آسیب شناسی تحولات جمعیتی با ترکیب دو مدل ارزیابی آسیب (FMEA-IPA) (مورد مطالعه: استان آذربایجان غربی)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
با توجه به اینکه یکی از مولفه های مهم در رشد اقتصادی و توسعه، جمعیت به لحاظ کمی و کیفی می باشد، مطالعه و تحلیل تحولات ناشی از آن در راستای بهره گیری از ظرفیت های موجود جهت تحقق این مهم ضروری است. بدین منظور نیز تحقیق حاضر سعی داشته است ضمن بررسی آسیب های که در جریان معکوس شدن جریان رشد جمعیت بعد از 1385 و به صدا درآمدن زنگ خطر سالخوردگی در آینده ای نه چندان دور، اقدام به بیان شدت آسیب، احتمال وقوع آسیب و احتمال کشف و کنترل آسیب جهت تعیین سطح خطر احتمالی در چارچوب مدل FMEA شده است. همچنین جهت درک بهتر دلایل معکوس سازی روند رشد جمعیت و تفاضل اهمیت و عملکرد سیاست ها در چارچوب تحولات جمعیتی از مدل IPA استفاده شده است. لازم به توضیح است، از آنجا که تحقیق خبره محور بوده ، نمونه کارشناسان با استفاده از روش هدفمند( گلوله برفی) 20 نفر تعیین شده است. نتایج تحقیق نشان داده است که آسیب های حاصل از تحولات جمعیتی در استان آذربایجان غربی بیانگر 29 خطر در پنج بعد بوده است که 15 خطر در سطح بارز تشخیص داده شده اند که نیازمند اقدامات اساسای می باشند. همچنین نتایج بررسی اهمیت و عملکرد اقدامات در چارچوب تحولات جمعیتی نشانگر تفاضل زیادی بوده که نشانگر توجه کمتر به مولفه های آینده نگاری جمعیت و تحولات جمعیتی، نگرش مثبت به پنجره جمعیتی ایجاد شده به جای تهدید، توجه به سن ازدواج، شرایط اقتصادی و معیشتی، شرایط و امکانات و تسهیلات ازدواج بوده است، در حالی که می بایست در اولویت اول سیاست های جمعیت قرار گیرند، در حالی که تعقیب سیاست های چون تمرکزگرایی در چارچوب شهرنشینی، سیاست های دوره ای و مقطعی بدون دور اندیشی چون تبلیغات فرزند کم زندگی بهتر بعد از انقلاب و تنظیم خانواده با صرف هزینه های بالا باعث اثرات منفی شده اند، اگرچه تلاش های مثبت نیز چون بهبود سلامت و بهداشت نیز صورت گرفته اند.