ساحت های شش گانه

در پی مطالبه رهبر فرزانه انقلاب مبنی بر ضرورت تحول بنیادین در آموزش و پرورش با تکیه بر فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی– ایرانی و پرهیز از الگوهای وارداتی و تقلیدی، سند تحول بنیادین که نقشه راه قانون اساسی نظام تعلیم و تربیت است، تدوین گردید. بر این اساس، هدف از این تحقیق بررسی رویکرد های دینی و قرآنی در این سند است. در این پژوهش سند تحول بنیادین از دو جنبه تربیت دینی، قرآنی و مؤلفه های آن و نگاه سند به مقوله تربیت دینی از نظرمبانی و ساحت مورد بررسی قرار گرفته است. روش مورد استفاده در تحقیق، کتابخانه ای است که با مراجعه به کتاب ها و منابع و مدارک و سایت های مرتبط با موضوع برای جمع آوری اطلاعات در نمونه مورد مطالعه- دانشگاه پیام نور شهرستان بدره و مدیریت آموزش و پرورش شهرستان- استفاده شده است. نتیجه تحقیق نشان داد سند تحول بنیادین آموزش و پرورش که سندی تربیتی است، از منظر تربیت دینی دارای نقاط قوت و ضعفی است که نقطه کمال آن، فراهم نمودن بستر حیات طیبه اسلامی برای متولیان- به تأسی از قرآن کریم- است. نقاط ضعف سند نیز لازم است با ارائه راهکارها و توجه به همه انواع تربیت بر اساس ساحت های شش گانه وجودی متربیان، عملیاتی کردن سند در سطح خرد مدارس، بکارگیری مربیان تربیتی و قرآنی توانمند و اختصاص بودجه کافی برای فعالیت های تربیتی و دینی و قرآنی در حوزه تعلیم و تربیت برطرف شود.

هدف از این پژوهش، بررسی وضعیت موجود و مطلوب برخورداری از مهارت های مرتبط با ساحت های شش گانه در معلمان ابتدایی معلمان ناحیه های 1، 3 و 4 اصفهان بود. روش پژوهش توصیفی – پیمایشی بوده، جامعه آماری شامل 1969 نفر از معلمان ناحیه های 1، 3 و 4 اصفهان بود که تعداد 170 نفر به عنوان نمونه مورد مطالعه از طریق فرمول حجم نمونه کرجسی و مورگان و به صورت نمونه گیری متناسب با حجم انتخاب شده اند.  ابزار جمع آوری اطلاعات یک پرسش نامه  محقق ساخته در مورد مهارت های مرتبط با ساحت های شش گانه که شامل شش خرده مقیاس : مهارت های مرتبط با ساحت های عبادی، اجتماعی، زیستی، علمی -فناوری، اقتصادی- حرفه ای و زیباشناسی (محقق ساخته) که با مقیاس پنج درجه ای لیکرت ساخته شده اند، استفاده شد. در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل داده ها  از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که بین وضعیت موجود و مطلوب برخورداری ازمهارت های مرتبط با ساحت های شش گانه تفاوت وجود دارد. در این راستا بهبود کیفیت مهارت های مرتبط با ساحت های شش گانه سند تحول بنیادین زمینه بهبود مهارت های فراگیران را مهیا می سازد، بومی سازی و دانش افزایی تجربی زمینه تحقق شاخص های ساحتهای شش گانه را تسهیل می سازد.

هدفِ اصلی از این پژوهش تحلیل محتوای کتاب زیست شناسی پایه دهم دوره متوسطه بر اساس ساحت های شش گانه سند تحول بنیادین آموزش وپرورش است. پژوهش حاضر ازجمله پژوهش های کاربردی است و ازنظرِ نحوه گردآوریِ داده ها پژوهش کیفی از نوع روش تحلیل محتوای جهت دار است. جامعه موردمطالعه تحقیق متن و تصاویر کتابِ درسی زیست شناسی پایه دهم، چاپ نخست  (1399) وزارت آموزش وپرورش، است. روش گردآوریِ داده ها کتابخانه ای و ابزار مورد استفاده فیش برداری و تهیه فهرست است. فیش های جمع آوری شده مربوط به هریک از مقولات تلخیص و در قالب جداول ارائه شدند. سپس تعداد و فراوانی صفحات مربوط به ساحت ها تعیین و تفسیر شدند. مهم ترین یافته های تحقیق به شرح زیرند: میزان 1/5 درصد از محتوای کتاب زیست شناسی پایه دهم درزمینه ساحت اعتقادی و اخلاقی، 4/5 درصد درزمینه ساحت تربیت اجتماعی و سیاسی، 19/7 درصد درزمینه ساحت تربیت زیستی بدنی؛ 6/8 درصد درزمینه ساحت زیباشناسی و هنری؛ 9/8 درصد درزمینه ساحت تربیت اقتصادی و حرفه ای و 2۵ درصد درزمینه ساحت تربیت علمی و فناوری است. بر اساس نتایج به دست آمده، در این کتاب به هر شش ساحتِ تربیتی سند تحول بنیادین آموزش وپرورش توجه شده است. بیشترین میزان توجه محتوای کتاب زیست شناسی پایه دهم دوره متوسطه به ساحت علمی و فناوری و کمترین توجه به ساحت اعتقادی، عبادی و اخلاقی است. 

هدف: واکاوی آموزه های تربیتی سوره یوسف در ساحت های شش گانه تربیت با تأکید بر دیدگاه آیت الله جوادی آملی بود. روش: روش پژوهش حاضر، کیفی مبتنی بر بررسی کتابخانه ای است. راهبرد آن، تحلیل محتوای کیفی استقرایی بود. جامعه مطالعه، متن تفسیر تسنیم (41-40) بود که بنابر جامع بودن و معاصر بودن مفسر انتخاب شد. روش تجزیه و تحلیل داده ها در این پژوهش روش تحلیل استقرایی مبنی بر نظام کدگذاری است. یافته ها: نتایج یافته ها به شناسایی 91 مؤلفه فرعی و 25 مؤلفه اصلی منجر شد که عبارتند از: ادب توحیدی، نبوت، معادباوری، فضایل اخلاقی و درک رذایل اخلاقی، ارتباط با خانواده، اخلاق اجتماعی، اعمال مدیریت صحیح، خیرخواهی و حل مشکلات جامعه، توجه به تفریحات سالم، مراقبت روحی و جسمی، اهمیت جایگاه اقتصادی، جهاد اقتصادی، عدالت در توزیع، مذمت فقر، درک زیبایی های خالق، آرامش روانی، زیبایی کلام و سیرت، توجه به عواطف، معرفت شناسی، بصیرت، علم نافع، عبرت آموزی، تعادل در توجه به علم و توکل و اعتقاد به علیم بودن خداوند. نتیجه گیری: یافته های این پژوهش در مقایسه با پژوهش های قبلی، مؤلفه های تربیتی را در شش ساحت تربیتی براساس سوره یوسف 7 و دیدگاه آیت الله جوادی آملی تبیین کرد. این نوشتار نشان داد که آموزه های قرآن بستر جامعی برای استخراج برنامه تربیتی در ساحت های گوناگون است.

هدف از انجام پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتاب فارسی پایه سوم ابتدایی بر اساس ساحت های شش گانه تعلیم و تربیت می باشد. پژوهش از نوع توصیفی بوده و از روش استقرایی انتخاب گردید. واحد زمینه صفحات(متن، تصویر) و واحد ثبت مضمون متن و تصویر موجود در صفحات می باشد. بدین منظور پس از مشاهده و مطالعه متن و تصویر کتابهای فارسی پایه سوم ابتدایی در دوره زمانی چهارماه مطالب موردنظر استخراج شد. در مرحله تحلیل داده ها استخراج فراوانی مؤلفه های مرتبط با تربیت اخلاقی در کتابهای درسی مورد نظر با استفاده از ابزار پژوهش چک لیست تحلیل محتوای محقق ساخته انجام شد و برای تجزیه و تحلیل داده های حاصل از فرم تحلیل محتوا، برای بررسی سوال های اصلی پژوهش از شاخص های آمار توصیفی(فراوانی،درصد،نمودار و جداول) استفاده ش ده است. یافته ها نشان داد که در میان ساحت های ششگانه، بیشترین میزان فراوانی مربوط به ساحت های زیستی بدنی به میزان 132 مورد و کمترین میزان توجه مربوط بود به ساحت های علمی و فناورانه به میزان 2 مورد. در مجموع براورد آنتروپی شانون نشان داد که بیشترین وزن مربوط به ساحت های زیستی و بدنی و کمترین وزن مربوط به ساحت های علمی و فناورانه و ساحت های اقتصادی و حرفه ای به میزان 15 مورد بود. همچنین مشخص شد که میزان توجه به ساحت های ششگانه در حد 32/0 می باشد. بر اساس یافته ها می توان گفت که با ارتقای سطح توجه ساحت های علمی و فناورانه و ساحت های اقتصادی و حرفه ای می توان حد مطلوبی از توجه به ساحت های ششگانه را در کتاب فارسی سوم دبستان پیش بینی نمود.