سازش یافتگی اجتماعی

زمینه و هدف: با توجه به پیشرفت علم و فنّاوری در قرن حاضر و تبلور این نکته که شکوفایی یک کشور از بستر آموزش وپرورش برمی خیزد، نیاز به گسترش دوره پیش از دبستان، بیش از گذشته خود را نمایان می سازد. پژوهش حال حاضر با هدف بررسی نقش آموزش پیش دبستانی بر مهارت های روانی- حرکتی و سازش یافتگی اجتماعی در دانش آموزان ابتدایی انجام شده است.

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت مهارت های اجتماعی به عنوان مهم ترین عامل اجتماعی شدن و سازش یافتگی اجتماعی، پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش مهارت های زبان بدن و اجتماعی بر سازش یافتگی اجتماعی در دانش آموزان مبتلا به آسیب بینایی انجام شد. روش: طرح پژوهش حاضر، نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل تمامی دانش آموزان دختر 14 ساله مبتلا به آسیب بینایی شهر تهران در سال 1396-1394 مراجعه کننده به مراکز بهزیستی و توان بخشی بودند که از میان دانش آموزان داوطلب، 40 نفر بر اساس روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به تصادف در دو گروه آزمایش و گواه جای دهی شدند. گروه آزمایش به مدت 14 جلسه 90 دقیقه ای تحت آموزش قرار گرفتند. آزمودنی های هر دو گروه، قبل و بعد از آموزش به آزمون شخصیت کالیفرنیا (بخش سازش یافتگی اجتماعی) پاسخ دادند. داده های جمع آوری شده با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیره و چندمتغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج تحلیل داده ها نشان داد میانگین نمره کل سازش یافتگی اجتماعی و تمامی خرده مقیاس های آن برای آزمودنی های گروه آزمایش در موقعیت پس آزمون افزایش یافته است؛ اما این افزایش برای خرده مقیاس های قالب های اجتماعی و گرایش ضداجتماعی معنی دار نبود (0/05< p ). نتیجه گیری: با توجه به اینکه در برنامه آموزشی زبان بدن و اجتماعی، فرد با آسیب بینایی مدلی از مهارت های ارتباطی را فرامی گیرد که با استفاده از آن به خودشناسی می پردازد و تکنیک های ارتباطی غیرکلامی مانند وضعیت بدن، سر تکان دادن، حالات چهره، صوت و لحن، را یاد می گیرد که در نتیجه سازش یافتگی اجتماعی فرد بهبود می یابد.

زمینه و هدف: خلاقیت ابعاد شناخته شده و ناشناخته بسیاری دارد و تاکنون پژوهش های بسیاری درباره عوامل تاثیرگذار بر خلاقیت انجام شده است. مطالعه درباره خلاقیت، به عنوان یکی از مهم ترین ابعاد شناختی شخصیت، بدون توجه به شخصیت و عوامل تاثیرگذار بر آن نابسنده خواهد بود. هدف پژوهش حاضر به بررسی رابطه ویژگی های شخصیتی و خلاقیت با میانجی گری رضایت زناشویی، سازش یافتگی اجتماعی و سلامت روان می پردازد. روش: روش این پژوهش توصیفی و از نوع مطالعات همبستگی است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانش آموزان دختر تیزهوش شاغل به تحصیل در مدارس سمپاد استان همدان و مادران آنها بود. حجم نمونه شامل 435 دانش آموز از جامعه مذکور بود که با روش نمونه گیری طبقه ای نسبی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه شخصیتی نئو (1981)، پرسشنامه رضامندی زناشویی افروز (1390)، مقیاس نگرش خلاقیت عابدی (1383)، فرم کوتاه مقیاس بهزیستی روان شناختی ریف (1989) و پرسشنامه سازش یافتگی اجتماعی دانش آموزان سینها و سینگ (1993) بود و برای تحلیل داده ها از روش معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل داده ها نشان داد که مدل علّی پژوهش از برازش خوبی برخوردار بوده و در مجموع، تمامی مسیرها به غیر از مسیر روان آزردگی بر رضامندی زناشویی و روان آزردگی بر خلاقیت، دارای ضریب مثبت بودند. نتیجه گیری : رضامندی زناشویی، سازش یافتگی اجتماعی، و سلامت روان می توانند نقش واسطه ای در رابطه بین ویژگی های شخصیتی و خلاقیت ایفا کنند.

