شناخت اجتماعی

مقدمه: ادبیات تحقیقی بسیاری در مورد ادراک زمان که در تمام رفتارهای ارگانیسم زنده در جریان است وجود دارد. در روان­شناسی اجتماعی نیز تحقیقات زیادی وجود دارد که به موضوع شکل­ گیری رفتار با توجه به زمان می­ پردازد. همانند مدیریت زمان، رویکرد زمان، جهت­گیری زمان و یا ارزش­ های مرتبط با گذشته و آینده. هدف از این تحقیق، بررسی قدرت پیش­ بیینی کنندگی سهل ­انگاری اجتماعی و اضطراب انتظار بر ادراک زمان بود. روش: در این تحقیق، 300 دانشجوی دختر به روش در دسترس انتخاب گردیدند. سهل­ انگاری اجتماعی با دو زیر مقیاس توجه به خود و بی­تفاوتی، اضطراب انتظار با کمک پرسشنامه استاندارد و ادراک زمان با چهار روش سنجش تولید، بازتولید، مقایسه­ای و برآورد کلامی با کمک نرم افزار سنجیده شد. نتیجه­ گیری: نتایج رگراسیون چند متغیری نشان داد که بی­ تفاوتی به­ طور مثبت و توجه به خود به ­طور منفی ادراک زمان به روش برآورد کلامی را پیش­ بینی کرد. متغیرهای پیش بین اضطراب انتظار، توجه به خود و سن آزمودنی­ ها توانستند به­ طور مثبت ادراک زمان به روش تولید را پیش­ بینی نمایند. همچنین نتایج رگراسیون لجستیک نیز نشان داد که متغیر سن، ادراک زمان را به روش سنجش مقایس ه­ای پیش ­بینی می نماید.

مقدمه: باورهای دینی در زندگی اجتماعی و روان­شناختی نقش مهمی برعهده دارند. بخش اعظم این باورها از والدین به فرزندان منتقل می ­شوند. این تحقیق با هدف بررسی تأثیر دینداری والدین در دینداری فرزندان انجام یافته است. روش: در این مطالعه ­ی توصیفی ـ مقطعی، 260 دانشجو پسر و دختر و والدین آنان با روش نمونه ­گیری تصادفی چند مرحله­ ای در دانشگاه­ های بناب است، نمونه منتخب با تکمیل پرسشنامه معبد- دو، مورد مطالعه قرار گرفتند. همبستگی داده­ ها با تحلیل ضریب همبستگی پیرسون، و آزمون t برای مقایسه میانگین­ ها به کار گرفته شد. همچنین تحلیل واریانس یک­راهه نیز برای تجزیه و تحلیل داده­ ها به کار برده شد. یافته­ ها: تحلیل داده ­ها نشان داد که رابطه معناداری بین عمل به باورهای دینی فرزندان و مادران (01/0p<، 31/0=r) و عمل به باورهای دینی فرزندان و پدران (05/0p<، 23/0=r) وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که عمل به باورهای دینی در فرزندان به طور معناداری توسط عمل به باورهای دینی در والدین پیش­ بینی می­ شود (01/0p<). اما در بررسی جداگانه دیده شد که همبستگی عمل به باورهای دینی فرزندان پسر با مادرانشان و همبستگی عمل به باورهای دینی فرزندان دختر با پدرانشان بیشتر بود. نتیجه­ گیری: دینداری و عمل به باورهای دینی والدین با دینداری و عمل به باورهای دینی فرزندان با هم رابطه دارند.

