فرهنگ ایلام

نظرییه مورایی یکی از نظریه های مطرح در واج شناسی جزء مستقل است که در آن، میزان کشش واحدهای واجی و وزن هجا مورد بررسی قرار می گیرد. مطالعیه حاضر از نوع توصیفی– تحلیلی است که در چارچوب نظرییه مورایی به بررسی و توصیف فرایندهای واجی در گویش فیلی پرداخته است. داده های پژوهش به روش میدانی و از طریق گفت وگو و مصاحبیه مستقیم با 60 نفر از گویشوران کرد، که اغلب مرد بودند، گردآوری و ثبت و ضبط گردید و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج بررسی ها نشان داد که به طور کلی، فرایندهای واجی موجود گویش ایلامی، عبارتند از: همگونی، قلب واجی، تضعیف (حذف، نرم شدگی، مرکزی شدگی و تشدیدزدایی)، تقویت (از قبیل درج همخوان و واکه که موجب افزایش تعداد موراها و تعداد هجاهای بعضی کلمات می شود) و کشش جبرانی. در تعدادی از واژه ها نیز چند فرایند واجی به صورت همزمان رخ می دهد که به آن فرایند چندگانه می گویند؛ به طور کلی، نتیجه این فرایندها حذف وزن هجا نیست؛ بلکه حفظ وزن واژه است.

زبان های کردی و انگلیسی، ترکیبی هستند و از زبان های هند و اروپایی به شمار می آیند. منظور از ترکیبی این است که می توان از پیوند دادن واژه های زبان به یکدیگر یا افزودن پیشوندها و پسوندها به آنها برای بیان معانی و مفاهیم تازه بهره گرفت و هزاران واژیه تازه با معانی تازه ساخت. یک واژه می تواند چندین بار صورت ترکیبی پیدا کند. یکی از موضوعات مهم دستوری که جای مطالعه و بررسی جدی و همه جانبه دارد، «افزوده» است. این پژوهش به بررسی جایگاه افزوده ها در جملات انگلیسی و کردی خزلی پرداخته و 136 جملیه انگلیسی و ترجمه های کردی خزلی آنها را مبنای مطالعه قرار داده است. فراوانی جایگاه افزوده ها (ابتدایی، میانی و پایانی) در جملات انگلیسی و فراوانی جایگاه آنها در جملات کردی خزلی، به کمک نرم افزار SPSS تعیین شده است. نتایج نشان می دهد که بین زبان انگلیسی و گویش کردی خزلی از نظر جایگاه افزوده ها در جملات، تفاوت معناداری وجود دارد. در زبان انگلیسی، افزوده ها در جایگاه ابتدایی، میانی و پایانی قرار می گیرند و جایگاه های ابتدایی و میانی بیشترین فراوانی را دارند. در کردی خزلی، جایگاه ابتدایی بیشترین استفاده را دارد، فراوانی جایگاه میانی، کمتر از جایگاه ابتدایی است و در جایگاه پایانی، هیچ افزوده ای وجود ندارد. نتایج این مطالعه برای مترجمان، معلمان و زبان آموزانی مفید است که از این دو زبان استفاده می کنند یا آنها را مورد مطالعه قرار می دهند.

در دنیای امروز همگام با تغییرات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی و پیشرفت های علمی و فناوری، توسعیه پایدار به عنوان یکی از اصلی ترین معیارها در طراحی فضاهای شهری محسوب می شود. مسئلیه پژوهش حاضر، این بود که آیا نظارت دولت، راه را برای رسیدن به توسعیه پایدار در شهر ایلام فراهم می کند یا خیر و این نظارت از چه طریقی می تواند شهر ایلام را به سمت توسعیه پایدار هدایت نماید؟ به نظر می رسد که نظارت دولت از طریق مؤلفه ها یا زیرمجموعه های دولتی و غیردولتی خود، همچون: شهرداری، سمن ها و نهادهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی – فرهنگی، زیست محیطی و ...، می تواند شهر ایلام را برای رسیدن به توسعیه پایدار کمک نماید. پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و با روش تلفیقی کیفی - کمی و با رویکرد توصیفی - تحلیلی انجام شده است. نتایج آن نشان می دهند که نقش نظارتی استانداری بر مؤلفیه اقتصادی توسعیه پایدار با 95 درصد بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است. بعد از آن نیز مؤلفیه اجتماعی - فرهنگی توسعیه پایدار با 90 درصد در جایگاه دوم و مؤلفیه زیست محیطی توسعیه پایدار با 87 درصد در جایگاه سوم قرار دارد؛ لذا مقدار همبستگی بین نقش نظارت نهادهای غیردولتی بر روند تحقق توسعیه پایدار در استان ایلام، در سطح خطای 5 درصد، معنادار و قوی است. پیشنهاد می شود که تعامل بین سازمان های دولتی، همچون: معاونت های استانداری و ارگان های تحت امر، با سازمان های غیردولتی (سمن ها)، آگاهانه مدیریت شود تا نتایج حاصل از چنین تعاملی، در خدمت اهداف مشترک هر دو بخش قرار گیرد.

