ام البنین یوسفی

امروزه به علت افزایش و پیچیدگی نیاز مشتریان، محصولات موجود در بازار پاسخگوی نیاز مشتری نیست و مؤثرترین راه برای کسب موفقیت سازمان ها تمایز ازطریق توسعه محصولات جدید و تنوع محصولات است؛ از این رو، انتخاب بهترین طرح برای توسعه محصولات جدید، می تواند از افزایش هزینه های اصلاح محص ول و تلاش برای طراحی مجدد جلوگیری کند و زمان عرضه محصولات را به بازار کاهش دهد. لازمه  انتخاب طرح بهینه برای توسعه محصولات جدید، ارزیابی جامع و بی طرفانه ای است که بتواند طرح را ازنظر کارایی در حال حاضر و در آینده محصول بررسی کند . پژوهش حاضر با هدف ارزیابی طرح های توسعه محصول، مدل بهینه سازی چندهدفه ای را ارائه داده است که طرح های توسعه ای را از دو منظر معیارهای عمومی و تنوع پذیری بررسی می کند. در این تحقیق معیارهای عمومی به کمک مدل کارت امتیازی متوازن شناسایی شده است. این مدل معیارهایی را ارائه داده و متناسب با آن، معیارهای ارزیابی مورد نیاز برای طرح های توسعه محصول شخصی سازی و استخراج شده است. نظر به اینکه یکی از مناظر مهم در ارزیابی طرح های توسعه محصول، ریسک موجود در هر طرح است، معیارهای منظر ریسک نیز به عنوان معیارهای عمومی ارزیابی در نظر گرفته شده است. پس از تعیین معیارهای ارزیابی هریک از مناظر عمومی و تنوع پذیری، معیارها اعتبار سنجی شده و در ادامه به کمک روش های موجود کمّی شده اند؛ پس از آن، مقادیر معیارهای شناسایی شده در مدل بهینه سازی چندهدفه به کار گرفته و با حل مدل، طرح توسعه ای بهینه انتخاب می شود. توابع هدف این مدل بهینه سازی شامل حداقل کردن ریسک، حداکثرکردن درآمد، حداکثرکردن اثربخشی توانایی استراتژیکی سازمان و حداقل کردن تلاش برای طراحی مجدد طرح های توسعه ای است.

در دنیای رقابتی امروز، رعایت الزامات مشتری مداری شرط اصلی پایداری در بازار غیرانحصاری و رقابتی است. عدم تحویل به موقع محصولات، سبب بروز نارضایتی مشتریان و تحمیل هزینه های اضافی خواهد شد. از این رو تأخیر پروژه ها و ارائه راهکارهایی برای رفع آن ها یکی از مشکلات مهم در سازمان ها تلقی می شود. این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت بندی عوامل تأخیر و راهکارهای تحویل به موقع محصولات در صنعت ساخت و تولید اقلام و سامانه های هوایی در محدوده زمانی سال 1398 انجام شده است. بدین منظور عوامل تأخیر با استفاده از مدل تعالی سازمانی شناسایی و دسته بندی شدند؛ سپس با استفاده از تکنیک مدل سازی ساختاری - تفسیری، روابط شبکه ای وابستگی عوامل تأخیر و راهکارها مشخص و میزان تأثیر آن ها در تأخیرات با روش تحلیل شبکه ای محاسبه شد. در نهایت با تحلیل اهمیت - عملکرد و بر اساس سه شاخص میزان هزینه برای اجرای راهکار اصلاحی، مدت زمان لازم برای اصلاح و دسترسی و امکان پذیری، راهکارهای قابل پذیرش تعیین و اولویت بندی گردید. یافته ها نشان داد که از میان 113 عامل تأخیر شناسایی شده، 45 عامل دارای تأخیر ریشه ای بوده است. پس از انجام مدلسازی ساختاری تفسیری 19 عامل ریشه ای تاثیرگذار (محرک) مشخص گردید و سپس 14 راهکار اصلاحی همراه با وزن دهی و اولویت بندی آن ها توسط خبرگان تعیین شد.

یکی از فعالیت های مؤثر در مدیریت زنجیره تأمین سازمان ها طراحی یک ساختار شبکه زنجیره کارآ و کاربردی است که نقش مهم و به سزایی در موفقیت آنها ایفا می کند. با افزایش ملاحظات زیست محیطی و قوانین اجتماعی، سازمان ها ملزم می شوند که در طراحی زنجیره تأمین خود، علاوه بر اهداف اقتصادی، این گونه ملاحظات پایداری را نیز در نظر گیرند. با این رویکرد، در مطالعه حاضر، یک مدل برنامه ریزی ریاضی با در نظر گرفتن معیارهای پایداری در شبکه زنجیره تأمین حلقه بسته صنایع لبنی ارائه شد. نخست، مهم ترین شاخص های پایداری با ابعاد سه گانه اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی استخراج و اثرگذارترین شاخص ها به روش تصمیم گیری چندمعیاره دیمتل (DEMATEL) انتخاب شدند. سپس، برای طراحی زنجیره پایدار، یک مدل عدد صحیح مختلط چند هدفه ارائه شد که اهداف آن همان شاخص های حاصل از روش دیمتل بودند. شاخص های حاصل از تکنیک دیمتل، شامل هزینه کل از بعد اقتصادی، مصرف آب و مصرف انرژی از بعد زیست محیطی و فرصت های شغلی از بعد اجتماعی می باشد که به عنوان توابع هدف مدل پیشنهادی  تعریف شده اند. در ادامه، این مدل به کمک روشL-P متریک و با استفاده از نرم افزار GAMS حل شد و مجموعه جواب های بهینه پارتویی به دست آمد. در پایان، پیاده سازی مدل پیشنهادی در صنایع شیر پگاه اصفهان در سال 1398 صورت گرفت. اجرای مدل منجر به یافتن هفت دسته جواب بهینه پارتویی شد که از آن میان، کمترین میزان هزینه حدود هفتاد میلیون ریال در ماه، کمترین میزان مصرف آب حدود 760 مترمکعب در ماه، کمترین میزان مصرف انرژی حدود 963 مگاوات در ماه و بیشترین میزان فرصت های اشتغال حدود 39 هزار نفرساعت در ماه به دست آمد.

