آسیب شناسی روانی

تاکنون بسیاری از محققان به پیچیدگی ساختاری شعر سرزمین بی حاصل سروده تی. اس. الیوت اشاره کرده اند که این پیچیدگی ها در روابط پرسوناژها نیز نمود یافته است. در این مقاله، گفتار و رفتار پنج زوج از میان مجموع پرسوناژهای این شعر، براساس تئوری "تحلیل رفتار متقابل" اریک برن، مورد بررسی قرار خواهد گرفت. به همین منظور، آسیب شناسی روانی زوجها در این شعر واکاوی خواهد شد تا ریشه مشکلات حل و فصل نشده آنها شناسایی شده و به این وسیله، درک روشن تری از روابط بین آنان حاصل شود. نتایج این تحقیق گویای آن است که از میان پنج زیرگروه مورد بررسی جهت آسیب شناسی ساختاری ، در مجموع دو مورد آلودگی بالغ به کودک، دو مورد آلودگی بالغ به والد و یک مورد بالغ طردکننده مشاهده می شود. بنابراین، حضور موثر حالت من بالغ که می تواند باعث ایجاد تعادل بین دو حالت من والد و من کودک شود، در روابط درون فردی و بین فردی این زوجها کمرنگ است.

یکی از پدیده هایی که در قرن بیستم زندگی بشر را دگرگون کرده است و همچنان به رشد فزاینده خود ادامه می دهد، تلفن هوشمند است. به طورکلی استفاده از تلفن هوشمند در سرتاسر جهان نقش مهمی را در روابط بازی می کند. از زمانی که استفاده از تلفن های هوشمند رایج شده سوالی که ذهن بسیاری از پژوهشگران را به خود مشغول کرد این بود که آیا استفاده بیش ازحد از تلفن هوشمند می تواند منجر به اعتیاد گردد یا خیر. تشخیص اعتیاد به تلفن هوشمند با استفاده بیش ازحد از آن و اشتغال ذهنی به آن مشخص می شود. در سال های اخیر ادبیات مربوط به اعتیاد به تلفن هوشمند رشد چشمگیری داشته است. بااین وجود رابطه ی آن با طبقه بندی های موجود در آسیب شناسی روانی هنوز به خوبی روشن نشده است. در این پژوهش جهت بررسی مفهوم استفاده مشکل ساز از تلفن های هوشمند و همچنین بررسی علل احتمالی این استفاده مشکل ساز و رابطه آن با اختلالات روانی ازجمله اضطراب و افسردگی، پایگاه های داده معتبر داخلی و خارجی جستجو شده و نتایج مقالات مرتبط غربال شده مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته ها نشان داد که اضطراب و افسردگی به طور معناداری با اعتیاد به تلفن همراه رابطه دارد. بیشتر مقالات رابطه بین استفاده مشکل ساز از تلفن همراه با افسردگی، اضطراب، استرس حاد و عزت نفس پایین را بررسی کرده بودند. دراین بین، بدون در نظر گرفتن سایر متغیرهای مرتبط، شدت افسردگی همواره با استفاده مشکل ساز از تلفن های هوشمند مرتبط بوده است که نشان دهنده حداقل اندازه اثر متوسط می باشد. اضطراب نیز همواره با استفاده مشکل ساز از تلفن های هوشمند مرتبط بود اما اندازه اثر کوچکی داشت. استرس هم همواره به گونه ای و با اندازه اثر کوچک تا متوسط مرتبط بود. عزت نفس به صورت ناپیوسته و با اندازه اثر کوچک تا متوسط مرتبط بود. با بررسی آماری سایر متغیرهای مرتبط متوجه شدیم که آن ها اندازه اثر کوچک تری دارند .

