رادیو

رادیو نقش مهمی در نحوه نمایش افراد و گروه های مختلف دارد. در این تحقیق 11 ساعت و 37 دقیقه از 6قسمت از برنامه "جمعه ایرانی" بررسی شد تا به سه سؤال پاسخ داده شود. ویژگی های انتسابی افراد، در برنامه جمعه ایرانی چگونه نشان داده می شود؟ بازنمایی ویژگی های انتسابی در مورد اقلیت ها به چه صورت است؟ آیا از اقلیت ها، کلیشه های رایج در مورد آن ها ترسیم می شود، یا واقعیت های موجود در زندگی آن ها؟. روش تحقیق تحلیل محتوای کیفی از نوع نشانه شناسی است. طبق نتایج تحقیق، این برنامه در بازنمایی های خود، بی طرفانه عمل نمی کند و خواسته یا ناخواسته به برخی گروه ها توجه بیشتر و به برخی بی توجه است و بازنمایی اقلیت ها بیشتر مبتنی بر کلیشه های رایج است تا واقعیت های موجود زندگی آن ها.

این مقاله درصدد است راهکارهایی برای برنامه سازی در رادیو به طوری که بتواند توجه جوانان را جلب کند، ارائه دهد. رادیو یکی از ساده ترین و درعین حال موثرترین وسایل ارتباط جمعی شمرده می شود. این رسانه به دلیلارتباط مستقیم وآنی با شنونده و پوشش دادن رویدادها، ان رسانه ای کارآمد است. در عصر حاضر رادیو با رقبای قدرتمندی همچون تلویزیون، ماهواره، برنامه های دیجیتالی و شبکه های اینترنتی مواجه است. با این وجود، رادیو به عنوان رسانه ای تاثیر گذار و قابل اعتماد مورد توجه قشر وسیعی از مردم، به ویژه جوانان است. دسترسی آسان به رادیو امتیازی است که این رسانه را از سایر وسایل ارتباط جمعی متمایز می سازد. از آنجا که اکثریت هرم سنی جمعیت ایران را جوانان تشکیل می دهند رادیو برای داشتن حضوری پویا و نفوذ بیشتر در جامعه باید سهم قابل توجهی از برنامه های خود را به نیازهای نسل جوان اختصاص دهد و از این رهگذر با طرح برنامه های مناسب، در هدایت آنان نقش داشته باشد.

تحقیق حاضر به تبیین رابطه میان فرهنگ سازمانی با خلاقیت کارکنان صدای جمهوری اسلامی ایران می پردازد. فرهنگ خلاقانه رسانه خود عاملی در تحریک خلاقیت و نوآوری عمومی جامعه است و به عنوان پل ارتباطی میان نخبگان و جامعه، نقش آفرینش فرهنگی را بازی کرده و مشارکت اجتماعی، نوآوری و پویایی را نهادینه می سازد. کارکنان رسانه به عنوان تولیدکنندگان و انتقال دهندگان فرهنگ خلاقانه، با تولید آثارشان در جهت تشویق خلاقیت و نوآوری جامعه گام برمی دارند. در این تحقیق، برای مطالعه توزیع ویژگی های جامعه آماری، روش تحقیق پیمایشی(توصیفی- تحلیلی)به کار می رود و ماهیت شرایط موجود و همین طور، رابطه میان متغیرهای مستقل با متغیر وابسته، مورد مطالعه قرار می گیرد. همچنین با استفاده از تکنیک پرسشنامه، به جمع آوری و ارزیابی نظرات نمونه پرداخته شده است. جامعه آماری تحقیق شامل کارکنان صدای جمهوری اسلامی ایران است و حجم نمونه آماری با توجه به فرمول آماری کوکران محاسبه گردیده و افراد نمونه با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای(تصادفی) مشخص شده اند. با توجه به نتایج حاصله از تحقیق ابعاد فرهنگ سازمانی 0.45 درصد از تغییرات متغییر وابسته را تبیین می کنند که در بین این شاخص ها، یکپارچگی و انسجام، حمایت مدیریت و پاداش بیشترین تاثیر را بر میزان خلاقیت داشتند. همچنین، ادعاهای نظری برآمده از نظریات و پیرو آن 9 فرضیه از 12 فرضیه تحقیق تأیید شدند.

در این پژوهش به منظور طراحی مدل مطلوب توسعه فرهنگی برای رسانه ملی و تعیین شاخص های فرهنگی توسعه از نظرات و دیدگاه های صاحبنظران و کارشناسان، همین طور گزارشات جهانی سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد ( یونسکو ) در بخش توسعه فرهنگی و نیز مجموعه گزارشات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی استفاده گردیده است     . بر این اساس ابعاد، مولفه ها و شاخ صهای موثر در توسعه فرهنگی با رویکرد رادیویی و تلویزیونی تعیین و سپس با مراجعه به خبرگان     ( اساتید حوزه های مدیریت، علوم اجتماعی و ارتباطات ) میزان اهمیت هر یک از آنها مشخص و نهایتاً مدل مزبور در     4 بعد، 13 مولفه و 42 شاخص طراحی شده است . در مرحله ی بعد به منظور سنجش قابلیت پیاده سازی مدل طراحی شده، در قالب پرسشنامه با مراجعه به مدیران ارشد   سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی، وضعیت موجود رسانه ملی در هر یک از مولفه های موثر بر توسعه   فرهنگی رادیویی     - تلویزیونی تعیین و میزان انحرافات از وضع آرمانی و مطلوب محاسبه گردیده است . نتایج حاصله بیانگر آن است که میزان انحرافات، از وضع آرمانی حدوداً بین     47 تا 62 درصد و میزان انحرافات از وضعیت مطلوب بین     27 تا 54 درصد می باشد .  

شناخت چگونگی کارکرد رسانه ها در حوزه های اجتماعی ازجمله دین یکی از موضوعات مهم در تاریخ رسانه بوده است و رادیو یکی از رسانه هایی است که از آغاز فعالیتش با توجه به سهولت دسترسی مخاطبان عام و خاص به آن، برای انتشار پیام های دینی به کار رفته است. بخشی از محتوای دینی ارائه شده در رادیو به شکل وعظ و دعا و آموزش مبانی دینی و بخش دیگر با هدف انسجام بخشیدن به گروه های پراکنده مخاطبان و بهره گیری از ظرفیت اجتماعی آنها در قالب فعالیت های عام المنفعه و خیریه دینی به ویژه مناسک سازی تولید شده است. مسئله تحقیق حاضر این است که دریابد چگونه از ظرفیت های آموزشی، اطلاع رسانی و اقناعی رادیو برای ترویج امور خیریه و مناسک سازی استفاده می شود. این مقاله می کوشد به دو سؤال پاسخ دهد: در رادیو چه ساختاری برای اینگونه پیام ها و ترویج آن اتخاذ می شود؟ رادیو چگونه می تواند با تقویت پویش های دینی اجتماعی، فعالیت های خیریه را به نوعی مناسک تبدیل و به دوام آن کمک کند؟ در این مقاله با روش کیفی با رویکردی توصیفی تحلیلی نمونه هایی مطالعه می شوند که از دو رادیو فرهنگ و تهران انتخاب شده اند. یافته های تحقیق نشان می دهند عواملی مانند تداوم و تمرکز بر اینگونه پیام ها که موجب شکل گیری پویش های اجتماعی خیریه در جامعه می شوند، نادیده گرفته شده اند و فرهنگ سازی با برنامه های پراکنده بدون استفاده از ظرفیت های جدید رسانه ای موجب نهادینه شدن پیام و درنتیجه، مشارکت مستمر و تبدیل امر خیر به مناسک نخواهد شد.

دربین انواع برنامه های رادیویی، آگهی های خدمات عمومی یا PSA مهمترین وسیله برای انتقال پیامهای اجتماعی رایگان به مخاطبان شناخته می شوند. این مقاله که با هدف مطالعه وضعیت بازنمایی ارزشهای اجتماعی در اینگونه آکهی ها در ایران انجام شده است بر مبنای نظریه «ساختار ارزشی شوارتز» ده بعد انگیزشی برای ارزش ها مشخص شده و 57 ارزش اجتماعی متفاوت را در نظر گرفته است تا بازتاب این ارزش ها در نمونه های بدست امده را برسی کند.این پژوهش با تحلیل محتوای کیفی 10 نمونه از آگهی های اجتماعی پخش شده درشبکه رادیویی ایران انجام شده ونتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که در هر آگهی خدمات عمومی که ساخته و ارائه می شود به صورت خودآگاه و ناخوداگاه برای ارائه پیام از این ارزش ها سود می جویند و به شکل های مختلف و مرتبط باهم این ارزش ها انعکاس می یابند. اما با توجه به رویکرد سازمان وهر شبکه این ارزشهای اجتماعی در سلسله مراتبی از اهمیت قرار می گیرند مثلاً اگر رویکرد سازمان توجه و اهمیت به مسئله سلامت و یا محیط زیست باشد، تهیه کنندگان و برنامه سازان نیز تلاش می کنند که این موضوعات را در برنامه ها و آگهی ها منعکس نمایند.

مقدمه: کارتن خوابی در دو دهه اخیر توجه بسیاری از نهادهای دولتی و مدنی و پژوهشگران را به خود جلب کرده است. نگرانی های جامعه برای مسئله بی خانمانی و نرسیدن به راهکاری برای رفع آن، روی آوردن به انگ را به دنبال داشته است. خشونت های ضد بی خانمان ها، جرم انگاشتن، نامرئی بودن و اصطلاحاتی مانند ولگرد و معتاد متجاهر، از جمله انگ هایی است که اثرات آن تا پس از بهبودی نیز همراه افراد بی خانمان است. رسانه ها نیز با بازتاب تصویر این گروه، نقش مهمی در این میان دارند. روش: برای بررسی وضعیت انگ (مولفه ها، مدیریت و انواع انگ) در برنامه های رادیویی مرتبط با کارتن خوابی، شش قسمت از برنامه های «قرار آسمانی»، «مستند اختیاریه»، «گفت وگوی اجتماعی» و «افق روشن» بر اساس تحلیل نشانه شناختی، به عنوان یکی از روش های پرکاربرد در تحقیقات کیفی متون رسانه ای تحلیل شد. یافته ها: در این برنامه ها، اعتیاد و چهره ظاهری نامناسب به عنوان «علامت» و معتاد به عنوان «برچسب» بی خانمانی برجسته می شود. در برنامه های با حضور کارتن خواب ها، عامل فردی و در برنامه های با حضور مطلعان و متخصصان، ترکیبی از عوامل فردی، خانوادگی، اجتماعی و ساختاری برای «مسئولیت» بی خانمانی مطرح می شود. انگ «خطر» در برنامه های با حضور مطلعان و متخصصان برجسته است و انواع مختلفی از آسیب ها شامل جرم و جنایت و سرقت و گسترش اعتیاد و بیماری و فرزندان بی هویت و تخریب روحیه جامعه به این گروه نسبت داده می شود. مدیریت انگ برای کارتن خواب ها، از طریق «خودافشایی» و «نقاب زدن»، در حالی که برای مطلعان و متخصصان، با دو شیوه «پنهان سازی» و «جابه جایی» است. بحث: در برنامه های رادیویی، بیشتر مسئله اعتیاد برجسته می شود و مسائل مرتبط با فقر و شکل سکونت مورد توجه نیست، اما فضایی فراهم می شود که کارتن خواب ها از تجربه های شخصی خود بگویند و سازمان ها نیز خدماتشان را معرفی کنند، همچنین تفاوت ها و شباهت های این گفتگوها به کمرنگ تر شدن انگ ها و شناخت بیشتر افراد از یکدیگر کمک می کند.

از جمله مباحثی که در برنامه سازی رادیو، معمولاً به آن توجه کم تری شده، اهمیتِ موسیقی در بهبود شرایط کمی و کیفی کار است. این پژوهش، در پیِ پاسخ به این پرسش است که چگونه می توان با تکیه بر موسیقیِ کارِ کُردی، از ظرفیتِ رسانه ای رادیو، در جهت ارتقای فرهنگِ کار و فعالیت بهره برد؟ این پژوهش، بر پایه آرای آلن پی مریام است که در نظریه خود، به بررسی تأثیر موسیقی بر کار پرداخته است. در این راستا، نگاهی اجمالی به قابلیت های موسیقی قومی در بهبودِ فعالیت اجتماعی شده و سپس، جایگاه موسیقی در برنامه های رادیویی بیان شده است. در ادامه، انواع موسیقی کارِ کُردی، در استان های کردستان، کرمانشاه و ایلام، تبیین و ظرفیت های موسیقی کار این نواحی برای ترویج فرهنگ کار و فعالیت، در برنامه های رادیویی ارزیابی می شود. روش این پژوهش، مصاحبه نیمه ساختاریافته و مطالعه اسنادی است. به همین منظور، با صاحب نظران حوزه موسیقیِ قومیِ استان های کردنشین و تهیه کنندگان رادیو مصاحبه صورت گرفته است. براساس نتایج، به نظر می رسد باوجود اینکه موسیقی کُردی و کار در مناطق کردنشین، کارکردی اجتماعی دارد، پیوند مناسبی میان موسیقی کار مناطق کردنشین و برنامه های رادیویی به وجود نیامده و از ظرفیتِ موسیقی کار، تنها به صورت محدود، در شبکه های رادیویی استان ها استفاده شده است. برای تقویت این پیوند، علاوه بر تبیین سیاست گذاری های مربوطه در سطح کلان، نیاز به تهیه کنندگانی آشنا به موسیقی- به ویژه موسیقی قومی کُردی- است تا با همکاریِ کارشناسان موسیقی، ترانه های کار سنتی، متناسب با دوران معاصر، بازسازی و در برنامه های رادیویی استفاده شوند.

رسانه های صدا پایه یکی از اجزای سپهر رسانه ای یک کشورند. این سپهر رسانه ای و به تبع آن رسانه های شنیداری، در آینده در معرض ابهامات و عدم قطعیت های متعددی در ارتباط با تحوّلات فناوری و تغییرات فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی خواهد بود. هدف آینده پژوهی، برداشتن پرده های ابهام از آینده و افزایش شناخت و ادراک انسان از آن است. پژوهش حاضر، با هدف تدوین سناریوی آینده رسانه های صدا پایه انجام شده است. این پژوهش، بر مبنای نظریه همگرایی رسانه ها و با روش سناریونگاری انجام پذیرفته است. حجم نمونه به صورت هدفمند انتخاب شده و نتایج بر اساس مقوله های مستخرج از مطالعات اسنادی، مبانی نظری و مطالعه میدانی به دست آمده است. بر مبنای یافته های پژوهش، تحلیل محیط، منجر به شناسایی 81 عامل و مؤلفه شد؛ همچنین پس از بحث و بررسی 17 پیشران مؤثر و 6 عدم قطعیت کلیدی شناسایی شدند. رتبه بندی این عوامل با نظر خبرگان، بر اساس دو معیار «اهمیت» و «عدم قطعیت» انجام گرفت و بر مبنای دو عدم قطعیت کلیدی دارای بالاترین وزن، یعنی «فناوری» و «میزان مصرف محتوای صوتی» ماتریس سناریوها، تشکیل و چهار سناریوی «رادیو هوشمند»، «منم کاربر»، «آقای برودکستر» و «همزیستی با فناوری» تدوین شد. نتایج نشان داده است که سناریوی رادیو هوشمند، را می توان سناریوی مطلوب دانست. در پایان متناسب با هر سناریوی شناسایی شده، راهکارهایی کاربردی ارائه شده که به سیاستگذاران و تصمیم سازان مؤثر صدای جمهوری اسلامی کمک خواهد کرد.