خانواده پژوهی

امروزه برای اکثر افراد در جوامع مختلف فرایند انتخاب همسر مسئله ای مهم و مشکل است. انتخاب فرد مناسب برای ازدواج یکی از پراسترس ترین تصمیمات فرد در طول زندگی می باشد. افراد برای یافتن فرد مناسب ازدواج به شدت تلاش و سعی می کنند قبل از ازدواج دریابند آیا انتخاب صحیحی کرده اند. اما متاسفانه زیربنای اساسی تلاش افراد در انتخاب فرد مناسب از باورها یا انتظارات غیرواقعی نشات می گیرد. کوب، لارسون و واتسون (2003)، جهت بررسی این باورها، مقیاس نگرش های مربوط به انتخاب همسر را ساختند که 7 باور غیرمنطقی را مورد ارزیابی قرار می داد: زندگی مشترک، تنها و فقط یکی، عشق کافی است، آسانی تلاش، زوج متضاد، ایده آل نگری و اطمینان کامل. پژوهش حاضر اعتبار و روایی نسخه فارسی این مقیاس را مورد بررسی قرار داد و بر اساس تحلیل عامل به استخراج باورها پرداخت که عبارت بودند از: عشق باوری، تجربه محوری، ایده آل نگری، متضاد جویی، آسان بینی و خوش باوری. موفقیت تحلیل عاملی در نشان دادن ساختار زیربنایی پرسشنامه و میزان قابل توجه واریانس تبیین شده توسط آن را می توان به عنوان شاهدی بر روایی در نظر گرفت. اعتبار پرسشنامه از سویی با استفاده از آلفای کرونباخ و از سوی دیگر بر اساس میزان بالای واریانس تبیین شده توسط تحلیل عاملی تایید شد.

اشتغال زنان باعث تاثیر بر روابط زن و شوهر، روابط فرزندان و هم چنین رضامندی زناشویی می-گردد و مسائلی هم چون همسانی و غیر همسانی پایگاه اجتماعی را در روابط زناشویی وارد می نماید. هدف عمده در این پژوهش بررسی رابطه بین منزلت شغلی زوجین و میزان رضایت از زندگی زناشویی است. در این پژوهش 60 نفر به طور تصادفی برای گروه نمونه انتخاب شدند که از بین آن ها 15 نفر به صورت تصادفی در گروه نمونه کیفی و 45 نفر در گروه نمونه کمی قرار گرفتند. در بخش کیفی از مصاحبه سازمان یافته و در بخش کمی از پرسش نامه رضامندی زناشوییEnrich استفاده شده است.نتایج بخش کیفی پژوهش: گروه نمونه کیفی با منزلت شغلی یکسان، شغل را فعالیتی برای به دست آوردن استقلال مالی عنوان کرده اند. در گروه نمونه کیفی با منزلت شغلی بالاتر مرد، پس از استقلال مالی، به ترتیب اولویت، در اجتماع بودن، سرگرمی، مفید بودن و دوری از انجماد فکری مطرح شده است. در گروه نمونه کیفی با منزلت شغلی بالاتر زن، پس از استقلال مالی، کمک به تامین معاش، در اجتماع بودن و بهبود روحیه عنوان گردیده است. زمانی که منزلت شغلی زن و شوهر با هم برابر است، مزیت های زن شاغل در برابر محدودیت های او نسبت به زن خانه دار بیشتر است و زمانی که شغل آن ها در دو سطح مختلف قرار بگیرد، محدودیت های آن بیشتر می شود و این باز هم زمانی پررنگ تر است که منزلت شغلی زن نسبت به مرد در مرتبه بالاتری قرار گرفته باشد. نتایج بخش کمی این پژوهش: میانگین رضایت کلی زناشویی در گروه منزلت شغلی همسان زوجین (182) از گروه های منزلت شغلی ناهمسان زوجین (54/117و47/154) بیشتر است.

رابطه جنسی «پیش از ازدواج» (آنومیک) در ایران در حال افزایش است و سیاست غالب، نادیده گرفتن آن است. پژوهش حاضر به دنبال کشف عوامل اجتماعی موثر، در بروز و شکل گیری این روابط است. این تحقیق، یک پژوهش با رویکرد کیفی است. در این تحقیق با 34 نفر از مردانی که این گونه روابط را تجربه کرده اند مصاحبه گردید. یافته ها نشان می دهند که مواردی چون احساس نیاز، حس کنجکاوی و کسب تجربه، شبکه روابط اجتماعی و گروه های دوستی سوژه، بیکاری و شرایط اقتصادی، فشار فرهنگی، افزایش سن ازدواج، افزایش تکنولوژی های ارتباطی نوین و پیدایش ارزش های جدید فرهنگی در جامعه، از جمله مهم ترین عوامل پیدایش و گسترش این روابط هستند. ساز و کار گرایش به این گونه روابط، مکانیسمی پیچیده و چندمرحله ای دارد. نیازها به سوژه برای ارضای آن ها فشـار وارد می کننـد. سوژه بـه دنبال راه های مشروع و فرهنـگی ارضای نیاز است. اگـر راه-های فرهنگی و مشروع ارضای نیازها برای همه فراهم نباشد کسانی که به طور مشروع و قانونی نتوانند آن نیازهـا را بـرطرف کنند دچـار آنومی می شوند. در این مرحله، سوژه آنومیک، به دنبال راه های فرهنگی جدید برای تامین نیازهای خود می گردد. شیوه های جدید فرهنگی، زمینه را برای شکل گیری روابط پیش از ازدواج فراهم می کنند.