هنجارگریزی از مفاهیم و اصطلاحات نقد فرمالیستی است و به انحراف از قواعد حاکم بر زبان هنجار و بر هم زدن هماهنگی و نظم زبان متعارف و معمولی اشاره دارد. این روش یکی از مهمترین شیوه های برجسته سازی و آشنایی زدایی در زبان شاعران است. در نظرییه لیچ، هنجارگریزی در شکل های مختلفی همچون: هنجارگریزی واژگانی، نحوی، آوایی، نوشتاری، معنایی، گویشی، سبکی و زمانی مطرح شده است. پژوهش حاضر به روش توصیفی – تحلیلی انجام شده و در چارچوب مکتب ساخت گرایی و بر مبنای الگوی هشت گانیه هنجارگریزی لیچ، به بررسی مجموعه رباعیات «سونات بلوط» اثر جلیل صفربیگی پرداخته است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که در اثر مورد بررسی، هنجارگریزیِ معنایی بسامد چشمگیری دارد و در آن از آرایه هایی همچون: تشبیه، استعاره، تشخیص و حس آمیزی به منظور تقویت قدرت تخیل، عینی کردن مفاهیم ذهنی و تسهیل قیاس و ادراک میان دو حس برای خواننده استفاده شده است؛ همچنین نمود آشنایی زدایی  با سایر انواع هنجارگریزی کمتر است. شاعر محرومیت و کمبود امکانات را ظلم بزرگی در حق مردم ایلام می داند و برای نشان دادن شرایط نامناسب، فقر و وضعیت اسفبار جامعه که بر شعر وی تأثیرگذار بوده، به خلق کلمات و ترکیباتی نو و بدیع چون: «غربت اندوزی»، «گل دوزی زخم»، «رنگ های زخمی»، «غربت غلیظ» و ... دست زده است. 

این پژوهش که به شیویه توصیفی - تحلیلی انجام شده و گردآوری اطلاعات آن، کتابخانه ای بوده است، به بررسی سیمای زن در آثار شعری 6 شاعر ایلامی (نوون دووس، که پوو، الیمایس، غزل غزل های سلیمان نژاد، اصلن چرا ابدن و همان گناه همیشه) پرداخته و در این بررسی، سه مؤلفیه 1- معشوق (فتنه انگیزی، زیبایی و بی وفایی)، 2- زن (معشوق، تیره روزی، شجاعت، نادیده گرفته شدن و نقش های اجتماعی) و 3- مادر (مهربانی، حمایت و فداکاری) مورد نظر بوده است. یافته ها نشان می دهد که زن، در اشعار شاعران مرد و زن ایلامی، نقش و جایگاه کمرنگی دارد. شاعران مرد، بیشتر بر جنبیه معشوق بودن و فتنه انگیزی زن و شاعران زن، بیشتر به مشکلات اجتماعی او توجه داشته اند. زنان در شعر شاعران جامعیه پژوهش، فعال نیستند؛ چون قهرمان و تاریخ ساز نیستند و بیشتر به صورت منفعل و معشوق، نشان داده شده اند.

 سازمان اطلاعات و امنیت کشور، یکی از ارگان هایی بود که در دوریه پهلوی، با الگوبرداری از سازمان های اطلاعاتی غرب و به ویژه موساد و سیا شکل گرفت و دفاتر خود را در تمام مناطق کشور فعال نمود. یکی از مناطقی که این ارگان با استفاده از تجهیزات پیشرفته، فعالیت گسترده ای را در آنجا آغاز کرد، ایلام بود. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی انجام شد و با بهره گیری از اسناد منتشر نشده و مصاحبه با صاحب نظران و انقلابیون دهیه 1350، در پی یافتن پاسخ به این سؤالات برآمد که 1- علت توجه ویژیه ساواک به ایلام چه بود؟ 2- این ارگان در این منطقه چه کارکردهایی داشت؟ یافته های پژوهش حاکی از آن است که موقعیت جغرافیایی ایلام برای فعالیت درون مروزی و برون مرزی از دلایل توجه ویژیه ساواک به این شهر بوده است. ساواک ایلام کارکردهای چندگانیه منطقه ای، ملی و بین المللی داشت؛ چنانکه از یک سو، با نظارت دقیق بر فعالیت های مردم ایلام و ایجاد فضای رعب و وحشت تلاش می کرد تا هرگونه فعالیت بر علیه رژیم پهلوی را سرکوب کند و با دستگیری، به زندان انداختن و تبعید بسیاری از انقلابیون ایلام، فشارهای زیادی را به خانواده های آنها وارد آورد؛ از سوی دیگر، به واسطیه موقعیت جغرافیایی و مناسب ایلام در ارتباط با شهرهای مذهبی عراق، به ویژه نجف، موقعیت و فعالیت های امام خمینی (ره) را رصد می کرد و گزارش آن را به مرکز ارسال می نمود. علاوه بر این، در این زمان که اسرائیل درگیر جنگ با اعراب بود، ساواک ایلام با همکاری موساد، پایگاهی جاسوسی برای این کشور ایجاد کرده بود و تحرکات کشورهای عربی منطقه را به آنجا مخابره می کرد.

