علوم اجتماعی (دانشگاه فردوسی مشهد)

کنش‌‌های اندیشه بنیاد و عقل مدار‏ همواره باعث نزدیک شدن تمدن‌‌‌ها و فرهنگ‌‌‌هاگردیده است. این کنش‌‌ها نیازمند روند مستمر و پایدار هستند. ثابت ماندن در جهان متغیر لطمه زیادی به جامعه و فرهنگ خودی وارد ‌‌می‌سازد. در این راستا گفتمان تمدن‌‌ها ‌‌می‌تواند راه‌های بسیاری را بگشاید که قبل از این وجود نداشت و یا به سختی قابل تحصیل بود. در عین حال گفت و گوی تمدن‌ها خود شامل نیاز‌هایی نظیر نیاز‌های تمدنی، تعاملات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی از یک سو، و موانعی نظیر شکاف ارتباطی (مبتنی بر فرهنگ)، موانع سازمانی یا ساختاری، و موانع فنی است.

این پژوهش به بررسی میزان فردگرایی دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1385 و عوامل مؤثر بر آن می‌پردازد. برای تحلیل فردگرایی از نظریات جامعه شناسی ماکس وبر، دورکیم، هابرماس، زیمل، ریسمن، مرتن و مید استفاده شده است، روش تحقیق در این پژوهش از نوع پیمایش و تکنیک جمع آوری داده ها از طریق پرسش‌نامه استاندارد می‌باشد. برای تحلیل داده ها نیز از تحلیل رگرسیون دو متغیره، رگرسیون چند متغیره و آنالیز واریانس متناسب با فرضیات تحقیق استفاده شده است. نتایج این تحقیق که از یک نمونه 300 نفری، به صورت نمونه گیری خوشه ای،چندمرحله ای، تصادفی،قشربندی نامتنا سب و از طریق فرمول کوکران از جامعه آماری 18152 نفری دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد به دست آمده است. فردگرایی کلی دانشجویان در یک طیف 5 نمره ای معادل 4/3 است که میانگین فردگرایی متوسط رو به بالا ارزیابی می‌شود. نتایج تحلیل دو متغیره نیز نشان داد که متغیر های تعدد نقش، خلوت شخصی و شبکه روابط اجتماعی تاثیر مثبت برفردگرایی و سنت گرایی تاثیر منفی داشته است. مرد بودن و سکونت در شهر بر میزان فردگرایی تاثیر مثبت داشت و کسانی که در رشته الهیات تحصیل می‌کنند فردگرایی کمتری داشتند. نتایج تحلیل چند متغیره و تحلیل مسیر نشان داد که متغیر های مستقل خلوت شخصی ( به میزان 364/0 )، سنت گرایی ( به میزان 289/0-)، جنسیت ( نوع مرد 103/0 )، محل دایم زندگی ( زندگی در شهر 122/0 )، مجموعه نقش ( به میزان181/0) و رشته تحصیلی ( الهیات 146/0- ) به عنوان متغیر های مؤثر بر متغیر فردگرایی ظاهر شده اند. نتایج تحلیل مفهوم فردگرایی رادر سه عامل استقلال،اهداف شخصی و رقابت دسته بندی کردکه با تحقیقات قبلی هم‌خوانی دارد.

مشارکت سیاسی زنان یکی از موضوعات مهمی است که در حوزه‌‌ها‌ی مختلف علوم اجتماعی و سیاسی به آن توجه خاص می‌شود. افزایش سطح تحصیلات زنان، تمایل آن‌ها به مشارکت در عرصه‌‌های مختلف اجتماعی و اقتصادی و به طور کلی تلاش آن‌ها برای کسب نقش‌‌های مختلف در اجتماع، حکایت از فعال شدن جنبش اجتماعی زنان در ایران دارد. اما علی‌رغم این جنبش، مشاهده می‌شود که مشارکت سیاسی آن‌ها در وضعیت کنونی گسترده نبوده و این در حالی است که در بسیاری از کشور‌هایی که تحت تاثیر فرایند جهانی‌شدن قرار گرفته‌اند زنان نقش‌های سیاسی وسیعی را عهده‌دار شده‌اند. این مطالعه بر آن است که با رویکردی جدید و با استفاده از مفهوم جهانی شدن به مطالعه رابطه بین فرایند جهان‌شدن و مشارکت سیاسی زنان بپردازد، و دلایل استقبال محدود زنان ایرانی را در عرصه مشارکت سیاسی کشور بررسی کند. روش تحقیق کمی و به شیوه پیمایشی مورد استفاده قرار گرفته است و نمونه مورد مطالعه حدود 2260 نفر از زنان تهرانی، شیرازی و استهبانی بین سنین 16 تا 45 سال بودند که با روش نمونه‌گیری تصادفی نظام‌مند انتخاب شده‌اند. برای جمع‌آوری اطلاعات از پرسش‌نامه خود گزارشی استفاده شد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می‌دهد که به ترتیب متغیرهای سکولار بودن، شهر در معرض ICTها، سرمایه اجتماعی، نوگرایی، سال‌های ازدواج، اعتماد اجتماعی و وسایل ارتباط جمعی در مجموع 41٪ از تغییرات مشارکت سیاسی زنان را تبیین می‌کنند (411/0 = 2R).

