۱.
کلیدواژه‌ها:
گفتمان تعامل تنش فشارهء عاطفى گستره شناختى
مطالعه فرایند تنشى گفتمان ادبى، مبتنى بر بررسى تعامل بین گستره ها و فشاره هاى گفتمانى است. پایگاه اندیشه اى چنین مطالعه اى را باید در نظریه هاى زبانى مربوط به حوزهء آواشناسى جست: تکیه برهاى ز بانى از دو ویژگى مهم پیروى مى کنند یا این که از فشار و شدت برخوردارند که اوج آن ها را در پى دارند و یا این که بدون فشار و ضعیف اندکه افت آن ها را سبب مى شوند. اما در گفتمان ادبى، به دلیل فرایندى بودن عملیات زبانى این اوج و افت خود را در طول گفتمان نشان مى دهند. از تعامل بین فشاره ها و گستره هاى گفتمانى چهار طرح وارهء فرایندى شکل مى گیرد که عبارتند از الف) طرح وارهء فرایندى افت فشارهء عاطفى و اوج گستره شناختى ب) طرح وارهء فرایندى اوج فشارهء عاطفى و افت گستره شناختى ج) طرح وارهء فرایندى اوج هم زمان فشاره ها و گستره ها د) طرح وارهء فرایندى افت هم زمان فشاره ها و گستره ها. مطالعهء این فرایندها از یک سو نشان خواهد داد که گفتمان ادبى جریانى سیال است که هیچ گاه نمى توان آن را پایان یافته یا تثبیت شده دانست، و از سوى دیگر مشخص خواهد کرد که چگونه دو گونهء شناختى و عاطفى در تعامل با یکدیگر سبب تولید معنا مى شوند.
۲.
کلیدواژه‌ها:
نحو رابطهء نحوى همسانى وابستگى رابطهء دو طرفه ابزار نحوى ، ر ابطهء مجانب هدایت دستورى
گروه کلمه و یا ساخت جمله، تحت تاثیر ارتباط نحوى کلمات با یکدیگرند. کلمات، وقتى در کنار یکدیگر قرار مى گیرند، از لحاظ نحوى بر یکدیگر تاثیر مى گذارند. در این تاثیر و رابطه درون نحوى است که مى توان به سه نوع رابطه همسانى، وابستگى و دو طرفه اشاره کرد. رابطه همسانى آن است، که نقش اعضاى تشکیل دهندهء جمله یا گروه کلمه، به لحاظ نحوى با یکدیگر برابر باشند. بر خلاف رابطهء همسانى، در رابطهء وابستگى نقش اعضا از یکدیگر متمایز است و حداقل یک عضو هسته و عضو یا اعضاى دیگر، وابسته واقع مى شوند. رابطه دو طرفه، بین نهاد و گزاره اتفاق مى افتد. هر یک از روابط نحوى فوق به کمک ابزار نحوى خاصى بیان مى شوند، که از آن جمله مى توان به نقش نماى کسره و حروف اضافه، ترتیب قرارگیرى کلمات، آهنگ و نقش نماى "را" در زبان فارسى، حروف اضافه، حروف ربط، ترتیب قرارگیرى کلمات، آهنگ و پایانهء صرفى در زبان روسى اشاره کرد.
۳.
کلیدواژه‌ها:
ساختار جمله زبان روسى جملهء تک عضوى ، جملهء دو عضوى
یکى از مسائل پیچیدهء زبان روسى براى فارسى زبان ها وجود جملات تک عضوى است. جملات تک عضوى یکى از انواع جملات ساده است که در آن فقط یک عضو اصلى نهاد یا گزاره وجود دارد. در ساختار نحوى زبان روس وجود فقط یک عنصر به عنوان عضو اصلى، پدیده اى معمول و رایج بوده، با این حال جمله چه به لحاظ ساختار و چه به لحاظ معنا کامل و غنى است. دلیل وجود این ساختارها در این است که گوینده با در نظر گرفتن بافت جمله و مقصود خود از خبر، ضرورتى در استفاده از کلمه اى که به طور صریح بیان کنندهء فاعلى باشد، نمى بیند. این گونه جملات با توجه به شکل و معنا، به انواع مختلفى تقسیم مى شوند. در این مقاله سعى شده است یکى از انواع آن ها در مقایسه با ساختارهاى دو عضوى مورد بحث قرار گیرد.
۴.
کلیدواژه‌ها:
مصوت آواشناسى سا خت صوتى زبان شناسى مقابله اى واج شناسى صا مت
مقایسهء زبان ها یا زیرنظام هاى آن ها فرایندى است که حاصل آن مى تواند هم به افزایش آگاهى ما دربارهء ساخت زبان ها، شباهت ها وتفاوت هاى آن ها منجر شود و هم در تحقق اهداف کاربردى در فعالیت هاى مربوط به حوزهء زبان، به ویژه در ترجمه و آموزش زبان مؤثر واقع شود. وقتى صحبت از مقایسهء دو چیزمی شود، بیشتر پى بردن به شباهت هاى آن ها مطمح نظر است، اما در مقابله بیشتر پیدا کردن تفاوت هامد نظر است. فرض بنیادى در تجزیه و تحلیل مقابله اى زبان ها آن است که وقوع برخى خطاهاى زبانى نظام مند از سوى فراگیران زبان خارجى، نتیجهء دخالت الگوهاى زبان مادرى یا زبان اول آن هادر فرایند یادگیرى است. مقالهء حاضر به مقابلهء یکى از زیرنظام هاى دو زبان فارسى وژ اپنى، یعنى ساخت صوتى آن ها مى پردازد. فارسى و ژاپنى، به خانواده هاى زبانى متفاوتى تعلق دارند، اما شباهت هاى زیادى در فهرست صوتى آن ها مشاهده مى شود. هر چند که در این میان تفاوت هایى هم وجود دارد.
۵.
کلیدواژه‌ها:
زبان معنا شناسى ترجمه شناسى زبان شناسى متر جم فر هنگ
علم ترجمه شناسى امروزه بیشتر به عنواد یک واقعیت زنده، فعال و بسیار کارآمد در جهت انتقال و تبادل عقاید و نظرات در نظر گرفته مى شود. تحقیقات انجام شده در زمینهء زبان شناسى کاربردى و نقش آن در ترجمه و تربیت مترجم باعث گردیده تا تحقیقات نظرى و کاربردى ترجمه حوزهء مستقلى را در مطالعات به خود اختصاص دهد. هدف از مقالهء حاضر ارائهء دیدگاه هاى کلى و عملى در زمینهء ترجمه است که و سعى خواهد شد تا سه دیدگاه مطرح در دنیاى ترجمه، یعنى ترجمه پذیر بودن، ترجمه ناپذیر بودن و نسبى بودن ترجمه را با توجه به نظریات زبان شناسان و ترجمه شناسان مورد بررسى و تجزیه و تحلیل قرار داد. با توجه به این که دیدگاه هاى فوق داراى بعد فلسفى نیز مى باشندبنابراین در این مقاله فقط سعى شده به مسائل زبانى و مشکلات ترجمه از زبانى به زبان دیگر بدون در نظرگرفتن ابعاد فلسفى آن پرداخته شود و ابعاد زبان شناسى موضوع مورد بررسى قرار گیرند
۶.
کلیدواژه‌ها:
مهارت هاى چهارگانه مهارت پنجم مهارت فرهنگى فرهنگ مقصد بستر ارتباطى
مهارت هاى زبانی که در ادبیات آموزش زبان از آن ها با عناوین مهارت هاى اصلى، پایه و کلاسیک نام برده مى شود، غالبا در قالب چهار مهارت شنیدن، صحبت کردن، خواندن و نوشتن دسته بندى شده اند به تازگی مهارت هاى دیگرى از قبیل درک بصرى، شایستگى (بین) فرهنگى، تفکر انتقادى، مهارت ترجمه و دوزبانه بودن با عنوان مهارت پنجم در آموزش زبان مطرح شده اند. طرح این مهارت ها با توجه به خاستگاه نظرى و کاربردى آن ها، خود حاکى از عدم جامعیت مهارت هاى کلاسیک در زبان آموزى است. افزودن مهارت پنجم الزاما به معناى جایگزینى مهارت هاى زبانى نیست، بلکه توجه دادن به بعدى ضرورى و مهم در راستاى تسلط کامل به یک زبان است. در نوشتهء حاضر ضمن بررسى ترمینولوژى مهارت پنجم از دیدگاه هاى مختلف، بعد فرهنگى این مهارت و همچنین اهمیت و ضرورت آن در آموزش زبان مورد مداقه قرار مى گیرد.
۷.
کلیدواژه‌ها:
ساختار دستور نحو نامعنایى معنایى دستورى نادستورى و تموج تفسیرى
دستورهاى سنتى به ساختار جمله عنایت زیادى داشته اند و همچنان بر این باورند که مجموعهء سازه هاى یک جمله و معانى مترتب بر واژه ها نه تنها جمله اى را به صورت دستورى و نادستورى عرضه مى دارند، بلکه معنایى و نامعنایى آن را مشخص مى کنند. به عبارت دیگر، جمله را مجموعه اى از سازه ها مى دانند که با حفظ تقدم و تاخر افادهء معنى هم مى کند. در این جستار بر آنیم تا نشان دهیم جمله، حتى در ساده ترین نوع خود، داراى تموج تفسیرى است. پس توصیف ما از ساختار جمله و یا بند باید فراتر از حد به اصطلاح توصیف معنایى باشد و مقوله هاى صورت منطقى آن نیز باید لحاظ گردند
۸.
کلیدواژه‌ها:
ابژه نظم گاهشمارانه دو نیمه زن زیست شناختى دو تکه
"در این نظم گاهشمارانه، راوى داستان که بوف کور نام دارد با نقاشى تکرارى روى جلد قلمدان زندگى مى کند و در خانه اى که خلوتگاه یا پناهگاه زمستانى اوست، نقاشى می کند و اغلب لحظات زندگى را در خلسه مى گذراند و به عشقى وسواسى و جنون آمیز، به همسرى که به دست خود کشته، دل مشغول است. لکاته براى بوف کور هیچ نشانى از عواطف عالى انسانی ندارد، در حالى که مادر وى زنى است بسیار مهربان و دلسوز که براى بوف کور مادرى کرده است این دو زن یا ""دو نیمه زن "" جانشین مادر اصلى او یعنى بوگام داسى اند. رابطه بوف کور با مادر و پدر به دو مرحله تقسیم شده است: مرحلهء نخستین رابطهء او با مادر ""زیست شناختى "" است (مادر زاینده) و پدرى ""دو تکه "" که به شکل دو برادر دوقلو است، براى او مادر ابژهء نخستین است، و ابژه هاى دومین نیز شامل پدر و جانشینان پدر و مادرند که آن ها نیز همه دو نیمه شده اند. ننجون- دایه، مادرى مهربان است و لکاته دختر اوست. این دو زن در درون خانهء بوف کور به سر مى برند و در بیرون دو مرد را مى بیند: پیرمرد خنزر پنزرى است و دیگرى مرد قصاب که در انتها، بوف کور احساس مى کند که آمیخته اى از این دو مرد شده است. این طرح دوتایى که در این مقاله به آن پرداخته مى شود، در تمامى سرگذشت گسترده است، بوف کور بر اساس دوگانگى (ثنویت) و جفت و همزاد بنا شده است که پایه اى ترین دوگانگى آن، تقابل زندگى و مرگ و خیر و شر یا اثیرى و رجاله است.
"
۹.
کلیدواژه‌ها:
دن کیشوت دایى جان ناپلئون قهرمان مسئله دار ایده الیسم انتزاعى شهسوا رى اشرا فیت
"چهارصد سال پیش، یعنى در سال 1604 میلادى، میگوئل دو سروانتس اسپانیایى این امکان را یافت تا اولین بخش کتاب جاودانهء خود دن کیشوت را به چاپ برساند. اثرى که بعدها عنوان نخستین رمان ادبیات داستانى جهان را به خود اختصاص داد. در سال 1351 شمسى نیز ایرج پزشکزاد نویسندهء ایرانى کتاب جنجالى خود دایی جان ناپلئون را منتشر کرد، کتابى که با استقبال گستردهء قشر کتابخوان مواجه شد و با ساخته شدن مجموعهء تلویزیونى از این کتاب، اشتهار آن فراگیر شد، نوع ادبى هر دو کتاب هزل است، هزلى که استادانه از هجو دورى مى جوید و همین نقطهء قوت این دو اثر محسوب مى گردد. اما آنچه حائز اهمیت به نظر مى رسد و موضوع این مقاله را هم مى شود، قرابت این دو اثر است. دو قهرمان ""مسئله دار"" این دو رمان- یعنى دن کیشوت و دایى جان ناپلئون- دچار ایده الیسمى انتزاعى و در پى احیاى گذشته اى اند که روند تاریخى- اجتماعى محیط، دیگر اجازهء این احیا را نمى دهد. بنابراین براى این دو گریزى نیست و هر دو محکوم به غروب در نا امیدى اند.
"
۱۰.
کلیدواژه‌ها:
تصادف کمدى ترا ژدى گروتسک تنا قض تعهد انسانى
"فریدریش دورنمات براى نشان دادن وضعیت دردناک انسان در جهان مدرن و پرهرج ومرج امروزى، کمدى را توصیه مى کند، البته از نوعى کمدى که تلخ و گزنده باشد. دورنمات براى نیل به چنین هدفى کمدى- تراژدى را به عنوان مناسب ترین راهکار ارایه مى دهد. مظور وى از کمدى- تراژدى این است، که موضوع نمایشنامه کمیک باشد، در حالى که شخصیت هاى آن سرنوشتى غم بار و تراژیک یابند. دورنمات با کمک گروتسک، تماشاگر را به تعقل عمیق در باب سرنوشت خویش وا مى دارد. گروتسک ارایه شده در نمایشنامه فیزیکدان ها موقعیت شخصیت اصلى نمایشنامه، موبیوس است، که براى رسیدن به اهداف خود براى خدمت به جامعه بشرى و ایفاى تعهد انسانى خود، شیوه اى متناقض در پیش گرفته و از راهکارهایى که برخلاف عرف انسانى و اخلاقى در جوامع بشرى است، ابایى ندارد و در عین حال با اقدامى فردى، سرنوشت تراژیک خود را رقم مى زند. آنچه از دیدگاه دورنمات بر سرنوشت انسان امروزى در نظام هاى صنعتى سایه افکنده است، و نباید آن را نادیده گرفت، عنصر تصمادف است، که غیر قابل پیش بینى و اجتناب ناپذیر بوده و گریزى از آن متصور نیست و همین تصادف محض است، که در وضعیت شخصیت اصلى نمایشنامه بدترین حالت ممکن را ایجاد کرده است.
"
۱۱.
کلیدواژه‌ها:
دستاوردها شبه ادبیات سیر تحول قرون نوزده و بیست
تا چند دههء پیش، پرداختن به شبه ادبیات کارى دشوار و خارج از عرف بود، چون که از منظر ادبیات کلان و شناخته شده، جایى در دانشگاه نداشت و در نتیجه جزو دروس دانشگاهى محسوب نمى شد. اما از سال 1969، که در خصوص عنوان، انواع ادبى و وضعیت آن نشست هایى در فرانسه برگزار شد، بسیارى از مشکلات مرتفع شد و در دانشگاه ها تدریس و تحقیق دربارهء آن ها با جدیت آغاز شد و محققان آثار چندى را ارائه کردند که از خلال آن اهمیت واقعى این پدیدهء اجتماعى جذاب شناسانده شد. ظاهرا بیشترین سهم را متخصصان ادبیات قرن نوزدهم داشته اند، چون که شبه ادبیات به عناوین گوناگون و با روش هاى انتشاراتى متفاوت، دستاوردهاى متنوعى را در این قرن ارائه کرده بود. بحث بر سر شبه ادبیات و عواملى که به تکوین آن کمک کردند و انواع ادبى آن، که اکنون بیش از بیش با جامعهء ما ملموس است، دو زمینهء مستقل و در عین حال مرتبطى اند که در مقاله حاضر بحث و بررسى مى شوند، تا جایگاه و اهمیت واقعى آن ها در تاریخ ادبیات سنجیده شوند.
۱۲.
کلیدواژه‌ها:
حوادث پیام فضا شخصیت ها خانهء برناردا آلبا
یکى از عناصر اصلى در ساختار هر اثر ادبى، فضاى آن است که توسط نظریه پردازان بسیاری مورد بررسى قرار گرفته است. بر اساس تعاریف ارائه شده، در متون ادبى، فضاى نامحدود خارج از متن، به نمونه اى محدود تبدیل شده که درون اثر گنجانده مى شود و تمامى ماجراها در آن اتفاق مى افتد. عنصر فضا به عنوان یکى از جزءهاى اصلى داستان، تعابیر فرهنگى خاصى را به ارمغان مى آورد و خواننده را در رسیدن به بطن هر اثر ادبى کمک مى کند. براى نیل به این هدف، نمایشنامهء خانه برناردا آلبا، معروفترین اثر فدریکوگارسیا لورکا، انتخاب شده تا با تجزیه و تحلیل فضاى آن، بتوان پیام اصلى مورد نظر نویسنده را کشف کرد. از طرفى، فضاى داستان با شخصیت های آن ارتباط و پیوندى ناگسستنى و دو جانبه دارد، به طورى که از طریق رفتار شخصیت ها مى توان به درک فضا رسید و به واسطهء ویژگى هاى مکانى مى توان خصوصیات شخصیت ها را تفسیر کرد.
