مطالعات اجتماعی ایران

اعتماد دانشجویان به استادان معرف کیفیت رابطه استاد شاگردی است و ماهیت پیوندهای بین نسلی را نشان می دهد. اعتماد یکی از مؤلفه های کلیدی سرمایه اجتماعی است که نقش بسزایی در تسهیل هم کاری، پذیرش تصمیمات و پیروی از قواعد گروهی، بهبود فرآیند یاددهی و یادگیری، ارتقای سطح عملکرد تحصیلی دانشجویان و افزایش اثربخشی و کارآمدی نظام دانشگاهی دارد. هدف مقاله حاضر، بررسی تأثیر عوامل اجتماعی و روان شناختی بر اعتماد دانشجویان به استادان است. جامعه آماری تحقیق حاضر را دانشجویان دانشگاه شهیدباهنر کرمان در دو مقطع تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد تشکیل داده اند. نمونه تحقیق برابر با 525 نفر است که با روش نمونه گیری طبقه بندی شده انتخاب شده اند. یافته ها نشان داد که رابطه معنی داری بین متغیرهای مستقل شامل تعامل استادان با دانشجویان، ارزیابی امکانات دانشگاهی، ادراک از توانایی، نیک خواهی و انصاف استادان و تمایل به اعتمادکردن (اعتماد تعمیم یافته) با متغیر وابسته وجود دارد. علاوه براین، نتایج حاکی از آن است که متغیرهای تعامل اجتماعی و ارزیابی امکانات دانشگاهی، به طور غیرمستقیم و از طریق متغیرهای میانجی توانایی، نیک خواهی و انصاف، بر متغیر وابسته تأثیر می گذارد. در نهایت، نتایج نشان داد متغیر تعامل اجتماعی در مقایسه با متغیرهای مستقل دیگر، بیشترین تأثیر مستقیم و غیرمستقیم را بر اعتماد دانشجویان به استادان دارد.                                        

پژوهش حاضر به دنبال شناخت رابطه ازخودبیگانگی شغلی با رفتار شهروندی سازمانی و سلامت اجتماعی در میان کارکنان دولتی شهر کرمان است. چارچوب نظری این تحقیق مبتنی بر نظریات ازخودبیگانگی شغلی ملوین سیمن[1] و رفتار شهروندی سازمانی پادساکف[2] است. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه های ازخودبیگانگی شغلی سیمن، رفتار شهروندی سازمانی پادساکف و سلامت اجتماعی کییز[3] بوده است. جامعه آماری شامل کارکنان اداره های دولتی شهر کرمان در سال 96 بوده است که نمونه آن 381 نفر مطابق جدول مورگان انتخاب شده اند. روش تحقیق پیمایشی و روش های تحلیل شامل ضریب هم بستگی پیرسون و الگوی معادله ساختاری است. از آزمون کالموگروف اسمیرونوف نیز برای سنجش طبیعی بودن داده ها استفاده شده است. یافته ها رابطه خطی معکوس میان ازخودبیگانگی شغلی و رفتار شهروندی سازمانی و سلامت اجتماعی را تأیید می کند. رابطه ازخودبیگانگی شغلی با متغیرهایی مانند تحصیلات، درآمد، نوع شغل و... معکوس و منفی است و رابطه این متغیرها با رفتار شهروندی سازمانی و سلامت اجتماعی نیز مستقیم و مثبت برآورده شده است.

پژوهش حاضر، از دیدگاهی جامعه شناختی، به مطالعه توسعه اقتصادی-اجتماعی و هویت جمعی در کُردستان با روش نظریه زمینه ای پرداخته است. بررسی های اولیه میدانی  پنج حوزه زیر را برجسته تر نمود : سلطه هویت غربی بر عناصر هویت سنتی، بازسازی هویتی و عام شدن نسبی آن، بروز شواهد توسعه ناموزون، توسعه ناهمگون، و تقویت هویت کُردی. محقق پس از تلخیص، اصلاح و بازسازی داده ها، فرآیندهای کُدگذاری (باز، محوری و انتخابی) را انجام داده و 883 مقوله جزء و 279 مقوله عمده استخراج کرده  و در نهایت 37 مقوله به دست آمده است. عوامل علّی، زمینه ای و مداخله گر و راهبردهای کنش و پیامدهای کنش، پس از بازگشت های لازم به افراد، گروه ها و نخبگان و انجام اصلاحات و دقت ورزی ها، به دست آمده است. در نهایت، پدیده اصلی «بروز ظاهری عناصر توسعه در حین تغییرات بنیادین در هویت سنتی» و یافته نظری تحقیق، یعنی «توسعه بحران زا و شکل جدید هویتی» متجلی شده است.

