پویش در آموزش علوم پایه

در دوره ی ابتدایی ، تعدادی از مباحث ریاضی، مفهومی و وتعداد دیگری ، شهودی هستند و احتمال دارد در تدریس مباحث مفهومی کج فهمی در بین دانش آموزان ایجاد شود. هدف این تحقیق بررسی کج فهمی های مفاهیم مربوط به حجم و گنجایش در بین دانش آموزان پایه ی ششم ابتدایی بود. طرح پژوهش حاضر با توجه به ماهیت موضوع و اهداف مورد نظر، از نوع تحقیقات توصیفی- مقایسه ای و همچنین تحلیل کیفی است. نمونه آماری عبارت است از تعداد 353 نفر دانش آموز پایه ی ششم ابتدایی که از جامعه آماری دانش آموزان پایه ی ششم ابتدایی آموزش و پرورش ناحیه 3 تبریز انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه ارزیابی کج فهمی حجم و گنجایش بود. داده های بدست آمده به صورت کیفی تحلیل شد که نتایج نشان داد اغلب دانش آموزان پایه ی ششم ابتدایی در درک درست مفاهیم حجم و گنجایش مشکل دارند. در مقایسه درک دو مفهوم نتایج نشان داد که میزان کج فهمی در مفهوم گنجایش بیشتر است.

طی 20 سال گذشته، در تمامی سطوح اهداف آموزشی و در تمامی رشته های علوم پایه تغییرات چشمگیری ایجادشده است. امروزه، تأکید از آموختن اصول و حقایق تئوری علمی به توسعه درک عمقی مفاهیم تغییر جهت داده است. تجدید نظر در سازمان کنونی آموزش نیز مدافع دستورالعمل هایی است که با دیدی وسیع بر روی درک یکپارچه چند مفهوم اساسی شاخه های مختلف علوم و به صورت بین رشته ای سرمایه گذاری کرده باشند. چنین تغییراتی مستلزم آن است که معلمان علوم از مفهوم سازی های عمیق برای هدایت تجربی استفاده کنند. این تحول نیاز به تغییر قابل توجهی در رویکرد و نگرش معلمان و دانش آموزان و همچنین در روش ها و تکنیک های موردنیاز برای آموزش گرایش های مختلف علوم؛ ازجمله، زیست سلولی دارد. نیاز واضح در درک چگونگی تعاملات سلولی-مولکولی و تعیین عملکرد این ماشین بسیار پیچیده، زیبایی خاصی دارد که با در نظر گرفتن شکل تجربی آن، حرکت از سطح ساده به یادگیری علمی مفهومی و عملی، به کارگیری یادگیری مبتنی بر حل مسئله، مطالعات موردی و نقشه های مفهومی و بسیاری از روش های دیگر منجر به خلق دنیایی متفاوت در درک مباحث سلولی-مولکولی می شود؛ موضوعی که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت.

هدف پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتاب ریاضی 1 پایه دهم (ریاضی و تجربی) می باشد. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی-پیمایشی از نوع تحلیل محتوا و کاربردی می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل محتوای کتاب ریاضی 1 دهم می باشد و نمونه انتخاب شده فصل های 1، 3و 4 از این کتاب می باشند. ابزار این تحقیق فرم تحلیل محتوای محقق ساخته با توجه به الگوی عوامل خلاقیت گیلفورد می باشد. برای تحلیل محتوای کتاب ریاضی پایه دهم از یک طرح کدگذاری استفاده شده است. این کار در سه مرحله انجام شده است. در مرحله اول کاردرکلاس ها و تمرینات فصل های 1، 3و 4 مشخص شده و کدگذاری شدند. در مرحله دوم کلیه واحدها با طبقه مورد نظر، از نظر شاخص های خلاقیت گیلفورد مطابقت داده شده و در جداول مربوطه ثبت شده و در مرحله سوم کلیه واحدها که در سطوح مختلف خلاقیت گیلفورد قرار داشتند شناسایی و شمارش شده اند. داده های حاصل با استفاده از آمار توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان داد که در کتاب ریاضی پایه دهم تاکید بیشتری به سطح تفکر همگرا شده است و به تفکر واگرا و تفکر ارزشیاب در حد ضعیفی توجه شده است.