مقدمه: هدف از پژوهش حاضر بررسی اثر بافت اجتماعی دو زبانه بر حافظه رویدادی خردسالان است. روش: بدین منظور 27 خردسال دو زبانه (ارمنی و فارسی زبان) در سه رده سنی 24، 30 و 36 ماهه به روش نمونه­ گیری در دسترس انتخاب و گروه خردسالان یک زبانه (فارسی زبان) با آن­ها همتا شدند. به منظور سنجش مهارت­ های حافظه، عملکرد تقلیدی آن­ها با آزمون حافظه عملی، در سه مرحله بررسی و سه نوع ارزیابی خط پایه، ارزیابی آنی و ارزیابی با تأخیر در خردسالان مقایسه شد. داده ­ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس و آزمون تعقیبی توکی تحلیل شد. یافته­ ها: نتایج بدست آمده حاکی از این است که بین دو گروه از نظر مهارت­ های حافظه تفاوت معناداری دیده نشد. اما تفاوت دو جنس معنادار بود بدین صورت که دختران نسبت به پسران برتری داشتند. همچنین بین ارزیابی­ های گوناگون (پایه، آنی و با تأخیر) تفاوت معنادار دیده شد. بدین صورت که ارزیابی آنی و با تأخیر از پایه بهتر بود. نتیجه­ گیری: در این پژوهش مهارت­ های زبانی خردسالان به عنوان عامل مهمی در عملکرد آن­ها در تکالیف تقلید توالی­ ها بود. بر همین روال یافته­ های اخیر پیشنهاد می­ کند حداقل تا دو سالگی زبان برای خردسالان عامل تعیین­ کننده و مهمی است از آنچه که به حافظه می­ رود.

مقدمه: اختلالات اضطرابی و مخصوصاً هراس اجتماعی از مهمترین اختلالاتی هستند که باید مورد توجه قرار بگیرند. پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط باورهای فراشناختی و توان حل­ مسأله اجتماعی با نشانگان اختلال هراس اجتماعی در دانشجویان انجام شده است. روش: تعداد 284 نفر از دانشجویان دانشگاه تبریز به­ صورت تصادفی خوشه­ ای چند مرحله­ ای انتخاب و علاوه­ بر اطلاعات دموگرافیک به پرسشنامه­ های باورهای فراشناختی، توان حل ­مسأله اجتماعی و هراس اجتماعی پاسخ دادند. تحلیل داده­ ها با روش­های آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه انجام شد. یافته­ ها: نتایج نشان داد که بین نمرات افراد در باورهای فراشناختی و توان حل ­مسأله اجتماعی با نشانگان اختلال هراس اجتماعی همبستگی معناداری وجود داشت، در این میان باور مثبت در مورد نگرانی، نیاز به کنترل فکر و توان حل ­مسأله اجتماعی نقش معناداری در پیش­بینی نشانگان اختلال هراس اجتماعی داشتند، اما وقوف شناختی، اطمینان شناختی و کنترل­ ناپذیری نقش معناداری در پیش­بینی نشانگان اختلال هراس اجتماعی نداشتند. نتیجه­ گیری: باورهای فراشناختی از عوامل مؤثر در سلامت روانی هستند و می­توان با تغییر فراشناخت­ هایی که شیوه ناسازگارانه تفکرات منفی را زیاد می­ کنند و یا باعث افزایش باورهای منفی عمومی می گردند به بهبود وضعیت سلامت روانی دانشجویان کمک کرد.

مقدمه: کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی و نقص توجه (ADHD) اغلب در تعاملات اجتماعی با همسالان دچار مشکلات هستند و با طرد همسالان و انزوای اجتماعی مواجه می­ شوند. با این حال نقص در کارکردهای اجتماعی این کودکان هنوز مورد تردید است. هدف پژوهش حاضر مقایسه توانایی شناخت اجتماعی در کودکان مبتلا به ADHD و کودکان عادی می­ باشد. روش: بدین منظور آزمون ذهن­ خوانی از طریق تصویر چشم در 25 کودک مبتلا به ADHD و 25 کودک سالم که از لحاظ سن و بهره هوشی با یکدیگر همتا شده بودند، اجرا شد. یافته­ ها: تحلیل نتایج نشان داد که عملکرد کودکان مبتلا به ADHD در آزمون ذهن­ خوانی به­ طور معناداری ضعیف­ تر از گروه گواه بود. نتیجه­ گیری: از آنجا که ذهن­ خوانی یکی از اساسی­ ترین مؤلفه ­های شناخت اجتماعی است، می ­توان نتیجه­ گیری نمود که نقص در توانایی ذهن­ خوانی یکی از عوامل مؤثر بر شکست این کودکان در تعاملات اجتماعی و روابط میان فردی است.

مقدمه: یکی از روز­آمدترین مدل­های شناختی در حوزه تعاملات بین فردی، مدل شناختی پردازش اطلاعات اجتماعی می­ باشد. این مدل از رهگذر تعاملات اجتماعی موفق به بررسی علل و پیشگیری مشکلات عاطفی و رفتاری کودکان و نوجوانان شده است. در این راستا، هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین مدل پردازش اطلاعات اجتماعی با علائم مشکل نافرمانی مقابله ­ای در دانش­ آموزان مقطع ابتدایی شهر اصفهان می­ باشد. روش: روش مورد استفاده در این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی (تحلیل رگرسیون) است. نمونه مورد استفاده در این پژوهش 100 نفر از دانش­ آموزان مقطع ابتدایی بودند که به­ صورت نمونه گیری تصادفی خوشه ­ای چند مرحله­ ای از نواحی مختلف شهر اصفهان انتخاب گردیدند. ابزار پژوهش عبارت از پرسشنامه مشکلات رفتاری اخن باخ و داستان های اجتماعی برایان و تورکاسیا بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده­ها از رگرسیون چندگانه (گام به گام) استفاده شد. یافته ­ها:­ نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد که در گام اول مرحله تفسیر 46 درصد واریانس مشکل نافرمانی و در گام دوم تفسیر و رمزگردانی 49 درصد واریانس مشکل ­نافرمانی مقابله ­ای­ را پیش­ بینی ­می­ کند. نتیجه­ گیری: براساس یافته های حاصل از پژوهش مدل پردازش اطلاعات می تواند علائم نافرمانی مقابله ­ای دانش ­آموزان را پیش ­بینی کند. به عبارت دیگر، دانش ­آموزانی که در پردازش اطلاعات اجتماعی نمرات کمتری کسب کرده بودند علائم نافرمانی مقابله ای را به میزان بیشتر نشان­ می­ دادند در مجموع نتایج حاصل از این پژوهش کارآیی مدل ­پردازش ­اطلاعات­ اجتماعی در پیش ­بینی علائم نافرمانی مقابله ­ای را تأیید نمود.

مقدمه: طیف وسیعی از پژوهش­ ها نشان داده ­اند که مدت زمان ادراک شده، از عوامل متعددی تأثیر می­ پذیرد. فرضیه مطالعه حاضر این بود که جنسیت و بار هیجانی (والانس و برانگیختگی) لغات فارسی باعث خطا در ادراک زمان می­ شوند. روش: در این آزمایش، 58 نفر از دانشجویان پسر و دختر مقطع کارشناسی دانشگاه تبریز به­ صورت داوطلبانه شرکت کردند. به همه شرکت کنندگان با استفاده از آزمون رایانه ­ای، مجموعه­ ای از کلمه ­هاى فارسی دارای بار هیجانی (در پنج بعد: شاد، آرامش بخش، خنثی، خشونت­ آمیز و غمگین) به مدت 800 و 2000 میلی ثانیه نشان داده شد تا بازتولید کنند. داده ­ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه­ های مکرر سه عاملی، آزمون تحلیل واریانس یک راهه، آزمون­ هاى تی مستقل و تى وابسته تحلیل شدند. یافته ­ها: یافته­ ها نشان داد که میزان خطا (کم تخمینی)، برای مدت زمان بلند بیشتر از میزان خطا برای مدت زمان کوتاه بوده است. همچنین میزان تغییر­پذیری در واژه­ های شاد و آرامش بخش به­ طور معناداری بالاتر از میزان تغییر­پذیری در واژه ­های خشونت آمیز، غم انگیز و خنثی است. نتیجه­ گیری: یافته ­های این پژوهش نشان می­ دهد که هیجان بر ادراک زمان تأثیر مى­ گذارد. اساس تفسیر این نتایج مدل­ های توجهی ادراک زمان و مدل­ های مبتنی بر انگیختگی زمان است.

مقدمه: جهت سنجش تأثیر فشارگروهی بر فرضیه آزمایی از جامعه دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه آزاد اسلامی 103 نفر (51 نفر گروه کنترل و 52 نفر گروه آزمایش) به ­روش تصادفی انتخاب شدند. روش: با تکلیف انتخاب واسون تصریح شده لطفی و زارع­، و سنجه فشار گروهی ذهنی مورد سنجش و آزمایش قرار گرفتند. داده­ های به دست آمده با آزمون­ های آماری نیکویی برازش مجذور خی و مستقل بودن متغیرهای طبقه ای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ­ها: نتایج نشان داد که 1) حجم اصلی آزمودنی­ ها در موقعیت آزمون تعیین کننده فرضیه به دو انتخاب پاسخ بی ربط و پاسخ درست گرایش بیشتری نشان دادند. 2) آزمودنی­ ها در سه انتخاب گزینه ـ پاسخ­ های الف) تمایل روان شناختی به حفظ فرضیه ب) پاسخ درست و ج) پاسخ غلط تفاوت معناداری با یکدیگر نداشتند. 3) وقتی افراد در موقعیتی قرار می گیرند که خلاف تمایل روان شناختی آن­ها است در مقابل فشارگروهی ذهنی نیز مقاومت می کنند. نتیجه ­گیری: نتایج با توجه به­ نظریه روش شناختی توصیف و تبیین دوگانه رفتار اجتماعی، مؤلفه های شناختی و روانی ـ اجتماعی مورد بحث قرار گرفته است.

مقدمه: هدف پژوهش حاضر بررسی نقش میانجی اهداف پیشرفت در رابطه بین نیاز به خاتمه و درگیری شناختی بر حسب تعلل­ ورزی دانش آموزان است. روش: به این منظور 268 نفر (161 دختر و 107 پسر) از دانش آموزان پایه سوم دبیرستان های دولتی شهر شیراز به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله­ ای انتخاب و به پرسشنامه­ خودگزارشی متشکل از خرده مقیاس­ های نیاز به خاتمه (NFCS)، مقیاس اهداف پیشرفت (AGS)، مقیاس درگیری شناختی (MSLQ) و مقیاس تعلل­ ورزی تحصیلی (PASS) پاسخ دادند. یافته­ ها: نتایج پژوهش به­ طور کل ی نشان داد که در یک بافت تحصیلی تعلل­ ورزی، ابعاد نیاز به خاتمه از طریق واسطه­ گری اهداف پیشرفت بر راهبردهای شناختی عمیق دارای اثر غیرمستقیم، منفی و معنی­ دار می باشد؛ در حالی که بر راهبردهای شناختی سطحی دارای اثر غیرمستقیم، مثبت و معنی­ دار است. نتیجه­ گیری: یافته­ ها حاکی از آن بود که اثر مستقیم نیاز به ساختار بر اهداف تبحری و رویکرد- عملکرد منفی و معنی­ دار و بر اهداف اجتناب- عملکرد مثبت و معنی­ دار است. بعلاوه، اثر مستقیم نیاز به قطعیت بر اهداف تبحری معنی­دار و منفی و بر اهداف رویکرد ـ عملکرد معنی ­دار و مثبت بود. اثر مستقیم نیاز به قطعیت بر اهداف اجتناب ـ عملکرد معنی­ دار نبود. در ضمن، اثر هر یک از اهداف پیشرفت بر راهبردهای شناختی سطحی و عمیق متفاوت بود.

مقدمه: این پژوهش به ­منظور اثربخشی آموزش گروهی تفکر انتقادی بر خودکارآمدی اجتماعی و تاب آوری معتادان گمنام انجام پذیرفته است. روش: این پژوهش از نوع آزمایشی و با طرح پیش آزمون ـ پس آزمون با گروه کنترل بوده که با استفاده از پرسشنامه خود کارآمدی اجتماعی گادیانو و هربرت و تاب­آوری کانرو و دیویدسون 30 نفر از معتادان گمنام که خودکارآمدی اجتماعی و تاب­آوری پایینی داشتند، به­طور تصادفی انتخاب و به­طور داوطلبانه در دوگروه آزمایشی (15 نفر) و کنترل (15 نفر) جایگزین شدند. گروه­آزمایشی10 جلسه، هفته­ای یک جلسه، مهارت تفکر انتقادی را آموزش دیدند و گروه کنترل آموزشی دریافت نکرد. پس از آموزش، مجدداً خودکارآمدی اجتماعی و تاب­ آوری هر دوگروه، مورد اندازه­گیری قرار گرفت. یافته: از تحلیل کوواریانس یک طرفه (آنکوا) برای تحلیل داده­ ها استفاده شد. نتایج نشان داد، F به دست آمده در خود کارآمدی اجتماعی (96/37) و تاب ­آوری (69/32) درسطح بین گروه آزمایشی و کنترل 0001/0>P معنی ­دار می­باشد. به عبارت دیگر، آموزش گروهی تفکر انتقادی موجب افزایش خود کارآمدی اجتماعی و تاب­ آوری معتادان گمنام شده است. نتیجه ­گیری: این مطالعه، اهمیت روش آموزش تفکر انتقادی را در افزایش خود کارآمدی اجتماعی و تاب­ آوری معتادان گمنام نشان می­ دهد. یافته ­های این پژوهش با یافته­ های سایر پژوهش همسوئی دارد. همه این تحقیقات نشان می­ دهند، با افزایش تفکر انتقادی می­ توان موجبات خود کارآمدی اجتماعی و تاب­آوری بالا را فراهم ساخت.

مقدمه: رعایت عدالت در سازمان ها یکی از موضوعات مهم مدیریتی است که از سال ­هاست توجه پژوهشگران زیادی را در سراسر جهان به خود جلب نموده است. بیش از سی سال تحقیق بر روی مبحث عدالت در سازمان ها، نشان می دهد که افراد به شدت نسبت به رعایت عدالت در تخصیص پیامدها، رویه هایی که به موجب آنها پیامدها تخصیص می یابند و رفتارهایی که با آن­ها صورت می گیرد، حساس هستند. که این امر به وبه خود تأثیر بسزایی بر سرمایه اجتماعی سازمان­ ها خواهد داشت. سرمایه اجتماعی از مفاهیم نوینی است که نقشی بسیار مهمتر از سرمایه فیزیکی و انسانی در سازمان­ ها و جوامع ایفا می­ کند و امروزه در جامعه شناسی و اقتصاد و به تازگی در مدیریت و سازمان به ­صورت گسترده­ای مورد استفاده قرار گرفته است. در غیاب سرمایه اجتماعی، سایر سرمایه ­های سازمانی اثر بخشی خود را از دست می­ دهند و از آن­ها به­ طور بهینه استفاده نخواهد شد. لذا آگاهی از میزان سرمایه اجتماعی درسازمان ضروری و مهم به نظر می­ رسد. روش: در این پژوهش برای بررسی اهمیت رعایت عدالت سازمانی و تأثیر آن بر سرمایه اجتماعی کارکنان، پرسشنامه ­ای شامل دو بخش سؤالات عمومی و سؤالات اختصاصی تدوین شد. سپس از میان 215 کارمند گروه پیراپزشکی بیمارستان آیت اله طالقانی دارای مدرک کارشناسی یا بالاتر، 95 نفر به روش نمونه ­گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. پس از توزیع پرسشنامه، تجزیه و تحلیل با استفاده از آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون و آزمون t صورت گرفته است. یافته­ ها: نتایج بدست آمده از تحقیق نشان می­ دهد که میان حساسیت کارکنان به رعایت عدالت (رویه­ ای، عدالت توزیعی، عدالت سازمانی) و مرتبه سرمایه اجتماعی آنان در سازمان رابطه معنادار وجود دارد. همچنین بین رعایت عدالت رویه ­ای و عدالت مراوده ­ای و ایجاد اعتماد در سازمان رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد.