محمدتقی شریعتی

اداره امور تحقیقاتی از امور منحصر به فرد به شمار می رود. در یکی از سمینارهای سازمان بهره وری آسیایی، «ساختار ضعیف مدیریتی » در بسیاری از نظام های تحقیقاتی، یکی از ده مسئله اصلی عنوان شده است. مطالعات مختلف در ایران نیز روشن کرده است که «ضعف در مدیریت پژوهشی » موجب کارآیی پایین و عملکرد نامناسب مؤسسات تحقیقاتی است. برای انتخاب مدیران واحدهای تحقیقاتی جهاد سازندگی معیاری وجود نداشت و بعضاً انتخاب مدیران این واحدها مورد سؤال قرار می گرفت. دستیابی به معیارهایی عقلانی و ارزشی در قالب یک الگوی متناسب با ماهیت واحدهای تحقیقاتی از جمله ضروریات است. ویژگی های شغلی و فردی از قبیل دانش ، مهارت ها و گرایش ها مشخص کننده شرایط احراز تصدی پست های مدیریتی است . از این میان مهارت های مدیریت واحدهای تحقیقاتی شامل: فنی ، انسانی، ادراکی و طراحی و حل مسئله در انتخاب مدیر تعیین کننده است. در این مطالعه ضرایب مهارت ها در قالب یک تابع که متغیرهای آن مهارت های مدیریتی است، به عنوان ابزار مناسب انتخاب مدیر واحد تحقیقاتی مورد سنجش قرار گرفت. این ضرایب براساس میانگین نظرات جامعه تحقیقاتی جهاد سازندگی نسبت به33 مؤلفه مهارت های سه گانه (به جز مهارت فنی که اندازه گیری نشد) تبیین شده است. جامعه آماری دو گروه شاغلین 50مرکز، مؤسسه و ایستگاه تحقیقاتی مستقل جهاد سازندگی بودند. گروه اول را رئیس و پژوهشگران با 1139 نفر «فوق لیسانس و بالاتر» و گروه دوم را 5001 نفر سایر کارکنان شامل «افراد لیسانس و پایین تر بجز بیسوادها و روزمزدها» نمایندگی می کنند. با استفاده از روش انتساب متناسب در هر مرکز/ مؤسسه/ ایستگاه مستقل به ترتیب تعداد 288 و 356 نمونه از گروه اول و گروه دوم به دست آمد. آلفای کرونباخ جهت بررسی پایایی پرسشنامه 90 درصد محاسبه شد. در این تابع ضریب مهارت های انسانی (2X) ، ادراکی (3X) و طراحی و حل مسئله (4X) به شکل ِیک معادله ریاضی برای سه دسته مدیران تحقیقاتی، با اندکی تفاوت مقادیری بین 83/15 تا 73/17 را به خود اختصاص داد. با استفاده از این معیار و همچنین اندازه گیری مهارت فنی می توان مدیر شایسته را انتخاب کرد.