درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: هدف این پژوهش مطالعه جایگاه کشورهای خاورمیانه و تعیین کشورهای قدرتمند اطلاعاتی، وابسته و ضعیف آن ها براساس چارک تولیدات علمی و همکاری های علمی در جغرافیای سیاسی اطلاعات است.<br /> روش : این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نوع علم سنجی است که با روش های اسنادی و تحلیل محتوا انجام شده است. جامعه پژوهش 16 کشور خاورمیانه است که براساس تولیدات علمی و همکاری های علمی منطقه ای و فرامنطقه ای از سال 2008-2017 مورد مطالعه قرارگرفته اند. داده ها از پایگاه های اطلاعاتی اسکوپوس، بانک جهانی و سایت مرکز آمار فلسطین استخراج، و برای تجزیه و تحلیل آن ها از نرم افزارهای اکسل و اس پی اس اس استفاده شده است.<br /> یافته ها : براساس یافته ها بترتیب کشورهای ترکیه، عربستان، ایران و مصر در جایگاه اول تا چهارم در جغرافیای سیاسی اطلاعات خاورمیانه قرار دارند و با اختصاص دادن بالای 75درصد چارک(3Q) شاخص ها به خود جزو کشورهای قدرتمند اطلاعاتی محسوب می شوند. کشورهای رژیم صهیونیستی، قطر، امارات، اردن، عمان، کویت، عراق و فلسطین بترتیب در جایگاه پنجم تا دوازدهم خاورمیانه قرار دارند و با اختصاص دادن 25تا50درصد چارک(2Q) شاخص ها به خود جامعه کشورهای وابسته را تشکیل می دهند. و چهار کشور لبنان، بحرین، یمن و سوریه در جایگاه سیزدهم تا شانزدهم جغرافیای سیاسی اطلاعات خاورمیانه قرار دارند و با کسب 25درصد چارک(1Q) شاخص ها کشورهای ضعیف خاورمیانه را تشکیل می دهند.

در میان مباحثی که در بستر علم سنجی مورد مطالعه قرار می گیرد، مقوله نفوذ علمی از جذّابیت خاصّی برخوردار است. پژوهش حاضر در نظر دارد مؤلفه های موجود در مدل نفوذ علمی و همچنین روابط حاکم بر این مؤلفه ها را بر روی پژوهش های حوزه آی متریکس مورد آزمون قرار دهد. این پژوهش با استفاده از روش کتاب سنجی و همچنین تحلیل شبکه های اجتماعی انجام شده است؛ و از آنجا که پژوهشگران به دنبال تعیین رابطه بین متغیرهای مدل می باشند، این تحقیق از نوع ""همبستگی"" به شمار می رود. جامعه پژوهش حاضر را مقاله های حوزه آی متریکس که در بازه زمانی 1978 تا 2014 چاپ شده اند و در وبگاه علوم نمایه شده اند، تشکیل می دهد که تعداد آن 5944 رکورد می باشد. برای محاسبه اغلب شاخص های مرتبط با متغیرهای نفوذ علمی از نرم افزارهای یو.سی.آی نت و بایب اکسل استفاده شده است؛ برخی شاخص ها نیز به صورت دستی و با استفاده از نرم افزار اکسل محاسبه شده اند. پس از محاسبه همه شاخص های مورد مطالعه در پژوهش، با استفاده از نرم افزار Smart PLS فرضیه های پژوهش بررسی و مدل مورد نظر تحت آزمون قرار گرفت. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار Smart PLS، مدل نفوذ علمی را تأیید می کند و حاکی از وجود رابطه معنی دار بین متغیرهای موجود در مدل است. به طوری که یافته ها نشان داد نفوذ اجتماعی تأثیر معنادار و مثبتی بر نفوذ اندیشه ای و نفوذ انتشارات دارد. همچنین نفوذ انتشارات بر نفوذ اندیشه ای تأثیر مثبت و معناداری دارد. چنان چه مدل نفوذ علمی در برخی از حوزه های دیگر نیز مورد بررسی و آزمون قرار گیرد و نتیجه مثبتی در پی داشته باشد، می توان امیدوار بود که از متغیرهای ترکیبی موجود در مدل به عنوان معیاری برای برآورد نفوذ علمی پژوهشگران و در نتیجه تصمیم گیری های مربوط به مقاصدی همچون ارتقاء، استخدام، و مانند آن استفاده نمود.

هدف: شناسایی وضعیت مدیریت منابع خاکستری در کتابخانه های وابسته به سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی از سه جنبه مجموعه سازی، سازماندهی، و اشاعه است. روش/ رویکرد پژوهش: با استفاده از پرسشنامه نظر 52 مسئول کتابخانه مؤسسات پژوهشی و مراکز استانی وابسته به سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی درباره وضعیت مدیریت منابع خاکستری در این کتابخانه ها پیمایش شده است. یافته ها: 4/40% کتابخانه ها منبع خاکستری را با نام خود منبع می شناسند؛ فقط در 8/5% کتابخانه ها دستورالعمل مدون برای تهیه انواع منابع خاکستری وجود دارد؛ در هیچ کتابخانه ای کمیته انتخاب منابع خاکستری وجود ندارد؛ 9/26% کتابخانه ها فهرستی از منابع خاکستری موجود در کتابخانه خود دارند و 4/70 %آنها این منبع را در پایگاه سیمرغ معرفی کرده اند؛ 5/63% کتابخانه ها امکان دسترسی به منابع خاکستری از طریق امانت بین کتابخانه ای و یا اشتراک در خرید منابع خاکستری را ندارند؛ 6/59% کتابخانه ها منابع خاکستری خود را وجین نمی کنند؛ و بیشترین روش تهیه منابع خاکستری در کتابخانه ها (7/82%) از طریق اهدا صورت می گیرد. همچنین 2/73% کتابخانه ها منابع خاکستری را هم به شیوه دستی و هم به شیوه کامپیوتری سازماندهی می کنند. نتیجه گیری: در کتابخانه های مورد بررسی به اهمیت منابع خاکستری و مدیریت آنها توجه نمی شود. دلیل این امر شاید ناشناخته ماندن منابع خاکستری و بی توجهی به اهمیت مدیریت منابع خاکستری در این کتابخانه ها باشد. این نتیجه را می توان تا حدودی به وضعیت این منابع در سایر کتابخانه های کشور تعمیم داد.

پژوهش حاضر با استفاده از طراحی روش پژوهش ترکیبی به تحلیل و ارائه الگوی موجود رفتار جستجوی اطلاعات پژوهشگران ایرانی در محیط وب پرداخته است. این پژوهش از نوع کاربردی است و در اجرای آن با توجه به ماهیت پژوهش از روش پژوهش ترکیبی و از راهبرد روندهای هم زمانی استفاده شده است. جامعه پژوهش را نمونه ای متشکل از 44 نفر از پژوهشگران در حوزه های مختلف علوم تشکیل دادند. داده های این پژوهش در بخش کمی از طریق پرسشنامه محقق ساخته و در بخش کیفی از طریق مصاحبه نیمه طراحی شده گردآوری شدند. تجزیه و تحلیل داده های مصاحبه با استفاده از شیوه نظام-مند نظریه زمینه ای منسوب به استراوس و کوربین انجام شده است. نتایج تحلیل پرسشنامه ها نشان داد مهم ترین اهداف آزمودنی ها برای جستجو در وب انجام کار پژوهشی است. آموختن از طریق آزمون و خطا و کمک از دوستان مهم ترین منبع کسب اطلاعات در مورد چگونگی جستجوی اطلاعات از وب است. آنان منابع اطلاعاتی را از طریق جستجو در منابع اطلاعاتی، ابزارها و امکانات ارتباطی و خدمات اطلاع رسانی مورد شناسایی قرار می دهند. جستجو از طریق موتورهای کاوش، پیگیری و مرور ماخذ مقالات، جستجو در پایگاه های اطلاعاتی پیوسته مهم ترین مجراهای شناسایی منابع اطلاعاتی بوده است. راهبرد استفاده از موتورکاوش و ابزارهای تخصصی مهم ترین راهبرد از نظر آزمودنی هاست. استفاده از روش جستجوی ساده متداول تر است. عنصر ""موضوع مقاله""، ""کلیدواژه"" و ""عنوان مقاله"" مهم ترین عناصر مورد استفاده آزمودنی ها برای بازیابی است. یافته های حاصل از مصاحبه ها نشان داد که رفتار جستجوی پژوهشگران در محیط وب نه مرحله دارد: انتخاب موضوع، شروع جستجو، تدوین عبارت جستجوی مناسب، بازیابی اطلاعات، دسترسی به اطلاعات، ارزیابی اطلاعات، انتخاب اطلاعات، مدیریت اطلاعات و توقف/تداوم جستجو. این نه مرحله چهار مقوله بزرگ تر شامل رفتارهای اولیه جستجو، رفتار تدوین عبارت جستجو، رفتار پردازش اطلاعات و رفتار راهبری جستجو را تشکیل دادند.