واژه های فارسی

زمینه و هدف: سوگیری توجه به تخصیص افتراقی توجه به سوی محرک تهدید کننده نسبت به محرک خنثی اشاره دارد. هدف از مطالعه حاضر تعیین واژه های فارسی مرتبط با وسواس و مقایسه سوگیری توجه در افراد مبتلا به اختلال وسواس- بی اختیاری و همتایان عادی آن ها بود. مواد و روش ها: طرح تحقیق پژوهش حاضر از نوع مورد- شاهد بوده، که در آن 46 بیمار مبتلا به اختلال وسواس- بی اختیاری با 46 فرد سالم با دامنه سنی 19 تا 41 به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابتدا 265 واژه مبتنی بر ادبیات پژوهشی مربوط به اختلال وسواس- بی اختیاری انتخاب شد و سپس توسط 30 بیمار مبتلا به وسواس- بی اختیاری بر اساس بار تهدیدکنندگی، از صفر تا 10 درجه بندی شد. سپس 40 واژه دارای بیش ترین نمره، برای گنجاندن در تکلیف Stroop هیجانی انتخاب شد. زمان واکنش و همچنین تعداد پاسخ های درست و غلط در آزمون Stroop هیجانی با استفاده از آزمون t مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: دو گروه در زمان واکنش، تفاوت معنی دار داشتند (05/0 < P). همچنین تعداد پاسخ های درست در گروه افراد سالم به طور معنی داری بیشتر از گروه بیمار بود (01/0 < P). نتیجه گیری: نتایج حاکی از نقصان در کارکردهای توجهی بیماران مبتلا به اختلال وسواس- بی اختیاری نسبت به واژه های مرتبط با وسواس بود. تعیین واژه های فارسی مرتبط با وسواس امکان انجام پژوهش های کنترل شده تر را فراهم آورده، می تواند زمینه ساز به وجود آمدن آزمون های عصب شناختی و تشخیصی کارآمد در حوزه اختلال وسواس- بی اختیاری باشد.

سیداسماعیل جرجانی (434-531 هـ.ق) از بزرگترین پزشکان تاریخ تمدن اسلامی و احیا کننده طب ایرانی در قالب زبان فارسی است . وی صاحب کتابهای ارجمندی چون : ذخیره خوارزمشاهی ، الاغراض الطبیه ، خفی علائی و یادگار است . ذخیره خوارزمشاهی دایره المعارف پزشکی و مهمترین کتاب طب فارسی است . جرجانی در پایان عمر ، ذخیره را خلاصه کرده و با تصرف در برخی باب ها و افزودن تجربه های چندین ساله خویش به آن ، کتاب الاغراض الطبیه و المباحث العلائیه را نگاشته است ...

مقدمه: طیف وسیعی از پژوهش­ ها نشان داده ­اند که مدت زمان ادراک شده، از عوامل متعددی تأثیر می­ پذیرد. فرضیه مطالعه حاضر این بود که جنسیت و بار هیجانی (والانس و برانگیختگی) لغات فارسی باعث خطا در ادراک زمان می­ شوند. روش: در این آزمایش، 58 نفر از دانشجویان پسر و دختر مقطع کارشناسی دانشگاه تبریز به­ صورت داوطلبانه شرکت کردند. به همه شرکت کنندگان با استفاده از آزمون رایانه ­ای، مجموعه­ ای از کلمه ­هاى فارسی دارای بار هیجانی (در پنج بعد: شاد، آرامش بخش، خنثی، خشونت­ آمیز و غمگین) به مدت 800 و 2000 میلی ثانیه نشان داده شد تا بازتولید کنند. داده ­ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه­ های مکرر سه عاملی، آزمون تحلیل واریانس یک راهه، آزمون­ هاى تی مستقل و تى وابسته تحلیل شدند. یافته ­ها: یافته­ ها نشان داد که میزان خطا (کم تخمینی)، برای مدت زمان بلند بیشتر از میزان خطا برای مدت زمان کوتاه بوده است. همچنین میزان تغییر­پذیری در واژه­ های شاد و آرامش بخش به­ طور معناداری بالاتر از میزان تغییر­پذیری در واژه ­های خشونت آمیز، غم انگیز و خنثی است. نتیجه­ گیری: یافته ­های این پژوهش نشان می­ دهد که هیجان بر ادراک زمان تأثیر مى­ گذارد. اساس تفسیر این نتایج مدل­ های توجهی ادراک زمان و مدل­ های مبتنی بر انگیختگی زمان است.

فارسی زبانان در دوره اسلامی از خط عربی برای نگارش آثار خود استفاده کردند. برخی کاستی ها در این خط موجب شده است تا شماری از ضبط ها و ویژگی های زبانی، مخصوصاً در حوزه مصوّت ها و برخی صامت های خاص زبان فارسی، در آن خط منعکس نشود و بخشی از پژوهش های زبان شناختی مرتبط با زبان فارسی با کاستی هایی روبه رو شود. از سویی، آگاهی ما از ضبط بسیاری از واژه ها منحصر به شماری از لغت نامه ها است که بیشترآن ها متأخّرند، و بعضاً توسّط افرادی که گویشور فارسی نیستند نوشته شده اند. از سویی دیگر خوشبختانه در ادوار مختلف، نسخه هایی نگاشته شده که در آن ها حرکت گذاری حروف به دقّت انجام شده است و می توان از آن ها در تکمیل مطالعات زبانی بهره برگرفت. در این نوشته، یکی از این نسخه های مشکول که دست نویسی کهن از تفسیر سورآبادی است، مورد تحقیق قرار گرفته و ضبط واژه های دیریاب و شماری از ضبط های نسخه که با لغت نامه ها متفاوتند، بررسی شده است.

 دست نویس شماره 209 کتابخانه توپقاپی استانبول (کتابت شده در سال 455ق) نسخه ای از تفسیر حدادی و از معدود نُسخ زبان فارسی است که واژه ها در آن با اعراب کتابت شده است. از آن جا که در متون نثر محدودیت های وزنی وجود ندارد، تلفظ واژه ها عموماً دقیق تر و مستندتر از متون نظم است. پیش تر، پژوهشگرانی چون صفری آق قلعه و حیدرپور نجف آبادی (تفسیر سور آبادی، 1396)؛ صادقی (الابنیه، 1389)؛ متینی (هدایه المتعلمین، 1344؛ تفسیری بر عشری...، 1352؛ اختیارات منظوم، 1353)، تلفظ ها و ویژگی های آوایی چنین نسخه هایی را گزارش کرده اند. مقاله حاضر، فهرست قریب به چهل ضبط کمیاب و نادر از نسخه توپقاپی است که با ضبط لغت نامه ها تفاوت دارد و بدین جهت باید مورد توجّه قرار گیرند.

دست نوشت شماره ۱۱۹۳۰ کتابخانهٔ مجلس شورای اسلامی (کتابت شده در سال ۸۹۸ق) نسخه ای مشکول از تفسیر قرآن است و با توجه به قراین گوناگون، از جمله زبان کهن و قدمت نسخه، گمان می رود که متعلق به سدهٔ ششم یا هفتم هجری باشد. دست نویس یادشده از نسخ مهم زبان فارسی است که واژه ها در آن حرکت گذاری شده است و این نه تنها در خوانش دقیق واژه ها نقش به سزایی دارد، بلکه می تواند نشان دهندهٔ تلفظ آن ها در لهجهٔ مؤلف باشد. مقالهٔ حاضر به تعدادی از واژه های نادر و مشکول در این نسخه می پردازد که ضبطی متفاوت از ضبط رایج در لغت نامه ها دارند.

ارتباطات عامل مهم تأثیر و تاثر زبان هاست و تعداد واژه هایی که یک زبان از زبان دیگر می گیرد، به ارتباط دو گروه گویشوَر بستگی دارد. عرب ها نیز به واسطه ارتباطاتی که با اقوام دیگر داشته اند، برخی واژه ها را از زبان های دیگر گرفته اند. این واژه ها به مرور زمان و کثرت استعمال، در زبان عربی ماندگار شده که اصطلاحاً آنها را معرّبات گویند. علاوه بر قرآن، این واژه ها در لسان احادیث نیز مورد استفاده قرار گرفته اند. در این پژوهش به بررسی تعدادی از واژه های فارسی در احادیث فریقین پرداخته ایم، به این منظور، کتب اربعه حدیثی شیعه و صحاح سته اهل سنت محور بحث قرار گرفته اند. طی پژوهش انجام گرفته در محدوده 68 واژه فارسی، مشخص گردید که معرّبات فارسیِ به کار رفته در کتب اربعه نسبت به صحاح سته، از تنوع واژگانی و موضوعی بیشتری برخوردار هستند. همچنین دقت در این پژوهش نشان می دهد که واژه های فارسی به کار رفته در این روایات، کارکردهای مختلفی دارند، کارکرد فقه الحدیثی، کارکرد فقهی، کارکرد بهداشتی، کارکرد تمثیلی و کارکرد تفسیری از این جمله اند.