گنجینه اسناد

هدف از این پژوهش بررسی اسناد تاریخی و نقش دولت شیعی قطب شاهیان هند در تاریخ اسلامی هند است. روش/رویکرد پژوهش: در این پژوهش به روش توصیفی – تحلیلی بر پایه منابع کتابخانه ای و بررسی اسناد تاریخی در موضوع تاریخ اسلام و هند و نسخه های خطی دو مرکز مهم در هند سعی در پاسخ به سوالات پژوهش گردیده است. یافته ها و نتایج: یافته ها نشان می دهد که با ظهور و گسترش اسلام در هند، مسیر تایخ هند، دستخوش تحولات بنیادی شد. فتوحات سپاهیان مسلمان به هند و به دنبال آن مسافرت و مهاجرت عالمان و دانشمندان اسلامی به هند زمینه آشنایی هندیان با مبانی اسلامی را فراهم نمود و دین اسلام هم به عنوان یک قدرت نظامی و هم یک مذهب مترقی به هند راه یافت. از زمان سلطان قطب الدین ایبک در سال 602 ه / 1181م تا پایان کار بهادر شاه ظفر در سال 1274ه / 1853م حضور شیعیان و شخصیت های تاثیر گذار و برجسته شیعی بسیار چشمگیر است. امروز آثار به جا مانده از موقوفات شیعی دولت قطب شاهیان از اهمیت بالایی برخوردار است و جهانگردان و تاریخ نگاران که به هند عزیمت می کنند به شوق دیدار این اماکن موقوفه روی آوردند. برخی از این آثار موقوفه جزو آثار ملی از سوی دولت هند به حساب آمده است.

هدف از این پژوهش بررسی تحلیلی جامعه شناسی تاریخی ساختار قدرت در ایل بختیاری از عصر قاجار تا انقلاب اسلامی است. روش / رویکرد پژوهش: این مقاله با روشی توصیفی و تحلیلی بر پایه منابع کتابخانه ای و پس از ارزیابی داده های تاریخی و تجزیه و تحلیل آنان به سازماندهی و استنتاج از آن پرداخته است. یافته ها و نتایج: یافته ها نشان می دهد که ایل بختیاری یکی از ایلات بزرگ جنوب ایران بوده است که در طول تاریخ خود، فراز و فرود بسیاری داشته و نقش مهمی در تاریخ ایران و تحولات این کشور ایفا نموده است. ساختار اجتماعی سیاسی بختیاری ها از الگوی خاصی پیروی نموده است و در طول تاریخ دچار تغییر گردیده است، قدرت در بختیاری بر خلاف جوامع عشایری دیگر از سطوح و لایه های مختلفی تشکیل شده بود. اگرچه در گذشته خوانین در راس ساختار سیاسی و کلانتران، کدخدایان و ریش سفیدان به ترتیب بعد از آنها قرار داشتند، اما با قدرت گرفتن دولت مرکزی و گسترش پاسگاههای نظامی به تدریج از قدرت خوانین کاسته شد و ساختار سیاسی بختیاری ها دچار تغییر گردید، به طوری که امروز خوانین در ساختار قدرت بختیاری ها جایگاهی ندارند.

هدف از پژوهش حاضر بررسی کارکرد قشقایی ها در رابطه با نهضت ملی ایران پس از کودتای 28 مرداد 1332 می باشد. روش رویکرد پژوهش: این مقاله با روش توصیفی – تحلیلی بر پایه منابع کتابخانه ای و سپس تجزیه و تحلیل داده ها به پاسخ به سوالات پژوهش پرداخته است. یافته ها و نتایج: یافته ها حاکی از آن است که با آشکار شدن موفقیت کودتا در روز 28 مرداد 1332، قشقایی ها، پس از آنکه از پیشنهادشان مبنی بر حرکت مصدق به سوی منطقه ایلی قشقایی نتیجه ای نگرفتند، خود عازم ایل شدند و در آنجا با خلع سلاح پاسگاه ها، در مقابل دولت کودتا حالت نظامی به خود گرفتند. آنها در مدت زمانی که اثر بخشی آن 4 ماه و دامنه اش بیش از یک سال طول کشید، تلاش کردند تا اقداماتی را علیه حکومت کودتا انجام دهند و در این راه دست به گردهمایی های ایلی، قراردادهای درون و برون ایلی و گفتگوهایی با حزب توده، که تلاش مشابهی را انجام می داد، زدند.

