کتاب های درسی علوم تجربی

پژوه ش حاض ر ب ا ه دف تحلی ل محت وای کتابه ای درس ی علوم تجربی ابتدایی از لحاظ ارتباط با گرایش های مختلف علوم پایه انج ام ش ده اس ت. روش تحقی ق توصیف ی و از ن وع تحلی ل محتواس ت. جامعه آم اری مش تمل ب ر تم ام کتابه ای درس ی علوم تجربی دوره اول و دوم ابتدایی ب ود و کل جامعه آم اری ب رای نمون ه در نظ ر گرفت ه ش ده اس ت. در ای ن تحقی ق علاوه بر آمار توصیفی، از روش تحلی ل محت وای آنتروپ ی ش انون برای ارزیابی چهار گرایش علوم پایه شامل فیزیک، شیمی، زیست شناسی و زمین شناسی اس تفاده ش ده است. واح د تحلی ل مت ن، موضوعات تصوی ری و نوشتاری ب وده و پایای ی اب زار پژوه ش تأیی د ش ده اس ت. نتایج تجزیه و تحلیل شانون نشان می دهد از مجم وع 1682 واح د ثبت ش ده ب رای موضوعات تصویری، بالاترین بار اطلاعاتی مربوط به گرایش زیست شناسی (0.99) و از مجموع 5940 واحد ثبت شده برای موضوعات نوشتاری، بالاترین بار اطلاعاتی مربوط به گرایش زیست شناسی و زمین شناسی (0.96) بوده است.

کتاب درسی به عنوان ماده آموزشی واحد در نظام آموزشی کشورمان حائز اهمیت است. یکی از مدل های کارآمد برای ارزیابی سطح سوالات مطرح شده در مواد آموزشی و تحلیل محتوای آن، مدل ارزشیابی SOLO است. هدف از این پژوهش بررسی محتوای کلیه کتاب های درسی علوم تجربی و فیزیک در مبحث اصطکاک با کمک مدل ارزشیابی SOLO است. روش این پژوهش توصیفی و مبتنی بر تحلیل محتوا با رویکرد کمی-کیفی است. از آنجا که مبحث اصطکاک تنها در کتاب های علوم تجربی پایه اول دبستان، ششم دبستان و نهم متوسطه اول و فیزیک پایه دوازدهم مطرح شده است، جامعه آماری این پژوهش شامل این کتاب ها است و نمونه آماری پژوهش با جامعه آماری برابر است. تحلیل داده ها نشان داد که اغلب سوالات مطرح شده در مبحث اصطکاک، در کتاب های درسی علوم تجربی، در سطح رابطه ای و انتزاع تعمیم یافته ودر کتاب های درسی فیزیک، در سطح چندساختاری و رابطه ای قرارگرفته اند. بررسی محتوای این کتاب ها از نظر میزان انطباق با اصول انتخاب و سازماندهی محتوای کتاب نشان می دهد از میان سه اصل سازماندهی محتوا (توالی، تداوم و وحدت محتوا) اصل تداوم و وحدت تاحدود زیادی رعایت شده اما اصل توالی در چینش سوالات مبحث اصطکاک در متن کتاب فیزیک دوازدهم بخوبی رعایت نشده است.