سناریونگاری آینده آموزش عالی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آموزش عالی ایران سال ۱۶ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۲
۴۰۵-۳۹۰
هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر، سناریونگاری آموزش عالی ایران در دوره پساانبوهگرایی بود. مواد و روشها: ابتدا، به بررسی عوامل محیطی تأثیرگذار یا پیشرانهای کلیدی آموزش عالی در گذار پساانبوهگرا در ایران پرداخته شد. برای شناسایی گزارههای پرتکرار تعداد گزارههایی که به هر مضمون مربوط میشوند، مبنای کار قرار گرفتند. در ادامه، از خبرگان خواسته شد که به هر یک از این عوامل، بر اساس مقیاس لیکرت سهدرجهای، مطابق با دو شاخص (1) اهمیت و (2) عدم قطعیت، امتیاز دهند. در نتیجه، 26 عامل کلیدی مشخص شدند. در نهایت، در مجموع 36 وضعیت مختلف برای 8 پیشران طراحی شد. نتایج: ابتدای این پژوهش، منجر به شناسایی 43 مورد از عوامل کلیدی در شش بعد (1) آموزش، (2) جامعه، (3) دانشگاه، (4) تکنولوژی، (5) اقتصاد و (6) بازار کار، شد. در ادامه، پیشرانهای کلیدی مشخصشده، شامل هشت دسته کلی به این شرح بودند: (1) عدم تناسب بین فارغالتحصیلان دانشگاه و نیروی موردنیاز بازار کار، (2) سرمایهگذاری بخش خصوصی در آموزش عالی، (3) مشکلات سیاسی- اقتصادی و عدم استقلال، (4) مشکلات ساختاری دانشگاه در مدیریت و برنامهریزی آموزشی، (5) تغییر نگرشهای حاکم بر جامعه، (6) تأکید خانواده و اطرافیان بر تحصیلات دانشگاهی، (7) مشکلات نظام آموزشی موجود و (8) ظهور تکنولوژیهای جدید در آموزش عالی. در انتها، چهار سناریو مشخص شد که بیشترین سازگاری درونی را داشتهاند: (1): دانشگاههای بازارمحور (2): تحول تکنولوژیکی (3): محدودیت نهادهای سیاسی و اقتصادی و (4): آموزش پایدار و عادلانه. بحث: میتوان اظهار داشت که آینده نظام آموزش عالی ایران در گذار پساانبوهگرا را میتوان از طریق چهار سناریوی متمایز، متصور شد که هرکدام دیدگاه متفاوتی را بر اساس محرکها و اولویتهای کلیدی ارائه میدهند.