موسیقی قومی

موسیقی قومی، پس از تحولات فرهنگی برآمده از انقلاب، مورد توجه هنرمندان و پژوهشگران قرار گرفت. مقاله به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که در مجلات فرهنگی- هنری پس از انقلاب(1400 -1360)، چه برساختی از موسیقی قومی صورت گرفته است؟ هدف مقاله، تبیین چگونگی برساخت موسیقی قومی و چارچوب بندی مطالعات قوم موسیقی شناسی، توسط نویسندگان و پژوهشگران هنری در مجلات این عرصه است. به دلیل این که مجلات تخصصی فرهنگی- هنری، نمایای رویکرد فکری به این موضوع هستند، این مقاله با تحلیل مضامین برساخته در این مجلات، نشان داده است که دیدگاه پژوهشگران به موسیقی اقوام ایرانی، ذیل چه جریانهای اندیشه ای جای می گیرد. تحقیق در این مقاله، متکی بر روش تحلیل مضمون است. نمونه تحقیق را 10 مجله فرهنگی- هنری و یا تخصصی موسیقی شامل «فصلنامه هنر، گلستانه، سوره، ادبستان فرهنگ و هنر، عصر آدینه، مقام، آدینه، دنیای سخن، کلک، ماهور» تشکیل می دهند که به هنر موسیقی توجه نشان داده یا بر آن متمرکز بو ده اند. یافته ها نشان داد که موسیقی قومی در این مجلات ذیل 3. چارچوب، صورت بندی و برساخته شده است: 1. چارچوب معاصریت موسیقی غربی و غیبت یا طرد موسیقی قومی؛ 2. چارچوب اصالت موسیقی قومی با رویکردهای دینی و عرفانی؛ و 3. چارچوب اصالت موسیقی قومی و بازشناخت آن با مطالعات قوم موسیقی شناختی.

از جمله مباحثی که در برنامه سازی رادیو، معمولاً به آن توجه کم تری شده، اهمیتِ موسیقی در بهبود شرایط کمی و کیفی کار است. این پژوهش، در پیِ پاسخ به این پرسش است که چگونه می توان با تکیه بر موسیقیِ کارِ کُردی، از ظرفیتِ رسانه ای رادیو، در جهت ارتقای فرهنگِ کار و فعالیت بهره برد؟ این پژوهش، بر پایه آرای آلن پی مریام است که در نظریه خود، به بررسی تأثیر موسیقی بر کار پرداخته است. در این راستا، نگاهی اجمالی به قابلیت های موسیقی قومی در بهبودِ فعالیت اجتماعی شده و سپس، جایگاه موسیقی در برنامه های رادیویی بیان شده است. در ادامه، انواع موسیقی کارِ کُردی، در استان های کردستان، کرمانشاه و ایلام، تبیین و ظرفیت های موسیقی کار این نواحی برای ترویج فرهنگ کار و فعالیت، در برنامه های رادیویی ارزیابی می شود. روش این پژوهش، مصاحبه نیمه ساختاریافته و مطالعه اسنادی است. به همین منظور، با صاحب نظران حوزه موسیقیِ قومیِ استان های کردنشین و تهیه کنندگان رادیو مصاحبه صورت گرفته است. براساس نتایج، به نظر می رسد باوجود اینکه موسیقی کُردی و کار در مناطق کردنشین، کارکردی اجتماعی دارد، پیوند مناسبی میان موسیقی کار مناطق کردنشین و برنامه های رادیویی به وجود نیامده و از ظرفیتِ موسیقی کار، تنها به صورت محدود، در شبکه های رادیویی استان ها استفاده شده است. برای تقویت این پیوند، علاوه بر تبیین سیاست گذاری های مربوطه در سطح کلان، نیاز به تهیه کنندگانی آشنا به موسیقی- به ویژه موسیقی قومی کُردی- است تا با همکاریِ کارشناسان موسیقی، ترانه های کار سنتی، متناسب با دوران معاصر، بازسازی و در برنامه های رادیویی استفاده شوند.