در این مقاله یک مدل برنامهریزی عدد صحیح مختلط چندهدفه، چند محصولی جهت برنامهریزی تولید،توزیع،حملونقل با در نظر گرفتن شاخصهای پایداری در شبکه زنجیره تأمین حلقه بسته صنعت غذا ارائه شده است. ابتدا پس از مرور ادبیات موضوع و با استفاده از نظرات خبرگان دانشگاه و صنعت غذا مهمترین شاخصهای پایداری با ابعاد سهگانه اقتصادی،زیستمحیطی و اجتماعی در این صنعت،استخراج و ساختار روابط شبکه و میزان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری هریک از شاخصها از طریق تکنیک دیمتل تعیین شدهاند سپس این تکنیک با روش فرآیند تحلیل شبکهای بهمنظور تعیین اوزان هر بعد و شاخصهای آن ترکیب گردیده و درنهایت شاخصهای دارای اولویت بالاتر انتخاب شدهاند.در ادامه یک مدل ریاضی عدد صحیح مختلط جهت برنامهریزی تولید،توزیع،حملونقل زنجیره تأمین پایدار حلقه بسته با ابعاد سهگانه فوقالذکر ارائه شده است که در آن شاخصهای حاصل از تکنیک دنپ،هزینه کل از بعد اقتصادی با وزن 1301/0مصرف آب و مصرف انرژی از بعد زیستمحیطی با اوزان0578/0، 0580/0و فرصتهای شغلی از بعد اجتماعی با وزن0911/0بهعنوان توابع هدف مدلسازی شده سپس با روش L-P متریک و با استفاده از نرمافزار گمز حلشدهاند و مجموعه جوابهای بهینه پارتویی به دست آمده است در پایان مطالعه موردی درزمینه صنایع لبنی به کمک دادههای واقعی صورت گرفته است. اجرای مدل منجر به یافتن 8 دسته جواب بهینه پارتویی شده بهطوریکه کمترین میزان هزینه در بین جوابها حدود 68 میلیون ریال در ماه، کمترین میزان مصرف آب حدود 660 مترمکعب در ماه و بیشترین میزان فرصتهای اشتغال حدود 39 هزار نفر ساعت در ماه میباشد.

یکی از مهم ترین تصمیماتی که در زنجیره تأمین گرفته می شود، مسئله برنامه ریزی تولید ادغامی است؛ به نحوی که در آن برنامه تولید بهینه تمام محصولاتی که از منابع و تجهیزات مشترک استفاده می کنند در افق زمانی میان مدت تعیین می شود. در مقاله حاضر مدل ریاضی چندهدفه برای برنامه ریزی تولید ادغامی برای زنجبره تأمین برگشت پذیر طراحی شده است. زنجیره تأمین مورد مطالعه سه سطحی و شامل چندین تأمین کننده، یک تولیدکننده و تعدادی مشتری است. این زنجیره متشکل است از مرکز بازسازی برای اصلاح کالاهای مرجوعی از مشتریان و مرکز نگهداری و تعمیرات برای ترمیم یا انهدام محصولاتی که مدت زمان گارانتی آنها سپری شده است و به وسیله مشتری عودت می شوند. در مدل پیشنهادی هدفِ نخست عبارت است از حداقل کردن هزینه ها (شامل هزینه های تولید کالا، تأمین، نگهداری وکمبود موجودی و هزینه های مرتبط با نیروی انسانی)، دومین و سومین هدف نیز به ترتیب حداکثر کردن رضایت مشتریان و رضایت تأمین کنندگان است. همچنین کیفیت محصولات تولیدی هدف دیگر مدل است. برای حل مدل پیشنهادی از روش P-L متریک و نرم افزار LINGOv14.0.1.55 استفاده شده است. مدل پیشنهادی یک بار با مثال عددی و بار دیگر با استفاده از داده های واقعی برگرفته از زنجیره تأمین برگشت پذیر مربوط به یک صنعت Military حل شده است و خبرگان صنعت مربوطه، نتایج حاصله را تأیید کرده اند.

در این تحقیق، یک مدل دو هدفه تکمیل موجودی همزمان چند کالا در حالیکه با محدودیت منابع روبرو هستیم،توسعه داده شده و حل شده است. مدل پیشنهادی دارای یک محدودیت فضای انبار بوده و به دنبال بهینه کردن دو تابع هدف می باشد که عبارتند از مینیمم کردن مجموع هزینه نگهداری و سفارش دهی سالیانه و نیز مینیمم کردن کل سرمایه درگیر در موجودی. در ادامه به توسعه یک الگوریتم ژنتیک چند هدفه برای حل آن پرداخته ایم.به منظور بررسی کارائی الگوریتم، عملکردآن را در اجرای 1600 مسئله که به صورت تصادفی ایجادشده اند و با پارامترهایی که از ادبیات موضوع استخراج شده اند بررسی کرده و نشان داده ایم که الگوریتم پیشنهادی توانایی خوبی در ارائه جوابهای بهینه پارتویی دارد.در پایان ، فرآیندحل مسئله و نتایج حاصل از الگوریتم پیشنهادی در مورد یک مسئله خاص که به صورت تصادفی تولید شده،نشان داده شده است.