محسن احدنژاد روشتی

محسن احدنژاد روشتی

مدرک تحصیلی: دانشیار گروه جغرافیا، دانشگاه زنجان

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۱۳۲ مورد.
۴۱.

تبیین عوامل شکل دهنده بافت های ناکارآمد شهری ( مطالعه موردی: شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال پانزدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۵۳) 23 - 44

کلیدواژه‌ها: بافت ناکارآمد شهری عوامل کلیدی EDAS زنجان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۶ تعداد دانلود : ۱۶۰
شهرنشینی شتابان شهرهای ایران بعد از دهه 40، زمینه ساز شکل گیری بافت های ناکارآمد در بطن شهر و تشکیل بافت های فرسوده شهری شد. این تحقیق باهدف تبیین عوامل شکل دهنده بافت های ناکارآمد شهری در شهر زنجان انجام شده است و به منظور جمع آوری اطلاعات از دو روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است که به منظور بررسی رابطه، اثرات و استخراج عوامل کلیدی از نرم افزار MICMAC و جهت نمایش توزیع این عوامل در سطح نواحی از مدل لکه های داغ در محیط GIS استفاده شده است. جهت سطح بندی نواحی شهر زنجان ازلحاظ عوامل کلیدی نیز از مدل تصمیم گیری EDAS استفاده شده که به منظور تعیین وزن و اهمیت هر یک از عوامل در مدل ایداس از مدل ANP استفاده شده است و نتایج تحقیق نشان داد که در بین 31 شاخص موردبررسی 8 شاخص بیشترین اثرگذاری را به عنوان عوامل کلیدی در ناکارآمدی داشته اند و توزیع عوامل کلیدی ناکارآمدی بافت شهری در سطح نواحی شهر زنجان با استفاده از مدل لکه های داغ نشان داده است که بیشترین میزان ناکارآمدی به شکل خوشه هایی با لکه های داغ در پهنه مرکزی تا حدودی جنوب و جنوب غربی شهر زنجان قرارگرفته اند و درنهایت سطح بندی نواحی شهر زنجان ازلحاظ عوامل کلیدی نشان داد که بیشترین ناکارآمدی به ترتیب متعلق به نواحی 2-5 و 1-1 می باشد که در مرکز و جنوب شهر واقع شده اند و در مرتبه بعدی نواحی 1-2 و ناحیه 1-3 که در جنوب غربی شهر قرارگرفته اند. درواقع ناکارآمدی همه جانبه ای این نواحی را مورد تهدید قرار داده است در مقابل ناحیه 4-6 در شمال شرقی شهر و در مرتبه بعدی ناحیه 4-5 در جنوب و ناحیه 3-4 در شمال شهر کمترین ناکارآمدی را داشته اند.
۴۲.

پایش و پیش بینی تغییرات فضایی کاربری و پوشش زمین شهری (مطالعه موردی: محدوده شهری بابل و امیرکلا)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه کالبدی سال ششم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۲۳) 57 - 73

کلیدواژه‌ها: تغییرات فضایی کاربری و پوشش زمین شهری تصاویر ماهواره لندست بابل امیرکلا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۱ تعداد دانلود : ۲۳۶
داش تن اطلاع ات روزآمد از کاربری و پوش ش زمین ب ه وی ژه در محدوده های ش هری و آگاهی از تغییر و تح ولات آن در ط ول ی ک دوره زمانی برای برنام ه ری زان و م دیران بس یار ح ائز اهمیت است. این پژوهش، با هدف پایش تغییرات فضایی کاربری و پوشش زمین در محدوده شهری بابل و امیرکلا در دوره 1986 تا 2020 و پیش بینی آن در سال 2030 تهیه شده است. پژوهش حاضر بر اساس هدف، کاربردی و بر اساس ماهیت و روش، توصیفی-تحلیلی است. جهت گردآوری اطلاعات از تصاویر ماهواره لندست 5 و 8 استفاده شده است. برای آشکارسازی و طبقه بندی تصاویر از مدل Fuzzy ARTMAP و جهت تحلیل تغییرات کاربری و پوشش زمین از مدل کراس تب وLCM  و برای پیش بینی کاربری و پوشش زمین در سال 2030 از مدل CA-Markov در محیط نرم افزار IDRISI TerrSet استفاده شده است. همچنین از نرم افزارARC GIS  برای ترسیم نقشه های نهایی استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که تبدیل کاربری باغ و کشاورزی آبی به اراضی ساخته شده روند رو به رشدی داشته، به طوری که این اراضی از 3/11 درصد در سال 1986 به 7/19 درصد در سال 2020 افزایش یافته است و مطابق پیش بینی انجام شده در سال 2030، اراضی ساخته شده به 2/22 درصد از کل مساحت می رسد. هچنین نسبت اراضی ساخته شده به اراضی ساخته نشده از 8/12 درصد در سال 1986 به 5/24 درصد در سال 2020 افزایش یافته است و پیش بینی می شود به 6/28 درصد در سال 2030 برسد که این امر میزان تخریب باغ و اراضی کشاورزی را نشان می دهد.
۴۳.

بازآفرینی اجتماعی بافت تاریخی با رویکرد گردشگری شهری (مورد پژوهی: بافت تاریخی شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال دهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲-۳ (پیاپی ۳۹) 947 - 960

کلیدواژه‌ها: بازآفرینی بافت تاریخی توسعه پایدار گردشگری شهری شهر زنجان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۷ تعداد دانلود : ۳۱۷
بافت های تاریخی علاوه بر اینکه بخشی از مناطق و محلات شهرها را تشکیل می دهند، روایتگر ویژگی های هسته اولیه شهرها و هم چنین بیانگر یاد و خاطره فرهنگ و آداب و سنن ساکنین آن ها می باشند. در بافت های تاریخی و کهن ایران، معانی نمادین، پیوند عمیق و ناگسستنی با کالبد بافت داشته و این امر باعث شده است تا هویت محله های تاریخی برخاسته از باورها و نیازهای روحی و مادی ساکنین باشد؛ اما آنچه امروزه در این بافت ها مشاهده می شود، تنزل هویت اجتماعی و درنهایت فرسودگی تمامی ابعاد آن است؛ بنابراین مقاله حاضر باهدف به بررسی بازآفرینی بافت تاریخی با رویکرد گردشگری شهری در بافت تاریخی شهر زنجان می پردازد. نوع تحقیق در این پژوهش، ازلحاظ روش توصیفی تحلیلی و ازلحاظ هدف کاربردی است. روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه) می باشد. جامعه آماری تحقیق، بافت تاریخی شهر زنجان می باشد که با مساحت ۱۴۶ هکتار با جمعیت ۵۰۰۳ نفر می باشد. تعداد نمونه لازم جهت تکمیل پرسش نامه با استفاده از فرمول کوکران ۳۰۰ نفر تعیین و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی (احتمالی) پرسشنامه ها تکمیل شد. بر اساس آزمون t تک نمونه ای، بیشترین مؤلفه و شاخص تأثیرگذار بر بازآفرینی بافت تاریخی شاخص حس تعلق با t اماره ۵۵٫۳۹ درصد و بیشترین مؤلفه ی تأثیرگذار به کارگیر نمادها و نشانه های بومی در فضای بافت تاریخی می تواند در بازآفرینی بافت تاریخی با ضریب تأثیر (۳۲۶۳) می باشد.
۴۴.

