصیص کاربری اراضی با استفاده از الگوریتم NSGA-II (مورد شناسی: منطقه 10 شهر تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بهینه سازی چند هدفه تخصیص کاربری اراضی الگوریتم NSGA-II GIS کلان شهر تبریز منطقه 10

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۸ تعداد دانلود : ۲۷۳
بهینه سازی تخصیص کاربری اراضی به عنوان یکی از بهترین مدل ها برای حفاظت زیست محیطی و هماهنگ کننده اهداف متضاد و مختلف اقتصادی، اجتماعی و غیره کاربری اراضی است. منطقه 10 کلان شهر تبریز د ر زمینه تناسب و توزیع بهینه کاربری ها د ارای نارسایی بود ه است؛ ازاین رو این تحقیق با هدف بهینه سازی تخصیص کاربری اراضی منطقه 10 کلان شهر تبریز انجام گرفته است. پژوهش حاضر با ماهیت توسعه ای- کاربردی و روش توصیفی- تحلیلی در زمینه تخصیص کاربری اراضی با هشت کاربری اصلی: مسکونی به تفکیک سه نوع طبقاتی، تجاری، آموزشی، درمانی، فرهنگی، فضای سبز، ورزشی، تجاری-مسکونی به تفکیک سه نوع طبقاتی به وسیله الگوریتم ژنتیک از نوع مرتب سازی نامغلوب نسخه دوم (NSGA-II) انجام گرفته است. بدین منظور از چهار تابع هدف حداکثر غیر خطی: بیشینه سازی FAR، بیشینه سازی سود اقتصادی، بیشینه سازی سازگاری، بیشینه سازی فشردگی استفاده شده است. هشت نوع کاربری اراضی اصلی و هشت محدودیت تعریف شد و برای ترکیب مقدار عددی تابع هدف بعد از نرمال سازی، روش مجموع وزن دار به کار گرفته شد. عملگرهای NSGA-II اصلاح شد و مدل پیشنهادی در زبان برنامه نویسی MATLAB توسعه داده شد. مدل با توجه به محدودیت های مدل سازی اجرا شده و برای به تصویر کشیدن خروجی مدل، روش کدگذاری ویژه راه حل ها که خروجی را با نرم افزار GIS مرتبط می کرد، تعریف شد. نتایج، نشان دهنده کارآیی و اثربخشی مدل پیشنهادی و پتانسیل آن در پشتیبانی از فرایند برنامه ریزی شهری و تصمیم سازی است. این پتانسیل از طریق تولید آلترناتیوهای گوناگون کاربری و نمایش راه حل های بهینه به دست آمده است. درنهایت نتایج نشان داد که در صورت بهینه سازی کاربری اراضی درمنطقه 10 کلان شهر تبریز، مقدار FAR به اندازه 13.04 درصد و سود اقتصادی به اندازه 21.06 درصد و سازگاری- فشردگی بین کاربری ها به ترتیب 2.3 و 4.6 درصد افزایش می یابد.
۱۱.