دوره قاجار در ایران مصادف با نهضت صنعتی شدن اروپاست و صنایع نساجی ایران که در این دوره هنوز با دست انجام می شد، توان مقابله با محصولات ماشینی را نداشت. در این زمان انواع پارچه های خارجی به سوی بازار ایران روانه شد که به دلیل حمایت نکردن از صنایع بومی، کارگاه های پارچه بافی مملکت رونق گذشته خود را از دست دادند. این روند با واگذاری امتیازات بی رویه به دولت های خارجی، به خصوص روسیه و انگلیس، شدت بیشتری یافت. هدف: بررسی وضعیت صنعت نساجی در ایران در دوره قاجار از طریق مطالعه اسناد و مدارک موجود است. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر، پژوهشی توصیفی تحلیلی است. مبانی نظری پژوهش حاضر به روش کتابخانه­ای و جمع­آوری داده­ها از طریق فیش برداری و بازخوانی اسناد انجام شده است. یافته­های پژوهش: یافته­های پژوهش نشان از رکود صنایع داخلی در اثر افزایش صادرات پارچه های اروپائی است.همچنین افزایش قیمت مواد اولیه،تجار رابه سمت گسترش صادرات مواد اولیه سوق داد و این امر بر رکود صنایع داخلی افزود.

عکس، از اسناد مهم در زمینه بازیافت تصویری فرهنگ و تمدن گذشته در تاریخ معاصر به شمار می رود. تغییرات ساختاری در عکس های تاریخی، با توجه به عوامل مؤثر بر آنها در طول زمان، منجر به آسیب های تصویری متعددی می شود. تغییر ساختارهای تشکیل دهنده عکس، آسیب­های بصری در آن را به دنبال خواهد داشت که می­تواند موجب تغییرات مفهومی و زیبایی­شناختی در آن گردد. هدف: این پژوهش به بررسی تغییرات شیمیایی منجر به آسیب در دو عکس پایه کاغذی متعلق به سال های انتهایی دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی می پردازد، که شامل معرفی عکس های مورد نظر، بررسی وضعیت آنها و دلایل آسیب دیدن این عکس ها با توجه به آزمایش های انجام شده می باشد. روش/ رویکرد پژوهش: ارزیابی ها و آزمایش ها، با استفاده از آزمایش SEM/EDS و FTIR بر روی نمونه ها انجام شد و بر اساس نتایج به دست آمده آسیب های موجود مورد بررسی قرار گرفتند. نتیجه گیری: بر اساس نتایج، معلوم شد که داروی ثبوت بیش از میزان مجاز بر روی عکس ها وجود دارد که این امر نشان دهنده شست وشوی ناکافی پس از ثبوت، در فرآیند ظهور عکس می باشد. باقی مانده این ماده، با نفوذ بر روی لایه تصویر در طول زمان، در حضور رطوبت، لکه های سولفیدی را تشکیل داده است. از طرف دیگر، تجزیه داروی ثبوت، باعث ایجاد نواحی زرد مایل به قهوه ای در تصاویر شده است و تجمع نقره در سطح محوشدگی تصاویر را موجب گردیده که در نمونه پهلوی از شدت بیشتری برخوردار است. استفاده از دی اکسید­تیتانیوم، به عنوان رنگدانه سفید در پایه کاغذ عکس مربوط به دوره پهلوی اول، انفصال لایه­ها را تشدید کرده است. در واقع، عدم شست وشوی کافی پس از ثبوت و ضعف تکنیکی در مراحل تولید عکس و نگهداری آن مهم ترین عوامل اولیه شکل دهنده آسیب های کنونی در این تصاویر تشخیص داده شد

