اقتصاد پایدار

امروزه، زندگی شهری بدون زیرساخت های شهری، امکان پذیر نیست و بدون شک، شهرهای مطلوب باید زیرساخت های شهری مناسب و کافی داشته باشند؛ لذا طراحی و گسترش این زیرساخت ها باید براساس سازوکاری علمی و با برنامه ریزی دقیق و آگاهانه صورت پذیرد تا از تأثیر نامطلوب آن بر شکل شهر، زندگی شهری و شهروندان، پیشگیری شود. روش مدیریت ارزش می تواند به یافتن راه هایی برای توجه به عوامل مؤثر در اقتصاد پایدار، کمک کند و راه حل های مناسبی در زمینه نحوه ایجاد توازن بین هزینه، برنامه و زمان و عناصر توسعه پایدار؛ از قبیل عوامل زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی از طریق ایجاد جایگزین های نوآورانه را ارائه کند. در فاز نخست این پژوهش، براساس مطالعات کتابخانه ای مبانی نظری و ادبیات موضوع، مدیریت ارزش در پروژه های بزرگراهی و طراحی و ساخت تقاطع های غیرهم سطح با رویکرد اقتصاد پایدار بررسی شد. سپس در فاز دوم، با برگزاری یک جلسه آموزشی مبانی مدیریت ارزش به خبرگان حوزه مدیریت شهری توضیح داده شد و بازخوردهای آنها براساس مدل دلفی، تحلیل گردید. در فاز سوم، از طریق مطالعات میدانی در یک تقاطع غیرهم سطح شهری در شهر کرج به عنوان نمونه موردی و تهیه پرسش نامه از شهروندان، مزایا و اثربخشی روش مدیریت ارزش را همراه با توصیه هایی برای ساخت و بهره برداری این تقاطع، ارزیابی شدند. نتایج، حاکی از این هستند که استفاده از مدیریت ارزش، نقش بسزایی در کاهش هزینه های پروژه های شهری، رضایت بیشتر استفاده کنندگان، صرفه جویی در وقت و هزینه و جلوگیری از اتلاف انرژی، ایفا می کند. همچنین استفاده از رویکرد اقتصاد پایدار در مدیریت ارزش، باعث کارایی بیشتر این مدل خواهد شد. در این مقاله، میزان هزینه و صرفه جویی در محاسبات مرتبط با عوامل اقتصادی و زیست محیطی میزان هزینه ها در گزینه های مختلف حمل ونقل و ترافیک تقاطع در خصوص تملک، احداث، تعریض و تقاطع ها در سناریوهای طرح تفصیلی، مشترک، مستقل و ترکیبی به ترتیب در حدود ۲۱، ۱۶، ۲۴ و ۲۰ میلیارد ریال برآورد شد. همچنین میزان سوخت مصرفی در اختلاف دو طرح غیرهم سطح و هم سطح در حدود ۷۰۰ لیتر بر ساعت در افق ۱۴۱۵ پیش بینی شد.

امروزه، اقتصاد پایدار عاملی حیاتی در ماندگاری جمعیت روستایی است. در پژوهش حاضر، ناحیه مورد مطالعه با مشکلاتی همچون درآمد محدود و ناپایدار، عدم تنوع در فعالیت های اقتصادی، کمبود فرصت های اشتغال، گسترش فقر و بیکاری و به تبع آن، مهاجرت های روستایی و فشار بر منابع اقتصادی محدود روستا مواجه است. متنوع سازی اقتصاد نواحی روستایی به عنوان یکی از مهم ترین راهبردهای پایداری اقتصادی تلقی شده و تأثیر بسزایی در اقتصاد منطقه دارد.. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی، روش تحقیق توصیفی _ تحلیلی بوده است. جامعه آماری تحقیق، دهستان ورزق شهرستان فریدن در استان اصفهان است که در سال 1395 برابر با (9288N=) نفر جمعیت در قالب 3757 خانوار را دارا بوده است؛ که طبق فرمول کوکران تعداد (370n=) خانوار به عنوان نمونه مورد مطالعه از طریق پرسشنامه مورد ارزیابی قرار گرفت. جهت تعیین ضریب اعتبار پرسش نامه پس از تدوین آن، بر اساس نظرسنجی از اساتید و صاحب نظران درباره محتوای پرسشنامه و تأیید ایشان، ابتدا تعداد 30 نفر به صورت آزمون اولیه مورد پرسشگری قرار گرفته که با استفاده از نرم افزار SPSS میزان آلفا کرونباخ برای کل پرسشنامه 873/0 محاسبه شد. تجزیه وتحلیل داده ها به روش کمی انجام پذیرفت و ویژگی ها توصیفی شناسایی شد و برای تحلیل آزمون استنباطی از آزمون های رتبه ای اسپریمن، تی تک نمونه ای، همبستگی رگرسیون و تحلیل مسیر استفاده گردید. نتایج از این قرار است که متنوع سازی مشاغل روستایی با اقتصاد پایدار منطقه رابطه معنادار وجود دارد. بیشترین اثرات متنوع سازی مربوط به شاخص افزایش درامد با میزان (576/0) و کمترین اثرات کلی به شاخص بهبود زیرساخت های اولیه با میزان (008/0) می باشد. و با توجه به نتایج تحقیق پیشنهاد هایی ارائه گردید.

تحقیق حاضر با هدف تأثیر تصویر مقصد بر شخصیت مقصد و رضایت گردشگران در شهر تبریز در تابستان ۱۳۹۸ انجام شده است. تحقیق حاضر، از نظر هدف، کاربردی و براساس روش گردآوری داده ها، توصیفی و از نوع پیمایشی است. همچنین از روش معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار اسمارت پی ال اس به منظور تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. داده های مورد نیاز برای این تحقیق با روش نمونه گیری تصادفی ساده از گردشگران داخلی در شهر تبریز و با ابزار پرسشنامه جمع آوری شده است. جامعه آماری تحقیق کلیه گردشگران داخلی هستند که در تابستان ۱۳۹۸ به شهر تبریز آمده اند. با توجه به این که حجم جامعه نا معلوم می باشد از فرمول کوکران به منظور تعیین حجم نمونه استفاده شده است که عدد 384 بدست آمده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که تصویر مقصد بر شخصیت مقصد و رضایت گردشگر تأثیر مستقیم و معناداری دارد؛ و همچنین تأثیر شخصیت مقصد بر رضایت گردشگرمستقیم و معنادار است. و از سوی دیگر تصویر مقصد از طریق نقش واسط شخصیت مقصد بر رضایت گردشگر تأثیرغیرمستقیم و معناداری دارد.

امروزه تقویت کارآفرینی و ایجاد بستر مناسب برای توسعه آن از ابزار پیشرفت اقتصادی کشورها، به ویژه کشورهای درحال توسعه است. همچنین بسترسازی برای کارآفرینی در وجوه مختلف آن می تواند اهمیتی راهبردی در نظام عملکرد مدیریت بخش عمومی و سازمان های متصدی در مدیریت شهری باشد. در شهرها کارآفرینی یکی از کلیدهای اساسی توسعه اقتصادی و درآمدزایی محسوب می شود؛ شهرها به عنوان مراکز دانش و تولیدات خاص، محل تسهیل تفکر خلاقانه و نوآورانه و آفرینش گر فرصت های ارزنده برای اشتغال و کارآفرینی هستند؛ بنابراین در محیط های شهری باید شرایطی خاص برای کارآفرینی و شکوفایی اقتصادی فراهم شود. براین اساس، هدف کلی پژوهش کاربردی و توصیفی-هم بستگی حاضر بررسی عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی شهری در راستای دستیابی به اقتصاد پایدار با مطالعه موردی شهر نجف آباد است. برای جمع آوری داده ها از روش پیمایشی و کتابخانه ای استفاده شده است. جامعه آماری شامل کارآفرینان شهر نجف آباد، خبرگان، کارشناسان و استادان کارآفرینی و مدیران امور شهری است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و بهره گیری از آزمون هایی مانند ضریب هم بستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندمتغیره انجام شده است. متغیرهای اصلی پژوهش شامل عوامل اقتصادی-حمایتی، عوامل انسانی- اجتماعی، عوامل زیرساختی و کارآفرینی شهری است. یافته ها نشان می دهد میان سه متغیر اصلی پژوهش با کارآفرینی شهری رابطه وجود دارد و از میان آن ها، متغیر عوامل اقتصادی-حمایتی با ضریب تأثیر 655/0 مهم ترین متغیر مؤثر بر کارآفرینی در راستای دستیابی به اقتصاد پایدار شهری است. به طورکلی، محدوده مورد مطالعه با داشتن قابلیت های بسیار می تواند پتانسیل تبدیل شدن به یک شهر کارآفرین را داشته باشد. فراهم کردن تسهیلات حمایتی و اقتصادی نیز می تواند بیشترین نقش را در این زمینه ایفا کند.

هدف اصلی تحقیق حاضر تدوین مدل راهبردی گردشگری(توریسم) ورزشی در راستای توسعه پایدار شهری مشهد است. سؤال اصلی مقاله این است که توسعه گردشگری(توریسم) ورزشی در شهر مشهد چگونه می تواند توسعه پایدار شهری را برای ساکنان به ارمغان بیاورد؟ مطالعه حاضر از نوع اکتشافی و مبتنی بر روش توصیفی- پیمایشی است. برای جمع آوری داده ها و اطلاعات، از دو روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. در روش میدانی پرسشنامه تهیه و داده ها و اطلاعات مورد نظر جمع آوری شده است. با توجه به پیمایشی بودن تحقیق، از روش نمونه گیری تصادفی استفاده و به جامعه آماری تعمیم داده شده است. جامعه آماری تحقیق شامل اساتید مدیریت ورزشی و جهانگردی، دانشجویان ارشد و دکترای مدیریت ورزشی، دانشجویان ارشد و دکترای گردشگری(توریسم) و نیز مدیران آژانس های برگزار کننده تورهای مسافرتی و تورگردانان و راهنماهای گردشگران شهر مشهد است. برای تعیین حجم نمونه آماری از روش نمونه گیری کوکران استفاده شد. بر اساس این روش ۳۷۱ نفر به عنوان نمونه آماری مشخص شد. سنجش پایایی پرسشنامه با بهره مندی از روش آلفای کرونباخ انجام شد که مقدار آن برابر ۱۷۸/0 به دست آمد. اطلاعات به دست آمده از طریق نرم افزار SPSS طبقه بندی شده و با استفاده از آزمون ناپارامتری کای اسکوئر معنی داری شاخص ها مشخص و تحلیل های مورد نظر صورت گرفته است. نتایج مقاله نشان می دهد که توسعه گردشگری(توریسم) ورزشی در شهر مشهد توسعه اقتصادی پایدار شهر، پایداری اجتماعی شهر و نیز پایداری کالبدی زیست محیطی شهر تأثیرات مثبتی بر خواهد گذاشت.

یکی از مهمترین موضوعاتی که در عصر جهانی شدن دارای اولویت است، نحوه تعامل منطقه ای کشورهای در سطح بین الملل محسوب می شود به طوری که در بسیاری از کشورهای جهان تلاش می نمایند تا از طریق ایجاد بسترهای مناسب همکاری با دیگر کشورها اقتصاد خود را رونق داده و به پایداری آن اقدام کنند. از این نظر در هزاره سوم نه تنها موضوع جهانی شدن اقتصاد در قالب یک شبکه جهانی از اهم مفاهیم محسوب می گردد بلکه از قبل آن تعاملات فی مابین و حتی تاثیرات متقابل فرهنگها نیز نمود بارزی از شاخصه های جهانی شدن است. استان آذربایجان غربی و استانهای واقع در شرق ترکیه که در همسایگی ایران قرار دارند با داشتن توانمندیهای بالای گردشگری، تاریخی، محیطی و... حائز بالاترین اهمیت بوده و با توجه به ویژگیهای تشابهات دینی، اجتماعی، فرهنگی، تاریخی و برخورداری از توانمندیهای اقتصادی می توانند در قالب تعامل فی مابین در اقتصاد پایدار منطقه نقش مهمی ایفا نمایند. در این مقاله، با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از مدل های ترکیبی SWOT وAHP ، اهمیت و اولویت عوامل موثر در پهنه استان های آذربایجان غربی و استانهای شرق کشور ترکیه شناسایی و با بررسی روابط آنها عوامل رتبه بندی و در قالب مدلها ارائه شده است. براساس نتایج پژوهش، پهنه مربوطه دارای توانمندیهای بالقوه بوده اما ضعف تسهیلات، امکانات و خدمات و زیربنایی، باعث شده است که این منطقه در پویایی اقتصاد و توسعه منطقه ای نتوانند عملکرد چندان موفقی داشته باشند.

توسعه محلی، از جمله الگوهای جدید توسعه است که بعد از دهه 1980 بر توانمندسازی جامعه محلی برای ساماندهی امور به دست خودشان تأکید دارد. در این زمینه، الگوی بازآفرینی با رویکرد اقتصاد پایدار می تواند بدیل مناسبی برای توسعه مجدد محله های ناکارآمد باشد. بااین حال به کارگیری این رویکرد در شهر تهران، تاکنون عملی نشده و چالش های عدیده ای در این زمینه وجود دارد که در مطالعه حاضر به آن ها پرداخته شده است. روش تحقیق این مطالعه، از نوع آمیخته است. داده های پژوهش با استفاده از مصاحبه با خبرگان و پیمایش از محله های هدف گردآوری شد. جامعه موردمطالعه شامل 31 نفر از خبرگان آشنا به موضوع تحقیق در شهر تهران و 473 نفر از ساکنان محله های هدف بود. تجزیه وتحلیل داده ها در بخش کیفی با روش «تحلیل محتوای کیفی» و در بخش کمّی با روش «مدل سازی معادلات ساختاری» انجام گردید. بر اساس نتایج مدل آسیب شناسی کیفی، چالش های توسعه محلی مبتنی بر رویکرد اقتصاد پایدار شهری در قالب 36 مفهوم، 35 مقوله فرعی و 4 مقوله اصلی قابل دسته بندی است. نتایج مدل کمّی نیز نشان داد که متغیر «اعتماد به نهادهای مدیریت شهری»، یک متغیر میانجی گر مهم است که باعث تقویت مشارکت ساکنان جهت همراهی با نهادهای مدیریت شهری در ساماندهی محله ها می گردد. درنهایت چنین نتیجه گیری شد که الزامات توسعه محلی با رویکرد اقتصاد پایدار شهری در سه محور زیر قابل پیگیری است: 1- تقویت نقش و عملکرد عاملین توسعه در سطح نهادی (دولت و نهادهای وابسته به آن)؛ 2- تقویت نقش و عملکرد عاملین توسعه در سطح محلی (اعضای جامعه محلی و ساکنان محله های شهری)؛ 3- بومی سازی رویکردهای بازآفرینی اقتصاد پایدار شهری منطبق با شرایط محله های شهر تهران.

تضعیف فعالیت های اقتصادی سنتی در مناطق روستایی به ویژه اقتصاد مبتنی بر منابع طبیعی همچون کشاورزی منجر به ظهور چالش های رکود اقتصادی در این مناطق شده است. در این سیاق، ارتقای کارآفرینی با رویکرد گردشگری به عنوان یک راهکار کلان می تواند نقش به سزایی در بهبود درآمد و شرایط اقتصادی مردم روستایی ایفا کند. زنان، به عنوان یک گروه تأثیرگذار در جوامع روستایی، نقش حیاتی در این تحولات دارند. این پژوهش با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی زنان در اقتصاد پایدار گردشگری روستای کندوان انجام شده است. پژوهش حاضر به عنوان یک مطالعه توصیفی انجام شده است. این تحقیق با استفاده از روش «تحقیق آمیخته» طراحی شده و نمونه آماری آن ۱۶ نفر از کارآفرینان زن در روستای کندوان بوده اند که به صورت غیرتصادفی انتخاب شدند. داده ها و سناریوها با استفاده از تکنیک نگاشت شناختی فازی تحلیل و مدل پژوهش با استفاده از تحلیل شبکه های اجتماعی طراحی شد. عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی زنان در اقتصاد پایدار گردشگری شامل قصد و انگیزه کارآفرینی گردشگری، حمایت مالی از کارآفرینی گردشگری روستایی و افزایش فرصت های کارآفرینی گردشگری بودند که از مرکزیت بیشتری برخوردار بودند. با توجه به نتایج به دست آمده، پیشنهاداتی جهت توسعه کارآفرینی زنان روستایی در اقتصاد پایدار گردشگری روستای کندوان ارائه شدند. این شامل اقدامات برای تشویق قصد و انگیزه کارآفرینی، حمایت مالی فعالیت های گردشگری روستایی و ایجاد فرصت های بیشتر در حوزه کارآفرینی گردشگری برای زنان می شود.