شواهد بالینی و تجربی در تایید رابطه بین شرم نهادینه و انواع گسترده آسیب شناسی های روانی حاکی از آن است که شرم نهادینه زمینه ساز بسیاری از اختلالات روانی است. در همین راستا بررسی خاستگاه این هیجان در جهت پیشگیری و همچنین بررسی عوامل زمینه ساز در راستای درمان این آسیب شناسی حائز اهمیت است. در این مقاله با مروری نظری بر دلایل و خاستگاه ایجاد این هیجان و همچنین بررسی پژوهش های مرتبط با ارتباط آسیب شناسی روانی و شرم نهادینه سعی شد به عوامل زمینه ساز این اختلال و نتایج تربیتی آن پرداخته شود. سپس راهکارهای مناسب در جهت پیشگیری و درمان ارئه گردید. با توجه به ارتباط شرم نهادینه با بسیاری از آسیب شناسی های روانی، مطالعه و بررسی این هیجان تاثیرگذار توسط متخصصان حوزه سلامت روان در راستای استفاده از تکنیک های درمانی اثربخش در جهت کاهش آن در فرایند روان درمانی حائز اهمیت است

فرهنگ، به عنوان مجموعه‌ای از باورها، ارزش‌ها، قوانین و آداب و رسوم که بر تمام ابعاد زندگی انسان اثرگذار است، می‌تواند در فرآیند شکل‌گیری آسیب‌شناسی روانی و اختلالات روانشناختی نقش مهمی ایفا کند. هدف از این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی صورت گرفته است، بررسی نقش فرهنگ در بروز و ظهور رفتارهای نابهنجار و آسیب‌­شناسی روانی، با تاکید بر نقش مصاحبه صورت‌بندی فرهنگی است. با وجود جنبه­های کاربردی بالینی و پژوهشی این مصاحبه، محدودیت­ها و نقدهایی نیز در مورد آن مطرح شده است. بنابراین، استفاده از این ابزار در فرآیند ارزیابی و تشخیص بالینی، علاوه بر نکات مثبت، نیازمند در نظر گرفتن محدودیت‌ها و نقدهای وارد شده بر آن و انجام پژوهش‌های بیشتر در انواع فرهنگ­ها و جوامع متخصصان بالینی (نه فقط جامعه روانپزشکان) در خصوص کارایی این مصاحبه است.

بیماری کرونا (کووید-19) که تهدیدی برای سلامتی جهانی است، علاوه بر اینکه سلامت جسمی افراد را به خطر می اندازد، تاثیرات جبران ناپذیر روانشناختی نیز ایجاد می کند. با توجه به این امر، شناخت عوامل روانشناختی مثبت و درمان های روانشناختی موثر برای مقابله با کرونا ضرورت دارد. هدف مطالعه حاضر بررسی مداخلات و ویژگی های روانشناختی موثر بر بیماری کرونا و آسیب های روانی آن به روش مرور نظام مند بود. به این منظور، مطالعات در سال های 1398 تا 1399 در پایگاه های اطلاعاتی فارسی با جستجوی کلیدواژه های کرونا، کووید 19، قرنطینه، ویژگی های روانشناختی و سلامت روان مورد بررسی قرار گرفتند. بر اساس معیارهای ورود از بین مقاله های مورد بررسی 23 مقاله وارد پژوهش شدند و نتایج آن ها طبقه بندی، خلاصه و گزارش شد. ارزیابی حاصل از نتایج نشان داد افزایش اضطراب و افسردگی، مشکلات خواب، ترس از مرگ و استرس پس از آسیب از جمله پیامدهای روان شناختی شیوع این بیماری برای مردم عادی به شمار می رود. همچنین داشتن ویژگی هایی مانند تاب آوری، سرسختی روانشناختی، شوخ طبعی و حس انسجام خود می توانند در مقابل فشارهای بیماری کرونا به افراد کمک کنند. همچنین درمان های روان شناختی شامل درمان های مبتنی بر معنویت، واقعیت درمانی، شناختی- رفتاری و پذیرش و تعهد در کمک به بهبود و مقابله با بیماری موثر هستند. بر اساس نتایج پژوهش حاضر، نیاز است مداخلات آموزشی و درمانی در راستای کاهش مشکلات روان شناختی و تقویت ویژگی های روان شناختی مثبت جهت مقابله با بیماری کرونا صورت گیرد.

در حال حاضر یکی از اولویت های اصلی در روانشناسی، مفهوم سازی شیوه های اثرگذاری فرهنگ بر آسیب شناسی روانی است. این پژوهش با هدف بررسی خودکشی در جامعه ی ایرانی انجام گرفته و یک مطالعه ی مروری نظام مند است. نتایج این مطالعه براساس مقالات چاپ شده در فاصله ی زمانی 1382تا 1395، طی جست و جو در بانک های اطلاعاتی ایرانی و خارجی از جمله SID،Noormags ، Springer، Google scholar و Science Direct و با استفاده از کلید واژه های خودکشی در ایران، شیوه و علل خودکشی میان خرده فرهنگ های ایرانی استخراج گردیدند. در نهایت 25 مقاله مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان داد که برخلاف آمارهای جهانی، اقدام به خودکشی در مردان ایرانی بیشتر است. هم چنین میزان شیوع، روش ها و علل خودکشی در خرده فرهنگ های ایرانی متفاوت است. به طور کلی می توان گفت که مطالعات محدودی در خصوص فرهنگ و آسیب شناسی روانی در کشور ما صورت گرفته است. با توجه به این که درک بافت فرهنگی برای ارزیابی، تشخیص و مدیریت بالینی موثر اختلالات ضروری است، امید است مقاله ی حاضر بتواند نقش فرهنگ در آسیب شناسی روانی را برجسته ساخته و زمینه ای برای مطالعات جامع فراهم سازد.

زمینه: مطالعات بیانگر آن است که استفاده افراطی از اینترنت که امروزه در بین نوجوانان رواج دارد بر افسردگی، اضطراب اجتماعی، عملکرد تحصیلی و ارتباط با والدین، حرمت خود، کارآمدی آنان تأثیر می گذارد. همچنین انتظارات استفاده از اینترنت و راهبردهای مقابله ای بر رابطه بین عوامل زمینه ساز و اعتیاد به اینترنت تأثیر می گذارد. هدف: هدف پژوهش حاضر آزمون مدل اعتیاد به اینترنت بر اساس جنبه های آسیب شناسی روانی، شخصیتی و شناخت اجتماعی با میانجی گری راهبردهای مقابله ای و انتظارات استفاده از اینترنت بود. روش: روش پژوهش توصیفی – همبستگی بوده و جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر و پسر دوره متوسطه دوم شهرستان گرگان در سال تحصیلی 1400-1399 بود که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای تعداد 353 نفر انتخاب شدند. ابزار تحقیق شامل مقیاس کوتاه اعتیاد به اینترنت یانگ (1996)، مقیاس عزت نفس روزنبرگ (1965)، مقیاس خودکارآمدی شوارتز (1995)، فهرست استرس مزمن شولتز (2004)، مقیاس تنهایی دیونگ (2006)، مقیاس مقابله مختصر کارور (1997) و انتظارات استفاده از اینترنت برند (2015) بود. داده ها با روش مدل معادلات ساختاری تحلیل شد. یافته ها: یافته ها نشان داد اثر مستقیم جنبه های آسیب شناسی روانی بر اعتیاد به اینترنت معنادار نبود (0/01 p<)؛ اما اثر مستقیم جنبه های شخصیتی و شناخت های اجتماعی بر اعتیاد به اینترنت منفی و معنی دار بود (0/01 <p). اثر میانجیگری انتظارات استفاده از اینترنت بر روابط بین جنبه های آسیب شناسی و اعتیاد به اینترنت (0/913 <p)؛ و بر رابطه جنبه های شخصیتی و اعتیاد به اینترنت (0/917 <p) و همچنین بر روابط بین جنبه های اجتماعی و اعتیاد به اینترنت (0/951 <p) معنادار نبود. اثر میانجیگری راهبردهای مقابله ای بر روابط بین جنبه های آسیب شناسی و اعتیاد به اینترنت مثبت (0/000<p) و بر روابط بین جنبه های شخصیتی و اعتیاد به اینترنت منفی و معنادار بود (0/000 <p) و همچنین بر روابط بین جنبه های اجتماعی و اعتیاد به اینترنت معنادار نبود (0/274 <p). نتیجه گیری: به نظر می رسد کنترل نشانه های خلقی و اضطراب، آموزش راهبردهای افزایش خودکارآمدی، عزت نفس، حمایت اجتماعی ادراک شده و مهارت های مقابله ای و تغییر انتظارات استفاده از اینترنت، در پیشگیری از ایجاد و ابقای اعتیاد به اینترنت مفید است.

مقدمه: جوانی نسبی جمعیت، عوارض جنگ تحمیلی، تحریم ها، مهاجرت جوانان به تهران در جستجوی کار پژوهش در آسیب شناسی روانی جوانان بیکار تهران را الزامی می کند. روش: پژوهش حاضر طرحی علی مقایسه ای است. جامعه آماری شامل کلیه جوانان مذکر 25 تا 35 ساله ساکن شهر تهران بود. نمونه گیری پژوهش حاضر به روش تصادفی طبقه ای صورت گرفته است، 229 نفر شاغل و248 نفر بیکار 35-25ساله ساکن تهران همتاشده برحسب سن، تحصیل، و تأهل با وارسی نامه علایم گونه 90 سئوالی ویراسته و پرسش نامه جمعیت شناختی بررسی شدند. نمره گذاری با نرم افزار وارسی نامه علایم- گونه 90 سئوالی ویراسته انجام شد. نمره ها و میانگین های دو گروه با روش t استیودنت مقایسه گردید. برای شدت و فراوانی نشانه های آسیب شناسی از مجذور خی استفاده شد. میانگین ابعاد نه گانه آزمون و سه بُعد شاخص کلی شدت، شاخص ناراحتی از علایم و جمع علایم بین دو گروه سنجیده شد. یافته ها: میانگین همه ابعاد نه گانه و شاخص های سه گانه در بیکاران بالاتر از شاغل و همه در سطح 95% و بالاتر معنی دار بود. بالاترین میانگین آسیب شناسی روانی در بیکاران در مقیاس وسواس-اجبار با 29/1و پایین ترین نمره در حساسیت در روابط متقابل بود. بالاترین میزان آسیب های روانی در شاغلان در وسواس اجبار(97%) و پایین ترین، حساسیت در روابط متقابل(46%) بود. فراوانی نشانه های آسیب روانی در بیکاران 32% و در شاغل 27% بود. بین شدت کلی آسیب های روانی افراد شاغل و بیکار تفاوت وجود داشت. (001/0 P< ). بحث: فراوانی و شدت نشانه های آسیب شناسی روانی در بیکاران نسبت به شاغلان در حدّ معنی دار بالاتر است. بیکاری چه عامل یا معلول باشد، در هر دو وجه جوانان بیکار به شغل و درمان روانپزشکی نیازمندند.

یکی از بحث های مقدماتی و مهم در روانشناسی بالینی، بررسی عوامل و ریشه های آسیب پذیری اختلال های روانی است. چراکه آسیب شناسی اختلالات روان شناختی، در پیشگیری، تشخیص و درمان این اختلالات تأثیر بسزایی دارد. هدف این پژوهش بررسی مفهوم اختلال روانی بر اساس عامل رشدنایافتگی در قرآن است. این پژوهش از نوع مطالعات کیفی است که با روش تحلیل اختصاصی محتوای قرآن کریم با محوریت تحلیل واژه در آیات قرآن کریم صورت گرفته است. نتایج این مطالعه، حاکی از آن بود که رشدنایافتگی و به عبارت دقیق تر، غاوی بودن، عامل اصلی پذیرش القائات منفی بیرونی و درونی در انسان است. در اثر درهم کنش ویژگی رشدنایافتگی و القائات منفی، فرد دچار انواع اختلالات روانی می شود. بر اساس این پژوهش، اجزای وجود انسان که در مسیر غی (در برابر رشد) قرار می گیرد، فرد را در برابر اختلالات روان شناختی آسیب پذیر می کند. از طرف دیگر، قرارگرفتن انسان در مسیر رشد، او را در برابر اثرپذیری از القائات منفی و ابتلا به اختلالات روانی مصون می دارد.

روان شناسی اسلامی، به عنوان یک «مکتب»، شاخه ای معرفتی است که به توصیف، تبیین، پیش بینی و کنترل رفتار و فرایندهای ذهنی انسان به عنوان مخلوق الهی در ابعاد جسمانی، روانی، اجتماعی، اخلاقی و معنوی و با استفاده از منابع و روش های تجربی، عقلی و وحیانی می پردازد. هرچند روان شناسی اسلامی از یافته های سایر مکاتب روان شناختی معاصر، به نحو مقتضی، استفاده می کند، اما برای توصیف، تبیین، پیش بینی و توضیح مباحث کلیدی نیازمند نظامی است که بر مبنای اسلام یا برخاسته از اسلام باشد. ازجمله سرفصل های اصلی روان شناسی، بحث آسیب شناسی روانی (روان شناسی نابهنجاری) است. پژوهش حاضر، با هدف تدوین یک دیدگاه اسلامی پیرامون مبحث آسیب شناسی روانی، با استفاده از روش تحلیل مضمون و با محورقراردادن نامه امام هادی علیه السلام به مردم اهواز در تبیین مسائل مربوط به جبر و تفویض و اختیار، الگویی نظری را برای آسیب های روانی پیشنهاد می دهد. در این الگوی نظری، آسیب های روانی در سه دسته «ابتلائات (آسیب های مربوط به صحت خلقت)»، «بیماری های روانی ناشی از سوء اختیار فرد» و «آسیب های محیطی-اجتماعی» قرار می گیرد. ابتلائات به دسته هایی از قبیل ابتلا در کمال خَلق، ابتلا در کمال حواس، ابتلا در ثبات عقل، ابتلا در تمییز و ابتلا در نطق و بیان تقسیم بندی می شوند. بیماری های ناشی از سوء اختیار فرد نیز به بیماری های اعتقادی، بیماری های اخلاقی، مشکلات رفتاری، بیماری های قلب و بیماری های ناشی از عدم تعقل (جنود جهل) تقسیم می شوند. آسیب های محیطی-اجتماعی نیز شامل آسیب های روانی ناشی از سوء تربیت والدین (مراقبان)، آسیب های ناشی از حکومت های ظالم و فاسد و جوامع نامناسب و آسیب های ناشی از هم نشینان بد و دوستان نامناسب می شوند. در قسمت بحث و نتیجه گیری، تلویحات الگوی نظری پیشنهادی موردبررسی قرارگرفته اند.

زمینه: اعتیاد به اینترنت می تواند آسیب های روانی متعددی در جامعه دانشجویی به دنبال داشته باشد. متغیری های متعددی در اعتیاد به اینترنت نقش داشته دارند که می توان به افسردگی، اضطراب، استرس و عزت نفس با اعتیاد به اینترنت اشاره کرد. مسئله پژوهش حاضر این است که آیا بین اعتیاد به اینترنت و افسردگی، اضطراب، استرس و عزت نفس همبستگی وجود دارد؟ هدف: این مطالعه با هدف شناسایی همبسته های آسیب شناختی روانی ناشی از اعتیاد به اینترنت در بین دانشجویان افغانستانی مشغول به تحصیل در دانشگاه های ایران انجام شد تا با فهم بهتر این عوامل، راهکارهای پیشگیرانه و درمانی مؤثرتری ارائه شود. این مطالعه می تواند به بهبود سلامت روان دانشجویان و افزایش کیفیت تجربیات تحصیلی آن ها کمک کند. روش: پژوهش حاضر مطالعه ای توصیفی از نوع همبستگی بود و جامعه آماری شامل تمامی دانشجویان افغانستان شاغل به تحصیل در دانشگاه های ایران در سال تحصیلی 1402-1401 بودند، تعداد ۲۶۸ نفر (۱۵۹ پسر، ۱۰۹ دختر) به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار تحقیق شامل مقیاس کوتاه اعتیاد به اینترنت یانگ (1996)، مقیاس افسردگی، اضطراب، استرس (لویبوند و لویبوند، 1995) و مقیاس عزت نفس روزنبرگ (1965) بود. داده های به دست آمده با استفاده از آزمون آماری همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون و آزمودنی t مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که بین اعتیاد به اینترنت و افسردگی، اضطراب و استرس رابطه مثبت معنی دار و جود دارد (۰۱/۰ >P). علاوه بر این، افسردگی، استرس و اضطراب در پیش بینی اعتیاد به اینترنت، معنی دار نشان داد (۰۰۰۱/0>P). اضطراب که به تنهایی 11% از واریانس را توجیه می کرد، بهترین پیش بینی کننده بود. بعد از آن افسردگی 2% و فشار روانی 2% پیش بینی کننده های بهتری بودند. همچنین شیوع اعتیاد به اینترنت در پسرها به طور معنی داری بالاتر بود و سرانجام این عزت نفس تا حدودی زیادی با اعتیاد به اینترنت ما مرتبط (۰۵/۰ <P) نشان داد. نتیجه گیری: با توجه به اینکه اعتیاد به اینترنت از طریق ابعاد افسردگی و اضطراب قابل پیش بینی است؛ لذا نتایج این پژوهش نکات مهمی در زمینه آموزش دانشجویان مبتلا به اعتیاد به اینترنت و مداخلات درمانی برای کنترل بدکار کردی روانشناختی آن ها همراه دارد.