تحلیلی بر اثربخشی اجتماعی توسعه فضاهای عمومی در بافت مرکزی شهرهای ایران (مطالعه موردی: پیاده راه سبزه میدان شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیایی برنامه ریزی شهری دوره ۸ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 415 - 443

کلیدواژه‌ها: تأثیر اجتماعی تولید اجتماعی فضا سبزه میدان شهر زنجان فضاهای عمومی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۹ تعداد دانلود : ۴۱۶
با آغاز قرن بیست ویکم، جهان ما به تدریج به عصری وارد شده است که مضمون تاریخی-اجتماعی جدیدی را به دنبال داشته است. همچنین توجه به توسعه فضاهای عمومی به عنوان محمل انسان های مجاور، به منظور نزدیک ترکردن آنان به یکدیگر و جبران بخشی از سرمایه های اجتماعی از دست رفته جاری در بافت های معماری و شهری گذشته اهمیت بیشتری می یابد. با وجود این، امروزه این فضاها دچار تغییرات و تحولات گسترده ای شده اند که سبب شده تا حد زیادی از ماهیت اولیه خود فاصله بگیرند و نتوانند آن گونه که باید، پاسخگوی نیازهای شهروندان باشند. با این رویکرد هدف این نوشتار ارزیابی اثربخشی اجتماعی فضای عمومی سبزه میدان شهر زنجان بر ساکنان محله های بافت تاریخی شهر زنجان است. همچنین در این مطالعه، با استفاده از روش های زمینه یاب پیمایشی، به مطالعه سبزه میدان شهر زنجان پرداخته و ادراک و بینش جامعه آماری پس از مداخلات ارزیابی شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های مختلفی مانند تحلیل عاملی اکتشافی، آزمونt  تک نمونه ای، فرایند تحلیل سلسله مراتبی و مدل معادلات ساختاری استفاده شده است. درنهایت نیز میزان تبیین و پیش بینی کنندگی اجرای پروژه سبزه میدان بر تحولات اجتماعی-فرهنگی محله های پیرامون سبزه میدان متأثر از روابط علی میان مؤلفه های شش گانه با مدل معادلات ساختاری صورت گرفته است. براساس نتایج، شاخص های انگیزش اجتماعی با ضریب 363/5، تعاملات اجتماعی با ضریب 188/11 و کیفیت بصری با ضریب 402/9 مثبت و بیشتر از حد استاندارد هستند. درنتیجه اجرای پروژه سبزه میدان به ارتقای کیفیت بصری، انگیزش اجتماعی و تعاملات اجتماعی در محله های پیرامون سبزه میدان منجر شده است. همچنین با توجه به نتایج آزمون فرایند تحلیل سلسله مراتبی، شاخص های تعاملات اجتماعی و کیفیت بصری در ناحیه 1 قرار دارند. درنتیجه اجرای پروژه سبزه میدان ساختارهای اجتماعی و نگرش های مردم شهری را به دلیل ارتقای کیفیت بصری و ایجاد مرکزی برای تعاملات اجتماعی و ارتباطات شهری، اصلاح کرده و ارتقا داده است. بر مبنای یافته های پژوهش می توان گفت این پروژه در مرحله گذار قرار دارد و هنوز به درجه نهایی از کیفیت، رضایت و مطلوبیت اجتماعی نرسیده است. با وجود این، توانایی تحولات مثبت و عمیق در اثربخشی اجتماعی در آینده را دارد و می تواند روند فعلی تحولات اجتماعی را با اجرای فازهای بعدی پروژه در آینده شهر زنجان مؤثرتر کند.
۴۵.

شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر وضعیت آینده کیفیت زندگی سکونتگاه های شهری با تاکید بر کاربرد آینده پژوهی. نمونه موردی: محلات کارمندان و اسلام آباد شهر زنجان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال دهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۳۵ 105 - 126

کلیدواژه‌ها: کیفیت زندگی سکونتگاههای شهری آینده پژوهی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۸ تعداد دانلود : ۱۷۰
ظهور مجددِ موضوع کیفیتِ زندگی در سال های اخیر ناشی از علاقه به توسعه انسانی، اجتماعی، توسعه پایدار، انجمن سلامت و.. است. در این راستا، این پژوهش قصد دارد با تکیه بر دیدگاه نوین برنامه ریزی، با استفاده از روش های خاص آینده نگاری برای سکونتگاههای شهر زنجان برنامه ریزی کند. روش پژوهش براساس روش های جدید آینده پژوهی، تبیینی است. عوامل توسط 30 کارشناس و متخصص برنامه ریزی شهری با به کارگیری پویش محیطی، تحلیل اثرات متقابل/ ساختاری مورد ارزیابی قرار گرفت و از نرم افزار تخصصی آینده پژوهی MICMAC برای تحلیل عوامل مؤثر بر وضعیت آینده سکونتگاههای شهری استفاده شده است. نتایج نشان داد که وضعیت پراکندگی متغیرهای مؤثر بر وضعیت آینده کیفیت زندگی سکونتگاههای شهری متفاوت است. در محله اسلام آباد وضعیت سیستم ناپایدار بوده و بیشتر متغیرها دراطراف محور قطری صفحه پراکنده شده و درحالی که در محله کارمندان توزیع متغیرها ازشکل سیستم پایدار تبعیت کرده و متغیرها تاحدودی به شکل L پراکنده اند. از میان 34 عامل بررسی شده، در محله کارمندان 9 و در محله اسلام آباد 12 عامل اصلی به عنوان عوامل کلیدی مؤثر بر وضعیت آینده کیفیت زندگی انتخاب شده اند که همه عوامل در هر دو روش مستقیم و غیرمستقیم تکرار شده اند. یافته ها نشان داد که درمحله کارمندان اغلب عوامل اجتماعی هم چون عوامل مشارکت، هویت، شورایاری های محلی، حکمروایی خوب شهری مطرح شده درحالی که در محله اسلام آباد عوامل اقتصادی (شامل قیمت زمین و مسکن، اشتغال ساکنان) و کالبدی (شامل ساخت و سازهای مبتنی بر قوانین نظام مهندسی،سرانه و سطوح کاربری ها، نظارت در حین ساخت و ساز، مالکیت (امنیت تصرف)، کیفیت مسکن) به عنوان عوامل کلیدی مطرح که کیفیت زندگی آینده این سکونتگاه ها را تحت تاثیر قرار خواهند داد.
۴۶.