مشارکت مردم در روند تصمیم گیری شهری، یکی از عناصر اصلی حکومت دموکراتیک و مردمی بوده است و افزایش مشارکت مردم در امور شهری می تواند در ایجاد تعادل و هماهنگی لازم بین بخش‌های جامعه، نقش ارزنده ای را ایفا نماید. هدف اصلی مقاله حاضر، بررسی تاثیر رفاه اقتصادی و اجتماعی بر میزان مشارکت شهروندان در امور شهری بوده است. روش تحقیق پیمایشی است و جامعه آماری مورد مطالعه شامل سرپرستان خانوارهای شهر اصفهان به تعداد444552 نفر می باشد. از این تعداد، 700 نفر با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شده اند. ابزار مورد استفاده در تحقیق حاضر، پرسش‌نامه می باشد که بعد از بررسی اعتبار و پایایی آن، از طریق پرسش‌گران آموزش دیده به مرحله اجرا درآمده است (سال1386). یافته های تحقیق حاضر،نشان می دهد که بیشتر شهروندان اصفهانی مشارکت بالایی در امور شهری داشته و بین رفاه اقتصادی و اجتماعی با میزان مشارکت شهروندان در امور شهری رابطه معنی دار خطی حاصل آمده است. نتیجه غالب اینکه هر چقدر مسئولین شهری بتوانند اعتماد مردم را جلب کرده و از این طریق بر رضایتمندی اجتماعی آنان بیفزایند، در این صورت احساس تعلق آنان را به منطقه سکونتی شان افزایش داده و باعث افزایش مشارکت آنان در امور شهری می گردند.

انسان به اقتضای هستی خویش همواره از معنای امور سؤال می‌کند. کلیه شاخه‌‌های معرفتی و تمدنی، پاسخ‌هایی هستند که وی در مقابل معمای خودِ هستی، هستیِ خود و دیگر امورات ابراز نموده است. در این میان پرسش از معنای کنش نیز اهمیت به سزایی داشته و دارد. در این نوشتار درصدد هستیم پاسخ‌هایی را که از منظر جامعه‌شناختی به پرسش از معنای کنش‌های انسانی و چگونگی شکل‌گیری و فهم آن ارایه شده است، در قالب روان‌شناسانه و قاعده‌کاوانه بازیابی نموده و نسبت هریک از پارادایم‌ها و نظریات مطرح جامعه‌شناسی را با آن‌ها بسنجیم.

تامین اطمینان در بازار بورس اوراق بها دار به وسیله فراهم کردن محیطی مطمئن، یکی از دستاوردهای اصلی بازارهای بورس دنیا می باشد. در بازار بورس کشورهای توسعه یافته بازارهایی وجود دارند که وظیفه تامین اطمینان و کاهش ریسک حاصل از نوسانات قیمت سهام را به عهده دارند. این بازارها «بازار اختیار معامله سهام» نامیده می شوند.این مقاله ضمن مقایسه قرارداد اختیار معامله سهام وقرارداد بیمه، به بررسی امکان کاهش ریسک حاصل از خرید سهام در بازار بورس توسط قراردادهای بیمه ای پرداخته است. در همین راستا بعد از معرفی چارچوب کلی تحقیق ابتدا به بررسی نظری موضوع با بهره گیری از منابع داخلی وخارجی پرداخته شده است. سپس با استفاده از روش میدانی داده‌های مورد نظرجمع آوری شده اند. داده‌ها از پرسش‌نامه ای که بین سهام‌داران حاضر در تالار بورس توزیع شده به دست آمده است و با استفاده از نرم افزارspss مورد تحلیل قرار گرفته اند.نتایج نشان می دهد سهام‌داران تمایل به بیمه شدن سهام خود دارند ومعتقدند دخالت صنعت بیمه در بازار بورس به عنوان بازار تامین اطمینان می تواند میزان سرمایه گذاری‌ها را افزایش دهد.در انتها پیشنهاداتی باتوجه به نتایج حاصله ارایه شده است.

امنیت به عنوان نیاز اساسی برای افراد جامعه در ارتباط متقابل با عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می باشد. امروزه نقش و اهمیت این مساله در پیش‌رفت هر جامعه ای تا بدان پایه است که آن را بستر و پیش نیاز هر گونه توسعه ای می دانند. وجود امنیت اجتماعی به عنوان یکی از تمهیدات در راستای حفظ حیات گروه‌های اجتماعی و برخورداری آن‌ها از فرصت ‌ها و امکانات و تسهیلات به منظور دست‌یابی به اهداف مورد نظر خویش مطرح شده است. در این راستا معنای امنیت اجتماعی به عنوان یک مفهوم پیچیده هر چند که تعریف آن به عنوان یک پدیده ادراکی و احساسی است، مورد توجه قرار گرفته است. هدف اصلی این مقاله خشونت خانوادگی و تاثیرات آن بر امنیت اجتماعی در جامعه با تاکید بر شهر سنندج می باشد. چارچوب نظری در این مقاله برگرفته از رهیافت ‌های نظری تعامل گرایی، یادگیری اجتماعی و نابرابری جنیستی می باشد. روش تحقیق در این مقاله پیمایش بوده است و اطلاعات از طریق پرسش‌نامه جمع آوری و با استفاده از نرم‌افزار SPSS در محیط ویندوز پردازش شدند و تجزیه و تحلیل‌ داده‌‌ها در دو سطح توصیف و تبیین(ضریب پیرسون، آزمونTوF ، رگرسیون چندمتغیره) صورت گرفته است. یافته ‌های این تحقیق نشان می دهد که 3 متغیر خشونت خانوادگی با مقدار(234/0- Beta=)، نگرش‌های مذهبی با مقدار(18/0Beta=) و نگرش‌های مردسالاری با مقدار(17/0- Beta=) به ترتیب میزان اهمیتی در تعیین واریانس متغیر وابسته داشته اند، وارد معادله رگرسیونی شده اند و در مجموع این 3 متغیر توانسته اند 42٪ از واریانس متغیر وابسته را به حساب آورند(42/0=R²).