مقاله حاضر به مطالعه نحوه تعامل عناصر محلی و جهانی در تحول هویت فرهنگی در کردستان ایران، منطقه هورامان تخت، پرداخته است. ورود عناصر مربوط به جهانی شدن به ساختار فرهنگیِ هورامان مشروعیت عناصر سنتیِ هویت ساز را زیر سؤال برده است. در چنین وضعیتی، مطالعه نحوه ساختارزدایی و بازسازی عناصر هویت فرهنگی حائز اهمیت است. روش تحقیق کیفی با استفاده از نظریه زمینه ای است. داده ها به یاری تکنیک های مصاحبه عمیق و مشاهده مشارکتی گردآوری شده و طی مراحل سه گانه کدگذاری باز، محوری و گزینشی تحلیل شده اند. نتایج پژوهش نشان داد که گرایشی درخور توجه به بازاندیشی در منابع هویت سازِ سنتی در هورامان وجود دارد و افراد مطالعه شده با «تعاملاتی نیت مند» با تغییرات پیش رو درصدد بازسازی عام گرایانه هویت فرهنگی شان هستند. در چنین نظام ارزشی ای، هر کنشی در جهت مشروعیت بخشی به نظام های ارزشی، با بازاندیشی آگاهانه در چارچوب منابع هویت بخش محلی، ملی و جهانی صورت می گیرد؛ بنابراین، می توان گفت، برخلاف تصور رایج مبنی بر زوالِ سنت ها و هویت های محلی، هنوز هم سنت های جامعه هورامان دارای کارکرد فرهنگ سازی و هویت بخشی در «نظامی بازاندیشی شده» هستند.

هدف پژوهش حاضر، مطالعه جامعه شناختی رفتار انتخاباتی شهروندان استان مازندران در انتخابات رئیس جمهوری است. روش مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع مقطعی و پیمایشی است که با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته انجام شده است. جامعه آماری تحقیق را زنان و مردان بالای 18 سال ساکن در استان مازندران تشکیل می دهند. به منظور انتخاب نمونه آماری، از فرمول کوکران استفاده شد و 384 نفر نمونه انتخاب شدند. مطابق نتایج پیمایش، در میان گروه های شغلی و افراد در مقاطع تحصیلی گوناگون، رفتار انتخاباتی متفاوت است. رگرسیون خطی نشان می دهد که از میان متغیرهای مستقل تحقیق، هویت ملی، شبکه های اجتماعی، رسانه ها، اولویت های ارزشی، و هویت دینی به ترتیب بیشترین تأثیر را بر رفتار انتخاباتی دارند.

ارتکاب جرم موضوعی صرفاً حقوقی نیست، بلکه سازه ای اجتماعی- فرهنگی است که انسان ها برمی سازند. هدف اصلی این مقاله، مطالعه برساخت اجتماعی جرم ها در میان جوانان شهر رشت است. مطالعه با تکیه بر روش کیفی و نمونه گیری هدفمند از طریق مصاحبه های نیمه ساخت یافته انجام شده است. با توجه به منطق اشباع نظری، با ۳۰ نفر از جوانان ۲۰ تا ۳۵ ساله به صورت فردی مصاحبه صورت گرفت و سپس، مصاحبه ها به شیوه تحلیلِ مضمون بررسی شدند. نتایج تحقیق نشان داد که بیشتر جوانان نمونه تحقیق در شهر رشت، تلقی مجرمانه را از برخی مقوله های فرهنگی از قبیل پوشش، آرایش، حرکات موزون (رقص)، داشتن ماهواره و دوستی-های اجتماعی را حذف کرده اند، اما اغلب آنها مواردی نظیر مصرف مواد مخدر، جرم های مالی، نابرابری اجتماعی، دعوا و خشونت، و رعایت نکردن حق دیگران را جرم انگاشته اند. در کنار این دو روایت، برخی از این جوانان، که در مرحله آستانگی (مرزی) قرار دارند، بعضی از مسائل اجتماعی از قبیل هم باشی و مشروبات الکلی را جرم نمی شمارند، اما از جهت های دیگری این مفاهیم را جرم قلمداد می کنند.