کاووس حسن لی

کاووس حسن لی

مدرک تحصیلی: استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۷۴ مورد.
۴۲.

بازخوانیِ فرمالیستی غزلی از بیدل

نویسنده:
منبع: نقد ادبی سال اول تابستان ۱۳۸۷ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: بیدل دهلوی بازگشت به خویشتن نقد فرمالیستی پیوند افقی پیوند عمودی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات سبکها و جریانهای ادبی کلاسیک هندی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی نقد فرمالیستی (صورتگرا)
تعداد بازدید : ۲۴۴۱ تعداد دانلود : ۱۳۳۴
هنگامی که عناصر و اجزای اثر ادبی بررسی، و چگونگی پیوند آن ها با یکدیگر و ارتباط آن ها با ساختمانِ کلی اثر بازیابی می شود، خوانشی شکل مبنایانه (فرمالیستی) صورت گرفته است. با چنین خوانشی است که می توان درباره میزان پیوند اجزای اثر (پیوندهای افقی و عمودی) سخن گفت. در این مقاله، شکل و ساختار غزلی از بیدل دهلوی، با مطلع زیر(به یاریِ نشانه های درون متنی) بازخوانی شده است: یک تار مو گر از سر دنیا گذشته ای صد کهکشان ز اوج ثریا گذشته ای بن مایه این غزل در همه بیت ها «سفارشِ مکرّر به بازگشت به خویشتن و توجه به درون خود در بستر زمانِ شتابان و گذرا» ست. مضمونِ حرکت، عبور، گذر و دگرگونی در همه بیت های غزل گسترش یافته و جریان پیدا کرده است؛ امّا پیوندی که میان بیت های این غزل دیده می شود، «ساختاری اندام وار» را پدید نیاورده، بلکه هر سطرِ این غزل همچون مهره ای جداگانه است که با رشته ای (مضمونِ حرکت و گذر زمان) به هم پیوند یافته و گردنبندی (غزلی) را پدید آورده است.
۴۴.

ویژگی های شعر عاشورایی از آغاز قرن چهارم تا پایان قرن نهم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه علمی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا ۱۳۸۶ شماره ۶۱ و ۶۲

کلیدواژه‌ها: عاشورا شعر فارسی شعر عاشورایی امام حسین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۲۳ تعداد دانلود : ۱۶۸۰
شهادت امام حسین(ع) و ماجرای عاشورا حادثه ای است که امروز به عنوان یک فرهنگ به آن نگریسته می شود و تاثیر شگفت این حادثه در طول تاریخ در قالب آثار متعدد هنری، از جمله شعر بازتاب داشته است.شعر عاشورا همزاد شعر فارسی است اما تا قبل از صفویه حجم و گستردگی ندارد، گرچه حضور آن در قرن های چهارم تا نهم هجری اثبات شده است و این مقاله ویژگی های این عصر را برمی شمارد.از ویژگی های شعر عاشورایی در این دوره استفاده از عناصر ماجرای عاشورا به صورت تلویح و تلمیح است. کاربرد لحن حماسی و کلام فخیم، پرهیز از ضجه و زنجموره، پاسخ به شبهات اعتقادی در باب عاشورا، از قبیل صحت لعنت بر قاتلان امام حسین از دیگر ویژگی های آن است. نگاه عاشقانه و عرفانی به واقعه کربلا نیز از دیگر برجستگی های آن است.
۴۵.