هدف پ ژوهش حاضر، بررسی نقش ادراک تاکید هدف والـدین و الگـوی ارتباطی خـانـواده در جهت گیری هدف دانش آموزان است. نمونه پ ژوهش شامل 300 دانش آموز دختر (160) و پسر (140) مقطع دبیرستان شهر شیراز است که به روش خوشه ای چند مرحله ای تصادفی انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس ادراک تاکید هدف والدین (فرایدل و همکاران،2007)، پرسشنامه تجدیدنظر شده الگوی ارتباطی خانواده (کوئرنر و فیتزپاتریک،2002) و پرسشنامه جهت-گیری هدف (الیوت و مک گریگور، 2002) می-شود. برای تحلیل داده های پژوهش از روش آماری تحلیل رگرسیون چندگانه به شیوه گام به گام استفاده شد. نتایج نشان دادند جهت گیری گفت و شنود، ادراک تاکید هدف تسلطی والدین و ادراک تاکید هدف عملکردی والدین پیش بینی کننده مثبت و معنادار جهت گیری هدف تسلطی فرزندان می-باشند. جهت گیری گفت و شنود و ادراک تاکید هدف عملکردی والدین نیز پیش بینی کننده مثبت و معنادار جهت گیری عملکردی گرایشی هستند. برعکس، جهت گیری همنوایی و ادراک تاکید هدف عملکردی والدین پیش بینی کننده مثبت و معنا دار جهت گیری هدف عملکرد اجتنابی دانش آموزان می باشند.

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه کمال گرایی مادران با کمال گرایی دختران شان است. پژوهش حاضر، توصیفی از نوع همبستگی است. تعداد 202 نفر از دانش آموزان دختر دبیرستان های تهران بر اساس نمونه گیری خوشه ای انتخاب و با تکمیل مقیاس کمال گرایی فراست (FMPS) به همراه مادران شان در این پژوهش شرکت کردند. داده های پژوهش توسط تحلیل های همبستگی و رگرسیون مورد بررسی قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان دادند بین کمال گرایی، ابعاد کمال گرایی (مثبت و منفی)، و خرده-مقیاس های کمال گرایی مادران، به استثنای خرده مقیاس نظم، و دختران آن ها همبستگی مثبت معناداری (01/0p<) وجود دارد. هم چنین مشخص شد که کمال گرایی، ابعاد آن و خرده مقیاس های آن، به جز خرده مقیاس نظم، در مادران میتواند تغییرات مربوط به موارد مشابه را در دختران آن-ها به صورت معنا دار پیش بینی کند (01/0p<). بر اساس یافته های این تحقیق، خصوصیات کمال گرایانه مادران در دختران آن ها منعکس میشوند.

هدف از این مطالعه بررسی اثر واسطه ای ارضای نیازهای روان شناختی پایه در رابطه بین ابعاد الگوهای ارتباطات خانوادگی ـ دانشگاهی و گرایش های تفکر انتقادی دانشجویان است. در این مطالعه 437 دانشجوی کارشناسی (275 دختر و 162 پسر) که با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی چند مرحله ای از بین دانشجویان دانشگاه شیراز انتخاب شده بودند، شرکت داده شدند. شرکت کنندگـان ابـزار تجدید نظـر شده الگـوهـای ارتباطات خانواده، ابزار الگوهای ارتباطات استادان، نسخه عمومی مقیاس ارضای نیازهای پایه و ابزار گرایش های تفکر انتقادی کالیفرنیا را تکمیل کردند. حاصل آزمون ساختار هفت عاملی ابزار گرایش های تفکر انتقـادی کالیفـرنیا که توسـط فاسیونه و همکارانش مطرح شده، ساختار عاملی جدیدی با چهار گرایش بود. نتایج تحلیل مسیر و شاخص های برازش نکویی مدل از اثر واسطه ای ارضای نیازهای روان شناختی پایه حمایت کرد. الگویی که بدان شکل ارضای نیازهای روان شناختی پایه در رابطه بین ابعاد الگوهای ارتباطات خانوادگی ـ دانشگاهی و گرایش های تفکر انتقادی دانشجویان اثر واسطه ای دارد، در مورد هر یک از گرایش ها متفاوت بود. در این مطالعه، این الگوها و دلالت های آن ها مورد بحث قرار گرفته است.

یکی از مسائل مهم زوجه مطلقه، فقدان حمایت حقوقی موثر از درآمد ایام زندگی مشترک است. اگرچه قانون گذار ایرانی بر مبنای قاعده استیفاء از او حمایت کرده ولی شروطی برای حاکمیت این قاعده، یعنی، دستور مرد، انجام عمل، اجرت داشتن و عدم قصد تبرع، لازم است که دو شرط آن، یعنی عدم تبرع و دستور زوج در اغلب روابط زوجین محقق نیست، در نتیجه، عملاً از زوجه حمایت موثر نمی شود. به همین دلیل لازم است قواعد دیگری مانند، قاعده مشارکت، تسبیب و غرور نیز مورد توجه قرار گیرند که از حیث موضوع مناسب تر و از حیث حمایت نیز موثرترند.