هدف این پژوهش، بررسی روش­های متداول سازماندهی سکه­ها و اسکناس­ها در موزه­ها و پیشنهاد نظام هماهنگ، به ­منظور سازماندهی یکپارچه و مناسب این اشیا در موزه­هاست. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش حاضر، پژوهشی پیمایشی و توصیفی است. مبانی نظری پژوهش حاضر به روش کتابخانه­ای و جمع­آوری داده­ها به روش پیمایشی انجام شده است. ابزار جمع­آوری داده­ها مصاحبه پژوهشگر با موزه­داران موزه­های حاوی سکه و اسکناس (ایران و خارج از کشور) است. جامعه پژوهش: جامعه این پژوهش، موزه­های حاوی سکه و اسکناس ایران و جهان هستند. در این پژوهش، 65 موزه­دار ایرانی و خارجی در مصاحبه شرکت کردند (13 موزه­دار داخل کشور و52 موزه­دار خارج از کشور). موزه­دار­های شرکت کننده در مصاحبه از موزه­های مختلف حاوی سکه و اسکناس، با در نظر گرفتن پراکندگی جغرافیایی و گستره جهانی انتخاب شده­اند. یافته­های پژوهش: یافته­های پژوهش حاکی از آن است که در حال حاضر روش واحدی برای سازماندهی سکه­ها و اسکناس­ها در موزه­ها وجود ندارد. در نهایت، با تکیه بر یافته­های پژوهش حاضر، نظام هماهنگ، به­منظور سازماندهی یکپارچه و مناسب سکه­ها و اسکناس­ها در موزه­ها پیشنهاد شده است. موزه­داران شرکت کننده در مصاحبه، نظام هماهنگ را مناسب و کاربردی ارزیابی کردند. نتیجه­گیری: با توجه به یافته­های پژوهش حاضر، که نشان دهنده عدم سازماندهی یکپارچه سکه­ها و اسکناس­ها در موزه­هاست؛ پیشنهاد نظام هماهنگ برای سازماندهی یکپارچه این اشیا در موزه­ها ضروری به­نظر می رسد. سازماندهی یکپارچه سکه­ها و اسکناس­ها در موزه­ها، به­وسیله نظام هماهنگ، منجر به مدیریت بهتر سکه­ها و اسکناس­ها در موزه ها و، در نتیجه، موجب بهبود همکاری، تعامل، و بهره­برداری بیشتر از این اشیای موزه­ای می­شود.

هدف: واژه نامه­ها و اصطلاحنامه­ها در حوزه مطالعات آرشیوی و در میان آرشیویستها نقش کمتری ایفا کرده است. بدین معناکه منبع رسمی که آرشیویستها جهت تعیین معانی دقیق واژگان مورد نظر خود در متون آرشیوی از آن بهره بگیرند به زبان فارسی وجود نداشته و شمار واژه نامه­ها و اصطللاح­نامه­های انگلیسی زبان نیز انگشت شمار است. مقاله حاضر، در نظر دارد ضمن مرور کلی بر پژوهشهای انجام شده در حوزه اصطلاحنامه­ها و واژه نامه­های تحت وب، به معرفی برخی از واژه نامه­ها و اصطلاحنامه­های پیوسته و تحت وب مرتبط با حوزه آرشیو بپردازد روش گردآوری و تحلیل داده­ها: مقاله حاضر از نوع مروری بوده است. شیوه گردآوری داده­ها، که شامل واژه­ها و اصطلاحنامه­های آرشیوی تحت وب هستند، از طریق بررسی متون و نیز جستجو در موتورهای کاوش و راهنماهای اینترنتی انجام شده است. یافته­ها: بررسی­ها نشان داد که در داخل کشور، واژه نامه و اصطلاحنامه آرشیوی در قالبهای چاپی و الکترونیکی وجود ندارد. واژه نامه ها و اصطلاحنامه های تحت وب که در این مقاله یافته شده اند، عمدتاً توسط دانشگاهها، انجمن های علمی آرشیوی و مراکز تولید نرم افزارهای آرشیوی تهیه و ارائه شده اند. تعدادی از این واژه نامه­ها و اصطلاحنامه ها امکان جستجوی عبارتی و الفبایی را دارا هستند و برخی دیگر، دارای واژگان محدود و بدون قابلیت جستجو هستند. لیکن در هر دو گروه، برای عبارات تخصصی، توضیحات و توصیفات جامع ارائه شده است. نتیجه گیری: متخصصان حوزه آرشیو در داخل کشور میتوانند با بررسی واژه نامه ها و اصطلاحنامه های معرفی شده در این مقاله، عملکرد و کارایی آنها را مورد ارزیابی قرار دهند، مناسب ترین این منابع را برگزینند و بر مبنای آن، الگوی بومی شده واژه نامه ها و اصطلاحنامه های آرشیوی به زبان فارسی را تدوین نمایند. این واژه نامه یا اصطلاحنامه آرشیوی به زبان فارسی را میتوان با بهره گیری از فناوریهای نوین وبی، به صورت پیوسته در اختیار آرشیویستهای مراکز آرشیوی و پژوهشگران این حوزه قرار داد.