امروزه رویکرد و هدف اصلی آموزش و پرورش به نحوی است که در آن باید دانش آموزانی تربیت شوند که دارای روحیه ی فعالیت پذیری باشند و توانایی استفاده ی کاربردی از دانش آموخته شده ی خویش، باشند. این امر مهم جز با تجزیه و تحلیل کتاب های درسی برای دسترسی به چارچوبی منسجم برای تالیف کتاب هایی با رویکرد پژوهشی و دانش آموز محور بدست نمی آید. با توجه به این موضوع ، هدف این تحقیق، تحلیل محتوای متن، تصاویر و سوالات فصل سوم کتاب شیمی دوره پیش دانشگاهی چاپ سال 1396 ، بر اساس روش ویلیام رومی می باشد. هدف روش تحلیل محتوای ویلیام رومی بررسی این موضوع است که آیا کتاب و یا محتوای مورد نظر، دانش آموزان را به طور فعال با آموزش و یادگیری درگیر می نماید؟ به عبارت دیگر هدف این است که آیا کتاب به شیوه فعالی ارائه، تدوین و تنظیم شده است یا خیر؟ در این تحقیق، ضریب درگیری متن 0.34 ، تصاویر 0.50 و سوالات 1.50 و شاخص درگیری فعالیت محور بودن این فصل0.52 بدست آمد که نمایانگر غیرفعال بودن محتوای متن و فعال بودن محتوای تصاویر و سوالات این فصل می باشد.

با توجه به تغییر کتاب های درسی با رویکرد جدید تدریس و اهمیت اهداف فرایندی در کتاب ریاضی پایه ششم، نیاز به تغییر در روش های ارزشیابی در فرایند تدریس می باشد، سوالات مفهومی با ساختار واگرا بودنش، و با چالش کشاندن مفاهیم آموزش داده شده، شرایط را برای اهداف و مهارت های فرایندی که روح حاکم بر مفاهیم و موضوعات ریاضی مهیا می کند تا درک و فهم دانش آموزان در درس ریاضی بهبود یابد و ارزشیابی در خدمت یادگیری قرار گیرد، مقاله حاضر برای تسهیل در فرایند پژوهشهای کلاسی، الگویی در درس پژوهی در درس ریاضی از طریق نقش سوالات مفهومی در شناخت بدفهمی های ریاضی دانش آموزان در پایه ششم پیشنهاد می دهد، تا از طریق شناخت بدفهمی های دانش آموزان در درس ریاضی، منجر به تحقق اهداف دانشی، نگرشی و مهارتی در تدریس معلمان و یادگیری دانش آموزان شود. روش پژوهش در این مقاله از نوع توصیفی و کتابخانه ای می باشد که با تجربه هایی در جمع معلمین و گروه های درس پژوهی تهیه شده است.

هدف پژوهش حاضر بررسی دیدگاه دبیران ریاضی مقطع متوسطه درباره نقش اضطراب ریاضی در تبیین خودکارآمدی و خلاقیت دانش آموزان است. روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دبیران ریاضی مقطع متوسطه در استان گلستان است که به روش نمونه گیری تصادفی در دسترس 92 دبیر ریاضی انتخاب شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه های محقق ساخته ی اضطراب ریاضی، خودکارآمدی و خلاقیت است که به ترتیب دارای 18، 14 و 11 گویه است. روایی پرسشنامه ها توسط روان شناسان، اساتید مجرب و متخصصین آزمون ساز پس از بررسی و انجام اصلاحات لازم مورد تایید نهایی قرار گرفت و پایایی پرسشنامه ها با استفاده از آلفای کرنباخ به ترتیب 90/0، 89/0 و 91/0 به دست آمد که نشان از پایایی بالای پرسشنامه ها دارد. داده های آماری پرسشنامه توسط نرم افزار spss در دو بخش توصیفی (میانگین، انحراف استاندارد، چولگی و کشیدگی) و تحلیل استنباطی (رگرسیون خطی ساده و چند متغیره) تجزیه و تحلیل شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که از دیدگاه دبیران ریاضی نقش اضطراب ریاضی در تبیین خودکار آمدی و خلاقیت دانش آموزان معنادار می باشد و همچنین از دیدگاه آنان اضطراب ریاضی با ضریب های تاثیر استاندارد رگرسیونی (40/0- Beta=) و 50/0 Beta=) به ترتیب کمترین و بیشترین تاثیر را در تبیین متغیر خودکارآمدی و خلاقیت دارد.