کارکرد رنگ در شاهنامه فردوسی

نویسنده:
منبع: ادب پژوهی ۱۳۸۶ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: شاهنامه فردوسی رنگ سپید سیاه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای روانشناسی نقد روان شناختی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه شاهنامه پژوهی
تعداد بازدید : ۵۸۶۵ تعداد دانلود : ۲۵۴۴
عنصر رنگ از عناصر ویژه‌ای است که می‌توان از طریق شناخت ویژگیها، خاصیتها و تأثیرات آن، از روی بسیاری از رمزها پرده‌برداری کرد و به رازهای پنهان بسیاری از پدیده‌ها دست یافت. در شاهنامه فردوسی 4197 بار عنصر رنگ مورد توجّه قرار گرفته‌است. از این تعداد 3267 مورد ازنظر مفهومی نیز بیانگر معنای رنگ است. واژه‌های رنگی شاهنامه را در 18 دسته می‌توان جای داد. 27/67 درصد از رنگهای به کار رفته در شاهنامه مربوط به رنگهای بی‌فام (سیاه، سپید، تاریک، روشن، تیره، درخشان و ابلق) و 73/32 درصد مربوط به رنگ واژه‌های فامی (سرخ، زرد، سبز، بنفش و…) است. چنانچه به معنای نمادین رنگها توجه شود، پرده از روی بسیاری از رمزهای رنگین شاهنامه و ارزشهای هنری آن برداشته می‌شود و پیوند این متن حماسی با اسطوره‌ها و باورهای ملل دیگر آشکارتر می‌گردد. در این مقاله از میان رنگهای گوناگونِ شاهنامه، چگونگی استفادة فردوسی از رنگهای سیاه و سپید و ویژگیهای آن در شاهنامه بررسی شده‌است.
۴۶.

نگاه پاک سعدی

نویسنده:
منبع: سعدی شناسی اردیبهشت ۱۳۸۶ دفتر دهم

کلیدواژه‌ها: عرفان عشق سعدی غزل سعدی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات قالب های شعر کلاسیک غزل
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی نقد و بررسی آثار ادبی کلاسیک نظم
  3. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه سعدی پژوهی
تعداد بازدید : ۲۲۱۸ تعداد دانلود : ۱۱۵۱
این مقاله در رابطه با عشق عفیف و نگاه پاک سعدی است. درباره مفهوم عشق و مصداق آن در غزلهای سعدی-مانند برخی دیگر از موضوعاتی که بدان اشاره شد- میان سعدیپژوهان اختلاف نظر وجود دارد: برخی عشق او را زمینی و جسمانی، برخی با تاکید بر اندیشههای عرفانی سعدی، معشوق غزلهای سعدی را آسمانی و عرفانی شناختهاند و برخی دیگر با روشی معتدل، بخشی از سرودههای سعدی را عرفانی و بخشی دیگر را غیرعرفانی دانستهاند. آنچه در این مقاله در مورد آن صحبت شده بررسی نظریات مختلف در رابطه با این موضوع میباشد.
۴۷.

نشانه های فمینیسم در آثار سیمین دانشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زنان ۱۳۸۶ شماره ۱۳
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۱۰ تعداد دانلود : ۱۷۶۲
مطالبات حقوقی زنان در کشورهای غربی از سده نوزده میلادی، به صورت جنبش های فمینیستی شکل گرفت. این جنبش ها به سرعت در کشورهای در حال توسعه گسترش یافت و به گونه ها و شکل های مختلف ظاهر شد. سیمین دانشور، نخستین نویسنده زن ایرانی است که در تمام آثار خود، به شیوه های گوناگون، در پی بیان حقوق از دست رفته زنان است. او که به صراحت خود را فمینیست می داند، به نوعی از فمینیسم ایرانی و شرقی معتقد است که در آن از زیاده روی فمینیسم غربی خبری نیست. در فمینیسم دانشور جلوه هایی از فرهنگ دیرینه مردسالار، ناهنجاری های رفتاری مردان، مظلومیت و ستم دیدگی زنان، و بزرگداشت زن، آشکارا بازتاب می یابد. این نوشتار، بدون آن که بخواهد متن آثار دانشور را ساختارشکنی کند و در لایه های زیرین متن به جست و جوی عناصر فمینیستی بپردازد، نشانه های ساده و آشکاری از فمینیسم را، در سطح آثار دانشور، بازخوانی می کند و در یک تقسیم بندی کلی، برخی از جلوه های آن را نشان می دهد.
۴۸.

