پویش در آموزش علوم پایه

طرح مساله: دانش نوین به اهمیت تقویت نیروی حافظه، افزایش ظرفیت سلولهای مغزی و افزایش توان بازخوانی داده ها توجه زیادی دارد. امروزه کارشناسان علوم آموزشی برای یادگیری موثرتر و تقویت حافظه روشهای متنوعی پیشنهاد می کنند که یکی از این روشها مطالعه با فاصله یا Spaced learning است. در واقع، Spaced learning یک روش یادگیری برای به حداقل رساندن فراموشی است که در آن محتوای یادگیری در سه زمان و سه بار تکرار خلاصه شده است، در فاصله این سه بار تکرار، دو مرحله استراحت وجود دارد که در طی آنها، فعالیت های فیزیکی کاملا متفاوت با موضوع درس توسط فراگیران انجام می شود. هدف از این پژوهش آشنایی با شیوه خاصی است که با انعطاف پذیری، به ایجاد ارتباط های مناسب بین سلول های مغزی و افزایش بازده یادگیری کمک شایانی می کنند.روش ها: این پژوهش از نوع کیفی بوده و برای رسیدن به اهداف از شیوه تحلیلی با استفاده از مطالعات اسنادی و کتابخانه ای استفاده شد. نتایج: در این بررسی، اثربخشی آموزش فاصله دار، با در نظر گرفتن تقویت مسیرهای مرتبط با حافظه و مولکول های فعال شده در این مسیر تایید شد.

در تاریخ نهم خرداد ماه 1396، ساعت 9 صبح، طبق هماهنگی قبلی در دفتر انجمن معلمان ریاضی واقع در پژوهشکده معلم شیراز، خدمت استاد پیشکسوت ریاضی، جناب آقای حسین سلطانی مقدم رسیدم تا لحظاتی چند از گنجینه تجربیات ارزشمند این بزرگوار بهره مند شویم. مطابق معمول، استاد با پذیرایی گرم خود از حقیر استقبال نموده و با اشتیاق و حرارت پاسخگوی سؤالات بودند. ضمن مصاحبه، استاد قول دادند که اوّلین فرصت در دانشگاه فرهنگیان حضور یافته و تجربیات ارزنده خود را در اختیار دانشجو معلمان قرار دهند. خوشبختانه نشست تخصصی "هنر معلمی" ویژه استادان، دانشجویان و فرهنگیان در تاریخ بیست و سوم خرداد 96 در دانشگاه فرهنگیان، پردیس شهید باهنر شیراز برگزار گردید و استاد با سخنرانی خود گرمابخش محفلمان بودند. علاقه مندان می توانند جهت دانلود فایل صوتی سخنرانی ایشان با موضوع "هنر معلمی" به سایت پردیس شهید باهنر شیراز، بخش انجمن علمی ریاضی مراجعه نمایند. متن زیر برگزیده ای از ما حصل گفتگو با استاد می باشد. به این امید که معلمان و دانشجویان، منش، پشتکار و عشق و علاقه ایشان به تحصیل و تعلیم را الگوی خویش قرار دهند.

یکی از چالش های موجود در آموزش ایجاد انگیزه برای یادگیری است که یکی از موارد انگیزش، کاربرد و تعمیم مسائل بیان شده در درس است [5]. تئوری مورلی در آموزش ریاضی با روش های متفاوت حل شده یکی از ساده ترین حل های آن را تاکنون آقای دکتر کرم زاده [4, 5] ارائه کرده اند. حالا در این جا، با یک روش ساده می خواهیم تعمیم آن را به عنوان یک مسئله دوره متوسطه و کاربرد قوانین مثلثاتی حل کنیم. تئوری مورلی [4] باعث به وجود آمدن معما ها و مسائل متفاوت و وافری شده است. در این مقاله به بررسی چند روش اثبات این قضیه می پردازیم که قابل درک برای دانش آموختگان دوره متوسطه می باشد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی رویکرد مدل سازی در کتاب های درسی ریاضی پایه یازدهم رشته های تجربی و ریاضی است. روش تحقیق در این پژوهش تحلیل محتوا است. جامعه آماری این پژوهش کتاب ریاضی پایه 11 (رشته تجربی) و کتاب هندسه و حسابان پایه 11 (رشته ریاضی) در سال تحصیلی 97-96 می باشد. در این پژوهش همه تمرینات از این سه کتاب، با توجه به پنج مقوله "بدون زمینه"، "زمینه مدار غیر معقولانه"، "زمینه مدار مستقل از زمینه"، "کاربرد استاندارد"و "مدل سازی"، در حوزه مدل سازی و کاربرد مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تحلیل نشان داد که بیشتر مسایل از این سه کتاب در مقوله "بدون زمینه" می باشند و تقریبأ هیچ یک از مسایل این سه کتاب جزء مسایل "غیر معقولانه" و "مدل سازی" نمی باشند. همچنین مسایل کاربردی این کتاب ها جزء مسایل "کاربرد استاندارد" می باشند. نتیجه حاصل ازاین یافته ها نشان دهنده آن است که در تألیف کتاب های درسی جدید، میزان توجه به رویکرد مدل سازی و کاربرد بسیار کم بوده است.

هدف پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتاب جدیدالتالیف حسابان(1) پایه یازدهم متوسطه دوم، چاپ 1396 می باشد. برای بررسی فعالیت محور بودن متن و تصاویر کتاب، از تکنیک ویلیام رومی استفاده شده است و تحلیل فعالیت ها، کار در کلاس ها و تمرین ها؛ بر اساس حیطه شناختی بلوم، انجام پذیرفته است. جامعه آماری این پژوهش کتاب حسابان(1) چاپ سال 1396 می باشد. نتایج پژوهش نشان داد که ضریب درگیری دانش آموزان با متن کتاب 27/1 می باشد که به معنای فعال بودن متن کتاب براساس تکنیک ویلیام رومی است. ضریب درگیری با تصاویر 3 به دست آمد که نشان می دهد که تصاویر بر اساس تکنیک ویلیام رومی مناسب نیست و در واقع بیش از حد، فعال است. در بخش تحلیل فعالیت ها، کار در کلاس ها و تمرین ها؛ بر اساس حیطه شناختی بلوم، مشخص شد که سطح درک و فهم با %89/47 بیشترین درصد توجه را به خود اختصاص داده است. به سطح های دانش، کاربرد و تحلیل هم توجه مناسبی مبذول گشته است؛ اما به دو سطح بالای حیطه شناختی یعنی ترکیب و ارزشیابی، توجه بسیار کمی شده است.

به کارگیری روش های فعال تدریس، یادگیری را به یک جریان دو سویه تبدیل می نماید و سبب تقویت مهارت های دانش آموزان می شود، هدف مقاله حاضر بررسی تأثیر روش تدریس با رویکرد ساختارگرایی بر میزان یادگیری، با تاکید بر حیطه ی درک مفهومی مبحث قلب درس زیست شناسی پایه دهم، دانش آموزان دختر شهرستان خاش است. روش این پژوهش طرح نیمه آزمایشی با دو گروه آزمایش و کنترل بود. جامعه ی آماری این پژوهش شامل همه ی دانش آموزان پایه دهم مدارس دخترانه ی شهرستان خاش در سال تحصیلی 1396-1395 است. برای جمع آوری اطلاعات و مبانی نظری از روش اسنادی و برای ارزیابی فرضیه ها از روش پرسشنامه (آزمون کتبی محقق ساخته ) استفاده شد. برای روایی آزمون ها از روایی صوری و محتوایی (نظر متخصصان) و برای بررسی پایایی آزمون ها، از روش کودر-ریچاردسون KR20 استفاده شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج آزمون های پیشرفت تحصیلی گروه آزمایش نسبت به گروه گواه تفاوت معناداری نشان داد. همچنین خرده مقیاس درک مفهومی دانش آموزان گروه آزمایش پیشرفت بهتری نشان دادند. این نتایج نقش و اهمیت روش های فعال تدریس در یادگیری را نشان می دهد.