حل مسأله مکان یابی-مسیریابی-موجودی شبکه ی جمع آوری زباله های خطرناک با در نظر گرفتن ناوگان حمل و نقل داخلی و خارجی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: لجستیک معکوس مدیریت پسماند خطرناک مکانیابی - مسیریابی - موجودی بهینه سازی چند هدفه روش های فراابتکاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۰ تعداد دانلود : ۲۷۴
این پزوهش به طراحی شبکهی جمع آوری زباله های خطرناک پرداخته و برای انجام این کار از مفاهیم مکانیابی، مسیریابی، موجودی و زنجیرهی لجستیک معکوس استفاده شده است. موارد مربوط به ریسک احداث مراکز و حمل مواد به عنوان پارامترهای اجتماعی در این پژوهش به عنوان یک تابع هدف جداگانه در کنار تابع هدف اقتصادی، در نظر گرفته شده است. مسأله مورد نظر در قالب مدل برنامهریزی خطی عدد صحیح مختلط با دو تابع هدف فرموله شده است. در نظر گرفتن سیاست موجودی با استفاده از تسهیلات موجود، و محدودیتهای زمانی ارسال و ظرفیت وسایل سیستم حمل نقل از جمله ویژگی های دیگر مدل میباشد. با توجه به پیچیدگی محاسباتی مدل ارائه شده، برای حل این مدل از دو الگوریتم فراابتکاری NSGA-II و MOPSO استفاده شده است و نتایج آنها با یکدیگر مقایسه شدهاند. طبق نتایج، روش NSGA-II عملکرد بهتری را در هر چهار شاخص فاصله گذاری، فاصله از آرمان و بیشترین گسترش نشان میدهد. همچنین نتایج نشان میدهد که زمان حل این روش به طور متوسط 6% کمتر از روش حل رقیب میباشد. طبق نتایج حاصل از تحلیل حساسیت، هزینههای سیستم به ازای در نظر گرفتن ناوگان خارجی تغییرات بیشتری را نسبت به استفاده از ناوگان داخلی، از خود نشان میدهد.
۱۲.

زمان بندی چند پروژه ای بهینه با در نظر گرفتن قابلیت اطمینان و کیفیت در زنجیره تامین ساخت و ساز :الگوریتم ژنتیک ترکیبی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی خطی عددصحیح زنجیره تأمین ساخت و ساز بهینه سازی چند هدفه برنامه ریزی کمی ریاضی الگوریتم ژنتیک ترکیبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۴ تعداد دانلود : ۲۰۵
هرچندکه صنعت ساخت و ساز، به ویژه به دلیل رابطه آن با سایر بخش های اقتصادی یکی از مهمترین شاخه هایی است که نقش کلیدی در رشد اقتصادی کشورها ایفا می کند، زنجیره تأمین ساخت و ساز کمتر مورد توجه محقیق قرار گرفته است. از این رو طراحی زنجیره تأمین ساخت و ساز نه تنها برای شرکت های عمرانی، بلکه برای دولت ها نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. لذا، با ارائه یک مدل جدید برنامه-ریزی خطی مختلط عدد صحیح، این مقاله به معرفی یک چارچوب بهینه برای ساختاربندی شبکه زنجیره تأمین ساخت و ساز چند پروژه ای چند منبعی و دارای چند تأمین کننده برای شرکت های ساختمانی بزرگ دارای استراتژی تدارکات غیرمتمرکز می پردازد. هدف نهایی، طراحی یک مدل زنجیره تأمین با توجه به کیفیت و قابلیت اطمینان در بودجه پیش بینی شده، با در نظر داشتن کل زنجیره تأمین به عنوان یک موجودیت واحد است. فرمول بندی مسأله در یک چارچوب دو هدفه بوده و با استفاده از رویکرد "ال-پی متریک"سبب ایجاد یک چارچوب تک هدفه ساختارمند برای تبادل کیفیت-قابلیت اطمینان می شود. برای حل مسأله در ابعاد کوچک و متوسط از نرم افزار GAMS و در ابعاد بزرگ از یک الگوریتم ترکیبی شامل الگوریتم های ژنتیک و شبیه سازی تبرید استفاده می شود. نتایج حاصل از حل مدل نشان از این دارد که مدل امکان انتخاب اندازه مناسب برای زنجیره تأمین ساخت و ساز را به همراه تبادل کیفیت-قابلیت اطمینان به صورت توأمان فراهم می آورد و از این نظر با توجه به پیشینه تحقیق، نخستین پژوهش به شمار می رود. همچنین، نتایج مقایسه روشهای حل پیشنهادی نشان دهنده کارایی بالای الگوریتم حل پیشنهادی است.
۱۳.