با افزایش جمعیت جهان، تولید زباله به یک چالش بزرگ تبدیل شده و بازیافت به عنوان یکی از راهکارهای اصلی برای مقابله با این بحران، مورد توجه قرار گرفته است. از جمله عوامل موفقیت در زمینیه بازیافت زباله، افزایش آگاهی عمومی و تغییر در نگرش شهروندان نسبت به این فرایند در جهت افزایش رفتارهای بازیافتی آنهاست. در این مطالعه تعداد 384 نفر از شهروندان زن 18 تا 65 ساله در شهر ایلام به روش پیمایش مورد بررسی قرار گرفته اند. داده ها از طریق پرسشنامه گردآوری شدند و با کمک آمارهای توصیفی و استنباطی نرم افزار spss مورد تحلیل قرار گرفتند. مطالعیه حاضر نشان می دهد که میانگین آگاهی زنان ایلام در مورد بازیافت زباله در سطح متوسط و نگرش آنها نسبت به این موضوع تقریباً مثبت است؛ با این حال، میزان رفتار بازیافتی زنان ایلام در حدّ متوسطی قرار دارد. این نتایج حاکی از آن است که اکثر زنان ایلام با بازیافت موافق هستند؛ اما به اندازیه کافی به آن عمل نمی کنند؛ به عبارتی دیگر، شکافی بین آگاهی، نگرش و عمل آنها وجود دارد. بر اساس نتایج این پژوهش، پیشنهاد می شود که برای ارتقای فرهنگ بازیافت در شهر ایلام، برنامه های آموزشی و آگاهی رسانی مستمر، ایجاد زیرساخت های مناسب، تشویق و انگیزش شهروندان و همکاری بین بخشی مورد توجه قرار گیرد.

حسابرسی بخش عمومی، نقش و جایگاهی اساسی در کاهش اشتباهات، تخلف ها و تقلب در حوزه های مالی، بودجه ریزی و گزارشگری سازمان های دولتی دارد و اگر این حسابرسی به صورت مطلوب اجرا شود، موجب بهبود قدرت پاسخگویی دولت، تقویت اعتماد ملی و همبستگی ملت و دولت می شود. با توجه به تأثیر فرهنگ سازی در اجرای کارا و اثربخش حسابرسی بخش عمومی و در راستای تحقق جزء 3 بند الف مادیه 48 قانون برنامیه پنج سالیه هفتم پیشرفت جمهوری اسلامی ایران، پژوهش حاضر با هدف شناسایی و مدل سازی عوامل مؤثر بر فرهنگ حسابرسی در استان ایلام از طریق روش های طوفان مغزی، تحلیل محتوی، دلفی و تحلیل عاملی اکتشافی و ساختاری - تفسیری انجام شده است. این پژوهش، که جامعیه آماری آن را متخصصان حوزیه حسابرسی بخش عمومی استان ایلام تشکیل می دهند، از نوع بنیادی بوده و با رویکرد توصیفی با نگرش همبستگی و علی - مقایسه ای انجام شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که ارزش های «فردی»، «اجتماعی»، «سیاسی»، «اقتصادی»، «اخلاقی»، «مذهبی» و «امنیتی»، عوامل مؤثر بر فرهنگ حسابرسی بخش عمومی در استان ایلام هستند. نتایج ارتباط میان عوامل نیز بر اساس مدل ساختاری - تفسیری و تحلیل میک مک اولویت بندی شده است. دستاورد های پژوهش، راه حلی مناسب را برای بهبود فرهنگ سازی و استفاده از فرصت های حسابرسی بخش عمومی ارائه می کنند.