بررسی عوامل تاثیرپذیری و جنبه های چند معنایی یک غزل از حافظ(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه علمی پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا ۱۳۸۵ شماره ۵۶ و ۵۷

کلیدواژه‌ها: هرمنوتیک حافظ شرح عرفانی شرح واقعی شرح ادبی شرح واقعی - عرفانی آنیمای حافظ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۲۲ تعداد دانلود : ۱۳۶۰
از شعر حافظ به دلیل ابعاد پیچیده ی ذهنی او، و به دلیل دورنمایه های پر رمز و راز و خوانش های گوناگون دیوان او، از دیرباز تا به امروز، تفسیرها و تاویل های بسیاری پدیدار شده است. در این نوشتار با توجه به انگاره های هرمنوتیکی چند قرائت از یک غزل بررسی شده و عوامل تاثیرپذیری (برون متنی و درون متنی) و جنبه های چند معنایی آن به نگارش درآمده است.خوانش شارحان به عنوان یک عامل برون متنی و کلام رمزی حافظ به عنوان یک عامل درون متنی باعث شده است که جنبه های چند معنایی این غزل در روند تاویل پذیری آن در ابعاد زیر گزارش شود.1-عرفانی، نمونه: بردالشروح.2- ادبی، نمونه: شرح سودی بر حافظ.3- واقعی، نمونه: شرح غزل های حافظ.4- عرفانی- واقعی، نمونه: درس حافظ.نویسنده این جستار هم بر بنیان یکی از سر نمونه های یونگ به نام آهنگ «آنیما» برداشتی دیگر از این غزل ارایه داده است.نتیجه کار نشان می دهد که خوانش ها ی گوناگون دنیای ذهنی حافظ و منش باطنی کلک رمز آفرین او و جوهره راز آمیز کلامش، راه را برای تفسیر، تاویل و توضیح بسیار بیشتر این غزل هنوز باز گذاشته است.
۵۴.

بررسی عناصر زندگی معاصر در شعر سیمین بهبهانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز ۱۳۸۵ شماره ۴۸

کلیدواژه‌ها: نوآوری غزل غزل نو تعهد اجتماعی سیمین بهبهانی شعر و دنیای معاصر زندگی ماشینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۹۹ تعداد دانلود : ۴۴۴۸
" جهان امروز، با پدیده های تازه خود- بویژه در دو سده اخیر- با جهان گذشته کاملا تفاوت کرده و دیگر گونه شده است. انسان معاصر، در جهان امروز، با سلیقه های تازه ی خود، دنبال هنر و ادبیات دیگری ست تا بازگوینده زندگی واقعی امروز او باشد. شاعرانی که به این ضرورت مسلم توجه نکرده اند، بی گمان فرزند زمان خویشتن نیستند. سیمین بهبهانی (متولد 1306) از غزل سرایان نوگرای معاصر است که در طول دوره شاعری اش، آرام آرام، از سنت های شعر گذشته فارسی فاصله گرفته و به نوآوری پرداخته است. جلوه های زندگی امروز و پدیده های مربوط به آن، در سروده های نخستین بهبهانی حضوری کمتر دارند و بیش تر به گونه ای سطحی، خام و سنتی بیان شده اند؛ اما در مجموعه های آخر او اشعاری پخته با ساختاری استوار، جلوه های گونه گون دنیای امروز را به شایستگی و شیرینی باز می تابند. در برخی از این سروده ها، هیچ عنصر سنتی از شعر گذشته- بجز وزن و قافیه- بر جای نمانده است. "
۵۶.

پرسش های حیرت آلود خیام چگونه پدید آمد؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز ۱۳۸۴ شماره ۴۴

کلیدواژه‌ها: خیام اوضاع اجتماعی رباعیات سیاسی پرسش حیرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۰۷ تعداد دانلود : ۱۰۴۱
" روزگار حکیم عمر خیام با رویدادهای رنگارنگ و پیشامدهای گوناگون روبه رو بوده است و این نوشته بر آن است تا با واکاوی و بازبینی رویدادها و پیشامدهای زمانه خیام، رنگ پذیری او را از آن شرایط بشناسد و بازنماید. نگاهاین نوشته بیشتر به سوی خیام شاعر است، سراینده ی اندیشه ورز و پرمایه ای که با همین سروده های اندک خود، این همه شور و شر در انداخته و این همه نام و آوازه برآورده است... "
۵۸.

