هویت اجتماعی

در یک دهه اخیر، تغییرات ژرفی در برساخت هویت اجتماعی نسل جوان رخ داده است که نقش شبکه های ارتباطی مجازی در وقوع این دگردیسی ها قابل توجه بوده است. پرسش اساسی این مقاله این است که حضور در شبکه های مجازی چه تأثیری در برساخت هویت اجتماعی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان دارد؟ با توجه به ویژگی های فرهنگی و اجتماعی جامعه  دانشجویی مورد مطالعه، داده های مقاله پیش رو  به شیوه کیفی و با رویکردهای نظریه زمینه ای و روش شناسی مردمی (با تأکید بر قوم نگاری مجازی) و با استفاده از فنون مصاحبه های اپیزودیک و مصاحبه آنلاین ناهمزمان جمع آوری شده است. جامعه مورد بررسی در مطالعه حاضر، دانشجویان تمامی رشته های پردیس شهید مدرس سنندج می باشد. بر همین اساس با استفاده از نمونه گیری هدفمند با25 نفر از افراد مدنظر مصاحبه شد. مصاحبه ها تا حصول به اشباع تئوریک ادامه داشت. در نهایت، داده های استخراج شده با دو روش تحلیل تماتیک (موضوعی) و نشانه شناختی تحلیل و بررسی شدند. یافته های پژوهش حاضر نشان داد با توجه به تغییرات ارزشی ایجاد شده در بعد هویت اجتماعی می توان گفت که در نتیجه استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی، تغییرات ارزشی و هنجاری گسترده ای در زیست جهان افراد مورد مطالعه و مسائل مختلف مرتبط با هویت اجتماعی از قبیل: روابط خانوادگی، سبک زندگی، باورهای اخلاقی، اهداف شخصی، ازدواج و سنت های مرتبط با آن صورت گرفته است. شدت و ابعاد تغییرات فوق ما را به ارائه نظریه زمینه ای برگرفته از مطالعه میدانی تحت عنوان: "نظریه هویت های پاندولی اجتماعی با ویژگی های نسل جوان و دانشجو" در جامعه مورد مطالعه رهنمون می کند.

هدف: رسانه ها به عنوان فراهم کننده، چارچوب های تجربی برای مخاطبان، نگرش های کلّی فرهنگی برای تفسیر اطلاعات توسط افراد ایجاد کرده و در نهایت می تواند بر هویت آنان تأثیر بگذارد. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه میان میزان و نوع استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی با هویت اجتماعی زنان شهر تهران طراحی و اجرا شده است. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش آن توصیفی- همبستگی است که با تکنیک پیمایش و ابزار اندازه گیری پرسشنامه انجام شده است. جامعه آماری شامل کلیه زنان ساکن شهر تهران در سال 1399، و نمونه آماری بر اساس جدول مورگان 300 نفر است. برای سنجش متغیرهای پژوهش از پرسشنامه مربوط به میزان و نوع استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی که محقق ساخته بوده و پرسشنامه استاندارد هویت اجتماعی صفاری نیا و روشن (1390) استفاده شده است. یافته ها: یافته های حاصل از آزمون فرضیه های پژوهش از طریق محاسبه ضریب همبستگی رتبه ای اسپیرمن و آزمون معنی داری نشان داد که بین میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی در طول شبانه روز ، با بعد جمعی هویت زنان رابطه منفی و معنی دار مشاهده می شود(Sig<0/05). بین میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی در طول شبانه روز با بعد فردی هویت اجتماعی زنان شهر تهران رابطه منفی وجود داشته لیکن معنی دار نیست(Sig>0/05). یافته ها همچنین نشان داد میان نوع استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی با هویت اجتماعی زنان شهر تهران رابطه معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش، آموزش های لازم برای زنان در زمینه استفاده بهینه از این شبکه ها به منظور کاهش آسیب ها در حوزه هویت اجتماعی ضروری به نظر می رسد.

پژوهش حاضر با بررسی نقش همسالان در هویت و فرایند هویت یابی کودکان دبستانی در سنین 7 تا 12 سالگی از دیدگاه دانشجو معلمان به روش توصیفی از نوع همبستگی انجام شد. جامعه آماری را دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان پردیس فاطمه الزهرا(س) در شهر یزد به تعداد 300 نفر تشکیل می دهند. حجم نمونه با فرمول کوکران 169 نفر به دست آمده است و شامل 50 نفر می باشد. در این بررسی دو روش نمونه خوشه ای چند مرحله ای وتصادفی ساده به کار رفته است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بوده که از اعتبار صوری و پایایی لازم برخوردار است. نتایج آزمون همبستگی نشان داد میان عوامل اجتماعی (مدرسه، همسالان و رسانه) و هویت رابطه معنا داری وجود دارد. در این میان قوی ترین رابطه میان همسالان و هویت وجود دارد. از این رو مدرسه با ضریب همبستگی 417/0 در رتبه بعدی قرار دارد و رسانه نیز با ضریب همبستگی 299/0 ضعیف ترین رابطه را با هویت دارد. نتایج آزمون رگرسیون نشان داد که هر سه عامل مدرسه، همسالان و رسانه می تواند تغییرات متغیر هویت را پیش بینی کنند. به ازای یک انحراف معیار تغییر عملکرد مدرسه، 210/0 انحراف معیار تغییر رخ می دهد. همچنین به ازای یک انحراف معیار تغییر همسالان، 317/0 انحراف معیار تغییر رخ می دهد. و به ازای یک انحراف معیار تغییر رسانه، 200/0 انحراف معیار تغییر رخ می دهد. 

ماهیت هویت مل ی در ه ر جامعه ای ب ه ابع اد س ازنده و وضعیت آن بستگی دارد و به تبع ماهیت ابعاد سازنده و وضعیت آن نتایج متف اوتی را نی ز در جوامع مختلف به همراه خواهد داشت. مطالعه حاضر به بررسی رابطه بین آگاهی تاریخی و هویت ملی شهروندان شهر کرمانشاه، در یک نمونه 384 نفری از افراد 18 سال به بالا پرداخته شده است. هدف اصلی تحقیق بررسی رابطه بین آگاهی تاریخی و هویت ملی شهروندان (مطالعه موردی شهر کرمانشاه) است. اعتبار پرسش نامه از طریق اعتبار صوری و پایایی آن نیز از طریق ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد که بیشتر متغیرها سطح آلفای بالای 75/0 را داشته اند که نشان دهنده قدرت بالای ابزار سنجش است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماری اس.پی.اس.اس. و از تکنیک های آمار استنباطی همچون ضریب هم بستگی پیرسون و رگرسیون استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که بین آگاهی تاریخی و کل هویت ملی (445/0=r)، هویت ملی در بُعد اجتماعی (104/0=r)، در بُعد سیاسی (583/0=r)، در بُعد جغرافیایی (432/0=r) و در بُعد فرهنگی (260/0=r) رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. به علاوه نتایج رگرسیون چندمتغیره نیز بیانگر آن است که تأثیر آگاهی تاریخی در بُعد سیاسی (553/0Beta=)، بُعد جغرافیایی (141/0Beta=) و بُعد اجتماعی (110/0Beta=) است. این سه مؤلفه آگاهی تاریخی توانستند نزدیک به 40 درصد از فضای مفهومی متغیر وابسته هویت ملی را تبیین و پیش بینی کنند. براین اساس می توان گفت دخالت دادن شهروندان در تصمیمات سیاسی و فرهنگی کشور، گسترش عرضه اطلاعات برای آشنایی مردم با ابعاد تاریخی، اجتماعی و سیاسی زندگی می تواند حس مشترک هم بستگی و هویت ملی را در آن ها ارتقا دهد.

فضاهای جمعی هر تمدن ازجمله مباحث مهم در تعیین هویت اجتماعی آن عصر است و تاریخ اجتماعی زمینه ای هدایتگر در شکل گیری و موفقیت این فضاهاست. برای بازیابی هویت ازدست رفته اقوام با توجه به حفظ تسلسل هویت تاریخی، می توان به گذشته رجوع و خوانشی مجدد از نشانه ها و معانی نهفته در کالبد نمود. در دوره صفوی علی رغم استفاده از قوه قهریه و تصرف در اموال عمومی در رونداحداث میدان نقش جهان، این فضا پس از مدتی مورداستقبال قرارگرفت که آثار آن تا به امروز باقی است. این مقاله در پی یافتن چگونگی اثرگذاری حکومت صفوی در استحاله معنای فضا و ایجاد هویت اجتماعی فضاهای جمعی است. به عبارت دیگر پرسش از چگونگی ساخت هویت اجتماعی ویژه عصر صفوی و نقش آن در ساخت فضای جمعی مطلوب این پژوهش بوده است . پژوهش حاضر بر اساس مطالعه اسنادی و کتابخانه ای از روش پژوهش تاریخ اجتماعی، به تأثیرات گرایش های اجتماعی در معماری می پردازد. به این منظور پس از معرفی بن مایه فکری حکومت صفوى، نتایج اجتماعیِ حاصل از این اندیشه ها و اثرات آن بر معماری فضای جمعی و مقبولیت اجتماعی آن بررسی قرار می گیرد. این تحقیق بر این فرض استوار است که اقداماتی که از لحاظ سیاسی و فرهنگی در جهت ایجاد یکپارچگی دینی و فرهنگی انجام شده است، بیشترین تأثیر را در هویت بخشی به فضاهای جمعی داشته است. نتیجه حاصل ازین پژوهش روشن ساخت که فضای جمعی عصر صفوی از لحاظ عوامل زمانی شکل گیری شامل سه بعد سیاسی، دینی و سرزمینی و از منظر علت ها در رویه اجتماعی شامل سه بخش نظام مند کالبدی و فضایی و ساخت است و این عوامل منجر گردید که فضاهای جمعی این دوران واجد ویژگی های منحصر به فردی شود که جز در نگاه حاکمان، رفته رفته از دید مخاطبان فضا نیز مشروعیت و هویتی اجتماعی یافت.

هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی وضعیت هویت هواداری باشگاه های لیگ برتر فوتبال ایران بود که به صورت مطالعه موردی بر روی باشگاه فرهنگی ورزشی استقلال تهران انجام گرفت. . پژوهش حاضر از نوع تحقیقات توصیفی پیمایشی و از نظر هدف کاربردی با پیروی از مطالعات موردی می باشد که از منظر جمع آوری داده ها به شکل میدانی انجام گرفت. جامعه تحقیق را کلیه هواداران باشگاه استقلال تهران تشکیل می دادند که تعداد 346 نفر از آن ها با توجه به قلمروی مکانی و زمانی به عنوان نمونه نهایی تحقیق انتخاب شدند. به منظور سنجش میزان هویت هواداران از مقیاس هویت هواداران ورزشی ساخته شده توسط شجیع، سهرابی و فولادیان (2009) استفاده شد. نتایج آزمون تحلیل واریانس یک طرفه نشان می دهد که بین خرده مقیاس های هویت خود و هویت اجتماعی به تفکیک تحصیلات هواداران ورزشی تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین نتایج آزمون رتبه بندی فریدمن نشان داد که از میان عوامل تشکیل دهنده هویت هواداران، هویت خود رتبه اول و تأثیرپذیری و هویت اجتماعی رتبه های دوم و سوم را به دست آوردند. با توجه به نتایج پژوهش، شناخت مولفه های هویت هواداری، تشکیل نظام مدیریت هواداران، توجه به نیازهای هواداران، توجه اساسی به کانون های هواداری از جمله اقدامات عملیاتی است که اقدام به آن ها بیش از پیش ضروری جلوه می نماید..

این پژوهش با هدف بررسی میزان اثرگذاری متغیرهای اجتماعی بر شاخص های امنیت اجتماعی (مقایسه تطبیقی بین کشورهای ایران و ترکیه) انجام گرفته است. این تحقیق از نوع توصیفی؛ از نظر روش اجرا، استقرایی و از نظر زمانی از نوع مقطعی است. مطالعه حاضر به شیوه اسنادی و تحلیل ثانویه و با استفاده از رگرسیون ساده و چندگانه و در جامعه آماری شامل کشورهای ایران و ترکیه انجام شد و داده های آن از یک بانک اطلاعات داده ای، شامل داده های پیمایش ارزش های جهانی (WVS) در فاصله 2000 تا 2020 جمع آوری شد. با توجه به اینکه داده ها از سال 2010 2016 در سایت بارگذاری نشده و قابل دسترس نیستند، داده های بازه زمانی مذکور برای عنوان تحلیل انتخاب نشدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه است که در این پژوهش، یک نوع پرسشنامه بر اساس مقیاس لیکرت تدوین شد. نتایج نشان دادکه میزان امنیت اجتماعی در کشورهای ایران و ترکیه تفاوت معناداری ندارد (p>0.05 ) و میانگین امنیت اجتماعی نیز برای هر دو کشور نزدیک به هم است. همچنین مؤلفه های مشارکت اجتماعی (p <0.05 ، t=44.72، 0.25= β)، رفتار مدنی (p <0.05 ، 40.88 t=، 0.22= β)، اعتماد اجتماعی (p <0.05 ، 33.13 t=، 0.21= β)، مدارای اجتماعی (p <0.05 ، 27t=، 0.19= β) و هویت اجتماعی (p <0.05 ، 23.36 t=، 0.17= β) بیشترین تأثیر را در شاخص امنیت اجتماعی ایران دارند. در کشور ترکیه نیز مؤلفه های طبقه اجتماعی (p <0.05 ، t=26.93، 0.23= β)، هویت اجتماعی (p <0.05 ، 22.07 t=، 0.20= β)، اعتماد نهادی (p <0.05 ، 22t=، 0.18= β) و رفتار مدنی (p <0.05 ، 19.15t=، 0.16= β) بیشترین تأثیر را در شاخص امنیت اجتماعی دارند. لازم به ذکر است که مؤلفه مشارکت اجتماعی در ترکیه غیرمعنادار بوده و بر شاخص امنیت اجتماعی این کشور تأثیر نداشته است.

هویّت اجتماعی متأثر از ساختارهای ذهنیّتی و فضای گفتمانی است. این پژوهش با هدف مطالعه عمیق نقش فناوریهای ارتباطی در ساختار هویّت اجتماعی جوانان با روش کیفی از نوع نظریه زمینه ای انجام شده است. روش نمونه گیری، هدفمند از نوع حداکثر اختلاف است که مصاحبه عمیق با تعداد 9 نفر از خبرگان، تا اشباع نظری ادامه یافت. نوع برداشت از هویّت اجتماعی و مقوله های مرتبط با آن با روش گرندد تئوری با استفاده از نرم افزار مکس کیو دآ کشف شد. نتیجه یافته های پژوهش نشان داد که سه نوع برداشت از خود در بین جوانان متصوّر است که عبارت اند از: خودِ موجود، خودِ وانمودی و خودِ دلخواه که در قالب سه سطح هویّت جهانی، دینی، ملّی و قومی به نمایش می گذارند. عوامل شکل دهنده به پدیده هویّت اجتماعی عبارت اند از: عوامل  اجتماعی، اقتصادی و فردی. پیامدهای مثبت استفاده از فناوری های ارتباطی در تعریف هویّت اجتماعی جوانان عبارت اند از: 1. تقویت مشارکت اجتماعی؛ 2. افزایش آگاهی؛ 3. تقویت هم گرایی در تمام سطوح هویّتی. پیامدهای منفی استخراج شده عبارت اند از: 1. تزلزل فرهنگی؛ 2. کاهش اعتماد؛ 3. شکاف نسلی؛ 4. کاهش تعاملات در فضای واقعی. همچنین راهکارهای استخراج شده برای کاهش پیامدهای منفی استفاده از فناوری های ارتباطی عبارت اند از: سیاست گذاری هوشمند، تربیت صحیح و سواد رسانه

یکی از موضوعات اساسی، موضوع هویت است که علاوه بر داشتن جنبه های مختلف؛ تحت تاثیر تحولات اجتماعی، فرهنگی سیاسی و تکنولوژیک قرار دارد. پژوهشگران از جنبه های مختلف هویت را مورد مطالعه قرار داده اند. روش تحقیق در این پژوهش پیمایشی است، اطلاعات لازم از طریق پرسشنامه جمع آوری شده است. جامعه آماری در این بررسی کلیه دانش آموزان دوره دبیرستان شهرستان جوانرود است که در سال تحصیل 91–90  در کلیه دبیرستان های شهرستان جوانرود مشغول به تحصیل می باشند. روش نمونه گیری، طبقه ای نامتناسب می باشد و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 358 نفر تعیین شده است.یافته ها: آزمون فرضیات تحقیق نشان داد بین سطح سواد والدین و شکل گیری هویت اجتماعی فرهنگی همبستگی مثبت با شدت ضعیف (11/0) و معنادار وجود داشته است،  بین میزان شرکت در گروه های دوستی و همالان با شکل گیری هویت اجتماعی فرهنگی(همبستگی مثبت و با شدت متوسط (37/0))، بین پایگاه اجتماعی – اقتصادی والدین با شکل گیری هویت اجتماعی فرهنگی(مقدار همبستگی به دست آمده (72/0))، بین میزان استفاده از رسانه های گروهی و شکل گیری هویت اجتماعی فرهنگی نیز دارای همبستگی مثبت و با شدت متوسط(21/0) و تمامی این روابط معنادار بوده است. تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که 37 درصد از تغییرات متغیرهای وابسته توسط متغیرهای مستقل مورد بررسی تبیین شده است.

