فلسفه های مضاف

نوشتار حاضر، درصدد بررسى جایگاه دانش منطق در میان دیگر دانش‌هاست. از آنجا که بررسى تمایز علوم و تقسیم‌هاى علم نقش بسزایى در روشن شدن مسئله مورد بحث دارد، در آغاز، بحث مختصرى در باره دو نکته مزبور مطرح کرده، سپس به اثبات ابزارى بودن منطق مى‌پردازیم. بدین امر نیز توجه داده مى‌شود که در باب منطق دو دیدگاه مى‌توان داشت: یکى نگاه فى‌نفسه، و دیگرى در قیاس با دیگر علوم، که غرض اصلى از علم منطق جهت دوم است. ازهمین دیدگاه است که منطق، دانشى ابزارى به شمار آمده که همه دانش‌ها بدان نیازمندند. در بخش پایانیِ مقاله، معناى ابزارى بودن منطق بررسى شده و روشن مى‌شود که منطق ضمانت صحت فکر، از نظر صورت و ماده را بر عهده دارد. ولى در منطق، بحث از ماده فکر، به طور کلى صورت مى‌گیرد و این علم به مواد خاص و جزئى که در افکار گوناگون به کار مى‌رود، نمى‌پردازد.

۲۳۸۴.

نقش عصبیت در تاریخ از دیدگاه ابن خلدون(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی فراهانی منفرد سیمین قربان پور دشتکی

منبع: قبسات ۱۳۸۵ شماره ۴۲

کلیدواژه‌ها: ابن خلدون تاریخ سنتی نظریه عصبیت

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه تاریخ

تعداد بازدید : ۶۰۶۲ تعداد دانلود : ۲۹۲۹

ابن‌خلدون، یکی از محدود مورخانی است که توانست دخالت دادن عقل و استدلال در تاریخ را از آن جنبه یاریگری چون جغرافیا به تأثیر اقلیم‌ها بر زندگی بشر و ساختن تاریخ توجه کند. نظریه عصبیت در تاریخ و تأثیر روحی و روانی آن بر تشکیل حکومت‌ها از جمله دستاوردهای مهم ابن خلدون است که توجه به آن برای پژوهشگران تاریخ جهت بررسی علل و عوامل ظهور و سقوط حکومت‌هایی که از متن قبایل بدوی برخاسته‌اند، اهمیت فراوانی دارد.

۲۳۸۵.

بحث تطبیقی اگزیستانسیالیسم غربی و اصالت الوجود در فلسفه اسلامی ‏(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: صالح حسن زاده

منبع: خردنامه صدرا ۱۳۸۵ شماره ۴۴

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۳۳ تعداد دانلود : ۹۲۶

۲۳۸۶.

مقدمه ای انتقادی بر مسئله تقدم(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: کوشا اقبال

منبع: ذهن پاییز ۱۳۸۵ شماره ۲۷

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه زبان

تعداد بازدید : ۱۲۰۱ تعداد دانلود : ۶۱۱

۲۳۸۷.

روش شناسی ویلیام جیمز در روان شناسی دین

نویسنده: مسعود آذربایجانی

منبع: روش شناسی علوم انسانی (حوزه و دانشگاه) زمستان ۱۳۸۵ شماره ۴۹

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۳۸۱ تعداد دانلود : ۱۲۲۱

۲۳۸۸.

نقد تقریر علامه طباطبایی از برهان صدیقین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی حاجیان

منبع: قبسات ۱۳۸۵ شماره ۴۱

کلیدواژه‌ها: برهان صدیقین اثبات خدا اصل واقعیت ضرورت ازلی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین

تعداد بازدید : ۲۰۸۱ تعداد دانلود : ۱۲۲۹

برهان صدیقین, یعنی برهانی که برای اثبات واجب کمترین مقدمات را لازم داشته باشد همیشه خواست و غایت حکمای اسلامی بوده و هر یک کوشیده‌اند تا از مقدمات براهین اثبات واجب بکاهند. در این میان علامة طباطبائی از طریق ضروری و ازلی دانستن واقعیتی که مؤدای اصل واقعیت است برهانی را عرضه داشت که چنان بی‌نیاز از مقدمات است که بداهت و اولی بودن وجود واجب از آن نتیجه شده است. نویسنده در این مقاله با کنکاش در ریشه‌های معرفتی اصل واقعیت و بیان تقریرهای مختلف آن بر آن است که اصل واقعیت تنها ضرورتی معرفت شناسانه بوده و نمیتواند به اثبات ضرورت ازلی واقعیت انجامد.

۲۳۸۹.

فلسفه سیاسی افلاطون ‏(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عبدالله نیک سیرت

منبع: خردنامه صدرا ۱۳۸۵ شماره ۴۴

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۸۸ تعداد دانلود : ۱۶۱۷

۲۳۹۰.

موضع ویتگنشتاین در باب علوم معرفتی

نویسنده: محمود خاتمی

منبع: فصلنامه فلسفه دانشگاه تهران ۱۳۸۵ شماره ۱۲

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۵۹۶ تعداد دانلود : ۱۰۴۷

۲۳۹۱.

قلمرو پنهان رازورزی، نگاهی به فلسفه دین لودویک ویتگنشتاین

نویسنده: ویلیام بیکر علی حسین زاده

منبع: اطلاعات حکمت و معرفت خرداد ۱۳۸۵ شماره ۴

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۵۵۸

۲۳۹۲.

پیوند فلسفه و سیاست: پیوند فلسفه و سیاست

نویسنده: حبیب الله فاضلی

منبع: کتاب ماه ادبیات و فلسفه اردیبهشت و خرداد و تیر ۱۳۸۵ شماره ۱۰۳ و ۱۰۴ و ۱۰۵

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه سیاسی

تعداد بازدید : ۱۳۲۲ تعداد دانلود : ۷۵۱

۲۳۹۳.

فلسفه مطلق نداریم (طرح یک فلسفه میان فرهنگی)

نویسنده: رام ادهرمال پریش کوششی

منبع: خردنامه همشهری دی ۱۳۸۵ شماره ۱۰

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه فرهنگ

تعداد بازدید : ۱۹۵۹ تعداد دانلود : ۱۰۳۴

۲۳۹۴.

آن چه اتفاق افتاد (درنگی در آراء «هردر» در باب تاریخ)

نویسنده: رضا سلیمان حشمت

منبع: خردنامه همشهری دی ۱۳۸۵ شماره ۱۰

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه تاریخ

تعداد بازدید : ۱۶۷۳ تعداد دانلود : ۹۱۴

۲۳۹۵.

فلسفه پزشکی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: احمدرضا همتی مقدم

منبع: قبسات ۱۳۸۵ شماره ۳۹ و ۴۰

کلیدواژه‌ها: فلسفه پزشکی اخلاق پزشکی هنجارگرایی ناهنجارگرایی معرفت شناسی پزشکی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه علم

تعداد بازدید : ۱۵۳۸۹

تاریخ تأملات فلسفی در موضوعات پزشکی پیشینه‌ای به اندازة پزشکی و فلسفه دارد. در هر عصری متفکرین منتقد هم در پزشکی و هم در فلسفه درصدد فهم سطوحی از پزشکی و عمل آن بودند که از طریق روش‌شناسی خود پزشکی بدست نمی‌آمد. در این سال‌ها (مخصوصاً در این سی سال اخیر) مباحثی مطرح شده بر این مبنا که آیا حوزه‌ای مناسب از پژوهش و تحقیق به نام فلسفة پزشکی (philosophy of medicine) وجود دارد و یا می‌تواند وجود داشته باشد؟ و اگر وجود دارد چه مباحثی را شامل می‌شود؟ و یا خود حوزه‌ای مجزا است یا شاخه‌ای از فلسفة علم است؟ ارتباط این حوزه با قلمرو تکوین‌یافتة اخلاق پزشکی چیست؟ این سؤالات و سؤالاتی نظیر آن تا سال‌ها محور عمدة مباحث پیرامون «فلسفة پزشکی» بود و اگر چه تا به امروز اجماعی در این زمینه حاصل نشده اما متفکرین مختلف هر یک با تعریفی از این رشته ساختاری را برای آن مشخص کرده‌اند. فلسفه پزشکی را می‌توان کاربردی ترین نوع فلسفه‌های مضاف دانست، چون مفاهیمی که در آن مورد بررسی قرار می‌گیرد به‌طور کامل تمام حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جامعه را در بر می‌گیرد. این مقاله به بررسی تاریخ و موضوعات مهم این رشته می پردازد.

۲۳۹۶.

فلسفه اخلاق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسن معلمی

منبع: قبسات ۱۳۸۵ شماره ۳۹ و ۴۰

کلیدواژه‌ها: فلسفه اخلاق باید و نباید عقل عملی نقل نظری کلیت قواعد اخلاقی ارزش اخلاقی

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه اخلاق

تعداد بازدید : ۲۱۴۵۴

درباره اخلاق، علوم گوناگونی پدید آمده است که هر کدام به جنبه خاصی در باره آن می‌پردازد؛ مثل علم اخلاق، اخلاق وصفی، فلسفه اخلاق و ... فلسفه اخلاق به مبادی تصوری و تصدیقی علم اخلاق می‌پردازد و می‌توان مباحث آن را به شکل ذیل تنظیم کرد: 1. مبادی تصویری همچون مفاد باید و نباید، حسن و قبح، مسؤولیت، ارزش، الزام. 2. مبادی تصدیقی همچون ماهیت قضایای اخلاقی، مدرک قضایای اخلاقی، معیارهای قضایای اخلاقی، کلیت قضایای اخلاقی، رابطه باید و هست. 3. نظام اخلاق اسلام و مبانی آن بایسته‌های فلسفه اسلامی عبارتند از: ارائه نظام اخلاقی با همه تفاصیل، استخراج یک فلسفه اخلاق از آیات و روایات، بیان نتایج دور و نزدیک نظام اخلاقی اسلام.

۲۳۹۷.

نظر کانت در باب هابز، صلح و فرمانبرداری

نویسنده: تیمو آیراکسینین آرتو سیتنن مترجم: عبدالرسول حسنی فر

منبع: علامه ۱۳۸۵ شماره ۱۲

کلیدواژه‌ها: صلح هابز فرمانبرداری نامگرایی و افلاطون گرایی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۰۱۱ تعداد دانلود : ۱۲۱۶

۲۳۹۸.

رویکرد انتقادى مکینتایر به مبانى لیبرالیسم(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: على عابدى رنانى

منبع: علوم سیاسى ۱۳۸۵ شماره ۳۴

کلیدواژه‌ها: لیبرالیسم غایت ماهیت بشر توجیه معقول بى‏طرفى احساس گرایى

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۹۱۹

پژوهش حاضر از نظر روش شناختى مبتنى بر این اصل است که تمامى نظریه‏هاى سیاسى اجتماعى بر مبناى تلقى خاصى از ماهیت بشر استوار شده است. بر این مبنا در این پژوهش خواهیم کوشید که از خلال آثار مکینتایر تصویر «انسان لیبرال» را که مبناى نظریه‏هاى سیاسى اجتماعى لیبرال است انتزاع کنیم. از سده هفدهم میلادى تدریجاً تلقى جدیدى از عقل، محوریت یافت که بر اساس آن انسان مى‏تواند بدون وساطت هیچ گونه نظریه‏اى با عالم واقع رابطه برقرار کند و به شناخت آن و تبویب قوانینى جهان شمول درباره آن بپردازد. بر این مبنا مفاهیمى چون قوه، فعلیت، ماهیت و غایت مفاهیمى منسوخ و مرتبط با فلسفه مدرسى تلقى مى‏شد. بدین ترتیب رویکرد غایت انگار به ماهیت انسان به حاشیه رانده شد و زمینه ظهور فردیت فرد مهیا شد. با انکار رویکرد غایت انگار و استقلال مفهومى - که اخلاق به تدریج پیدا مى‏کرد - توجیه معقول اخلاق محوریت یافت. لکن با نفى و انکار غایت آفاقى از ماهیت بشر آموزه‏هاى احساس‏گرایى بر جامعه مدرن سلطه پیدا کرد که بر اساس آن ترجیحات فرد است که صبغه ارزشى و اخلاقى به خود مى‏گیرد.

۲۳۹۹.

بررسی و نقد نظریه خودگرایی اخلاقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید محمد حسینی سورکی

منبع: پژوهش های فلسفی-کلامی ۱۳۸۵ شماره ۲۹

کلیدواژه‌ها: اخلاق هنجاری نظریه‌های اخلاقی خودگرایی اخلاقی خودگرایی روان‌شناختی

حوزه‌های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۰۲۲

چکیده خودگرایی اخلاقی یکی از نظریه‌های اخلاقی در حوزه اخلاق هنجاری است. در این مقاله با اشاره به اقسام و تقریرهای خودگرایی اخلاقی و ارتباط آن با خودگرایی روان‌شناختی به طرح، تحقیق و بررسی ساختار ومؤلفه‌های این نظریه پرداخته شده و ادله موافقان و مخالفان این نظریه مورد نقد و تحلیل قرار گرفته است.

۲۴۰۰.

دانش، شگفتی و خرد کهن

نویسنده: ریچارد داوکینز مترجم: ژاله صمدی

منبع: دانش و مردم سال هفتم دی و بهمن ۱۳۸۵ شماره ۸ و ۹

حوزه‌های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه علم

تعداد بازدید : ۱۱۳۳ تعداد دانلود : ۸۲۰

درخت حوزه‌های تخصصی