طراحی و انتخاب طرح بهینه از دیدگاه ریسک های موجود در توسعه محصول جدید(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: توسعه محصول جدید ریسک اثربخشی بهینه سازی چند هدفه NSGA-II

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۱ تعداد دانلود : ۱۱۸
توسعه محصول جدید یکی از عوامل کلیدی برای کسب مزیت رقابتی و تداوم رشد شرکت هاست؛ اما این کار فرایند مخاطره آمیزی است که باید برای دستیابی به موفقیت در آن، ریسک های موجود به طور اثربخش مدیریت شوند. با توجه به اهمیت این نوع پروژه ها، در پژوهش حاضر تلاش می شود با مدیریت مؤثر ریسک در مرحله طراحی مفهومی محصولات جدید، احتمال موفقیت آنها بیشتر شود. بدین منظور، نخست مدلی جدید و معیارهایی برای اندازه گیری ریسک های مرتبط با متغیر های طراحی ارائه شده است. در این مدل با درنظرگرفتن اثر متقابل ریسک ها بر پیامد های رخداد یکدیگر و همچنین ریسک های مرتبط با متغیرهای پیوسته طراحی در فرایند محاسبه میزان ریسک طرح محصول، دقت محاسبات افزایش یافت. این مدل خود جزئی از مدل چند هدفه ای با سه تابع هدف ریسک، اثربخشی کلی طرح و هزینه طرح محصول است تا تصمیم گیرندگان بتوانند با توجه به سطح ریسک پذیری و بودجه، طرحی را انتخاب کنند که بیشترین اثربخشی را داشته باشد.
۱۴.

روش آمیخته ابتکاری برای انتخاب مدل کاری و زمان بندی کارکنان شرکت های پتروشیمی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زمان بندی شیفت بندی برنامه ریزی عدد صحیح بهینه سازی چند هدفه الگوریتم NSGA-II رویکرد پارتو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۲ تعداد دانلود : ۱۷۴
هدف: در شرکت های پتروشیمی، شیفت های کاری گوناگون و طولانی مدت، می تواند سلامت جسمی و روحی کارکنان را به مخاطره بیندازد؛ در حالی که با زمان بندی مناسب و توجه به قوانین و سیاست های کاری، می توان پیامدهای ناشی از شیفت های کاری آنان را کاهش داد. هدف این پژوهش، ارائه مدل مناسبی برای زمان بندی نیروی انسانی شرکت های پتروشیمی است؛ به گونه ای که با رعایت نیازهای شرکت و شمار بهینه کارکنان در هر شیفت، هزینه های شرکت کمینه و عملکرد و ترجیحات کارکنان نیز بیشینه شود. روش: برای مدل سازی مسئله پژوهش از برنامه ریزی عدد صحیح استفاده شد. به دلیل پیچیدگی مدل و نیز چندهدفه بودن آن، در حل مدل ریاضی پیشنهاد شده، از الگوریتم NSGA-II استفاده شد. برای دستیابی به کارایی بهتر الگوریتم، پارامترهای آن با روش تاگوچی کالیبره گردید. یافته ها: بر اساس یافته های به دست آمده از سناریوهای مختلف، مدل 21 روزه کار بهتر از مدل کاری 16 روزه است. همچنین، از آنجا که مدل چند هدفه بوده و با رویکرد پارتو حل شده است، تصمیم گیرنده می تواند، با توجه به شرایط، یکی از راه حل های بهینه پارتو را انتخاب کنید. نتیجه گیری: اگرچه شیفت بندی و گزینش مدل کاری مناسب برای شرکت های پتروشیمی، پیچیدگی فراوانی دارد، الگوریتم NSGA-II می تواند در تصمیم گیری برای انتخاب بهترین مدل کاری، ابزاری شایسته و توانمند باشد.
۱۵.

تأثیر همزمان نوآوری، مصرف انرژی های تجدیدپذیر و منابع اولیه انرژی بر انتشار آلودگی (مطالعه موردی: اقتصاد ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: انرژی تجدیدپذیر منحنی زیست محیطی کوزنتس نوآوری منابع اولیه انرژی بهینه سازی چند هدفه سیستم معادلات همزمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۷ تعداد دانلود : ۱۵۴
با توجه به اهمیت روزافزون روابط اقتصادی و مسائل بالقوه زیست محیطی، رابطه رشد اقتصادی با تخریب زیست محیطی مسئله بسیار مهمی است. در این تحقیق چگونگی تأثیر پذیری انتشار  (به عنوان اصلی ترین عامل ایجاد آلودگی) از رشد درآمد سرانه، نوآوری، مصرف انرژی های تجدیدپذیر و استخراج از منابع انرژی در یک الگوی سیستم معادلات همزمان غیرخطی برای ایران در دوره زمانی (1398-1358) بررسی شده است. با بررسی طیف وسیعی از مطالعات، در کمتر مطالعه داخلی یا خارجی رابطه درآمد سرانه، استخراج منابع اولیه انرژی (نفت و گاز)، تولید انرژی های تجدید پذیر و نوآوری به صورت هم زمان و در قالب 4 معادله غیر خطی و خطی مورد بررسی و برآورد قرار گرفته است. همچنین روش بهینه سازی چند هدفه و کاربرد آن برای برآورد معادلات هم زمان در الگوهای اقتصاد سنجی به منظور برآورد الگوی تحقیق بسط داده شده است. برای اقتصاد ایران نتایج نشان می دهد که نوآوری نتوانسته است تاثیر معناداری بر کاهش انتشار آلودگی داشته باشد. همچنین، مصرف انرژی های تجدیدپذیر تاثیر معناداری بر کاهش انتشار  نداشته است. از طرفی، وجود فرضیه زیست محیطی کوزنتس با وجود منابع انرژی اولیه، انرژی های تجدید پذیر و نوآوری برای اقتصاد ایران تأیید شد و ایران بر اساس برآوردها در قسمت صعودی این منحنی قرار دارد.
۱۶.

ارائه الگوی ریاضی و برنامه ریزی ریاضی قطعی زنجیره تامین چند محصولی مستقیم و معکوس با مراکز تامین کننده

تعداد بازدید : ۳۷۱ تعداد دانلود : ۴۷۳
گاهی اوقات از SSC SUPPLY CHAIN MANAGEMEN SUSTAINABLE (به معنای در نظر گرفتن همزمان عملکرد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی)( یا مدیریت زنجیره تامین پایدار) به عنوان مدیریت زنجیره تامین حلقه-بسته یا مدیریت زنجیره تامین سبز تعبیر می شود. زنجیره تامین حلقه-بسته آن دسته از زنجیره های تامینی هستند که در آن از اقلام، زمانی که آن ها دیگر مطلوب نیستند یا دیگر نمی توانند مورد استفاده قرار گیرند مراقبت می شود. زنجیره تامین حلقه بسته متشکل از یک زنجیره رو به جلو و یک زنجیره تامین معکوس می باشد. در ساختار رو به جلو شبکه شامل سه سطح تامین کنندگان، کارخانه ها و مراکز توزیع و در برگشت شامل سه سطح مراکز جمع آوری، تعمیر و اسقاط است. در زنجیره رو به جلو مواد خام به محصولات جدید تبدیل و توزیع شده و به وسیله مشتریان استفاده می شود. در زنجیره تامین معکوس، محصولات مصرف شده بازیافت و مجدداً استفاده، تعمیر یا ساخته می شوند (سیمپسون و همکاران، 2007( هدف اصلی زنجیره تامین حلقه-بسته افزایش حداکثر سود آوری اقتصادی از محصولاتی است که دوره عمرشان به پایان رسیده است در حالی که SSCM نیازمند هماهنگی ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی می باشد. در این تحقیق (ارایه یک مدل ریاضی و برنامه ریزی ریاضیاتی قطعی زنجیره تامین مستقیم ومعکوس چند محصولی همراه با مراکز تامین کننده ) مدلی منسجم از شبکه لجستیکی مستقیم / معکوس )حلقه بسته( به صورت یکپارچه و به منظور جلوگیری از زیر بهینگی ناشی از طراحی های جداگانه فرایندهای رو به جلو و بازگشتی برای محصولات دارای کیفیت به همراه ویژگی های مختلف و با یک ساختار منظم ارائه می شود. رشد جمعیت و افزایش گسترده مصرف در دنیا ، شبکه های زنجیره تامین به شبکه های بسیار بزرگی تغییر شکل داده اند و تمام اجزای مربوط به این شبکه های عظیم سبب ایجاد مشکلات جدی زیست محیطی شده اند. مدیریت زنجیره تامین پایدار در زمره مباحث جدید و نوظهور در عرصه تولید و عملیات است. شرکت ها باید با بکارگیری زنجیره تامین پایدار نسبت به بهبود عملکرد زیست محیطی و اجتماعی در کنار عملکرد اقتصادی اهتمام ورزندزنجیره تامین، یکی از مهمترین دغدغه های بسیاری از دولت هاست چه بسا هر محصول حین استفاده و سپری نمودن دوره عمر باید بازیافت یا منهدم یا جهت استفاده مجدد به زنجیره تامین بازگردد ، در این تحقیق سعی ما بر آن است که یک مدل برنامه ریزی ریاضی زنجیره تامین مستقیم و معکوس شامل مراکز تامین کننده ، تولید، توزیع و جمع آوری ، مشتری ، بازیافت و انهدام بسط و توسعه داده و تابع هدف این مدل ریاضی به قسمی است که کل هزینه زنجیره تامین از تولید تا توزیع و بازیافت یا انهدام حد اقل گردد. در این مدلسازی ریاضی همچنین یک مقدار جریمه جهت براورده نشدن سفارشات مشتریان در نظر گرفتیم همچنین همراه با کاهش کل هزینه زنجیره تامین سبز به دنبال مکان یابی تسهیلات تولید و انهدام به قسمی که کل هزینه زنجیره تامین کمینه گردد می باشیم .
۱۷.

ارائه مدل بهینه سازی سناریو محور جهت پرتفوی تسهیلات بانکی در شرایط عدم قطعیت با رویکرد استوار مالوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تسهیلات بانک بهینه سازی چند هدفه شرایط عدم قطعیت تسهیلات غیرجاری مطالبات معوق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۱ تعداد دانلود : ۱۳۶
بانک ها برای حفظ تعادل گردش پول بین اعتباردهندگان و دریافت کنندگان وام باید از یک اکوسیستم مالی مناسب استفاده کنند. هنگامی که این جریان توسط NPL (مطالبات غیرجاری) کند و یا مختل شود، در روند حیات بانک ها و اجرای سیاست های اقتصادی کشور آسیب جدی ایجاد می کند. مدیریت ضعیف و انعطاف پذیری در پرداخت و بازپرداخت تسهیلات عامل و محرک NPL ها است. هدف از پژوهش حاضر ارائه مدلی برای بهینه سازی پرتفوی تسهیلات بانکی در شرایط عدم قطعیت است، از یک مدل استوار سناریو محور بر اساس رویکرد مالوی و همکاران (1995) که جهت عدم قطعیت از عوامل اقتصادی مانند ریسک سیستماتیک، نرخ ارز، تورم استفاده شده است. این مدل دارای سه تابع هدف بوده تابع هدف اول افزایش بازده بانک ها از طریق افزایش تسهیلات جاری، تابع هدف دوم کاهش ریسک اعتباری و تابع هدف سوم کاهش ریسک ورشکستگی براساس نسبت های مالی آلتمن می باشد که داده ها با استفاده از نرم افزار GAMS مورد تجریه و تحلیل قرار گرفته است. با استفاده از این مدل مدیران بانک ها براساس وضعیت و استحکام هریک از انواع تسهیلات در شرایط عادی و عدم قطعیت می توانند تصمیم گیری صحیحی جهت پرداخت میزان مشخصی از هر نوع تسهیلات با توجه به مرز بهینه داشته باشد که سبب کاهش ریسک اعتباری و ورشکستگی بانک ها می گردد. همچنین نتایج نشان دهنده این است که به ترتیب ریسک سیستماتیک، نرخ تورم و نرخ ارز دارای بیشترین تاثیر بر کاهش کیفیت تسهیلات می باشند.
۱۸.

بهینه سازی فضاهای نیمه باز خانه های آپارتمانی جهت تبدیل به گلخانه خورشیدی با استفاده از الگوریتم ذوب فلزات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بهینه سازی چند هدفه معماری پایدار الگوریتم ذوب فلزات صرفه جویی در مصرف انرژی گلخانه خورشیدی فضای نیمه باز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۹ تعداد دانلود : ۱۴۱
بهبود آسایش حرارتی، از جمله مسائل مهمی است که در ساختمان های امروزی مورد تأکید است. با توجه به روند رو به رشد مصرف انرژی،  تلاش برای صرفه جویی در ساختمان های کشور یک ضرورت انکار ناپذیر است. از طرفی استفاده بهینه از انرژی رایگان خورشیدی، محیطی مطلوب را برای ساکنین ساختمان فراهم می آورد و از سوی دیگر، سبب کاهش میزان انرژی مصرفی ساختمان در فصول سرد سال خواهد شد. از آنجا که روند کلی ساخت و ساز های مسکونی در کشور به سمت توسعه واحدهای آپارتمانی سوق پیدا کرده است؛ استفاده از راهکارهای اقلیمی که بتواند در چنین بناهایی به عنوان واقعیت موجود شهرسازی کشور مورد استفاده قرار گیرد، نیاز مهمی است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. استفاده از فضاهای نیمه باز همچون بالکن، مهتابی و ایوان تحت عنوان «فضای نیمه باز» در واحدهای آپارتمانی مورد تأکید مقررات ملی ساختمان ایران است و در اکثر ساختمان های امروزی وجود دارد. درصورت طراحی هوشمندانه، این دسته از فضاها قابلیت تبدیل به یک گلخانه خورشیدی به عنوان یک سامانه ایستا برای جذب و بهره برداری از انرژی خورشیدی را فراهم می کنند.  هدف از این پژوهش، استفاده از هوش مصنوعی و بهینه سازی الگوریتمی به منظور یافتن ابعاد، فرم مشخصات فنی بهینه فضاهای نیمه باز آپارتمانی در اقلیم گرم و خشک، در جهت تبدیل آن ها به یک گلخانه خورشیدی برای استفاده در مواقع سرد سال است. روش تحقیق در این پژوهش شبیه سازی و استدلال منطقی است. از این رو با به خدمت گرفتن روش شبیه سازی فضایی مسکونی در شهر شیراز، پارامترهای فضای نیمه باز ساختمان (ابعاد فضای نیمه باز، ابعاد پنجره متصل به فضای داخل، نوع فضای نیمه باز، جنس شیشه و تهویه) به منظور ایجاد قابلیت تبدیل به گلخانه خورشیدی مورد بررسی قرار گرفت  و شرایط بهینه هریک از این پارامترها برای شهر شیراز تعیین شد. نتایج حاکی از آن است که چنین فضایی در حالت بهینه می تواند تا 54 درصد از مصرف انرژی گرمایشی ساختمان را کاهش دهد. در این میان بهترین پاسخ را فضای نیمه باز مهتابی  با استفاده از پوشش شیشه دوجداره، از خود نشان داد.
۱۹.

بررسی تاثیر طراحی پارامتریک پوسته ورونئی در بهبود بهره وری نور روز در ساختمان اداری در شهر شیراز(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۸۹ تعداد دانلود : ۱۲۱
اهداف: بررسی عملکرد و میزان تاثیر پوسته ساختمان بر مولفه های روشنایی طبیعی و دریافت تابش، به عنوان مولفه های موثر بر کیفیت فضای داخلی، درقالب طراحی یک پوسته با الگوریتم ورونوی، هدف اصلی مقاله است. ابزار و روش: با استفاده از الگوریتم ژنتیک و شاخص های روشنایی مفیدنور روز و انرژی دریافتی ازتابش خورشید، حالتهای بهینه از بین گزینه های طراحی پوسته ارایه شده اند. روش کار به صورت بهینه یابی چندهدفه -با استفاده ازالگوریتم ژنتیک رتبه بندی نامغلوب و مدل سازی پارامتریک در پلتفرم راینو و افزونه گرسهاپر با بهره گیری از ابزارهای آنالیز محیطی همچون انرژی پلاس و رادیانس برای محاسبات عددی- بوده است. طراحی پوسته دوم برای تمامی جهه هاحالات ممکن بررسی شدو برای هر جبهه به حالت بهینه نهایی دست یافتیم ودر انتها پوسته های طراحی انتخاب شده درسه حالتِ 1- بدون پوسته دوم، 2- لوورهای افقی و 3- ایجاد پوسته ورنوی؛ موردآنالیز و مقایسه قرار گرفتند. یافته ها: در حالت بهینه نهایی پوسته ورنوی به عنوان پوسته دوم میزان افزایش روشنایی مفید نور روز نسبت به حالت بدون پوسته دوم برابر با۶۳.۲۹ درصد افزایش و نسبت به حالت استفاده از لوور های افقی ۲۱.۰۲ درصد افزایش داشته است. همچنین استفاده از این ایده طراحی، میزان دریافت تابش خورشیددر مقایسه با حالت بدون پوسته دوم برابر با ۶۳.۸۶درصد کاهش و نسبت به حالت استفاده از لوورهای افقی به عنوان پوسته دوم ۱۵.۳۸ درصد کاهش یافته است. نتیجه گیری: پوسته طراحی شده حاصل فرایند بهینه سازی و استفاده از هندسه ورونویی عملکرد مناسبی در بهبود شاخص روشنایی مفید نور روز و کاهش دریافت تابش خورشید دارد.
۲۰.

مدل بهینه سازی چند هدفه سبد سهام با رویکرد ترکیبی فازی- استوار (مورد مطالعه: بورس اوراق بهادار تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۵۸ تعداد دانلود : ۱۱۵
تئوری نوین بهینه سازی سبد سهام مبتنی بر مدل بنیادین مارکویتز توسعه یافته است. مدل مارکویتز از لحاظ تئوری ویژگی های منحصر به فردی دارد، اما ضعف های آن مانع استفاده از این مدل در عمل می گردد. در این مدل عموما نرخ بازده بر اساس داده های گذشته استخراج می شود، لیکن دراین پژوهش از سناریوهای آتی مربوط به نرخ بازده، در فرآیند سرمایه گذاری استفاده شده است. مدل مارکویتز و تعمیم های بعدی آن چند هدفه هستند. در این پژوهش از توسعه ی رویکرد بهینه سازی چند هدفه زیمرمن که ساختاری فازی مانند دارد، استفاده شده است، همچنین جهت مواجهه با عدم قطعیت ها از رویکرد بهینه سازی استوار مبتنی بر حداقل رساندن تأسف استفاده شده است. به عبارتی دیگر ابتدا مدل زیمرمن را با در نظر گرفتن سناریوها و ترکیب های وزنی ویژه، برای دو هدف حداقل کردن ریسک و حداکثر کردن بازده، تشریح نموده و مرز پارتو را به دست آورده، سپس راه حل تأسف مینی ماکس را با توجه به سناریوها و ترکیب های وزنی لحاظ شده، محاسبه شده است. در نهایت، به منظور ارزیابی عملکرد و اعتبارسنجی مدل ارائه شده، اقدام به پیاده سازی آن در بورس اوراق بهادار تهران شده است.