زمینه: تمامی تلاش نظریه پردازان براین است که با تواناسازی زنان از راه ترویج اندیشه های نو، آموزش مهارت هایی برای فعالیت در بخش های اقتصادی، ارتقای آگاهی همه اعضای جامعه از نقش های زنان (بویژه زنان سرپرست خانوار) و بهبود سطح رفاه آنها، پایه های استواری برای اقدام های بعدی در تأمین نیازهای راهبردی و مقابله با نابرابری ها در همه عرصه ها فراهم کنند، اما مسئله این است که آیا آموزش مهارت هایی مانند مثبت نگری می تواند در تواناسازی این زنان تأثیرگذار باشد؟ هدف: هدف این پژوهش، بررسی اثربخشی روان درمانگری مثبت گرا بر کیفیت زندگی، امید به زندگی و سازش یافتگی اجتماعی زنان سرپرست خانوار بود. روش : این پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون و پیگیری دوماهه با گروه گواه بود. یک نمونه 50 نفری از زنان سرپرست خانوار که دارای ملاک های ورود به تحقیق بودند به روش در دسترس انتخاب و به روش تصادفی در گروه های آزمایش (25 نفر) و گواه (25 نفر) جایگزین شدند. روان درمانگری گروهی مثبت گرا ( رشید، 2015) هفته ای یک بار در 12 جلسه 90 دقیقه ای بر روی گروه آزمایش برگزار گردید. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش عبارت بودند از پرسشنامه کیفیت زندگی (سازمان جهانی بهداشت، 1993)، مقیاس امید به زندگی (اشنایدر و همکاران، 1991) و سازش یافتگی اجتماعی (بل، 1961). یافته ها : یافته ها اثربخشی روان درمانگری گروهی مثبت گرا را بر کیفیت زندگی (0/007 = p )، امید به زندگی (0/002= p ) و سازش یافتگی اجتماعی (0/0001= p ) زنان سرپرست خانوار را مورد تأیید قرار داد و ماندگاری آن در مرحله پیگیری نیز برای کیفیت زندگی (0/005 = p )، امید به زندگی (0/002= p ) و سازش یافتگی اجتماعی (0/0001 = p ) تأیید شد. نتیجه گیری: درمانگری مثبت گرا کیفیت زندگی، امید به زندگی و سازش یافتگی اجتماعی زنان سرپرست خانوار را بهبود می بخشد.

زمینه و هدف: بروز رفتارهای سازش نایافته در بین کودکان رو به افزایش است و شناسایی عوامل اثربخش در کاهش این رفتارها ضروری به نظر می رسد. با این وجود مطالعات نظام مندی در زمینه اثربخشی نقاشی درمانی در کاهش مشکلات روانی و رفتاری دانش آموزان انجام نگرفته است. بر همین اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی نقاشی درمانی گروهی بر احساس تنهایی، مهار خشم، و سازش یافتگی دانش آموزان ابتدایی انجام شد. روش: روش پژوهش حاضر شبه آزمایشی و طرح آن از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. نمونه موطد مطالعه شامل 40 دانش آموزان دختر پایه سوم ابتدایی شهر خرم آباد در سال تحصیلی 96-1395 بود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به تصادف به گروه های آزمایش و گواه جایدهی شدند. ابزار مورد استفاده در پژوهش حاضر شامل پرسشنامه های احساس تنهایی آشر و ویلر (1985)، سازش یافتگی دخانچی (1377)، و مهار خشم نواکر (1986) بود. پیش آزمون در هر دو گروه آزمایش و گواه انجام گرفت ولی گروه آزمایش طی 10 جلسه 60 دقیقه ای تحت عنوان نقاشی درمانی گروهی قرار گرفت. در پایان مداخله، پس آزمون بر روی دو گروه آزمایش و گواه انجام گرفت. یافته ها: نتایج با استفاده از تحلیل کوواریانس نشان داد با کنترل نمرات پیش آزمون، بین گروه های آزمایش و گواه در نمرات احساس تنهایی (0/001 P< و 24/3= F ) و نمرات سازش یافتگی (0/001 P< و 19/8= F ) در مرحله پس آزمون تفاوت معنی دار وجود دارد. همچنین بخش دیگری از یافته ها نشان داد با کنترل نمرات پیش آزمون بین گروه های آزمایش و گواه در نمرات مهار خشم در مرحله پس آزمون تفاوت معنی داری وجود ندارد (0/55 P< و 0/36= F ). نتیجه گیری: بر اساس یافته های حاصل از این پژوهش می توان استنباط گرفت که ن قاشی نوعی وسیله بیان هیجانات و دنیای درونی است و در شناسایی هوش و عواطف کودک نقش ویژه ای دارند. این نتایج بر اهمیت مداخله نقاشی درمانی برای کاهش احساس تنهایی و افزایش سازش یافتگی اجتماعی دانش آموزان تأکید کرد و از آن به عنوان یک روش مؤثر بهره گرفت.

