اسماعیل جدیدی خیرآبادی

تحلیل رسانه های تصویری با استفاده از رویکرد تحلیل گفتمان انتقادی، روشی مؤثر است. این پژوهش کیفی با رویکردی نو و با بهره گیری از آرای فرکلاف در سنت تحلیل گفتمان انتقادی، به بررسی سیر تحولی انیمیشن های والت دیزنی با محوریت زن پرداخته است. در این راستا هر دو جنبه زبانی و غیر زبانی سه انیمیشن والت دیزنی- سفیدبرفی و هفت کوتوله، دیو و دلبر و یخ زده۲ که هر کدام به ترتیب، نماینده دوره کلاسیک، رنسانس و عصر جدید هستند- مورد تحلیل قرارگرفته است. معیار انتخاب این انیمیشن ها، به غیر از زن بودن شخصیت اصلی، بُعد زمانی آن است. در تحلیل سه گانه فرکلاف، بخش توصیف با توجه به آرای هلیدی، بخش تفسیر متن و تفسیر نشانه های تصویری با کمک آرای لیوون و فیلسوفانی چون میشل فوکو و بخش تبیین- که به تحلیل گفتمان، روابط قدرت، نهادهای اجتماعی و هژمونی می پردازد- با عنایت به آرای فوکو، آلتوسر و پیر بوردیو صورت گرفته است. به علاوه، با بهره گیری از آرای لیوون، پیرس و بارت، انواع نشانه ها تحلیل شده اند. همچنین این سه گانه، نه به صورت مجزا، بلکه در پیوند با یکدیگر و در سنت هگلی بررسی شده است. با بهره جستن از این نظرات، چگونگی بازنمایی زن در انیمیشن ها نشان داده شده و هدف، قدرت و هژمونی نهان در پشت این پویانمایی ها بیان شده است. سازندگان انیمیشن ها از کنشگر شدن شخصیت زن، به جز تحمیل سبک خاصی از زندگی به مخاطب، به فروش بیشتر و کسب ثروت رسیده اند.