امروزه به دلیل نقش شایان توجه جوامع مجازی در جنبه های مختلف کسب وکار، رقابت زیادی بین آنها برای جذب کاربر وجود دارد، بنابراین مطالعاتی که بتواند عوامل مؤثر بر مشارکت مصرف کنندگان در این محیط ها را مشخص کند، بیش از پیش در کانون توجه متخصصان و فعالان این بخش قرار گرفته است. هدف از نگارش این مقاله، بررسی تأثیر عوامل فردی و اجتماعی بر مشارکت مصرف کنندگان جوامع مجازی است. به همین منظور در این پژوهش تلفیقی (کیفی و کمی) ابتدا در بخش کیفی، مصاحبه های نیمه ساختاریافته ای با خبرگان انجام گرفت و به کمک تکنیک تحلیل محتوا عوامل مؤثر بر مشارکت مصرف کنندگان در جوامع مجازی شناسایی شد و در مرحله بعد، به آزمون کمی مدل طراحی شده اقدام گردید. نتایج کمی پژوهش نشان داد عوامل فردی و اجتماعی به خصوص مواردی که به صورت اکتشافی شناسایی شده اند، اهمیت ویژه ای در مشارکت دارند. عوامل فردی اکتشافی شامل نوع شخصیت، تخصص شغل و کمبودهای فضای حقیقی هستند و عوامل اجتماعی شناسایی شده از تأثیر هنجارهای ذهنی، هنجارهای گروهی و هویت اجتماعی بر مشارکت مصرف کنندگان جوامع مجازی حکایت دارد.

یکی از داغ ترین موضوعات در سال های اخیر در مدیریت، بحث هویت سازمانی و مهم تر از آن شکل دهی هویت است که پژوهش های بسیار نادری در این زمینه انجام شده است. امروزه در بسیاری از سازمان های دولتی، نوعی تمایل به افزایش نرخ جابه جایی، کاهش رضایت شغلی، افزایش میزان غیبت از کار، گسترش بیگانگی از کار و فقدان احساس مسئولیت پذیری کارکنان و به طورکلی عدم هویت یابی اعضا با سازمان خود، مشاهده می شود. لزوم افزایش آگاهی مدیران و اداره کنندگان این سازمان ها از عوامل مؤثر بر شکل گیری هویت سازمانی و منافع بالقوه حاصل از وجود هویت سازمانی قوی و مستحکم، بیش از پیش آشکار می شود. پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل درون سازمانی و برون سازمانی مؤثر بر شکل گیری هویت سازمانی و ارایه راهکارهایی جهت بهبود و تقویت آن انجام شد. رابطه متقابل هریک از این عوامل با هویت سازمانی از طریق روش همبستگی مورد بررسی قرار گرفت و نتایج حاصل بیانگر وجود رابطه ای مثبت و معنادار میان توجه رسانه ها به سازمان، وجهه خارجی سازمان، ارتباطات خارجی، تیم مدیران عالی، مدیریت منابع انسانی و ارتباطات درون سازمانی با هویت سازمانی بودند.

گستردگی و پراکندگی مطالعات، با موضوع سرمایه ی فرهنگی و هویت اجتماعی، اهمیت بررسی فراتحلیل تحقیقات علمی جهت ترسیم تصویری جامع از مطالعات صورت گرفته را بیش ازپیش آشکار نموده است و ضرورت استفاده از روش فراتحلیل را مضاعف می نماید. از این رو هدف این مطالعه، به کارگیری روش فراتحلیل به منظور تحلیل نتایج پژوهش های انجام شده در رابطه با سرمایه ی فرهنگی و هویت اجتماعی است. جامعه ی آماری این پژوهش شامل کلیه مقالات علمی پژوهشی و تحقیقات انجام شده در ایران در زمینه ی بررسی رابطه ی بین سرمایه ی فرهنگی و هویت اجتماعی از دهه ی 1380 و نیمه ی اول دهه ی 1390 است. تحقیقات منتخب به روش پیمایشی در جامعه های آماری مختلف به انجام رسیده اند. ابتدا عدم سو گیری انتشار و ناهمگنی اندازه ی اثر مورد تأیید قرار گرفت و سپس حساسیت اندازه ی اثر و ضریب اندازه ی اثر و نقش تعدیل گری جامعه ی آماری با به کارگیری نرم افزار CMA بررسی شد. یافته ها نشان داده اند که میانگین اندازه ی اثر یا تأثیر سرمایه ی فرهنگی بر هویت اجتماعی، معادل 346/0 است که بر مبنای نظام تفسیر ارائه شده از سوی کوهن، بیانگر اندازه ی اثری در سطح متوسط است. به عبارتی، متغیر سرمایه ی فرهنگی عاملی تأثیرگذار در توسعه ی هویت اجتماعی افراد ارزیابی می شود.

تراکم جمعیت شهری به همراه صنعتی شدن، انتظارات بالا رفته اشتغال، محیط زیست و نظایر آن، همه مسائلی خاص هستند، اما حل معضل مسکن جایگاه ویژه ای دارد. یکی از راهکارهایی که در پاسخ به مسائل بالا فراهم آمده ایجاد شهرهای جدید در اطراف کلان شهرها می باشد. این شهرها ویژگی های متفاوتی را با خود پدید آورده اند و شیوه های تازه زندگی و ارزش های مادّی جدید، این نقاط را به مراکز پویایی در جامعه تبدیل نموده است. در این شهرها «ایستایی فرهنگی» را نمی توان انتظار داشت. هدف این پژوهش بررسی عوامل مؤثر بر هویّت اجتماعی ساکنان شهرهای جدید می باشد که مطالعه موردی آن در شهر پردیس تهران انجام شده است. از آنجا که جریان شهرنشینی موجب تغییر ساختارهای اجتماعی و روابط اجتماعی شده و پدیده افزایش جمعیت، بخش مسلّم کلان شهرها گردیده، جامعه شناسان شهری به سیاستگذاری در مورد خط مشی جامعه شهری و روابط انسانی موجود در آن پرداخته اند. پژوهش حاضر به روش پیمایشی (Survey study)، در مقطع زمانی 1388 و در شهر جدید پردیس صورت گرفته است. حجم داده های مورد نیاز تحقیق از دو طریق پرسشنامه و مراجعه به اسناد جمع آوری گردید و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر به دست آمد. پس از استخراج و پردازش داده های جمع آوری شده و تهیه شاخص های آماری مناسب برای متغیرهای مستقل و وابسته تحقیق، دو روش آماری تحلیل رگرسیون و آزمون تحلیل واریانس به کمک نرم افزارهای spss و Lisrel مورد استفاده قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که میزان هویّت اجتماعی شهری بر حسب متغیّرهای نوع منزل مسکونی، قومیت و تحصیلات افراد متفاوت است. نتایج تحلیل رگرسیونی هم نشان داد که متغیر خدمات و فعالیت های تولیدی بیشترین تأثیر بر میزان هویّت اجتماعی شهر جدید پردیس داشته است. در درجه بعد، فضای اجتماعی، فرهنگی و جغرافیایی و بالاخره متغیرهای امنیت عاطفی و روانی شهروندان و وجود راههای ارتباطی به ترتیب بیشترین تأثیر را بر هویّت اجتماعی ساکنان داشته اند. ضریب تعیین مدل (ضریب عدم تعیین psi- 1) برابر با 38/0 = 62/0-1 به دست آمد. یعنی 38 درصد از متغیّر وابسته یعنی هویّت اجتماعی شهر جدید، توسط این مدل تبیین شده است و این نشانگر برازش خوب مدل می باشد.

معمای «هویت» در چند دهه گذشته تلاش های علمی صاحب نظران عرصه روان شناسی اجتماعی، جامعه شناسی، مطالعات فرهنگی، علوم سیاسی و روابط بین المللی را به خود مشغول کرده است. تحولات دهه های اخیر چه در زمینه های فرهنگی و چه در عرصه های ساختاری، به تعدد، تنوع و گاه تعارض منابع هویت ساز بسیاری از اقشار به ویژه جوانان و زنان منجر شده است. دگرگونی های عرصه اقتصادی، افزایش فرصت های آموزشی و مشارکت های اجتماعی موجب تعدد گروه های اجتماعی، گسترش روابط اجتماعی و تعلقات گروهی و تکثر منابع هویت ساز شده است. تأثیر عمیق این فرایند بر نهادهای جامعه و افزایش آگاهی های اجتماعی موجب کسب ارزش ها و نگرش های جدید و تغییر نقش های اجتماعی جوانان، زنان و مردان در جامعه شده است. در چنین شرایطی مطالعه تأثیر عوامل نهادی و ساختاری تأثیرگذار از جمله خانواده، آموزش و اشتغال در قشرهای مختلف به ویژه جوانان چگونگی تأثیر این نهادها را بر هویت اجتماعی جوانان نمایان می سازد. مهم ترین سؤال ها در این رابطه عبارتند از: عوامل مؤثر بر شکل گیری هویت اجتماعی جوانان ایرانی کدام است؟ کارگزاران جامعه پذیری چه تأثیری بر شکل گیری هویت اجتماعی جوانان ایرانی دارند؟ این پژوهش با استفاده از رویکرد کنش متقابل نمادین و روش پیمایشی و رگرسیون چندمتغیری درصدد پاسخگویی به سؤالات فوق است.

هدف پژوهش حاضر مطالعه و سنجش ابعاد شناختی و عاطفی هویت ملی و معرفی جنبه رفتاری آن به عنوان بعدی جدید و مقایسه روند تحولی این ابعاد در اوایل و اواخر نوجوانی و اوایل جوانی بوده است؛ در این پژوهش 700 نفر دانش آموز و دانشجو شامل 358 پسر و 342 دختر، با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی از پایه های سوم راهنمایی و دبیرستان های شهر تهران و همچنین دانشجویان کارشناسی دانشگاه های دولتی و آزاد تهران، انتخاب شدند.  برای جمع آوری داده ها از دو پرسشنامه محقق ساخته هویت ملی و شناخت آثار و علائم ملی استفاده شد. نتایج نشان داد هویت ملی دارای سه بعد شناختی، عاطفی و رفتاری است. رشد هویت ملی از اوایل نوجوانی تا اوایل جوانی، روندی کاهشی اما شناخت علائم و نمادهای ملی روندی افزایشی را نشان داد. بین هویت ملی دختران و پسران در اواخر نوجوانی و اوایل جوانی تفاوت معناداری وجود داشت. میانگین بعد رفتاری هویت ملی بیشتر و بعد شناختی کمتر از ابعاد دیگر بوده است.

مقاله حاضر به بررسی عوامل مؤثر بر هویت ملی دانش آموزان مقطع متوسطه شهرستان مرزی دهلران می پردازد. متغیرهای مستقل در این تحقیق عبارتند از پایگاه اقتصادی اجتماعی، هماهنگی ارزش های گروهی، مورد تأیید دیگران بودن، درونی کردن ارزش ها و رضایت از خود و متغیر وابسته هویت ملی می باشد. بدین منظور مطالعه موردی در بین دانش آموزان انجام شده تا عوامل مؤثر بر هویت ملی دانش آموزان مقطع متوسطه در این شهرستان شناسایی و تحلیل شود. این مطالعه به روش پیمایشی روی جامعه آماری 3445 نفر که 1970نفر آنها پسر و 1475نفر آنها دختر هستند، صورت گرفته است. حجم نمونه با توجه به فرمول کوکران 345 نفر به شیوه قشربندی و به تفکیک جنس، پایه و رشته به صورت تصادفی انتخاب شده اند. چهار چوب نظری این تحقیق بر نظریات جامعه شناسان کنش متقابل نمادی (مید، بلومر، کولی) و پارسونز و پیتر بورک استوار است و هویت اجتماعی از بعد هویت ملی مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج تحقیق حاکی از ان است که متغیرهای مستقل مورد مطالعه به جزء متغیر جنسیت، با متغیر وابسته رابطه معناداری دارند بدین معنا که همبستگی بین متغیرها وجود دارد تنها متغیر جنست رابطه معناداری با متغیر وابسته یعنی هویت ملی از خود نشان نداد و متغیر پایگاه اقتصادی اجتماعی با متغیر وابسته که همبستگی منفی و معکوس دارد مابقی متغیرها دارای همبستگی مستقیم و مثبتی دارند. در مجموع متغیرهای مورد مطالعه حدود 22درصد از کل واریانس متغیر هویت ملی را تبیین نمودند یعنی (R 2 ) ضریب تعیین توانسته است 22 درصد از متغیر وابسته یعنی هویت ملی را تبیین نماید.

هدف این مطالعه بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و سرمایه فرهنگی با هویت اجتماعی جوانان شهر بندرعباس است. این تحقیق به روش پیمایش و با استفاده از ابزار پرسش نامه انجام گرفته است. شیوه نمونه گیری، تصادفی سهمیه ای چند مرحله ای و حجم نمونه 406 نفر بوده است. در ابتدا مطالعات پیشین بررسی شده و سپس با استفاده از نظریه گیدنز، جنکینزو بوردیو فرضیات تحقیق به آزمون گذاشته شد. لازم به ذکر است که متغیر سرمایه اجتماعی به عنوان متغیر مستقل شامل میزان ارتباطات اجتماعی، صمیمیت اجتماعی، حمایت اجتماعی و مشارکت اجتماعی بوده و متغیر سرمایه فرهنگی نیز با سنجش میزان مصرف کالاهای فرهنگی به طور عینی و مهارت ها و توانایی های علمی، تحصیلی و فرهنگی و سطح تحصیلات سنجیده شده است. بر اساس نتایج رگرسیون چندمتغیره، چهار متغیرِ مشارکت مذهبی سنتی، مشارکت فرهنگی مدنی، مسافرت خارج، و صمیمیت اجتماعی وارد معادله شده و در مجموع 5/47 درصد از تغییرات متغیر هویت اجتماعی را تبیین کرده است.

داعش گروهی سلفی تکفیری با معرفی خود به عنوان درون گروه و مخالفانش به عنوان برون گروه به تعریف هویت اجتماعی برای خود و اعضایش دست می زند. پایه های این هویت مبتنی بر ادعای حفظ ارزش های اسلامی و عزت نفس مسلمانان و ارائه ثبات و قطعیت است. این مقاله در پی پاسخ به این پرسش هاست: گروه داعش در تعریف هویت اجتماعی خود چه شاخص هایی را در نظر می گیرد؟ برون گروه داعش شامل چه گروه هایی است؟ عوامل اصلی جذابیت هویت اجتماعی تعریف شده توسط داعش برای اعضای این گروه کدام است؟ فرضیه مقاله آن است که داعش با ارائه یک هویت جمعی مبتنی بر آموزه های تکفیری و با شعار بازگرداندن افتخار و عزت نفس مسلمانان و نیز تعریف هویت های برون گروهی، توانسته طیف وسیعی از مسلمانان و نوکیشان را به خود جذب کند. داعش به طور مستمر در پی ایجاد فضای دوقطبی و تأکید بر هویت درون گروه و برون گروه است و با استفاده از این فضا، هویت خویش را هویت خالص و برتر و هویت مقابلش را اهریمنی و پست معرفی می کند و به این وسیله به توجیه اقدامات خشونت آمیز خود می پردازد.

محققان زیادی رابطه ی یادگیری زبان انگلیسی و عوامل اجتماعی، همچون هویت را بررسی کرده اند، امّا مطالعات اندکی به بررسی رابطه ی یادگیری زبان انگلیسی و تغییر یا شکل گیری هویت اجتماعی فرهنگی زبان آموزان پرداخته اند. تحقیق حاضر رابطه ی یادگیری زبان انگلیسی و شکل گیری هویت زبانی زبان آموزان ایرانی را با فرض وجود رابطه ی مثبت معنادار بین متغیرها بررسی کرده است. برای این کار 360 زبان آموز در سطح متوسط و پیشرفته در محدوده ی سنی 14-35 به صورت تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و به پرسشنامه هویت زبانی و آزمون تعیین سطح یادگیری آکسفورد پاسخ دادند. اطمینان و اعتبار ابزارهای به کاربرده شده از سوی سازندگان تأییدشده بود. علاوه بر آن، محقق ضریب همبستگی کرون باخ (بالای 70%) و ترجمه برگشتی بیتون را برای تأیید اطمینان و اعتبار ابزارها استفاده کرد. نتیجه ی ضریب همبستگی پیرسون رابطه ی مثبت و معناداری را بین یادگیری زبان انگلیسی و هویت زبانی (میزان تغییر در هویت اجتماعی فرهنگی) زبان آموزان نشان داد.

پژوهش حاضر با عنوان «ارائه ی مدل اثرگذار هویت و اعتماد اجتماعی بر نگرش به توسعه سیاسی» در بین شهروندان تهرانی بالای ۱۸ سال شهر تهران اعم از زن و مرد، انجام گرفته است. روش تحقیق در این پژوهش پیمایش است و تکنیک جمع آوری داده ها نیز پرسشنامه بوده است. پرسشنامه ها بین 724 نفر شهروند تهرانی بالای 18 سال که به صورت کاملاً تصادفی به روش نمونه گیری خوشه ایِ چندمرحله ای انتخاب شدند، توزیع گردید. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که هویت اجتماعی و تمامی ابعاد چهارگانه ی آن و هم چنین اعتماد اجتماعی و تمامی ابعاد یازده گانه ی آن بر روی نگرش شهروندان تهرانی به نگرش به توسعه ی سیاسی و ابعاد سه گانه ی آن تأثیر مثبت دارند. اما هویت اجتماعی، اعتماد اجتماعی و نگرش شهروندان تهرانی به توسعه ی سیاسی در سطح مطلوبی نیست.