خلوت شخصی

در جامعه امروز ایران، تحولاتی چون افزایش سطح سواد و اشتغال زنان، و گسترش فضاهای سایبرنتیکی و اطلاعاتی، زنان را در گذار از وضعیت سنتی و مکانیکی گذشته به دوران مدرن و اندام وار نوین با دوگانه گی و ابهام روبه رو ساخته است. از سویی، ساختار سنتی جامعه، زنان را به ایفای نقش های تنها سنتی وا می دارد، و از دیگر سو، زنان در بسترهای نوین پدید آمده، شخصیتی متمایز فردیت یافته می یابند که می توانند بی وابسته گی منفعلانه به دیگران عمل کنند. از آن جا که در جامعه ما، خانواده هنوز حیاتی ترین نهاد اجتماعی شمرده می شود و وضعیت بی هنجار کنونی تهدیدی جدی برای کیان آن است، در این نوشتار تلاش شده است تا با بررسی انتقادی تعریف های گوناگون صاحب نظران از خود مختاری و آوردن تعریفی ویژه از خود مختاری زنان (در برابر خودرایی، خودمداری، و از این دست)، پاسخی مناسب برای عبور جامعه از شرایط ایجاد شده یافته شود. در راستای چنین هدفی، ره یافت های گوناگون نظری به کار آمد تا عوامل تاثیر گذار بر افزایش و کاهش خود مختاری زنان مشخص شود. سپس، متغیرهای مستقل و وابسته پژوهش، با بهره گیری از روش پیمایش و به کارگیری پرسش نامه سنجیده شد. نتایج تحلیل رگرسیون به روش گام به گام (stepwise) نشان داد که از میان همه عوامل بررسی شده، به ترتیب پنج متغیر خود پنداره، خلوت شخصی، شبکه روابط اجتماعی - فرهنگی، سرمایه اقتصادی (درآمد)، و منزلت شغلی شوهر، 61.4 درصد از تغییرهای متغیر وابسته را تبیین می کند. هم چنین، آزمون مدل تحلیلی پژوهش به روش تحلیل مسیر نشان داد که متغیرهای میانی تاثیری مستقیم بر خود مختاری دارد، و متغیرهای ساختاری به صورت غیر مستقیم و با اثر گذاری بر این متغیرهای میانی بر خود مختاری زن تاثیر می گذارد.

این پژوهش به بررسی میزان فردگرایی دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1385 و عوامل مؤثر بر آن می‌پردازد. برای تحلیل فردگرایی از نظریات جامعه شناسی ماکس وبر، دورکیم، هابرماس، زیمل، ریسمن، مرتن و مید استفاده شده است، روش تحقیق در این پژوهش از نوع پیمایش و تکنیک جمع آوری داده ها از طریق پرسش‌نامه استاندارد می‌باشد. برای تحلیل داده ها نیز از تحلیل رگرسیون دو متغیره، رگرسیون چند متغیره و آنالیز واریانس متناسب با فرضیات تحقیق استفاده شده است. نتایج این تحقیق که از یک نمونه 300 نفری، به صورت نمونه گیری خوشه ای،چندمرحله ای، تصادفی،قشربندی نامتنا سب و از طریق فرمول کوکران از جامعه آماری 18152 نفری دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد به دست آمده است. فردگرایی کلی دانشجویان در یک طیف 5 نمره ای معادل 4/3 است که میانگین فردگرایی متوسط رو به بالا ارزیابی می‌شود. نتایج تحلیل دو متغیره نیز نشان داد که متغیر های تعدد نقش، خلوت شخصی و شبکه روابط اجتماعی تاثیر مثبت برفردگرایی و سنت گرایی تاثیر منفی داشته است. مرد بودن و سکونت در شهر بر میزان فردگرایی تاثیر مثبت داشت و کسانی که در رشته الهیات تحصیل می‌کنند فردگرایی کمتری داشتند. نتایج تحلیل چند متغیره و تحلیل مسیر نشان داد که متغیر های مستقل خلوت شخصی ( به میزان 364/0 )، سنت گرایی ( به میزان 289/0-)، جنسیت ( نوع مرد 103/0 )، محل دایم زندگی ( زندگی در شهر 122/0 )، مجموعه نقش ( به میزان181/0) و رشته تحصیلی ( الهیات 146/0- ) به عنوان متغیر های مؤثر بر متغیر فردگرایی ظاهر شده اند. نتایج تحلیل مفهوم فردگرایی رادر سه عامل استقلال،اهداف شخصی و رقابت دسته بندی کردکه با تحقیقات قبلی هم‌خوانی دارد.

هدف از انجام این پژوهش، بررسی برخی از شاخص های روان شناسی محیطی در بین دانشجویان خوابگاهی و ارتباط آن ها با موضوع جنسیت، مقطع تحصیلی و نوع خوابگاه می باشد. نمونه ی مطالعه ی این پژوهش شامل 201 دانشجو از 8 خوابگاه دانشگاه علوم پزشکی شیراز در رشته ها و مقاطع گوناگون تحصیلی می باشد که از این بین، 81 نفر دانشجوی مرد و 120 نفر دانشجوی زن بوده اند. ابزار پژوهش برای گردآوری داده ها، پرسشنامه ای چهار بخشی شامل پرسش هایی در مورد رضایت مندی دانشجویان از وضعیت کنونی خوابگاهشان بود. نتایج نشان داد که رابطه ای معنادار بین شاخص های روان شناختی و جنسیت، مقطع تحصیلی و نوع خوابگاه محل سکونت دانشجویان، وجود دارد. به طور خلاصه، به عنوان نتیجه گیری، جنسیت، مقطع تحصیلی و نوع خوابگاه محل سکونت از جمله عناصری هستند که لزوما باید در طراحی خوابگاهها در نظر گرفته شوند چرا که این عناصر بر برخی از شاخص های روان شناختی دانشجویان از جمله احساس آرامش، احساس ازدحام، احساس برخورداری از خلوت شخصی، احساس فرصت و قلمروپایی، حس حضور در خانه و غیره، تاثیر گذارند. هم چنین، بر اساس نتایج بدست آمده از این پژوهش، پیشنهادهایی جهت بهینه شدن شرایط زندگی خوابگاهی در طراحی های آینده ارایه شده است.