تحلیل پایداری بازآفرینی بافت مرکزی شهر مطالعه موردی: بافت مرکزی شهر زنجان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شهر پایدار دوره ۳ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 1 - 16

کلیدواژه‌ها: بازآفرینی شهری مدل سازی معادلات ساختاری شهر زنجان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۷ تعداد دانلود : ۴۵۹
پژوهش حاضر باهدف بررسی پایداری بازآفرینی بافت مرکزی شهر زنجان می باشد. روش اتخاذشده، توصیفی- تحلیلی و نوع تحقیق کاربردی است. جمع آوری داده ها به دو شیوه کتابخانه ای و میدانی می باشد. تحلیل داده ها با تکنیک چند معیاره ویکور (VIKOR) و برای مدل سازی اثرات پایداری نواحی موردمطالعه در بازآفرینی شهری از روش مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) با استفاده از نرم افزار AMOS انجام شده است بدین صورت؛ در بحث سنجش میزان پایداری نواحی چهارگانه در بافت، ناحیه یک بیشترین وضعیت پایداری را دارا است و بر اساس مدل سازی معادلات ساختاری، بعد کالبدی به مقدار 92/0 و بعد اقتصادی به میزان 51/0 دو بعد از ابعاد ساختاری پایداری شهر هستند که قوی ترین ارتباط را در بازآفرینی شهری در نواحی موردمطالعه داشته و بیشترین تأثیر را در بازآفرینی محدوده دارند و بیشترین اثرات روابط بین ابعاد موردمطالعه مربوط به اثر بعد کالبدی بر روی بازآفرینی شهری با وزن رگرسیونی 918/0 و بعدازآن؛ بعد اقتصادی با وزن رگرسیونی 516/0 می باشد. به عبارت دیگر، ابزارهای کنونی هدایت توسعه شهری؛ علیرغم اقدامات پراکنده در زمینه گذر از رویکرد اصالت بخشی و صرفاً کالبدی به سوی رونق صنایع دستی، گردشگری بافت مرکزی، پیاده محوری، برگزاری جشنواره ها و ... هنوز قابلیت بازآفرینی پایدار در جهت تحقق شهر خلاق را به مفهوم واقعی آن ندارند.
۴۷.

تحلیل فضایی پایداری شاخص های کمی مسکن در نواحی شهری با استفاده از مدل تودیم (مطالعه موردی: شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش محیط سال سیزدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۵۰ 133 - 150

کلیدواژه‌ها: شاخص های مسکن زنجان مسکن پایدار نواحی شهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۳ تعداد دانلود : ۱۶۳
  در جهانی که به سرعت در حال شهری شدن و تغییر است، تهیه مسکن سالم و قابل استطاعت به عنوان اولویتی کلیدی برای تمام حکومت ها مطرح است. درهرحال، برای توجه مؤثرتر و بیشتر بر مسائل جدی مرتبط با جلوگیری ناپایداری مسکن نیازمند درک و تعبیر جدیدی است. امروزه مفهوم مسکن صرفاً به عنوان یک سرپناه نیست، بلکه نقش حیاتی در دست یابی به توسعه پایدار دارد. دسترسی به مسکن پایدار در اغلب کشورهای درحال توسعه به واسطه مشکلات فراوان مالی، مدیریتی و ظرفیتی به دلیل رشد شتابان شهرنشینی با مسائل بسیاری همراه است؛ به گونه ای که باعث شکل گیری مساکنی باکیفیت و تراکم پایین، گسترش زاغه ها و جدایی گزینی شهری شده است. بر این اساس، پژوهش حاضر به تحلیل شاخص های کمی مسکن با رویکرد پایداری در نواحی شهری زنجان می پردازد. روش پژوهش توصیفی تحلیلی بوده و با به کارگیری تکنیک تودیم در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی به تحلیل پایداری شاخص های کمی مسکن در نواحی شهری پرداخته است. اطلاعات موردنیاز از طریق مطالعات کتابخانه ای از قبیل بلوک آماری مسکن 1390، اسناد و مدارک گردآوری شده است. یافته ها نشان می دهد که مساکن واقع در نواحی شهری زنجان از لحاظ اصول مسکن پایدار با مشکلاتی چون افزایش تراکم نفر در اتاق، تراکم خانوار در واحد مسکونی و عدم امنیت سکونتی، تراکم اتاق در واحدهای مسکونی مواجه است این ناپایداری شاخص های مسکن بر اساس نتایج حاصل تکنیک تودیم در نواحی 1-3(محله اسلام آباد، سعدیه)، 1-2(محلات درمانگاه، شهدا، فاطمیه)،2-5(محلات بیسیم، ترانس، بنیاد) از وضعیت ناپایداری بیشتری برخوردارند.
۴۸.

تحلیل فضایی شاخص های کیفیت مسکن در نواحی شهری با رویکرد مسکن پایدار (مورد پژوهی: شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: توسعه پایدار محیط جغرافیایی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳ 133 - 148

کلیدواژه‌ها: مسکن پایداری مدل تودیم ArcGIS شهر زنجان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۰ تعداد دانلود : ۱۷۳
شهرنشینی پدیده جهانی قرن بیست و یکم تعریف می شود؛ چراکه برای نخستین بار از آغاز تاریخ، بیش از نیمی از جمعیت جهان در شهرها زندگی می کنند. با تداوم رشد شتابان شهرنشینی، شواهد حکایت از ناپایداری مناطق شهری به ویژه در کشورهای در حال توسعه دارد. در راستای تعدیل ناپایداری شهرها پارادایم توسعه پایدار شهری بیش از گذشته اهمیت یافته است. در این میان مسکن به عنوان یک زیرساخت کالبدی و اجتماعی نقش مهمی در راستای اهداف توسعه پایدار شهری بر عهده دارد که همین امر می تواند بایستگی پژوهش در زمینه مسکن پایدار را توجیه کند. بر این اساس هدف پژوهش حاضر تحلیل فضایی وضعیت شاخص های کیفیت مسکن از منظر پایداری در نواحی شهر زنجان می باشد. روش تحقیق در این پژوهش، با توجه به ماهیت و هدف آن توصیفی-تحلیلی و نوع تحقیق، کاربردی است. روش گردآوری داده ها اسنادی با استفاده بلوک آماری نفوس و مسکن و نقشه های شهری سال 1390 می باشد. بر این اساس شاخص های کیفی مسکن با استفاده از روش های کمی در محیط GIS به سنجش و تحلیل پرداخته شد که نتایج یافته ها نشان می دهد که نواحی منطبق با محلات غیررسمی از پایداری خیلی کم و از کل مساکن محدوده موردمطالعه 14 درصد از پایداری خیلی زیاد، 36 درصد از پایداری زیاد، 27 درصد از پایداری متوسط، 8 درصد از پایداری کم، 15 درصد از پایداری خیلی کم برخوردارند. در ارتباط با افزایش میران پایداری واحدهای مسکونی با استفاده از مدل SWOT راهبردهای ارائه گردیده است.
۴۹.

تحلیل عوامل موثر بر کیفیت زندگی شهری (نمونه موردی : محلات اسلام آباد و کارمندان شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی دوره ۱۵ بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۵۰) 185 - 198
تعداد بازدید : ۱۹۶ تعداد دانلود : ۱۷۴
پیدایش شهر به عنوان دومین انقلاب عظیم در فرهنگ انسان، پدیده اجتماعی برجسته ای است که موجب دگرگونی در روابط متقابل انسان ها با یکدیگر شد. کیفیت زندگی یک مفهوم پیچیده، چند بعدی، نسبی متاثر از زمان و مکان و ارزش های فردی و اجتماعی است که با اهداف متفاوتی در تحقیقات مختلف به کار برده می شود. هدف اصلی پژوهش تحلیل عوامل موثر بر کیفیت زندگی در محلات شهر زنجان(محلات کارمندان و اسلام آباد) است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی استفاده از منابع کتابخانه ای و داده های پیمایشی است. داده های جمع آوری شده وارد نرم افزارSpss شده و سپس جهت تحلیل عوامل موثر از مدل تصمیم گیری Topsis و AHP و آزمون تی مستقل و تاثیرات چشمگیر معیارها از تحلیل مسیر استفاده شده است. نتایج حاصل نشان می دهد که اولاً عوامل اجتماعی، فرهنگی و مذهبی، کالبدی، اقتصادی و زیست محیطی بر کیفیت زندگی ساکنین محلات موثر بوده و ثانیاً شاخص کالبدی بیشترین میزان تاثیر را در بهبود کیفیت زندگی محلات داشته است.
۵۰.

رتبه بندی شاخص های کمی و کیفی مسکن با استفاده از مدل تصمیم گیری ELECTRE III (نمونه مورد مطالعه محلات شهرکرج)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۴ بهار ۱۳۹۹ شماره ۷۱ 273-295

کلیدواژه‌ها: شاخص های کمی و کیفی محلات کرج مدل های MCDM مدل ELECTRE III

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۱ تعداد دانلود : ۵۰۴
فهوم مسکن مناسب را نه تنها در ابعاد فیزیکی و کالبدی، بلکه در قالب نیازهای زیستی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و امنیتی آن باید جستجو نمود. نیاز به مسکن دو بعد کمی و کیفی دارد، در بعد کمی؛ شناخت پدیده ها و اموری که به فقدان سرپناه و دسترسی مربوط بوده در بعد کیفی نیز با بی مسکنی و تنگ مسکنی مرتبط می باشد. هدف پژوهش بررسی شاخص های کمی و کیفی مسکن شهر کرج منطبق با شاخص های استاندارد و رتبه بندی محلات کلان شهر کرج می باشد. پژوهش از نوع کاربردی توسعه ای و روش آن توصیفی تحلیلی است. گردآوری اطلاعات با بررسی منابع و اطلاعات تفصیلی سرشماری نفوس و مسکن مرکز آمار به خصوص بخش مسکن سال 1390 می باشد. جامعه آماری مورد بررسی نیز 120 محله از مجموع 138 محله شهر کرج می باشد. ابزار اندازه گیری و تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده در این مقاله با استفاده از مدل نوین و کارآمد به ویژه در حوزه مسکن یعنی مدل تصمیم گیری و رتبه بندی ELECTRE III با بهره گیری از سیستم نرم افزاری SANNA و به صورت تلفیق 36 زیر شاخص در غالب دو شاخص کمی و کیفی می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد که محله ۴ از منطقه ۵، محله ۵ از منطقه ۵ و محله ۲ از منطقه ۲ در رتبه های برتر و محله ۲ از منطقه ۱۱ آخرین رتبه می باشد. اختلاف مناطق و محلات شهر نشان از تلفیق مسکن های مناسب و نامناسب در کنار یکدیگر و یکدست نبودن شهر به لحاظ شاخص های مسکن می باشد.
۵۱.

کیفیت زندگی و آسیب پذیری : تحلیل آسیب پذیری سکونتگاه های شهری برای افزایش کیفیت زندگی در برابر زلزله(مطالعه موردی : محلات اسلام آباد و کارمندان شهر زنجان)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۳ تابستان ۱۳۹۹ شماره ۹ 228 - 251

کلیدواژه‌ها: کیفیت زندگی آسیب پذیری سکونتگاه های شهری زلزله شهر زنجان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۳ تعداد دانلود : ۳۶۲
در قرن 21 پیشرفت های علمی- تکنولوژیکی جوامع، نه تنها موجب کاهش خطرات موجود نشده بلکه باعث گسترش و تولید خطرات محلی و در سطح جهانی است که هرگز در دوران قبل شناخته شده نیستند. در نتیجه، رفاه اجتماعی و کیفیت زندگی در یک جامعه پرمخاطره در معرض خطر است. هدف اصلی این پژوهش ارتباط متقابل کیفیت زندگی و آسیب پذیری در محلات کم و خیلی مسئله دار شهر زنجان است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلیْ و پیمایشی است. برای بدست آوردن آزمون های توصیفی نظیر میانگین شاخص ها از نرم افزار SPss و تهیه نقشه های موضوعی از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که میانگین شاخص های کیفیت زندگی در محله کارمندان نسبت به محله اسلام آباد در وضعیت مطلوبی بوده است. همچنین شاخص های آسیب پذیری کالبدی در هر دو محله براساس سناریوهای مرکالی زلزله 5 و 8 ریشتری متفاوت بوده است. شدت تخریب براساس سناریو مرکالی 5 ریشتری در محلات مورد مطالعه کمتر بوده در حالی که این میزان براساس سناریو مرکالی 8 افزایش چشمگیری خواهد داشت. بنابراین افزایش شدت تخریب ها حاکی از این است که محلات مورد مطالعه، آسیب پذیر بوده و کیفیت زندگی ساکنان آنها تحت تاثیر آسیب ها قرار خواهند گرفت.
۵۲.

مدل سازی ارتباط فضایی سرطان های ریه با فاکتورهای محیط ساخته شده در محلات شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۵۲ زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۱۱۴) 1153 - 1176

کلیدواژه‌ها: تهران سرطان ریه محیط ساخته شده مدل سازی معادلات ساختاری Amos Graphic

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۴ تعداد دانلود : ۳۳۶
در طی دهه اخیر علایق گسترده ای درباره مطالعه نقش همسایگی ها و فرم شهری بر سرطان و نابرابری های سرطان در مناطق جغرافیایی شکل گرفته است. پژوهش حاضر با هدف مدل سازی ارتباط فضایی سرطان های ریه با عوامل محیط ساخته شده از جمله آلودگی هوا، فرم شهری، دسترسی به خدمات عمومی، و شاخص های اجتماعی - اقتصادی در محلات شهر تهران انجام گرفته است. این پژوهش از نوع تحقیقات کاربردی است و به لحاظ روش نیز در دسته تحقیقات توصیفی و علّی قرار دارد. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه بیماران مبتلا به سرطان ریه است که در سال های 1385-1389 در وزارت بهداشت و درمان کشور ثبت شده اند. از روش های آماری تحلیل عاملی اکتشافی و رگرسیون چندگانه در محیط نرم افزاری SPSS به ترتیب برای کاهش حجم متغیرها و استخراج متغیرهای تبیین کننده واریانس سرطان های ریه در سطح اطمینان 95درصد استفاده شد. همچنین، از مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) در محیط نرم افزاری Amos Graphicبرای محاسبه اثر مستقیم، اثر غیرمستقیم، و اثر کل متغیرهای مستقل در تبیین تغییرات سرطان های ریه استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد شاخص های آلودگی هوا حدود 30درصد واریانس سرطان های ریه را در محلات شهر تهران تبیین نمودند؛ متغیرهای قابلیت پیاده مداری، اختلاط کاربری زمین، نسبت سطح اشغال، نسبت تراکم ساختمانی، و تراکم کاربری های اداری از شاخص های بُعد فرم شهری اند که در سطح آلفا 05/0 ارتباط آماری معنی داری را با توزیع جغرافیایی سرطان های ریه نشان داد ه اند که شاخص قابلیت پیاده مداری از نظر میانگین اثر مستقیم ارتباط معکوس داشته است و بقیه شاخص های مذکور ارتباط مستقیمی داشته اند. شاخص های دسترسی به خدمات آموزشی، دسترسی به خدمات حمل ونقل عمومی، و دسترسی به فضاها و امکانات تفریحی نیز، برخلاف فرضیه ضمنی این پژوهش، ارتباط مثبت و معنی داری با متغیر وابسته داشته اند. از نظر بُعد اجتماعی - اقتصادی نیز شاخص های گروه های سنی آسیب پذیر، گروه های پایین اقتصادی، تراکم جمعیت، و سطح تحصیلات (زیر دیپلم و دانشگاهی) به طور میانگین با اثر کل 08/0 ارتباط مستقیمی با توزیع فضایی سرطان های ریه نشان داده اند.
۵۳.

تحلیل توزیع فضایی مشاغل مزاحم شهری با رویکرد ساماندهی (مورد شناسی: شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و آمایش شهری - منطقه ای سال دهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۳۴ 171 - 188

کلیدواژه‌ها: کاربری اراضی مشاغل مزاحم الگوهای فضایی ساماندهی شهر زنجان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۴ تعداد دانلود : ۳۷۷
امروزه در پی تحولات کالبدی فضایی سریع در شهرها، برنامه ریزی کاربری اراضی شهری بر پایه دو اصل ارزش های توسعه پایدار و اعتلای کیفیت زندگی است که در پی دستیابی به اهدافی همچون توزیع متعادل کاربری ها، جلوگیری از تداخل کاربری های با فعالیت های مزاحم و تدوین معیارها و استانداردهای مناسب کاربری است. به همین منظور، ارزیابی توزیع فضایی مشاغل مزاحم، برای اطمینان خاطر از استقرار منطقی آن ها و رعایت تناسبات لازم در شهرها ضروری است. با توجه به رویکرد فوق، هدف پژوهش حاضر اولویت بندی نواحی شهر زنجان در جهت ساماندهی و تبیین توزیع فضایی مشاغل مزاحم شهری است. روش پژوهش بر اساس هدف، از نوع تحقیقات کاربردی و ازلحاظ ماهیت و روش، از نوع تحقیقات توصیفی-تحلیلی است. روش گردآوردی داده ها از طریق مطالعات کتابخانه ای و میدانی و با استفاده از رویکرد کارشناس محور (مصاحبه با 50 نفر از متخصصان امر) است. شاخص نزدیک ترین همسایگی در جهت شناسایی الگوی پراکنش فضایی، از مدل رگرسیون جغرافیایی وزنی درجهت نقش تراکم جمعیت و از مدل Topsis برای تعیین اولویت های ساماندهی نواحی شهری استفاده شده است. براساس نتایج تحقیق، الگوی پراکنش مشاغل مزاحم در شهر زنجان، از الگوی خوشه ای تبعیت کرده و تراکم جمعیت در نوع الگوی پراکنش نقشی ایفا کرده که این تمرکز بیشتر در ناحیه 9 از منطقه 2 و بیشتر در ناحیه اسلام آباد به صورت خطی است که از دلایل عمده آن می توان به عدم جذب ساکنان آن در مشاغل رسمی، بیکاری به خصوص بعد از سال 1390، درآمد کم، مهاجرت از روستا به شهر و سکونت مهاجران در این ناحیه به علت قیمت ارزان مسکن و بی توجهی جدی مدیریت شهری به تغییر کاربری و فعالیت ها اشاره کرد.
۵۴.

رتبه بندی نواحی شهری بر اساس شاخص های کالبدی شکوفایی شهری (مطالعه موردی: شهر تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه فضای شهری سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۳) 148 - 125

کلیدواژه‌ها: بعد کالبدی شکوفایی شهری شهر تبریز مدل تودیم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۵ تعداد دانلود : ۲۱۷
بررسی وضعیّت و تنگناهای توسعه ی نواحی، به لحاظ شکوفایی در شهرها، از مسایلی است که اخیراً در فرهنگ برنامه ریزی شهری مطرح شده است. اما در کشور ما کمتر طرح شده و ناشناخته می باشد. این مقاله ضمن معرفی شکوفایی شهری به عنوان رویکرد جدید در برنامه ریزی شهری جهان معاصر،  مفهوم شکوفایی و ابعاد آن را بررسی کرده و به شناسایی شاخص ها و عوامل موثر در شکوفایی شهری در بعد کالبدی ( زیر ساختی) می پردازد و سپس نواحی شهری تبریز را بر اساس شاخص های شکوفایی کالبدی با استفاده از مدل تودیم رتبه بندی می نماید. این پژوهش از نظر هدف کاربردی، و از نظر روش توصیفی- تحلیلی است. جهت رتبه بندی و انجام تحلیل های لازم ؛ از GIS برای تهیه نقشه های مربوطه ، از روش AHP جهت وزن دهی معیارهای موثر در شکوفایی شهری کالبدی و زیرساختی و در نهایت از مدل TODIM برای رتبه بندی شکوفایی شهری کالبدی و زیرساختی نواحی شهری استفاده گردیده است. نتایج حاصل از مطالعه نشان می دهد که نواحی 1-8، 1-5 ، 2-1، نواحی با شکوفایی بالا به لحاظ کالبدی و زیرساختی می باشند. و نواحی 2-9، 6-5 ، 3-7، نواحی با شکوفایی پایین و در سه رتبه آخر به لحاظ شکوفایی کالبدی و زیرساختی می باشند. در کل، آنچه که از رتبه بندی نهایی به دست آمد، نشان دهنده عدم تعادل در توزیع مولفه های شکوفایی مرتبط با زیرساخت های شهری در کلانشهر تبریز می باشد.
۵۵.

تحلیلی بر زیست پذیری مسکن شهر کرج با رویکرد عدالت اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیای اجتماعی شهری سال هفتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۷) 129-147

کلیدواژه‌ها: زیست پذیری کیفیت زندگی، مسکن اجتماعی و انتخاب محلات شهری مسکن زیست پذیر عدالت اجتماعی مدل تودیم کرج

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۴ تعداد دانلود : ۴۹۷
تبیین موضوع: مسکن ابتدایی ترین و حیاتی ترین نیاز هر موجود زنده ای در طبیعت، به معنا و مفهوم سرپناه است. مسکن یکی از مهم ترین بخش های توسعه در یک جامعه بوده که شناخت و بررسی وضعیت و برخورداری آن درقالب عدالت اجتماعی منوط به شناسایی و تحلیل عوامل تأثیرگذار می باشد. همچنین ارتقا مسکن قابل استطاعت و افزایش انتخاب گزینه های مسکن مناسب برای تمامی افراد نیز یکی از اهداف عمده زیست پذیری می باشد. روش: از اینرو هدف تحقیق بررسی زیست پذیری مسکن برای رسیدن به زیست پذیری شهرها در سایه عدالت اجتماعی می باشد. پژوهش از نوع کاربردی توسعه ای و روش آن توصیفی تحلیلی است. گردآوری اطلاعات به صورت اسنادی بوده و شاخص های مورد بررسی تحقیق از سرشماری نفوس و مسکن سال 1395 مناطق شهر کرج می باشد. تجزیه و تحلیل اطلاعات با استفاده از مدل تصمیم گیری چند معیاره TODIM و در نهایت تلفیق شاخص ها در مدل مربوطه و تشکیل لایه های آن ها در نرم افزار ArcGIS و نقشه برخورداری مناطق به نمایش درآمده است. یافته ها: یافته ها نشان می دهد که منطقه 8 شهرداری کرج نسبت به سایر مناطق از نظر شاخص های زیست پذیری مسکن در رتبه اول و سایر مناطق با اختلاف کمی در مراتب بعدی قرار گرفته اند. همچنین یافته ها نشانگر سطوح زیست پذیری متفاوت در درون هر منطقه می باشد که نشان از عدم پیوستگی میان محلات موجود در مناطق است. نتایج: این عدم پیوستگی نشان از عدم برخورداری محلات از تسهیلات و امکانات برابر می باشد که عدالت اجتماعی را در آنها کم رنگ کرده است.
۵۶.

تحلیل فضایی آسیب پذیری شبکه معابر شهری در برابر زلزله با رویکرد مدیریت بحران (مطالعه موردی: بخش مرکزی شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مخاطرات محیط طبیعی سال نهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲۶ 77 - 90

کلیدواژه‌ها: آسیب پذیری شبکه معابر زلزله بخش مرکزی زنجان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۷ تعداد دانلود : ۳۳۴
معابر شهری به عنوان یکی از عناصر مهم کالبدی شهر، نقشی چشم گیر در میزان آسیب پذیری دارند به طوری که در صورت مسدود شدن ممکن است خسارات و صدمات را به هنگام و بعد از وقوع زلزله به چندین برابر برسانند؛ مسائل و آسیب هایی سبب روی آوردن به مدیریت بحران به عنوان رویکردی جهت کاهش آسیب پذیری در برابر مخاطرات طبیعی خصوصاً زلزله در شهرها شده است بنابراین بررسی شبکه معابر با توجه به ارتباط تنگاتنگ آن با سایر کاربری ها دارای اهمیت هست. هدف از این تحقیق تحلیل فضایی آسیب-پذیری شبکه معابر به منظور کاهش میزان آسیب پذیری آن در برابر زلزله بخش مرکزی شهر زنجان می باشد. در این راستا پژوهش حاضر با بهره گیری از روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از مجموعه داده های بلوک های آماری سال 1395، طرح تفصیلی 1394 و نظرات ۱۴ داور به تدوین شاخص های جامع پرداخته و برای تجزیه وتحلیل از مدل AHP در محیط ArcGIS و درنهایت با تلفیق معیارها و تولید لایه ها از منطق فازی به تحلیل آسیب پذیری شبکه معابر شهری در برابر زلزله پرداخته است. یافته ها نشان می دهد که بخش مرکزی شهر زنجان آسیب پذیری بالایی در برابر زلزله های احتمالی داشته باشد. به طوری که از کل معابر منطقه موردمطالعه با مساحت 82 هکتار، 9.2 هکتار آسیب پذیری خیلی زیاد، 20.4هکتار آسیب پذیری زیاد، 25.4 هکتار آسیب پذیری متوسط، 11.5هکتار آسیب پذیری کم و 15.5 هکتار از آسیب پذیری خیلی کم برخوردار بوده است. که درمجموع 29.6 هکتار از سطح معابر از آسیب پذیری زیاد و خیلی زیاد برخوردار هستند. درنهایت می توان بیان داشت که مهم ترین عوامل آسیب پذیر شبکه معابر در بخش مرکزی زنجان شامل فرسودگی بافت جداره معبر، تراکم بالای جمعیت مرتبط با معبر و درجه محصوریت بالای معابر می باشد.
۵۷.

تحلیل ساختاری-کارکردی توسعه حمل و نقل محور در محدوده طرح ترافیک کلانشهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال دهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳۸ 125 - 142

کلیدواژه‌ها: حمل و نقل شهری توسعه کالبدی-فضایی حمل و نقل محور کلان شهر تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸۰ تعداد دانلود : ۷۹۴
امروزه با رشد فیزیگی شهرهای بزرگ و افزایش سفرهای درون شهری، مسئله حمل و نقل و دستیابی به یک الگوی مطلوب توسعه فضایی مبتنی بر حمل و نقل عمومی محور، اهمیت بسزایی دارد. در این راستا شناخت محدودیت های ساختاری-کارکردی شهرها در زمینه توزیع فضایی کاربری ها، خدمات و جمعیت، نحوه ایجاد تعادل بین ظرفیت های اقتصادی، اجتماعی و کالبدی شهر با پتانسیل های حمل و نقل، می تواند به راهبردهای توسعه فضایی مطلوب رهنمون سازد. لذا این مقاله با روش تحلیلی-اکتشافی به بررسی و تبیین ساختاری-کارکردی توسعه کالبدی شهری مبتنی بر سیستم حمل و نقل همگانی محور (TOD) در محدوده طرح ترافیک شهر تهران می پردازد. برای گردآوری اطلاعات از مطالعات کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. برای تحلیل داده ها از روش های سیستم اطلاعات مکانی از قبیل ضریب شاخص دسترسی بهینه، درون یابی براساس فاصله معکوس (IDW) و تحلیل شبکه براساس همپوشانی وزنی لایه ها با کمک نرم افزار ARC GIS 10.3 استفاده شده است. شاخص های پژوهش نیز شامل تراکم جمعیت، کاربری اراضی، تنوع کاربری، کاربری مراکز فعالیت و ظرفیت حمل و نقل است. یافته های تحقیق نشان داد که با وجود ظرفیت های بالای سیستم حمل و نقل شهر تهران اعم از 17 کیلومتر خط اتوبوس تندرو (BRT) و 41 ایستگاه؛ 38 کیلومتر خط مترو و 40 ایستگاه؛ و 107 کیلومتر خط اتوبوص با 317 ایستگاه ؛ توزیع کاربری ها نامناسب است. از طرفی 63 درصد از فضای محدوده در زمینه شاخص تحرک در پهنه «زیاد» قرار گرفته است. در نتیجه، به علت توزیع نامناسب کاربریها، مردم، روزانه سفرهای درون شهری متعددی برای دریافت خدمات از نقاط گوناگون انجام می دهند. در نتیجه، به علت بالا بودن شاخص تحرک فضایی و عدم تناسب بین تنوع کاربری و ظرفیت جمعیت پذیری و حجم مراجعات؛ نقاط داغ ترافیکی شهر منطبق بر محورهای حمل و نقل خطوط BRT و مترو است. لذا، محدود کردن استفاده از خودروهای شخصی، خروج کاربری های نامناسب و ناسازگار، تشویق مردم به پیاده روی و دوچرخه سواری، و حفظ جمعیت محدوده و جلوگیری از تغییر کاربری مسکونی به فعالیتی، ضروری است.
۵۸.

تحلیل فضایی شاخص های کمّی و کیفی مسکن در نواحی شهری با رویکرد مسکن پایدار (مطالعه موردی: شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیای اجتماعی شهری سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۱۶) 255-271

کلیدواژه‌ها: شاخص های مسکن تحلیل فضایی مسکن پایدار شهر زنجان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۰ تعداد دانلود : ۴۱۳
تبیین موضوع: در جهانی که به سرعت در حال شهری شدن و تغییر است راهبرد مسکن پایدار با توجه به اثرات منفی رشد شهرها راهکارهایی برای به حداقل رساندن مسائل شهری و به ویژه در ارتباط با مسکن مطرح می شود. هدف مقاله حاضر تحلیل شاخص های کمی و کیفی مسکن در نواحی شهری با تاکید بر مسکن پایدار است. روش: مقاله حاضر از لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت توصیفی-تحلیلی باشد. روش گردآوری اطلاعات اسنادی- کتابخانه ای از قبیل سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395 و طرح تفصیلی سال 1395 می باشد. برای تجزیه وتحلیل از نرم افزار Arc Catalog برای آماده سازی دادها و از مدل فرایند تحلیل شبکه برای وزن دهی معیارها و برای ارزیابی پایداری شاخص های کمی وکیفی مسکن از مدل تودیم و از مدل موران برای سنجش افتراق فضایی استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان می دهد ناحیه 3-5(محلات نیک سازان، ولیعصر، زعفرانیه، منظریه، بهارستان، انصاریه) با رتبه اول دارای پایداری خیلی زیاد می باشد این در حالی است، ناحیه 6-4(محلات گلشهرکاظمیه) و نواحی منطبق با محلات فرودست از قبیل ناحیه 1-3(محله اسلام آباد). ناحیه 2-5(محلات بیسیم، بنیاد). ناحیه 1-2(محلات فاطمیه، شهدا، گلیجک آباد) از پایداری خیلی کم برخوردار است. از کل مساکن محدوده موردمطالعه 27.5 درصد پایداری خیلی کم، 16.1 درصد پایداری کم، 21.3 درصد پایداری متوسط، 11.6 درصد از پایداری زیاد،23.5 درصد از پایداری خیلی زیاد برخوردارند که بیانگر ناپایداری در بین نواحی 25 گانه شهر می باشد؛ براساس نتایج مدل موران، توزیع فضایی پایداری شاخص های کمی و کیفی مسکن در نواحی شهر زنجان از الگوی خوشه ای تبعیت می کند که نشان دهنده نابرابری فضایی در نواحی 25 گانه شهر زنجان می باشد. نتایج: بنابراین جهت اقدامات لازم به منظور کاهش نابرابری های فضایی کیفیت و کمیت مسکن در نواحی شهر زنجان، تدوین برنامه مدون بر اساس عدالت فضایی برای کاهش نابرابری های آن امری ضروری به نظر می رسد.
۵۹.

تحلیل و ارزیابی شاخص های زیست پذیری در نواحی شهری مطالعه موردی: نواحی 23 گانه شهر زنجان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال نهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۴ 132 - 148

کلیدواژه‌ها: زیست پذیری توسعه پایدار مدل تودیم نواحی شهر زنجان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۳ تعداد دانلود : ۵۲۲
امروزه شهرها با چالش های بسیاری در زمینه های اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی مواجه هستند. در عین حال افزایش جمعیت به همراه نسبت روزافزون شهرنشینی پیامدهای زیان باری برای شهرها به ارمغان آورده است. تداوم این گونه رشد شهرنشینی با مشکلات اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی، بحران آفرین و هشداری بر ناپایداری شهرها می باشد. بنابرین ضرورت بحث زیست پذیری و توسعه پایدار امروزه در شهرها کاملاً نمایان است. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی شاخص های عینی زیست پذیری در نواحی 23 گانه شهر زنجان صورت گرفته است. روش پژوهش، توصیفی تحلیلی و به لحاظ هدف کاربردی می باشد. جامعه آماری نواحی شهر زنجان می باشد. برای استخراج شاخص های پژوهش از نقشه کاربری اراضی و سالنامه آماری سال 1390 زنجان استفاده گردیده است. داده های پژوهش با استفاده از مدل تصمیم گیری چند معیاره تودیم، تحلیل گردیده اند. نتایج حاصل نشان می دهد که با توجه به معیارهای ارزیابی زیست پذیری در 25 ناحیه شهری زنجان، نواحی واقع در شمال و شمال شرق به دلیل قدمت کم و بافت مسکونی جدید که نظام محلی و شبکه دسترسی منظم نیز دارند، دارای وضعیت بالاتر از متوسط و نواحی مرکزی و جنوبی شهر که محلات قدیمی و تاریخی را پوشش می دهند به دلیل داشتن بافت قدیم و بعضاً مسأله دار همراه با شرایط پایین تر از حد متوسط در اکثر شاخص ارزیابی می گردند. در مجموع، 12 ناحیه شهری با وسعت 49 درصد از کل شهر و جمعیت 191328 نفری دارای وضعیت قابل تحمل و قابل قبول، 9 ناحیه شهری با وسعت 39.8 درصد از کل شهر و جمعیت 155819 نفری دارای وضعیت نامطلوب و غیرقابل قبول و دو ناحیه شهری با وسعت 12.3 درصد از کل شهر و جمعیت 57042 نفردارای وضعیت متوسط از لحاظ شاخص های زیست پذیری می باشند.
۶۰.

تبیین فضایی پدیده پراکنده رویی شهری (مطالعه موردی: شهر قائم شهر)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیای اجتماعی شهری سال ششم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۴) 1 - 13

کلیدواژه‌ها: پراکنده رویی الگوی توسعه فضایی کاربری اراضی شهر قائمشهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۵ تعداد دانلود : ۶۱۳
تبیین موضوع: پراکنده رویی برآیندی از رشد سریع جمعیت و گسترش لجام گسیخته در نواحی پیرامونی شهر و تأثیر مستقیمی بر توسعه فضایی شهرها دارد که در سال های اخیر به یکی از چالش های اصلی سراسر جهان تبدیل شده است. در همین راستا، این تحقیق با هدف تبیین فضایی پراکنده رویی شهری و اثرات محیط زیستی آن در قائم شهر می پردازد. روش: پژوهش حاضر بر آن است به روش توصیفی تحلیلی به تبیین اثرات فضایی پراکنده رویی قائم شهر بر نواحی پیرامون شهری با استفاده از تصاویر ماهواره چند زمانه لندست بپردازد. اطلاعات موردنیاز از طریق مطالعات کتابخانه ای و میدانی از محدوده مورد مطالعه گردآوری شد و برای تهیه کاربری اراضی از طبقه بندی نظارت شده فازی مبتنی برشدت انطباق و برای سنجش فرم های پراکنده رویی از سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل هلدرن استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصل از مدل هلدرن نشان می دهد که عامل جمعیت بیشترین تأثیر را در ۲۲ سال بر رشد پراکنده شهر با الگوهای متفاوت گذاشته و براثر این رشد کاربری باغات با ۴۳ درصد بیشترین تغییرات را دارد پیش بینی های صورت گرفته براساس مدل سلول های خودکار مساحت اراضی ساخته شده تا سال ۱۴۰۲ به ۸۸۳۳ هکتار خواهد رسید. نتایج حاصل از سیستم اطلاعات جغرافیایی نشان می دهد که در این بازه زمانی فرم های فضایی پراکنده رویی از قبیل الگوی خطی رشد، الگوی مجزا و منفرد، الگوی رشد انبساطی، الگوی خوشه ای تشدید می شوند که پیامدهای زیست محیطی مخربی را به همراه دارد. نتایج: بنابراین آنچه از این تحقیق بر می آید رشد فضایی پراکنده شهری اثرات مخربی بر محیط زیست و زمین های مرغوب ارضی کشاورزی پیرامون و فرم فضایی قائم شهر گذاشته که در راستای دستیابی فرم پایدار شهری الگوی رشد فشرده شهری به عنوان توسعه آتی قائم شهر پیشنهاد می شود.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان