علی فلاح نژاد

امپراطوری ساسانی از جهت این که هم از یک سو مدعی میراثِ دینی زرتشتی بود و هم از سویی دیگر بر سر هژمونی در جهان باستان با رقیب قدرتمندی همچون امپراطوری رُم در جدالی و ستیزی دائمی بود، لذا الگوی خاصی از نسبت دین و سیاست را دنبال می کرد تا پاسخگوی شرایط و نیازمندیهایش باشد. این مقاله برای بررسی ابعادی از این موضوع پرسش اصلی خود را درباره پیوند دین و سیاست در عصر ساسانی طرح کرده است. فرضیه مقاله آن بوده که هر الگویی از قدرت با شکلی از نظام باورها ارتباط دارد که مبانی تبیینی و توجیهی آن را فراهم می کند. یافته های تحقیق نشان داده است که وحدتِ دین و سیاست در عصر ساسانی یکی از مبانی اصلی نظام گفتمانی این امپراطوری بوده است که بسیاری از وقایع تاریخی این دوره را به واسطه این مبنای گفتمانی می توان توضیح داد. روش مقاله تحلیل گفتمانِ فوکویی بوده و شیوه جمع آوری داده ها کتابخانه ای و اسنادی بوده است.

سلفی های سیاسی، گروهی هستند که بعد از اقدامات اصلاح گرانه نوسلفی ها و به دنبال شرایط خاص منطقه خاورمیانه؛ ایجاد شدند و به هدف کسب قدرت از روشهای مختلف استفاده نمودند که که در تعارض با گفتمان مقاومت اسلامی، محیط امنیتی خاصی را برای کش.رهای غرب آسیا ایجاد نمودند. چه رابطه ای بین ریشه های سلفی گری سیاسی در خاورمیانه با گفتمان مقاومت اسلامی وجود دارد؟ که این مقاله با رویکردی توصیفی تحلیلی و با کاربست ملاحظات کاربردی و در قالب چارچوب نظری کپنهاگ، در پی پاسخگویی به آن است. یافته های تحقیق نشان می دهد که تاثیر توسعه سیاسی و گفتمان مقاومت شیعی، محیط امنیتی خاصی را در غرب آسیا ایجاد نمود، که سلفی گری و ابعاد و انواع آن، نوعی پاسخی امنیتی برای کشورها و جریانهای سیاسی بوده است. در نتیجه توسعه گفتمان مقاومت شیعی در عراق، جنوب لبنان و یمن، باعث بازتولید جریانهای متنوعی از سلفی گری شده است که در تعارض با این گفتمان، تاکنون نتوانسته است، به توسعه منسجم و ایجاد گفتمانی غالب تبدیل گردد و ابعادی از تزلزل محیط امنیتی را برای غرب آسیا، گسترش داده است.

بی تردید یکی از اصلی ترین بنیادهای تمدنی و فکری ایرانِ اسلامی فقه است که همچون عنصری سازنده و دیرپا از اعصار آغازین تا کنون در این تمدن حاضر و موثر بوده است. اما این عنصر ثابت، خود ثابت نبوده و با دگرگونی ادوار و اقتضای شرایط تحولات خاص خود را تجربه کرده است. در همین راستا، اگرچه فقه شیعه از بنیانها و اصول ثابتی تکوین یافته اما از زمان ظهور تا امروزه و به خصوص پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تحولات چشمگیری را از سرگذرانده است. برای فهم بخشی از این تحولات، این پژوهش سوال اصلی خود را معطوف موضوع کرده که فقه سیاسی شیعه از صفویه تا امروز چه تغییرات عمده ای داشته است. فرضیه تحقیق بر آن بوده که از آنجایی که فقه سیاسی تأملِ فقاهتی در امر سیاسی بوده، فلذا همواره در مناسباتی با قدرت بوده است. از این رو، شکل و الگوی رابطه با قدرت می تواند معیار مناسبی برای بررسی تحولات عمده آن باشد. یافته های تحقیق نشان داده که فقه سیاسی شیعه در دوران قبل صفویه از دخالت در حکومت کناره گیری داشته؛ در دوران صفویه و قاجار فقها با مشرعیت دهی به حکومت و تصدی برخی نهادهای دولتی، فقه سیاسی شیعه را از انزوا خارج ساختند؛ در دوران قاجار و پهلوی با ایجاد جنبشهای سیاسی و حضور در نهادهای رسمی خواهان نقش بیشتری در تصمیم گیریهای سیاسی شدند؛ و سپس در فرایند تکوین انقلاب اسلامی، و بعداً در دوره تاسیس و تثبیت آن، به تصدی گری سیاست پرداختند. رویکرد تحقیق توصیفی-تاریخی، و شیوه جمع آوری داده ها کتابخانه ای و اسنادی بوده است.

گفتمان اسلام گرایی انقلاب اسلامی ایران از زمان پیدایش تاکنون به مثابه یکی از منابع مهم تحولات در سطح منطقه  و جهان اسلام نقش ایفا نموده است. در واقع، بزرگ ترین تاثیر گذاری گفتمان انقلاب اسلامی در سطح منطقفه و جهان اسلام، تاثیر گذاری بر جنبش های سیاسی اسلام گرا بوده است. از نمود های این تاثیرگذاری شکل گیری جبهه مقاومت، استقلال و استکبار ستیزی بوده که در طی چندین دهه اخیر نمود پیدا کرده است. از طرف دیگر، به نظر می رسد  با توجه به نقش آفرینی گروه های اسلام گرا در فرایند ناآرامی های عربی از 2011 تاکنون، گفتمان اسلام گرایی انقلاب اسلامی ایران همچنان نقش پر رنگی در تحولات منطقه ای ایفا می نماید. در این راستا، با توجه به اهمیت موضوع ، این پژوهش بدنبال پاسخگویی به این سوال محوری است، که گفتمان انقلاب اسلامی ایران چه تاثیری بر فرایند بهار عربی داشته است؟ یافته های پژوهش نشان می دهد، گفتمان انقلاب اسلامی در چهارچوب مفاهیمی همچون، استقلال و آزادی، مبارزه با ظلم و فساد و عدالت طلبی به شکل اساسی بر جنبش های اسلام گرا در فرایند بهار عربی تاثیر گذار بوده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای روش کیفی و ابزار گردآوری داده ها منابع کتاب خانه ای و اینترنتی است

نظر غالب اندیشمندان شیعی بر محور مخالفت با حکام دنیوی و مادی استوار بوده است و آنان را غاصب قدرت امام دانسته اند . سئوال این پژوهش بر محور پاسخگویی به وجوه تشابه و تمایز اندیشه امام موسی صدر و شهید مطهری در باب علل وقوع انقلاب اسلامی ایران قرار دارد . در پژوهش حاضر که با رویکرد تفسیری و روش تحلیلی ، تبیینی صورت گرفته است ، از روش تحقیق کتابختمه ای و اسنادیاستفاده شده و تاثیر جدی ذهنیت و باورهای فرهنگی و نگرش دینی - مذهبی در مبانی نظری انقلاب اسلامی ایران در اندیشه دو اندیشمند که در بستر خرده گفتمان سنتی شیعی انقلاب اسلامی فعال بوده اند ، مورد تاکید بوده است . امام موسی صدر با اثبات نظریه خویش از طریق نفی نظام موروثی و پادشاهی و شهید مطهری با نفی نظام پهلوی از طریق بسیج تودهای مردمی ، براستقرار نظم جدید ، اهتمام می ورزند.

ژئوکالچر از مبانی تئوریک حوزه مطالعات ژئوپولیتیک می باشد که درصدد فهم و تحلیل تأثیرات متقابل سیاست و فرهنگ می باشد. جغرافیای فرهنگی هر ناحیه جغرافیایی با توجه به شرایط زمانی و مکانی و... ژئوپولیتیک خاص خود را رقم می زند. ویژگی های فرهنگی از قبیل هویت مذهبی، زبانی، قومی و... می توانند بسترساز بازی های سیاسی ویژه ای گردند و بازخوردها و خروجی های سیاسی خاصی را در پی داشته باشند. مذهب یکی از عناصر اصلی هویت فرهنگی می باشد که در زمانها و مکان های مختلف تأثیرات و ارتباط خود را با سیاست به روشنی نشان داده است. سلفی گری به عنوان نوعی مرام مذهبی- سیاسی در دین اسلام از موارد روشن مذهبی است که سعی دارد تا ژئوپولیتیک متناسب با اهداف و آمال خود را شکل دهد و به همین دلیل ژئوپولیتیک درونی و بیرونی کشورهای جهان اسلام و بخصوص کشورهای خاورمیانه را تحت تأثیر قرار داده است.کشور ایران به عنوان کشوری شیعه مذهب و مخالف با سلفی گری افراطی، از کشورهایی است که از این وضعیت مستثنی نمی باشد؛ چرا که علاوه بر دارا بودن هویت دینی اسلامی، در نواحی جغرافیایی پیرامون خود، دارای هویت مذهبی اهل سنت می باشد که در موارد بسیار از سلفی گری متأثر شده و زمینه ساز ناامنی و شکل گیری ژئوپولیتیک درونی چالش برانگیزی بوده اند. نتایج تحقیق نشان می دهد سلفی گری در عرصه ژئوپولیتیک درونی ایران، باعث شکل گیری بازیگرانی شده است که زمینه ساز فرقه گرایی مذهبی و تقویت کننده تحرکات قومی در نواحی و استان های سنی نشین بوده اند که این امنیت عمومی و ملّی را به چالش کشیده است. این بازیگران محلی در عرصه ژئوپولیتیک بیرونی سعی در پیوند با رقبای منطقه ای و فرامنطقه ای جمهوری اسلامی ایران دارند تا به اهداف خود برسند.

تحولاتی که از اواخر سال 2010 تاکنون در شمال افریقا و خاورمیانه عربی رخ داد، پیامدهای مختلفی از خود به جای گذاشت. مقاله حاضر درصدد بود سیاست خارجی آمریکا در برابر این تحولات را مورد بررسی قرار دهد. بدین منظور و برای تبیین موضوع از چارچوب نظری سازه انگاری به ویژه نوع سیستمیک الکساندر ونت با تاکید بر مبحث فرآیند تعامل بهره گرفت. هویت گرایی جدید منطقه خاورمیانه و مؤلفه های هویت محور سیاست خارجی آمریکا در شرایط جدید این پرسش مهم را مطرح نموده که نسبت میان آمریکا و تحولات جدید خاورمیانه را چگونه می توان بررسی و ارزیابی نمود؟ فرضیه پژوهش آن است که: فرایند تعامل آمریکا و ساختار جدید خاورمیانه نقش های مختلفی در چارچوب فرهنگ های بین المللی هابزی (خصومت آمیز)، لاکی (رقابت آمیز) و کانتی (دوستانه) را در منطقه برای سیاست خارجی آمریکا پدید آورده است. یافته پژوهش نیز آن بود که این کشور برخی تحولات در منطقه را از چشم انداز دوستانه-رقابت آمیز و برخی دیگر را در مرزهای رقابت آمیز-خصمانه نگریسته و مبتنی بر آن منافع و سیاستهای خود را سامان داده است.

مقاله حاضر تلاش دارد نسبت میان هویت های سیاست خارجی آمریکا و هویت سیاست خارجی دولت اوباما را مورد تشخیص قرار دهد. بدین منظور نویسندگان، هویت آمریکا و هویت های سیاست خارجی آن را مورد بررسی قرار داده و اشاره ای نیز به سیاست های کلی دولت اوباما داشته اند. سیاست خارجی آمریکا به عنوان قدرتی بزرگ مانند هر کشور دیگری برخوردار از تداوم ها و تغییراتی بوده است. از جمله تداوم های هویتی سیاست خارجی آمریکا، ارجاع به هویت ویلسونی به عنوان اولین هویت بین الملل گرا و جهانی آمریکاست که دیگر هویت های سیاست خارجی آمریکا به ویژه هویت خارجی دولت اوباما در اوایل قرن بیست و یک شباهت های زیادی با آن دارد. نتیجه آنکه پس از سیاستهای تهاجمی و جکسونی بوش، هویت سیاست خارجی آمریکا در دوره اوباما با چرخشی انعکاس گرایانه به سمت هویت ویلسونی عزیمت نمود.  

امروزه وجود بازارهای رقابتی داخلی و خارجی سبب گردیده شرکت ها در تمامی صنایع بر بهبود کیفیت محصولات خود تاکید نمایند تا با ادامه رقابت با رقبای مشابه خود، سهم بازار بیشتری به خود اختصاص دهند. لذا در تحقیق حاضر تلاش گردیده تاموانع موجود بر سر راه توسعه سیستم هزینه یابی کیفیت در صنعت محصولات شیمیایی شناسایی گردند. سپس به ذکر پیشنهادهایی در جهت رفع موانع و مشکلات پرداخته شده است. این تحقیق از ن وع تحقیقات کاربردی محسوب می گردد و روش بکار گرفته شده دراین ت حقیق روش پیم ایشی - توصیفی می باشد و در انجام تحقیق بخشی از اطلاعات که مبنای تحقیق را شکل می دهد به روش کتابخانه ای و با مطالعه کتب، نشریات و مقالات و مجلات و بخشی به روش میدانی با ارسال و جمع آوری پرسشنامه تهیه شده است. این تحقیق در شرکت های تولید کننده محصولات شیمیایی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1380 الی 1386 انجام شد. در این راستا چهار فرضیه تبیین گردید، فرضیه اول- عدم آشنایی مدیریت سازمان با مفاهیم و روش های هزینه یابی کیفیت از موانع توسعه این سیستم است ، فرضیه دوم - عدم توانایی مدیریت سازمان برای ایجاد ساختار سازمانی مناسب جهت پشتیبانی و حمایت از اجرای تکنیک های هزینه یابی کیفیت از موانع توسعه این سیستم است، فرضیه سوم - عدم آموزش مناسب و کافی مفاهیم وروش های هزینه یابی کیفیت در دانشگاه های کشور، از موانع توسعه این سیستم است، فرضیه چهارم - عدم سرمایه گذاری سازمان در تاسیسات و ماشین آلات پیشرفته از موانع توسعه سیستم هزینه یابی کیفیت است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه های تحقیق نشان دهنده تأیید تمامی فرضیه ها می باشد.

اتخاذ استراتژی حمله پیش دستانه و جنگ پیشگیرانه توسط دولت بوش موجب دگرگونی و تحول در عرصه نظام بین الملل، و منطقه خاورمیانه و خلیج فارس شده است. نقش حقوق بین الملل و نادیده گرفتن نقش شورای امنیت سازمان ملل متحد، رد چند جانبه گرایی، عدم اهمیت به ثبات بین الملل، بی توجهی به اصول حاکمیت و عدم مداخله به عنوان قواعد اساسی نظام بین الملل مدرن، تحریک غیر ضروری اقدامات تلافی جویانه «نامتناسب» از سوی تروریست ها و کشورهای متخاصم، سوق دادن قدرت های بزرگ به اتخاذ و اعلان استراتژی حمله پیش دستانه و جنگ پیشگیرانه و… از جمله پیامدها و آثار در پیش گرفتن راهبرد نوین نظامی توسط دولت بوش در عرصه سیاست خارجی این کشور بوده است. به طورکلی می توان نقدهای وارده بر سیاست خارجی مبتنی بر استراتژی جنگ پیشگیرانه آمریکا را در ابعاد حقوقی، سیاسی، نظامی و اقتصادی مورد بحث و بررسی قرار داد.