زمینه و هدف: بروز اختلال های هیجانی رفتاری در کودکان می تواند باعث آسیب به عملکرد اجتماعی، ارتباطی، و تحصیلی منجر شود؛ بدین ترتیب هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی ذهن آگاهی کودک محور بر خودپنداشت و سازش یافتگی اجتماعی کودکان دارای اختلال رفتاری درون نمود است. روش: طرح این پژوهش، نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. به منظور انجام این پژوهش، نمونه ای شامل 30 نفر از کودکان دارای اختلال رفتاری درون نمود شهر اصفهان در سال تحصیلی 96-1395، به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب، و در گروه های آزمایش و گواه به صورت تصادفی جایدهی شدند. ابزارهای استفاده شده در این پژوهش شامل سیاهه رفتاری کودکان (آخنباخ و رسکورلا، 2001)، پرسشنامه خودپنداشت کودکان (پیرز – هریس، 1969) و پرسشنامه سازش یافتگی اجتماعی (سینها و سینگ، 1993) بود. قبل از اجرای متغیر مستقل از هر دو گروه پیش آزمون گرفته شد، سپس گروه آزمایش مداخله آموزشی را در طی 10 جلسه آموزشی در طول 2 ماه دریافت کرد. داده های به دست آمده توسط تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که آموزش ذهن آگاهی کودک محور بر خودپنداشت و سازش یافتگی اجتماعی کودکان با اختلال رفتاری درون نمود، تأثیر معناداری دارد (0/001p<). نتیجه گیری: بر اساس نتایج مطالعه حاضر می توان گفت که ذهن آگاهی سبب می شود تا انعطاف پذیری روانی فرد افزایش یافته و توانایی بیشتری در خود احساس کند، در زمان حال زندگی کند، و در خودپنداشت قوی تری را احساس کنند.

زمینه و هدف: غفلت از کودکان یکی از عوامل خطر برای تحول یافتگی مناسب هیجانی و اجتماعی است که تأثیر بلند مدت در تمام ابعاد تحولی در گستره عمر دارد. یکی از مداخله های تأثیر گذار برای کاهش پیامدهای غفلت، می تواند آموزش تنظیم هیجان باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر بخشی آموزش نظم جویی هیجان بر سازش یافتگی اجتماعی کودکان کار بدسرپرست بود. روش: روش پژوهش آزمایشی با طرح پیش آزمون، پس آزمون و گروه گواه بود. جامعه آماری شامل تمامی کودکان کار پسر و دختر تحت نظارت اداره بهزیستی شهرکاشان در سال 1397 بودند که از بین آنها نمونه ای شامل20 نفر در دامنه سنی 12 تا 14 سال به شیوه در دسترس انتخاب، و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایدهی شدند. شرکت کنندگان گروه آزمایش، پروتکل آموزش تنظیم هیجان را طی 8 جلسه 90 دقیقه ای دریافت کردند و افراد گروه گواه هیچ نوع مداخله ای را دریافت نکردند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه توانایی و مشکلات گودمن (1997)، و برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کواریانس استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که آموزش نظم جویی هیجان، تأثیر معناداری بر سازش یافتگی اجتماعی کودکان کار بدسرپرست داشت ( , F= 167/405/0P> ). نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده در این پژوهش مبنی بر تأثیر آموزش نظم جویی هیجان بر افزایش سازش یافتگی اجتماعی می توان نتیجه گیری کرد که تنظیم هیجان مطلوب با تعدیل ارزشیابی ها و واکنش های ذهنی فرد، به بروز واکنش های مناسب در ابعاد شناختی، انگیزشی، و رفتاری منجر می شود.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان شناختی-رفتاری بر سازش یافتگی اجتماعی و راهبردهای مقابله ای بیماران MS شهر تهران انجام شد. روش: با توجه به موضوع و اهداف پژوهش روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه بیماران مبتلا به بیماری ام اس مراجعه کننده به درمانگاه های مرکز تحقیقات بیماری های مغز و اعصاب وابسته به مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره) در شهر تهران در سال 1398-1399 می باشد. نمونه 40 نفر از بیماران ام اس زن شهر تهران که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب و سپس به طور تصادفی در دو گروه آزمایش (20 نفر) و کنترل (20 نفر) جایگزین می شوند. ابزار پژوهش نیز پرسشنامه راهبردهای مقابله ای بلینکزوموس (1981) و پرسشنامه رفتار سازشی لامبرت (1974). پروتکل درمان شناختی-رفتاری بسته آموزشی شناختی رفتاری حاتمی نیز شامل برنامه 10 جلسه ای بود که در مدت دو ماه در اختیار گروه آزمایش قرار گرفت. روش تجزیه و تحلیل داده ها نیز تحلیل کوراریانس بود که با استفاده از نرم افزار spss انجام گرفت. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که درمان شناختی-رفتاری بر سازش یافتگی اجتماعی بیماران MS شهر تهران موثر است(001/0 p<). و درمان شناختی-رفتاری بر راهبردهای مقابله ای بیماران MS شهر تهران موثر است (001/0 p<). نتیجه گیری: می توان توان نتجه گرفت با مداخله مداوم برنامه درمان شناختی-رفتاری می توان موجب بهبود وضعیت سازش یافتگی اجتماعی و راهبردهای مقابله ای بیماران MS شد.

هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه باورهای دینی، باورهای معرفت شناختی و عدالت اخلاقی با عملکرد تحصیلی نقش میانجی سازش یافتگی اجتماعی در دانشجویان دانشگاه پیام نور بود. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و روش آن توصیفی و از نوع همبستگی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانشجویان دانشگاه پیام نور تهران در سال 1398  به تعداد2300 نفر تشکیل می دهند نمونه پژوهش 384 نفر از دانشجویان بود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه باورهای دینی خدایاری فرد و همکاران (1388)، عدالت اخلاقی بیرگر (2012)، باورهای معرفت شناختی شومر (1990)، سازش یافتگی اجتماعی کالیفرنیا تورپ (1953) جمع آوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها و پاسخ به فرضیه پژوهش، از آمار توصیفی و ضریب همبستگی پیرسون و آزمون معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها نشان داد، باورهای دینی، عدالت اخلاقی و باورهای معرفت شناختی تأثیر مثبت و معناداری بر سازش یافتگی اجتماعی و عملکرد تحصیلی دانشجویان دارد. نتایج مدل سازی معادلات ساختاری نشان داد که 52 درصد از واریانس سازش یافتگی اجتماعی و 62 درصد از عملکرد تحصیلی دانشجویان توسط باورهای دینی، عدالت اخلاقی و باورهای معرفت شناختی تبیین می شود. شناخت عوامل مؤثر بر سازش یافتگی اجتماعی و عملکرد تحصیلی دانشجویان امک ان پیش بینی و برنامه ریزی جهت کمک به تأمین بهداشت روانی آنان  را فراهم می کند و می توان با ایجاد بستر سازی مناسب مذهبی در دانشگاه ها جهت افزایش عملکرد تحصیلی دانشجویان و شفاف سازی نوع تفکر دانشجویان در دانشگاه پرداخت.

یکی از بارزترین روشهای تغییر رفتار، بازی درمانی گروهی است. با توجه به اینکه از یک طرف شیوع رفتار های پرخاشگرانه و از طرف دیگر بروز رفتار های گوشه گیرانه و احساس تنهایی موجب ایجاد اختلالات رفتاری در کودکان می گردد. لذا تحقیق حاضر با هدف بررسی میزان اثر بخشی بازیهای گروهی بر سازش یافتگی اجتماعی، کنترل خشم و احساس تنهایی انجام گردیده است. روش پژوهش حاضر شبه آزمایشی و طرح آن از نوع پیش آزمون – پس آزمون بوده، و نمونه آماری مورد مطالعه تعداد40 نفر از دانش آموزان پسر مقطع ابتدایی با میانگین سنی 11- 12 سال در نیمه اول سال تحصیلی 1398-1399 شهرک رمانشاه بوده که بر اساس روش "نمونه گیری در دسترس" انتخاب و به تصادف به گروههای آزمایش(20 نفر) و گواه(20 نفر) جایدهی شدند. ابزار بکار رفته در پژوهش شامل پرسشنامه های سازش یافتگی Khanchi (1998) ، مهار خشم Novako (1986) و احساس تنهایی Usher and Wheeler (1985) بوده ، ارزیابی و پیش آزمون در هر دو گروه آزمایش و گواه انجام گردید و مضافاً گروه گواه طی 8 جلسه 45 دقیقه ای (متناسب با استاندارد زمان مشاوره) تحت ارزیابی بازی های گروهی با سایر نفرات رده سنی خود قرار گرفته اند. نتایج حاصل از تحلیل واریانس مؤید این می باشد که بازی های گروهی به ترتیب موجب افزایش 35 درصدی سازش یافتگی اجتماعی و کاهش 38 درصدی احساس تنهایی می گردد ولی در نمرات کنترل خشم تفاوت معنی داری مشهود نمی باشد، بعبارتی بازی های گروهی تاثیری بر مهار خشم کودکان ندارد.

زمینه: یکی از بارزترین روش های تغییر رفتار، بازی درمانی گروهی است. با توجه به اینکه از یک طرف شیوع رفتارهای پرخاشگرانه و از طرف دیگر بروز رفتارهای گوشه گیرانه و احساس تنهایی، موجب ایجاد اختلالات رفتاری در کودکان می گردد. هدف: تحقیق حاضر با هدف بررسی میزان تأثیر بازی های گروهی بر سازش یافتگی اجتماعی، کنترل خشم و احساس تنهایی انجام گردیده است. روش: روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی و طرح آن از نوع پیش آزمون - پس آزمون بود. جامعه مورد مطالعه دانش آموزان پسر مقطع ابتدایی در نیمه اول سال تحصیلی 1398-1399 شهر کرمانشاه بودند که براساس نوع پژوهش (نیمه آزمایشی) تعداد 40 نفر به صورت هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 20 نفری (آزمایش و گواه) جای گذاری شدند. ابزار بکار رفته در پژوهش شامل پرسشنامه های سازش یافتگی خانچی (1998)، مهار خشم نواکو (1986) و احساس تنهایی ویلر (1985) و بسته آموزشی بازی درمانی کاترین گلارد و دیوید گلدارد (2012) بوده است. جهت بررسی نتایج از آزمون تحلیل کوواریانس تک متغیره استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل کوورایانس مؤید این است که با کنترل نمرات پیش آزمون، در گروه های آزمایش و گواه، بازی های گروهی به ترتیب موجب افزایش سازش یافتگی اجتماعی (18/63 =F؛ 0/001 =P) و کاهش احساس تنهایی (23/12 =F؛ 0/001 =P) می گردد ولی در نمرات کنترل خشم (0/384 =F؛ 0/55 =P) تفاوت معنی داری مشاهده نشد. نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که آموزش بازی های گروهی به عنوان یک رشته فعالیت های جمعی و انگیزشی باعث بالا بردن مهارت های فردی، تقویت حس اعتماد به خود، استقلال فردی و تقویت برقراری روابط اجتماعی و در نتیجه بهبود سازش یافتگی اجتماعی و هیجانی کودک می گردد. شماره ی مقاله: ۵

زمینه و هدف: از جمله مشکلات اصلی کودکان کار مشکل در سازش یافتگی اجتماعی و حرمت خود است. یکی از روان درمانی های موجود، درمان شناختی رفتاری و درمان فراتشخیصی یکپارچه است. بدین ترتیب پژوهش حاضر با هدف مقایسه ای اثربخشی پروتکل فراتشخیصی یکپارچه با درمان شناختی رفتاری بر سازش یافتگی اجتماعی و حرمت خود در کودکان کار انجام شد. روش : پژوهش حاضر یک مطالعه شبه تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون بود. جامعه مورد مطالعه شامل تمامی دختران آسیب دیده اجتماعی (کودکان کار) شهر تهران در سال 1398 بودند که با روش نمونه گیری هدفمند، تعداد 30 نفر به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب شده اند و به تصادف در دو گروه درمان فراتشخیصی یکپارچه و درمان شناختی رفتاری جایدهی شدند. نخست پرسشنامه ساز ش یافتگی اجتماعی (سینها و سینگ، 1993) و مقیاس حرمت خود (پوپ و همکاران، 1998) به عنوان پیش آزمون بر روی هر دو گروه اجرا شد. گروه آزمایش یکم، درمان شناختی رفتاری را به مدت هجده جلسه 90 دقیقه ای و گروه آزمایش دوم، درمان فراتشخیصی را در پانزده جلسه 90 دقیقه ای دریافت کردند. داده ها با روش آزمون تحلیل واریانس با تکرار سنجش و نرم افزار SPSS نسخه 25 تحلیل شد. یافته ها: یافته ها نشان دادند که هر دو درمان، موفق به افزایش معناداری در سازش یافتگی اجتماعی و حرمت خود در مراحل پس آزمون و پیگیری در کودکان کار شدند. سپس از هر دو گروه پس آزمون به گرفته شد پس از سه ماه، پیگیری انجام شد. با وجود این مقایسه اثربخشی بین دو درمان یکپارچه نگر و شناختی رفتاری نشانگر آن است که اثربخشی پروتکل فراتشخیصی یکپارچه در حرمت خود (34/0=partial ƞ؛01 /0P<؛ 46/14=F) و سازش یافتگی اجتماعی (16/0=partial ƞ2؛ 05/0P<؛ 33/11=F) نسبت به درمان شناختی رفتاری بیشتر بود. نتیجه گیری: درمان فراتشخیصی کودکان در مقایسه با درمان شناختی رفتاری در بهبود میزان سازش یافتگی اجتماعی و حرمت خود از اثربخشی بیشتری برخوردار بود. اگرچه درمان فراتشخیصی نتایج امیدوارکننده ای را نشان داد، اما کارآزمایی های بالینی بیشتری برای ارزیابی اثربخشی در جوامع مختلف و سایر وضعیت های روانی همزمان مورد نیاز است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر هنردرمانی گروهی بر پرخاشگری و سازش یافتگی اجتماعی کودکان با اختلال بیش فعالی/ نقص توجه انجام شد. روش پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل 90 کودک 12- 8 سال مبتلا به اختلال بیش فعالی/ نقص توجه مراجعه کننده به یکی از مراکز اختلالات رفتاری شهر تهران در شش ماهه اول سال 1399 بودند. از بین آنها 30 نفر (21 پسر و 9 دختر) به روش نمونه گیری هدفمند، به عنوان نمونه پژوهش انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه به نسبت یکسان، گمارده شدند. افراد گروه آزمایش، برنامه هنردرمانی (هنرهای بصری) را در 10 جلسه 90 دقیقه ای (هر هفته دو جلسه) به صورت گروهی دریافت کردند، گروه گواه در لیست انتظار قرار گرفت. به منظور جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های پرخاشگری (شهیم، 1385) و سازش یافتگی اجتماعی (سینها و سینگ، 1993)، استفاده شد. یافته های حاصل از تحلیل کوواریانس چندمتغیره نشان داد که با کنترل اثر پیش آزمون، بین میانگین نمرات پس-آزمون افراد گروه آزمایش و کنترل در متغیرهای پرخاشگری و سازش یافتگی اجتماعی تفاوت معناداری وجود داشت (001/0>P). در مجموع، با توجه به نتایج این پژوهش می توان گفت که هنردرمانی گروهی بر کاهش پرخاشگری و افزایش سازش یافتگی اجتماعی کودکان با اختلال بیش فعالی/ نقص توجه، مؤثر بود.

زمینه و هدف: یکی از بارز ترین شیوه های تغییر رفتار در کودکان، بازی درمانی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی بازی درمانی مبتنی بر رابطه والد- کودک بر سازش یافتگی اجتماعی و مهارت های اجتماعی دانش آموزان ناتوان هوشی با آسیب بینایی انجام شد. روش: در این پژوهش از روش پژوهشی مورد منفرد با طرح A-B-A استفاده شد. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان ناتوان هوشی با آسیب بینایی دوره ابتدایی در شهر اصفهان در سال 1400 بود که از بین آنها 3 نفر با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. مادران دانش آموزان پس از 3 جلسه خط پایه، طی 10 جلسه 120 دقیقه ای برنامه بازی درمانی مبتنی بر رابطه والد-کودک را دریافت کردند و 1 ماه پس از پایان مداخله، طی 3 جلسه تحت آزمون پیگیری قرار گرفتند. ابزارهای این پژوهش شامل پرسش نامه سازش یافتگی اجتماعی کالیفرنیا و پرسش نامه مهارت های اجتماعی گرشام و الیوت بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده های پژوهش، از تحلیل دیداری، شاخص روند و شاخص ثبات، اندازه اثر، درصد داده های همپوش و غیر همپوش استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد، بازی درمانی مبتنی بر رابطه والد-کودک بر سازش یافتگی اجتماعی و مهارت های اجتماعی دانش آموزان ناتوان هوشی-آسیب دیده بینایی اثربخش بوده است. درصد غیر همپوشی داده های سازش یافتگی اجتماعی و مهارت های اجتماعی در 2 موقعیت خط پایه و مداخله برای 3 آزمودنی به ترتیب 88 % و 100 % و شاخص درصد بهبودیداری به ترتیب 04 / 14 و 41 / 22 بود. این اثربخشی در مرحله پیگیری 30 روزه همچنان مشهود بود. نتیجه گیری: بر اساس یافته های حاصل از این پژوهش می توان گفت بازی درمانی مبتنی بر رابطه والد- کودک می تواند نقش مهمی در افزایش سازش یافتگی اجتماعی و مهارت های اجتماعی دانش آموزان ناتوان هوشی با آسیب بینایی ایفا کند.

این پژوهش با هدف بررسی ارتباط  بین سازش یافتگی اجتماعی ادراک شایستگی و خودکارآمدی تحصیلی در دانش آموزان صورت گرفت. طرح پژوهش از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر دوره ابتدایی دوم در محدوده سنی 9-12  شهر اهواز در سال تحصیلی 1400-1399 بود. تعداد نمونه پژوهش شامل 50  نفر از دانش آموزان بود؛ که به صورت نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. از پرسشنامه سازش یافتگی اجتماعی کالیفرنیا (1953)، پرسشنامه ادراک شایستگی هارتر (1985) و پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی جینگ و مورگان (1999) برای جمع آوری داده ها استفاده شد. ﺑﺮای تجزیه وتحلیل داده ها در ایﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ از آزﻣﻮن ﺿﺮیﺐ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﭘﯿﺮﺳﻮن استفاده شده اﺳﺖ. یافته ها نشان داد  بین سازش یافتگی اجتماعی، ادراک شایستگی و خودکارآمدی تحصیلی در دانش آموزان ارتباط مثبت و معنی دار وجود دارد. به عبارتی دیگر بالا بودن میزان خودکارآمدی تحصیلی و ادراک شایستگی در دانش آموزان با بالاتر بودن سازش یافتگی اجتماعی همراه است. یافته های پژوهش نشان داد که خودکارآمدی تحصیلی و ادراک شایستگی قادر به پیش بینی سازش یافتگی اجتماعی در دانش آموزان است که می تواند در راستای کمک به بهبود سلامت روان کودکان موردتوجه قرار گیرد.