پژوهش و مطالعات علوم اسلامی

پژوهش و مطالعات علوم اسلامی

پژوهش و مطالعات علوم اسلامی سال چهارم شهریور 1401 شماره 38

مقالات

۱.

تحلیل ماهیت نفس از دیدگاه آیات قرآن کریم

تعداد بازدید : ۱۹۸ تعداد دانلود : ۲۴۰
نفس، عاملی است که انسان را به امیال پست وا می دارد و مانع شکوفایی استعدادها و ابعاد متعالی در وجود انسان شده و در نتیجه مانع از نیل به کمال اصیل انسانی می شود. نفس اماره دشمن درون است و مراد از نفس اماره همان بعد حیوانی انسان است که به آن تمایلات و غرایز هم گفته می شود. نفس اماره یعنی هوی وهوس، یعنی دلخواهی های بی جا. در قران مجید، بیشتر در خواهش های مذموم به کار رفته است خواهش های نفسانی را از آن رو هوا نامیده اند که انسان را در عذاب آخرت و مهلکه دنیا ساقط می کند. نیز آن را به میل کشنده، به سوی شهوات می گویند. از این رو در پژوهش حاضر سعی شده تا با تعمق در آیات، با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی ماهیت نفس مورد بررسی قرار گیرد، هدف از انجام این پژوهش آشنایی با ماهیت نفس به منظور کنترل تمایلات و خواسته های نفس و جهت دادن به آنها براساس ضوابط عقلی و دینی در مسیر تکاملی انسان به سوی خداوند مزید انگیزه برای انجام این پژوهش گردیده است از پژوهش حاضربدست می آید نفس اماره یکی از ابزارهای شیطان است که مانع حرکت انسان به سوی کمال و عامل سقوط او است
۲.

اصول و قواعد حاکم بر بازرسی کالا از منظر حقوق ایران و حقوق بین الملل

تعداد بازدید : ۲۲۷ تعداد دانلود : ۱۵۶
بازرسی کالا یکی از موضوعات مهم در حقوق داخلی و حقوق تجارت بین الملل است، به طوری که خریدار اگر بخواهد به عدم مطابقت کالا با قرارداد استناد کند باید اقدام به بازرسی کالا نماید. امروزه شرکت های بازرسی کالا یکی از اجزاء مهم تجارت جهانی می باشند که از وجود آن ها برای کنترل کمیت، کیفیت و بسته بندی کالا و جلوگیری از ورود و صدور کالای نامرغوب استفاده می گردد. کنوانسیون بیع بین المللی کالا در ماده 38 و 39 اصولی را به ترتیب برای بازرسی کالا و ارسال اخطار عدم انطباق پیش بینی نموده است. بر طبق این اصول خریدار بایستی کالاها را مورد بازرسی قرار داده و چنانجه مطابق با قرارداد نباشد یا مورد ادعای شخص ثالث باشند اقدام به ارسال اخطار عدم انطباق در مهلت متعارف بنماید. وجود بازرسی در جهت حفظ منافع خریدار و جلوگیری از راه های تقلب در تجارت بین المللی و تأیید کالای موضوع قرارداد از همه لحاظ امری ضروری محسوب گردیده است. از آنجا که در قراردادهای بیع بین المللی اصولاً فاصله زیادی بین خریدار و فروشنده وجود دارد، مطلوب است که موضوع بازرسی در این حیطه مطرح گردد. این امر می تواند توسط هر یک از طرفین قرارداد صورت پذیرد، اما با پیشرفت علم و تکنولوژی چنین امری کمتر رخ می دهد. همچنین فن و تخصص خاص و پیشرفته ای لازم بوده که از عهده طرفین خارج است. اگر بازرسی کالا در قرارداد بیع گنجانده شود، اکثراً توسط بازرس مستقل و بر اساس قرارداد جداگانه صورت می پذیرد.
۳.

مدیریت در علوم ورزشی و تربیتی، لازمه تحقق جهش تولید

نویسنده:
تعداد بازدید : ۱۲۱ تعداد دانلود : ۹۴
مدیریت در علوم ورزشی می تواند در عرصه های مختلف تأثیرگذار باشد اما زمانی می تواند دستاوردهای بزرگ مورد انتظار را تحقق بخشد که این مدیریت در علوم ورزشی با مؤلفه های هدفمند همراه باشد. مدیریت در علوم ورزشی هدفمند، یک سبک مدیریت در علوم ورزشیی برگرفته از مدیریت در علوم ورزشی اسلامی است که همه اصول، مبانی و مؤلفه های آن با اصول و مدیریت در علوم ورزشی اسلامی منطبق است و در سال های اخیر، ادبیات مدیریت در علوم ورزشی هدفمند تا حدودی وارد عرصه علمی و پژوهشی شده است. مدیریت ورزشی عبارتست از : سازماندهی ، برنامه ریزی ، کنترل و نظارت در ورزش و تربیت بدنی. هدف از این رشته تربیت و تامین مدیران و کارشناسان آگاه و ماهر برای اداره امور سازمان های ورزشی کشور می باشد. از آنجا که تربیت بدنی و ورزش به عنوان یک تشکیلات گسترده و در عین حال پیچیده نیاز به داشتن مدیران ماهر و کارآمد در سطوح مختلف دارد، لذا وجود مدیرانی کارآمد و اثر بخش برای سازمانهای ورزشی امری بدیهی و اجتناب ناپذیر است.در ادامه برای آشنایی بیشتر متقاضیان انتخاب رشته کنکور و نیز افرادی که در بازار کار و استخدام به دنبال آینده شغلی بهتری هستند، اطلاعات بیشتری شامل: برنامه درسی(سرفصل) و تعداد واحد ها، دانشگاه های دارای رشته مذکور، معرفی رشته های ارشد و دکتری تربیت بدنی (به منظور ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر آموزش عالی) و معرفی فرصت شغلی و بازارکار این رشته ارایه می شود. هدف پژوهش حاضر توصیف و تبیین مدیریت در علوم ورزشی هدفمند، شناسایی مؤلفه ها و الگوی مدیریت در علوم ورزشی هدفمند به عنوان سبک مدیریت در علوم ورزشیی موفق و یک تجربه اجرایی برگرفته از اصول مدیریت در علوم ورزشی اسلامی در راستای تحقق جهش تولید در کشور بوده است. یافته ها نشانگر آن است که در مدیریت در علوم ورزشی هدفمند، عناصر اصلی تولید شامل سرمایه انسانی، جهشتولید، زیرساخت وفرآیند تولید، سرمایه و مواد اولیه تحت رهبری و سازماندهی هدفمند منجر به رسیدن به اهداف و آرمان ها می گردند.همچنین جهش تولید یکی از مهمترین عناصر در مدیریت در علوم ورزشی هدفمند می باشد که در آن مفاهیمی مانند تکلیف مداری، پیشرانی، شبکه تولید، خودکفایی، طراز ظرفیتی و طراز منفعتی در مدیریت در علوم ورزشی هدفمند معنا پیدا خواهد کرد. بنابراین با نگاهی گسترده تر به مفهوم مدیریت در علوم ورزشی هدفمند و پیگیری آن در عرصه های مختلف تلاش شده است تا با بهره گیری از تجربه های فعال این حوزه ها، اصول کلی حاکم بر مدیریت در علوم ورزشی هدفمند تبیین شود.
۴.

تحلیلی بر قضا و قدر الهی و رابطه آن با اراده و اختیار

تعداد بازدید : ۲۲۲ تعداد دانلود : ۱۵۴
پیامبران الهی از طرف خداوند برای هدایت بشر فرستاده شدند و با ارائه برنامه های مدون در زمینه توحید، معاد، عدالت و .... چراغ هدایت و راهنمای انسانها برای رسیدن به سعادت اخروی بوده اند. یکی از مسائلی که همواره در تعالیم دینی مطرح شده ، بحث قضاء و قَدَر است که از پیچیده ترین مباحث دینی و علمی به شمار رفته و در ادوار مختلف فلاسفه و علما روی آن و رابطه اش با اختیار انسان بحث کرده و نظرات مختلفی بیان نموده اند. قضاء و قَدَر یک بحث کلامی است که در آن مشخص می شود که حوادث جهان و سرنوشت انسان ها تا چه اندازه به خواست و مشیت الهی مرتبط بوده و تا چه اندازه به قدرت اختیار و انتخاب انسان ها باز می گردد. در این مقاله با توجه به برخی آیات قرآن، روایات و کتب مختلف ضمن معناشناسی قضاء و قَدَر و بیان اقسام آن، به تحلیل فلسفی و بیان رابطه سرنوشت با افعال اختیاری انسان می پردازیم.
۵.

حزب توده و محقق کردن عملگرایی در مفهوم روشنفکری

تعداد بازدید : ۱۱۰ تعداد دانلود : ۱۵۱
ناکامی اجتماعی و سیاسی در سطح ملی و نیز به ثمر ننشستن آرمان هایی که محقق عدالت اجتماعی در میان توده هایی بود که روشنفکران خود را بلندگوی آنها می دانستند و آبشخور آن را ارزش های کمونیستی شوروی می دانستند که بعد از چندین سال تضاد منافع عقیدتی آن با منافع ملی کشورشان ناهمخوان بود، باعث سرخوردگی و احساس تنفر از خود روانی و اجتماعی ای شده بود که روشنفکران این دوره برای خود شکل داده بودند. روشنفکری عملگرایی که به عنوان چارچوب مفهومی این تحقیق در نظر گرفته شده بود،با فقدانی روبرو است که باید به عنوان هویت بخش خود تعریف کند که در عرصه اجتماعی و سیاسی محقق نشد و به حس روانی واپس گرایی در میان آنها تبدیل شد که مشخصه آن روی گردانی از این آرمان و مذبوح دانشتن تلاش هایی بود که بی سر انجام ماند. مهاجرت اجباری و تغییر موضع دادن و به دنبال ارزش های دیگری بودن که فعالیت روشنفکری آنها را تعریف می کرد، به این نسل از روشنفکران صفت عملگرایی می دهد که بریدن از آرمان عدالت کمونیستی و تنفر از خود اغلب بن مایه فعالیت های بعدی آنها را تعریف می کند.
۶.

درآمدی بر هنر و معماری مسجد قیروان با تأکید بر خاستگاه معماری مناره

نویسنده:
تعداد بازدید : ۲۸۲ تعداد دانلود : ۱۷۹
پس از فتح کشور تونس توسط مسلمانان در سال 50 هجری قمری، ساخت شهر قیروان و مسجد جامع آن توسط عقبه بن نافع سردار تازیان آغاز شد. بنای این مسجد مدت 5 سال طول کشید و به سال 55 هجری قمری افتتاح شد. نام مسجد جامع قیروان به پاس فتوح این فرمانده بزرگ، مسجد سیدی عقبه یا جامع عقبه بن نافع نامیده شد. این بنای مستطیل شکل دارای صحن، شبستان، چند گنبد و یک مناره مرتفع و منحصربه فرد می باشد. نویسنده در پژوهش پیش رو بر آن است که به شکل توصیفی - تحلیلی به معماری این مسجد فاخر و بویژه مأذنه آن پرداخته و به خاستگاه هنر و معماری آن اشاره کند. شواهد بیانگر تأثیر این مناره ها از کلیساهای رومی دمشق است. برخی از نویسندگان ساخت این مناره را متأثر از فانوس دریایی اسکندریه و تعدادی از پژوهشگران، الگوبرداری از چراغ دریایی رومی واقع در سلکته (سولکتوم قدیم) که در ساحل کشور تونس قرار داشته، می دانند. با دقت و بررسی، تأثیر معماری مسجد و مأذنه از بناهای رومی در دمشق روشن می گردد.
۷.

حجیّت خبر واحدِ ثقه در تفسیرِ قرآن کریم از دیدگاه آیت الله معرفت

تعداد بازدید : ۲۰۱ تعداد دانلود : ۱۰۷
یکی از مباحث پرمناقشه و اختلافی نزد علما، حجیت خبر واحد به طور مطلق است. برخی از علما فقط آن را در فقه حجت دانسته، برخی آن را هم در فقه و هم در تفسیر حجت می دانند و برخی نیز آن را به طور کلی رد نموده و حجت نمی دانند. در این میان، آیت الله معرفت نظر متفاوتی داشته و معتقد است اگر خبر واحد ثقه را در تفسیر کنار بگذاریم از همه بیانات معصومین (ع) و بزرگان صحابه و تابعین محروم می مانیم. بنابراین ایشان خبر واحد ثقه را هم در فقه و هم در تفسیر حجت دانسته و دلیل آن را سیره عقلا می داند که از جانب معصوم (ع) تایید شده است. ایشان با اینکه خبر واحد ثقه را حجت دانسته، ولی در بسیاری مواقع روایاتی را رد و کنار می گذارد و به این معنا نیست که همه روایات ثقه را به صورت بالفعل بپذیرد.
۸.

نگرشی تحلیلی به چالش های ضمانت اجرای عدم انجام به تعهدات و تکالیف کارگر و کارفرما

تعداد بازدید : ۱۶۳ تعداد دانلود : ۱۸۹
تعهدات کارگر و کارفرما به مفهوم حقوقی حاکی از رابطه حقوقی است که بموجب آن کارگر، نظر به اقتضای قرارداد، و یا بحکم قانون ملزم و متعهد به انجام فعل معین، در مدت محدود به نفع کارفرما می باشد. هرچند تعهدات کارگر وکارفرما در حقوق کار از واژه های معمول وآشنا است، ولی از تازه ترین و پیچیده ترین مسأله ای حقوقی کشور به شمار می آید، و بسیاری از کارگران بدلیل نداشتن آگاهی، حقوق شان دراین عرصه تضییع شده اند، لذا تبین این بحث از ضروریات حقوق خصوصی امروز قلمداد می گردد. مساله اصلی تحقیق به بررسی ضمانت اجرای عدم انجام به تعهدات و تکالیف کارگر و کارفرما در مقابل هم وآثار آن در حقوق ایران چگونه پرداخته است. این تحقیق با روشی توصیفی تحلیلی چالش ها و ضمانت اجرای های عدم انجام به تعهدات و تکالیف کارگر و کارفرما و آثار آن در حقوق ایران را مورد بررسی قرار داده است.اصلاح قانون کار نیز ضرورتی است که تعهدات و تکالیف کارگر و کارفرما در برابر هم را از ضمانت اجرایی قانونی دقیقتری بهرمند خواهد ساخت. یافته های تحقیق حاکی از آن است که ضمانت اجرای عدم انجام به تعهدات و تکالیف کارگر و کارفرما در مقابل هم با چالش های قانونی و چون اختلاف در بین حقوق دانان، تضاد منافع کارگر و کافرما و تعارض قوانین مواجه است. تعهدات و تکالیف کارگر در مقابل کارفرما در پرتو رعایت ضوابط فنی، بهداشتی و حقوقی قابل تبیین است و از ضمانت اجرای قوی تری برخوردار است. و از طرفی تعهدات و تکالیف کارفرما در مقابل کارگر بیشتر در پرتو ضوابط ایمنی و اقتصادی مد نظر قرار دارد اما در زمینه حقوقی چون رعایت آزادی شغل و اجبار نداشتن افراد به کاری معین و جلوگیری از بهره کشی از کار دیگری و مسائلی از این دست از ضمانت اجرای چندانی برخوردار نیست.
۹.

نظریات مختلف پیرامون کیفیت معاد

تعداد بازدید : ۲۴۷ تعداد دانلود : ۱۵۶
معاد یکی از اصول اعتقادی اسلام است. اهتمام قرآن کریم به این مسئله در حدی است که به گفتن محققین آیات قرآن به این مسئله و جوانب مختلف آن اختصاص یافته است. معاد از جهات مختلف قابل بررسی است. این تحقیق به نظرات مختلف پیرامون کیفیت معاد پرداخته است. در این تحقیق مباحثی چون مفهوم معاد اهمیت و کیفیت معاد از دیدگاه های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است. 1- معاد جسمانی: گروهی از متکلمان عقیده دارند که در روز قیامت فقط جسم است که محشور می شود و روح را مانند جسم لطیفی که در بدن جریان دارد می پندارند. 2- معاد روحانی: گروهی از فلاسفه به خصوص پیروان مکتب مشاء معتقدند که فقط روح انسان در قیامت محشور می شود. 3- معاد جسمانی و روحانی: گروهی از حکما و عرفا و برخی از دانشمندان علم کلام و شخصیت هایی مانند شیخ طوسی و سید مرتضی و خواجه نصیرالدین طوسی و علامه حلی به هر دو معاد معتقدند و می گویند؛ روح در سرای دیگر به بدن بازگشت می کند که دارندگان این نظر هم به دو گروه تقسیم می شوند. گروهی می گویند؛ روح در سرای دیگر به بدن طبیعی و عنصری برمی گردد که آیات قرآن هم به روشنی از این نظریه پشتیبانی می کند و گروه دیگری می گویند روح به بدن مثالی و برزخی برمی گردد. و نظریه ی صحیح معاد جسمانی و روحانی است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۴۵