مطالب مرتبط با کلیدواژه

احکام


۴۱.

بررسی فقهی - حقوقی جریمه دیرکرد(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: ربا بانکداری جریمه دیرکرد قرض فقه مشروعیت سود احکام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲ تعداد دانلود : ۸۵
جریمه دیرکرد بانک ها در حالی به صورت امری رایج در نظام بانکی کشور وجود دارد که بعضی از علما آن را مصداقی از ربا خواری دانسته اند یا نسبت به حذف آن تأکید کرده اند. بسیط و ساده فرض کردن موضوعات تحکام و ارائه حکم واحد در شرایط و اوضاع گوناگون و متفاوت، نوعی راحت طلبی است که نتیجه آن عدم انعطاف در مواجهه با شرایط متغیر و غلتیدن به وادی جزمیت و تحجر است. از این رو هدف، شناخت صحیح و کارشناسی دقیق موضوعاتی است که در صدد اعلام حکم برای آن موضوع می باشد. در این مقاله سعس بر این است که مسئله ربا، اقسام و احکام آن بررسی شود و حکم سودهای بانگی بیان شود. همچنین مسئله جریمه دیرکرد بانک ها و مشروعیت آن ها بررسی شده است.
۴۲.

بررسی دلیل اقرار در قرآن و حقوق مدنی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اقرار منابع فقه احکام حقوق ادله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۲ تعداد دانلود : ۱۳۱
دلیل اقرار که یکی از ادله مهم اثبات دعوا در حقوق مدنی و فقه می باشد نقش مهمی در دادرسی ایفا می کند و اهمیت آن به حدی است که از آن به «سید الدلائل» تعبیر کرده اند و متعاقباً فقها از آن قاعده «اقرار» را تأسیس نموده اند. این قاعده نه تنها منطبق با سیره عقلا می باشد بلکه پایه های محکمی نیز در کتاب و سنت دارد چراکه بسیاری از احکام فقهی مستند به کتاب الله می باشد که در تعبیر علمی از آن به آیات الأحکام یاد می نمایند. فقها نیز برای حجیت این قاعده به آیات استناد می کنند که می توان اهم آن را آیه های 81 سوره آل عمران، 102 سوره توبه و 135 سوره نساء دانست. عده ای از فقهای امامیه چون شهید ثانی و علامه حلی در کتب خویش برای تأیید قاعده اقرار به دلایلی استناد نموده اند که اولین منبع قاعده مزبور، قرآن کریم به تفصیلی است که بیان شده ولی مخالفان آنان با تفسیر دیگری که از این آیات نموده اند، معتقدند این آیات در صدد بیان مطالبی غیر از اقرار است و نمی توان اقرار را به گونه ای که در فقه و حقوق از آن بحث می شود از آن به دست آورد.
۴۳.

حرمت حرم الهی در آیینه اخلاق جهادی از منظر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قرآن جهاد قتال اخلاق احکام حرم خدا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۹۷
غایت نهایی در مقاله حاضر تشریح و آشکار ساختن اخلاق جهاد و کارزار راه خدا، در نگاه قرآن کریم است. بنابراین همه آنچه در طی تحقیق بر آن ادعا شده، در پرتو کلام الهی و با بهره مندی از روایات مربوطه با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و فن کتابخانه ای مورد تحلیل قرار گرفته است. با تتبع در آیات نورانی قرآن کریم و بررسی فریضه مقدس جهاد و واژگان مرتبط با آن، مشخص گردید که این فریضه به مانند همه اوامر الهی برای محقق شدن نیازمند اجرای احکامی اخلاقی است که حفظ حریم الهی نیز در آن لحاظ گردیده و جهاد واقعی را در تقابل با انواع مخاصماتی قرار داده که رعایت هیچ ضوابط و احکامی را سرلوحه ستیز خویش قرار نمی دهند. حرمت احکامی که خداوند در جهاد با معاندینی قرار داده شامل بی طرفان و پناهندگان و ایمان آورندگان پس از شرک می گردد که حریم خدا و معابد نیز بر آن شمولیت می یابد.
۴۴.

تحلیل نقش زمان و مکان در جواز و عدم جواز تعدد زوجات از منظر آیات و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زمان مکان ازدواج احکام آیات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۹ تعداد دانلود : ۱۰۲
پیشرفت مادی بشر و تحولات بنیادی که در نظام اجتماعی بشر روی داده، این ضرورت را ایجاب می کند که تحولات و توسعه به مقتضای زمان و مکان در ترازوی فرهنگ صحیح قرار گیرد. به عبارت دیگر؛ هم در روابط انسان با طبیعت و هم در مناسبات اجتماعی انسان ها با یکدیگر تحولاتی بنیادی ایجاد شده است. از جمله مواردی که در حیطه حقوق خانواده، توجه و عنایت ویژه ای به شرایط و اوضاع و احوال پیرامون آن در احکام اسلامی شده، بحث تعدد زوجات است. به موجب این تحقیق که به روش توصیفی- تحلیلی و با هدف بررسی نقش زمان و مکان در جواز و عدم جواز تعدد زوجات از منظر آیات و روایات صورت گرفته، این نتیجه قابل بیان است که؛ در وضع احکام شرعی، لازم است مقتضیات زمان و مکان، مصالح، مفاسد و منافع افراد جامعه مد نظر قرار گیرد. تأثیر زمان و مکان در اجتهاد در راستای تغییر موضوعات احکام اجتماعی اسلام است و اگر در اثر شرایط و مصلحت، تغییراتی در موضوعات احکام از جمله تعدد زوجات ایجاد شد، احکام آن قهراً عوض می شود.
۴۵.

مبانی فقهی احکام اعتیاد و تأثیر آن بر اقتصاد با رویکرد پیش گیرانه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اعتیاد احکام پیش گیری مبانی فقهی اقتصاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴ تعداد دانلود : ۱۲۰
زمینه و هدف : اعتیاد و سوءمصرف مواد مخدر یکی از آسیب های اجتماعی مهم در کشور ما است که به دلیل گستره فزاینده، عمق تأثیر و پیامدهای سوء آن بسیار نگران کننده است و از مهم ترین آسیب ها و معضلات اجتماعی کشور محسوب می شود. این پژوهش به بررسی مبانی فقهی اعتیاد با هدف کاهش هزینه خانوار و جامعه صورت گرفته است.    مواد و روش ها: روش پژوهش در مقاله حاضر به صورت توصیفی-تحلیلی است و برای گرد آوری داده ها از روش کتاب خانه ای استفاده شده است. ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانت داری رعایت شده است. یافته ها: اغلب فقهای اسلامی مصرف مواد مخدر را چنانچه مضراتی به همراه داشته باشد حرام اعلام کرده اند و معتقدند که عقل انسان را زایل می کند و این حکم تا حدودی می تواند بر مسائل و معضلات اجتماعی همچون اعتیاد اثر بگذارد و از طریق اعتقادات مذهبی و تقویت معنویات از گرایش افراد به سمت مواد مخدر پیش گیری  کند. نتیجه گیری: همه ما در زندگی بارها و بارها این جمله را شنیده ایم که پیش گیری بهتر از درمان است. زیرا درمان هزینه های اقتصادی، اجتماعی و خانوادگی زیادی را می طلبد و در قالب یک بیماری جامعه را فلج می کند. دیدگاه فقهای اسلامی در پیش گیری از اعتیاد به مواد مخدر اگرچه به یک نسبت نیست؛ اما عموم فقها قائل به حرمت استعمال مواد مخدر هستند و همین فتوا درکاهش هزینه خانواده و جامعه تأثیر دارد.
۴۶.

خوانش فارسی از فقه اسلامی در دورۀ عراقی متن پژوهی نسخۀ خطی کتاب ترغیب الصلوة در باب فقه و احکام نماز (قرن هفتم هجری قمری)

کلیدواژه‌ها: دورۀ عراقی فقه فارسی نماز احکام فتوی سبک شناسی متن پژوهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸ تعداد دانلود : ۹۴
کتاب ترغیب الصلوة متنی کهن به زبان فارسی متعلق به دورۀ عراقی است که در آداب نیایش و پرستش اسلام یعنی نماز نوشته شده است. این اثر بیش از نهصد سال در دل کتابخانه ها، حوزه های دینی و مراکز علم و فرهنگ ذخیره شد تا امروز چشمه ای جوشان از زبان و ادبیات و تاریخ کهن را برای ما ارمغان آورد. پژوهش حاضر براساس تصحیح انتقادی متن کتاب ترغیب الصلوة، با رویکرد زبان شناسی انتقادی مبتنی بر متن و گفتمان (تحلیل نقش ایدئولوژی و قدرت در متن) و نظریۀ فرکلاف (1989) انجام گرفته است. فرضیۀ این پژوهش، بررسی شاخص های سبک عراقی در متن از دو منظر واژگانی و دستوری (دستور تاریخی) است و به دنبال پاسخ به این پرسش است که آیا متن به راستی به دورانی که بدان منسوب است تعلق دارد یا خیر؟ (مثبت) و آیا متن، از لهجه های فرعی سود جسته یا بر زبان فارسی معیار پای فشرده است؟ (فارسی معیار). با بررسی متن، واژگان و ترکیب های بدیع و نویافته ای که در لغتنامه های فارسی وجود ندارد و گنجی گرانقدر در این متن کهن است به همراه اطلاعات ارزندۀ تاریخی، جغرافیایی و اجتماعی و فرهنگی از تاریخ و جامعۀ ایران آن روزگار به دست آمده است. در پایان ضمن کتابشناسی مآخذ متن، دربارۀ آثار و کتاب های گمنامی که در این اثر از آنها یاد شده، سخن گفته شده و بخش کوتاهی از متن برای آشنایی بیشتر به پیوست مقاله گزارش شده است.