مطالعات میان رشته ای ارتباطات و رسانه

آگاهی بخشی زیست محیطی، ازجمله موضوعات موردتوجه محققان در سال های اخیر بوده است. در کشور ایران، با وجود شاخص های زیست محیطی نامناسب، افزایش آگاهی مردم و تقویت حس طبیعت دوستی می تواند در کاهش آسیب ها مؤثر باشد. یکی از این منابع آگاهی بخش، رسانه ها هستند و در این میان، تلویزیون می تواند نقشی مؤثر داشته باشد. از این رو، هدف پژوهش، بررسی تأثیر برنامه های تلویزیون بر افزایش آگاهی زیست محیطی شهروندان تهرانی است. این پژوهش، پیمایشی است و جامعه آماری آن را شهروندان 18 سال به بالای مناطق 22گانه شهر تهران تشکیل می دهند. حجم نمونه براساس فرمول کوکران 384 نفر است که به روش نمونه گیری خوشه ای دو مرحله ای انجام شده و از نرم افزار SPSS برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. پایایی پرسشنامه با استفاده از «ضریب آلفای کرونباخ» بررسی و برابر 83/0 تعیین شد. برای تحلیل داده ها از آزمون های آماری همبستگی، T، لون و کروسکال والیس استفاده شد. براساس یافته ها، 5/61 درصد پاسخگویان، از تلویزیون، درخصوص محیط زیست کسب آگاهی می کنند و بیشترین شمار مخاطبان، مربوط به مخاطبان شبکه سه با 6/82 درصد است. همچنین در بررسی رابطه تماشای برنامه های تلویزیون و کسب آگاهی در ابعاد اطلاع رسانی و دانش زیست محیطی، مقدار ضریب همبستگی به ترتیب 382/0 و 374/0 بود که وجود رابطه معنادار تأیید شد. در مجموع، هر دو بُعد، تأثیر رسانه بر افزایش آگاهی را تبیین می کند، اما برای اثربخشی بیشتر، این انتظار وجود دارد که در رسانه ملی- به ویژه حوزه سیما- با رویکرد تقویت دانش زیست محیطی، برای تولید برنامه با موضوع محیط زیست در شبکه های پرمخاطب، سیاستگذاری های لازم صورت گیرد.

از جمله مباحثی که در برنامه سازی رادیو، معمولاً به آن توجه کم تری شده، اهمیتِ موسیقی در بهبود شرایط کمی و کیفی کار است. این پژوهش، در پیِ پاسخ به این پرسش است که چگونه می توان با تکیه بر موسیقیِ کارِ کُردی، از ظرفیتِ رسانه ای رادیو، در جهت ارتقای فرهنگِ کار و فعالیت بهره برد؟ این پژوهش، بر پایه آرای آلن پی مریام است که در نظریه خود، به بررسی تأثیر موسیقی بر کار پرداخته است. در این راستا، نگاهی اجمالی به قابلیت های موسیقی قومی در بهبودِ فعالیت اجتماعی شده و سپس، جایگاه موسیقی در برنامه های رادیویی بیان شده است. در ادامه، انواع موسیقی کارِ کُردی، در استان های کردستان، کرمانشاه و ایلام، تبیین و ظرفیت های موسیقی کار این نواحی برای ترویج فرهنگ کار و فعالیت، در برنامه های رادیویی ارزیابی می شود. روش این پژوهش، مصاحبه نیمه ساختاریافته و مطالعه اسنادی است. به همین منظور، با صاحب نظران حوزه موسیقیِ قومیِ استان های کردنشین و تهیه کنندگان رادیو مصاحبه صورت گرفته است. براساس نتایج، به نظر می رسد باوجود اینکه موسیقی کُردی و کار در مناطق کردنشین، کارکردی اجتماعی دارد، پیوند مناسبی میان موسیقی کار مناطق کردنشین و برنامه های رادیویی به وجود نیامده و از ظرفیتِ موسیقی کار، تنها به صورت محدود، در شبکه های رادیویی استان ها استفاده شده است. برای تقویت این پیوند، علاوه بر تبیین سیاست گذاری های مربوطه در سطح کلان، نیاز به تهیه کنندگانی آشنا به موسیقی- به ویژه موسیقی قومی کُردی- است تا با همکاریِ کارشناسان موسیقی، ترانه های کار سنتی، متناسب با دوران معاصر، بازسازی و در برنامه های رادیویی استفاده شوند.

 ضبط و پخش تئاترهای تلویزیونی، سال هاست که انجام نمی شود. این پژوهش با هدف مطالعه ویژگی های تئاتر مستند برای طراحی تئاتر تلویزیونی انجام شده است. در این مقاله، با بهره گیری از ویژگی های تئاتر مستند در تئاتر تلویزیونی، به ترکیب جدیدی دست پیدا خواهیم کرد که در برخی از تلویزیون های دنیا از این ترکیب به اشکال گوناگون بهره گرفته می شود. به این صورت که هم تئاتر مستند و هم تئاتر تلویزیونی با ویژگی های منحصر به فردی که دارند، می توانند اشکالات و کاستی های یکدیگر را در قالب تئاتر مستند تلویزیونی برطرف کنند. استفاده از تئاتر مستند و موضوعات مستند در تلویزیون، بین علاقه مندان به تئاتر و مردم عام- که تأثیرپذیری بسیاری از تلویزیون دارند- پیوند ایجاد می کند. تحقیق با استفاده از داده های ذهنی و گردآوری اطلاعات از منابع مختلف کتابخانه ای و بصری و ترکیب آنها با شیوه تحلیل معنایی صورت گرفته است. در بخش یافته های تحقیق، مشخص می شود که برای طراحی یک تئاتر مستند تلویزیونی، به شناختِ عناصر تئاترهای تلویزیونی و ویژگی های تئاتر مستند، نیاز داریم. همچنین مصاحبه با افراد و شاهدین اتفاق، جمع آوری اسناد، تصاویر و صداهای واقعی و تکیه بر آشکارسازی زوایای پنهان هر رویداد از مهم ترین بخش های تئاتر مستند تلویزیونی محسوب می شوند. طبق یافته ها، ترکیب تئاتر مستند تلویزیونی، می تواند با خلق دوباره موضوعات و رویدادهای اجتماعی، واقعیت را با خلاقیت ها و امکانات تلویزیونی منعکس کند و در جذب مخاطب، آموزش و آگاهی بخشی، نقشی بسزا داشته باشد. 

تحلیل رسانه های تصویری با استفاده از رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی، روشی مؤثر است. این پژوهش کیفی با رویکردی نو و با بهره گیری از آرای فرکلاف در سنت تحلیل گفتمان انتقادی، به بررسی سیر تحولی انیمیشن های والت دیزنی با محوریت زن پرداخته است. در این راستا هر دو جنبه زبانی و غیر زبانی سه انیمیشن والت دیزنی- سفیدبرفی و هفت کوتوله، دیو و دلبر و یخ زده۲ که هر کدام به ترتیب، نماینده دوره کلاسیک، رنسانس و عصر جدید هستند- مورد تحلیل قرارگرفته است. معیار انتخاب این انیمیشن ها، به غیر از زن بودن شخصیت اصلی، بُعد زمانی آن است. در تحلیل سه گانه فرکلاف، بخش توصیف با توجه به آرای هلیدی، بخش تفسیر متن و تفسیر نشانه های تصویری با کمک آرای لیوون و فیلسوفانی چون میشل فوکو و بخش تبیین- که به تحلیل گفتمان، روابط قدرت، نهادهای اجتماعی و هژمونی می پردازد- با عنایت به آرای فوکو، آلتوسر و پیر بوردیو صورت گرفته است. به علاوه، با بهره گیری از آرای لیوون، پیرس و بارت، انواع نشانه ها تحلیل شده اند. همچنین این سه گانه، نه به صورت مجزا، بلکه در پیوند با یکدیگر و در سنت هگلی بررسی شده است. با بهره جستن از این نظرات، چگونگی بازنمایی زن در انیمیشن ها نشان داده شده و هدف، قدرت و هژمونی نهان در پشت این پویانمایی ها بیان شده است. سازندگان انیمیشن ها از کنشگر شدن شخصیت زن، به جز تحمیل سبک خاصی از زندگی به مخاطب، به فروش بیشتر و کسب ثروت رسیده اند. 

 هدف این پژوهش، فرا تحلیل پژوهش های کیفی انجام شده درخصوص «مهاجران پراکنده ایرانی در فضای مجازی»است. جامعه آماری، تحقیقات انجام شده در بیست سال اخیر در این خصوص در داخل و خارج از کشور است که از این میان، با روش نمونه گیری هدفمند، 13 تحقیق انتخاب شدند. نتایج نشان می دهد مهمترین محورهای مطالعاتی مهاجران ایرانی در فضای مجازی عبارت است از: «روایت ها و شیوه های بیان از خود مهاجران ایرانی»، «بازنمایی ابعاد هویت مهاجران ایرانی»، «نقش مهاجران در فضای مجازی در افزایش کنش گری های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در ایران»، «اهمیت مکان و جغرافیا در کنش گری مهاجران در فضای مجازی» و «وجود تنوع، ابهام و فردیت گرایی در بین مهاجران ایرانی در فضای مجازی». همچنین، تحقیقات نشان می دهد این حوزه مطالعاتی از سوی پژوهشگران داخلی موردتوجه کافی قرار نگرفته است. یافته های تحقیق، نشانگر تأثیر ملموس فضای مجازی بر ابعاد هویتی و فرهنگی مهاجران پراکنده ایرانی است. این مطالعات، بر جنبه های مثبت و اثرگذار فناوری های نوین ارتباطی بر کنش گری مهاجران، تأکید داشته و جنبه های منفی محتمل فضای مجازی مطالعه نشده است. براساس نتایج، ارتباطاتی که به کمک فضای مجازی بین ایرانیان داخل و خارج از کشور ایجاد شده، بر توانایی و سرمایه اجتماعی مهاجران ایرانی افزوده و سبب شده ایرانیان مهاجر، حضوری پررنگ تر در کنش گری های سیاسی و مدنی ایران داشته باشند. به علاوه، با وجود فرامکانی و فرازمانی بودن ارتباطات در فضای مجازی، سایه مشهود عنصر مکان و دولت- ملت بر ارتباطات مهاجران ایرانی در فضای مجازی محسوس است.

یکی از عوامل مؤثر بر موفقیت سازمان ها در بازارهای رقابتی برخورداری از برند قدرتمند است. این پژوهش با هدف بررسی عوامل مؤثر بر بازیابی و تقویت برند بانک صادرات انجام گرفته است. در این پژوهش، از روش آمیخته (کیفی و کمی) استفاده شده است. در بخش کیفی پژوهش، ابزار گردآوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختاریافته و جامعه آماری، شامل معاونین، مدیران و کارشناسان عالی رتبه و مجرب بانک است. به منظور جمع آوری داده های لازم از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شده است. در بخش کمی پژوهش تعداد 384 پرسشنامه بین کارکنان و مدیران شعب مختلف بانک صادرات به صورت نمونه گیری تصادفی ساده توزیع شد و داده های حاصل از این پرسشنامه ها، با استفاده از نرم افزار SPSS  وpls smart مورد تحلیل عاملی اکتشافی قرار گرفتند: نتایج تحلیل مصاحبه ها با استفاده از کدگذاری باز، محوری و گزینشی نشان داد 368 کد باز (مضمون فرعی) در 6 دسته کد محوری (مضمون اصلی) الزامات، پیامدها، عوامل اثرگذار، عوامل محدودکننده، عوامل تسهیل گر و عوامل بازدارنده از عوامل مؤثر بر تقویت و بازیابی برند بانک صادرات هستند. نتایج نشان داد منطقه جغرافیایی شعب، مشتری محوری، نوآوری، کیفیت درک شده خدمات، ایمن، سریع و به روز بودن، چابکی سازمانی، دسترسی راحت به خدمات، ساختار مالی بانک، توسعه خدمات بانکداری شرکتی، بانکداری اختصاصی، شیوه ها و ابزارهای نوین بازاریابی، بانکداری دیجیتال، شرکت داری، تقویت برند از طریق ایجاد شرکت های وابسته، چارچوب سرمایه گذاری قوی شرکت های وابسته به بانک و ارتباط خوب با مشتری، از مؤلفه های تشکیل دهنده الزامات تقویت و احیای برند بانک صادرات هستند.