قرینه‌ گرایی‌ خیام‌ در رباعیات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی (باهنر کرمان) دوره جدید بهار ۱۳۸۴ شماره ۱۷
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۷۵ تعداد دانلود : ۹۳۸
نظرات‌ جنجال‌برانگیز خیام‌، در سروده‌های‌ اندکش‌، توجه‌ عمومی‌ خیام ‌پژوهان‌ را به‌ خود واداشته‌ و آنها را از بررسی‌ ساختاری‌ و هنریِ رباعیات‌ ،باز داشته‌ است‌. کم‌ توجهی ‌به ‌ساختارِهنری‌ رباعیات‌، تا آن‌حداست‌ که‌ ویژگیهای‌ سبکی‌ و زیباییهای‌ هنری‌ سروده‌های‌ خیام‌، از چشم‌ بسیاری‌ از اهل‌ ادب‌ و اندیشه‌ دور مانده‌ و فرو پوشیده‌ است‌. یکی‌ از ویژگیهای‌ بنیادی‌ رباعیات‌ خیام‌، قرینه ‌سازیهای‌ پی‌درپی‌ است‌. بیش‌ از 90% از رباعیات‌خیام‌،از این‌ امکانِ بیانی‌ سودبرده‌اند.میزانِ­برخورداری‌ رباعیات‌خیام‌ از این‌ ویژگی‌، تا آن‌جاست‌ که‌ می‌تواند معیاری‌ برای‌ بازشناختِ سروده‌های‌ او از شعر شاعران‌ دیگر باشد. در این‌ مقاله‌، قرینه‌های‌ موجود در رباعیات‌ خیام‌ درسه‌ دسته زیر تقسیم‌بندی‌ و بررسی‌ شده‌ است‌: 1. قرینه‌های‌ تقابلی ((Antonymous symmetries 2. قرینه‌های‌ تعادلی Equivalent symmetries)) 3. قرینه‌های‌ ترادفی (Synonymous symmetries)
۵۹.

زلف تاب‌دار حافظ، به‌ گزینی ‌های حافظ در پیوند با «زلف»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت معلم ۱۳۸۳ شماره ۴۵ و ۴۶
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۴۷ تعداد دانلود : ۹۷۳
"پیوند واژگان" و "تراکم معانی" از بنیادی‌ترین ویژگی‌های یک سروده خوب است. این ویژگی‌ها، همواره، در دوره‌های شعر فارسی در کانون توجه سخن‌سنجان بوده است. تازه‌ترین دیدگاه‌های ادبی شعر امروز ایران نیز، در پیشروترین گونه‌های خود، "تراکم معانی" و "پیوند واژگان" را از عوامل برتری شعر به شمار می‌آورند. درباره تناسبات لفظی سروده‌های حافظ، تا کنون نوشته‌های بسیاری پدید آمده است. در این نوشتار، برای پرهیز از کلی‌گویی، از همه شگردهایی که حافظ شیرین سخن، برای رستاخیز کلام خود بهره برده و به کاربسته است، تنها به یک ترفند یعنی "به‌گزینی در پیوند واژگان" و آن هم تنها در حوزه یک واژه "زلف، گیسو و مو..." پرداخته شده است. فراخوانی واژه‌های متناسب و گزینش بهترین آن‌ها، در کارگاه خیال حافظ، چنان مقتدرانه صورت می‌گیرد که شایسته‌ترین نقش‌های ممکن، با بهترین شیوه‌های پرداخت، در قالب غزل، از فرآورده‌های نهایی این کارگاه شگرف و شگفت است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان