مریم شریف نسب

مریم شریف نسب

مدرک تحصیلی: دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه علامه طباطبایی
رتبه علمی: دانشیار، گروه پژوهشی پژوهش های ادبی نظری، راهبردی و کاربردی، پژوهشکده زبان و ادبیات، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
پست الکترونیکی: msharifnasab@yahoo.com
لینک رزومه

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۸ مورد از کل ۱۸ مورد.
۱.

مؤلفه های خُلقی ایرانیان در شش قرن نخست هجری در آیینه حکایت های تعلیمی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اجتماعیات در ادب فارسی سال ۳ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۷ 63 - 76

کلیدواژه‌ها: تاریخ فرهنگی و اجتماعی ژانر تعلیمی مؤلفه های خُلقی مخزن الاسرار حدیقه الحقیقه سیاست نامه قابوس نامه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸ تعداد دانلود : ۱۸
متن ها در خلأ پدید نمی آیند؛ متون واقع گرا  - به ویژه در ژانر تعلیمی- خواه ناخواه چکیده و افشره فرهنگ زمانه را در خود دارند. در این پژوهش در نظر است با بررسی حکایت های چهار متن از مهم ترین متون تعلیمیِ پنج- شش قرن نخست هجری ( مخزن الاسرار نظامی گنجوی و حدیقه الحقیقه سنایی در شعر، و سیاست نامه خواجه نظام الملک و قابوس نامه عنصرالمعالی در نثر) برجسته ترین مؤلفه های خُلقی و فرهنگی ایرانیان، جمع آوری و صورت بندی گردد. سبب انتخاب حکایت های متون تعلیمی این بوده است که این متون، اساساً برای هنجارگذاری و مبتنی بر بایدها و نبایدها تولید می شوند و مروّج فرهنگ اخلاقی مورد تاییدِ جامعه و نهی کننده ناهنجاری های فرهنگیِ موجود هستند. نتایج این پژوهش که به لحاظ تاریخ سیاسی، دوره دیلمیان، آل بویه و غزنویان را دربر می گیرد، نشان می دهد که در غیاب تواریخ اجتماعی و فرهنگی، حکایت های متون تعلیمی، آیینه ای حقیقت نما و قابل اعتماد در انعکاس مسائل زیستی، فرهنگی و خُلقی مردمان است. در بُعد فردی «واقع بینی» پربسامدترین خُلق مورد تأیید و تشویق است. در بُعد جمعی، «پرسشگری و حق طلبی» و در بخش خلقیات حکومتی، تشویق به «تدبیر و هوشمندی حاکمان» بیشترین بسامد را دارد و آیینه ای از شیوه حکومتداری رایج مبتنی بر بی خردی و تعصب آن دوران است.
۲.

بررسی سیر تطورِ سبک زبانی و بلاغی کلیله و دمنه و اقتباس های آن برای کودکان و نوجوانان (مطالعه موردی: نگار دانش و قصه های خوب برای بچه های خوب)

نویسنده:
منبع: هنر و ادبیات تطبیقی سال ۱ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: کلیله و دمنه نگار دانش قصه های خوب برای بچه های خوب اقتباس سبک زبانی و بلاغی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸ تعداد دانلود : ۱۱۲
اقتباس، تولید اثر ادبی (یا هنری) جدید مبتنی بردست کم یک پیش اثر است که به شیوه بازنویسی، بازآفرینی و ... صورت می گیرد. اقتباس از متون کهن ادبی، از دیرباز یکی از رایج ترین راه ها برای تولید محتوای ادبیات کودک و نوجوان بوده است. کلیله و دمنه بواسطه ساختار روایی، داستان های پندآموز و شخصیت های جانوری، همواره مورد توجه بیشتری بوده و از دوره مشروطه که نخستین بچه خوانی ها برای استفاده در مکتبخانه فراهم آمد، اقتباس هایی از آن برای مخاطبان کم سال تر صورت گرفت. بچه خوانی ها متونی بودند که در مکتبخانه ها برای زبان آموزی، آموزش ادب درس و ادب نفس و تبیین هنجارهای اخلاقی و مهارت های زندگی برای مخاطبان کودک و نوجوان فراهم می شد. در این پژوهش متن کلیله و دمنه (به مثابه پیش اثر) با متن نگار دانش و قصه های خوب برای بچه های خوب (به مثابه دو اقتباس نوجوانانه از کلیله)، به شیوه قیاس عبارت به عبارت، مورد بررسی زبانی و سبکی قرار گرفته است. این بررسی نشان می دهد که در اقتباس از کلیله هرچه به زمان معاصر نزدیک تر می شویم، پایبندی به متن پیش اثر هم به لحاظ محتوا و هم به لحاظ زبانی کمتر و صراحت و ایضاح متن بیشتر می شود. همچنین در این بازنویسی ها توضیح و توصیف نسبت به متن پیش اثر افزون تر، عبارات عربی و ضرب المثل های دشوار، اندک تر و اعتماد به درک و دریافت مخاطب و سفیدخوانی او کمتر شده است. به لحاظ بلاغت نیز، به جرئت می توان گفت صنایع ادبی و بلاغی در طول زمان از اقتباس ها رخت بربسته و زبان ادبی به زبان خودکار نزدیک و نزدیک تر شده است.
۳.

بررسی کتاب برآمدن ژانر خلقیات در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال ۲۲ خرداد ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۰۳) 217-240
تعداد بازدید : ۳۱۶ تعداد دانلود : ۱۵۰
برآمدن ژانر خلقیات در ایران نوشته ابراهیم توفیق، سیدمهدی یوسفی، حسام ترکمان و آرش حیدری با ایده ای خوب تلاش می کند محتواهای موجود در باب خلقیات ایرانیان را از دوره مشروطه تا سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بررسی و دسته بندی کرده، ارکان و اجزای یک «ژانر» را از آن استخراج نماید. این مقاله با روش اسنادی- انتقادی تلاش کرده است کتاب مذکور را در چهار محور شکلی، زبانی، ساختاری و محتوایی مورد مداقه قرار دهد. حاصل این بررسی نشان می دهد اگرچه نویسندگان کتاب، اطلاعات بسیار وسیع و دقیقی را از منابع مختلف جمع آوری و گاه بررسی کرده اند، در تعیین حدود و ثغور «ژانر» توفیق چندانی نداشته اند. علی رغم این، محتوای لبریز از داده های مفید اما پراکنده کتاب، می تواند با بازبینی مجدد، پیرایش پرگویی ها و پراکنده گویی های فراوان، مفصل بندی دقیق و جدید فصل ها، یاری گرفتن از یک مشاور ادبی حاذق در تعریف و تحدید مفهوم «ژانر»، ابراز دقیق و صریحِ نتیجه مورد نظر نویسندگان درباره موضوع، و ... سر و سامان تازه یافته و برای مخاطبان این حوزه مفیدتر واقع شود.
۴.

کارکرد عنصر «مکان» در داستانهای شهری با رویکرد مطالعات فرهنگی (نمونه بررسی: کارکرد «تهران» در رمانهای دهه های هشتاد و نود)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبی سال هجدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۷۴ ۶۲-۳۵

کلیدواژه‌ها: مکان در داستان شهري تهران دهه هفتاد و دهه هشتاد و دهه نود مطالعات فرهنگي و رمان جدید

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۱ تعداد دانلود : ۳۰۲
«مکان» عنصری حذف ناشدنی در هر متن روایی است؛ زیرا هر کنش یا توصیفی در داستان و هر پیشرفتی در پیرنگ، خواه ناخواه در مکانی واقعی یا مخیل اتفاق می افتد. عنصر مکان در داستان، گاهی صرفاً پس زمینه ای صامت و بستری برای رخدادن رویدادها است؛ اما گاهی نیز به مثابه عنصری زنده و پویا در شکل گیری حوادث نقش دارد. در این پژوهش رمانهای شهری فارسی دهه های هفتاد تا نود، که حوادث آنها در تهران روی داده، با رویکرد مطالعات فرهنگی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این پژوهش نشان می دهد مکان در این رمانها گاه عینی (مانند بزرگراه ها، خیابانها، پاساژها و...) است که مظاهر پیشرفت و تمدن پایتخت را به رخ می کشد؛ اما به سبب ناهمگنی با فرهنگ و عواطف شهروندان، پیوستار گفتمانی ایجاد نمی کند. حاصل زندگی در این مکانها برای شهروندان بومی، دلزدگی و ملال، و برای شهروندان مهاجر (شهرستانی)، ترس، اندوه و سردرگمی است. گاهی نیز فضا بر شهروندان استیلا می یابد و توصیفات مکان، تحت تأثیر آرزوها، دلتنگی ها، ترسها، یا آرمانهای شخصیت ها قرار می گیرد. این فضاها، عموماً دور از دسترس است؛ در خاطرات یا آرزوهای شخصیت ها حضور دارد و برای آنها حس نوستالژی ایجاد می کند.
۵.

نمود فرهنگ در داستان های عامیانه ایرانی و هندی

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگ و هنر آسیا سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ 196-229
تعداد بازدید : ۴۴۹ تعداد دانلود : ۳۳۴
قصه های عامیانه همواره از جهت های مختلفی مورد بررسی قرار گرفته اند. یکی از دیدگاه هایی که می توان قصه های عامیانه را بررسی کرد، توجه به شباهت ها و تفاوت های فرهنگی بین قصه های عامیانه دو کشور است. به این دلیل که قصه های عامیانه تصویری بدون تزئین از زندگی مردم را نشان می دهد، این بررسی ها می تواند شناختی عمیق از فرهنگ اقوام مختلف را به نمایش بگذارد. ساختار و محتوای هر قصه مؤلفه های فرهنگی آن را در بردارد. در این پژوهش ساختار و محتوای قصه های عامیانه ایران و هند با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی عرفی بررسی شده اند. این بررسی در بیست داستان (ده داستان از هر کشور) در عناصری چون پیرنگ، کاراکترهای فعال، ساختار، موضوع و درونمایه، صورت گرفته و در پایان نشان داده شده است که در کنار شباهت های زیاد تفاوت های بنیادین در ساختار، کاراکترها و محتوای قصه های دو کشور وجود دارد که بیان کننده ی خاستگاه های متفاوت فرهنگی دو قوم است.
۶.

باید و نبایدهای اخلاق فردی و اجتماعی در مخزن الاسرار ( با رویکرد تاریخ اجتماعی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کهن نامه ادب پارسی سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۲۸)

کلیدواژه‌ها: مخزن لاسرار خلقیات زمینه کاوی مردم حکومت مذهب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۹ تعداد دانلود : ۳۵۹
ادبیات، بویژه در ژانر تعلیمی، از جمله ابزارهای تجویز هنجارهای اخلاقی است. نقل حکایت در این ژانر یکی از بهترین شگردها برای اثبات حقانیتِ خوی مورد نظر محسوب می شود؛ زیرا حکایت ها یا از زیست روزمره مردمان اقتباس می شوند و نتیجه ای عینی و مشهود دارند و یا برای اقناع مخاطب در فضایی باورپذیر برساخته می شوند. در هردوحالت و کاملاً فارغ از اینکه کاراکترهای حکایتِ منقول، انسان باشند یا جانوارانی با نقش های نمادین، دو نکته مبرهن را می توان از خلال این حکایت ها دریافت: نخست اینکه خُلقِ تشویق یا نهی شده در حکایت، مورد نظر و تاییدِ پدیدآورنده است؛ دوم اینکه خُلق مورد تقبیح، مبتلابه مردمان زمانه پدیدآورنده متن، و خُلق مورد تشویق، فراموش شده مردمان آن زمانه بوده است که شاعر یا نویسنده برای نهی یا تشویق آن، احساس نیاز کرده است. در این پژوهش، خلق و خوی شخصیت ها در تمامیِ بیست حکایت مخزن الاسرار نظامی با آمارهای دقیق، احصا و با روش توصیفی-تبیینی مورد بررسی قرار گرفته است. این بررسی نشان می دهد بخش عمده خلقیات این حکایت ها (11 حکایت) به تبیین خلقی رابطه مردم با زیستشان در جهان غیرمادی، پس از آن (7 حکایت) به تبیین رابطه مردم با حکومت، و فقط دو حکایت به تبیین رابطه مردم با یکدیگر ناظر بوده است.
۷.

بررسی سوژه مدرن در بوف کور صادق هدایت و ملکوت بهرام صادقی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقد و نظریه ادبی سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۸) 7-25

کلیدواژه‌ها: سوژه سوژگی ادبیات داستانی ایران بوف کور ملکوت مدرنیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۷ تعداد دانلود : ۴۳۰
سوژه و سوژگی یا سوبژکتیویته، یکی از مؤلفه هایی است که براساس آن می توان تشخیص داد یک اثر داستانی، مدرنیستی محسوب می شود یا خیر. سوژه مدرن در مورد خود می اندیشد. از این رو بسیاری از داستان های مدرنیستی، شخصیت هایی دارند که به خودشان می اندیشند و زندگی و افکارِ این شخصیت ها در مرکز توجه داستان قرار دارد. می توان گفت که این داستان ها ذهن محور هستند. پرداختن به «شخصیت» و افکار او در داستان های مدرنیستی اهمیت فراوانی پیدا می کند که این خصوصیت در داستان های پیشامدرن دیده نمی شود، یا کمتر دیده می شود. در داستان های مدرنیستی فارسی نیز سوژه و سوژگی اهمیت دارد. دو اثری که توجه ویژه به این مسئله، در آنها دیده می شود، بوف کور، نوشته صادق هدایت و ملکوت نوشته بهرام صادقی هستند. در این دو رمان شخصیت ها و افکار آنان محوریت دارند. در این پژوهش ابتدا خصوصیات سوژه برشمرده شده، تعریف نسبتاً دقیقی از آن به دست آمده و سپس اثبات شده است که شخصیت های اصلی هر دو اثر، سوژه هستند و خصوصیات سوژگی در آنها وجود دارد. آگاهی، اختیار / آزادی و فردیت، خصوصیات اصلی سوژگی هستند که هریک از آنها در مورد شخصیت های اصلی این دو داستان مورد بررسی قرار گرفته اند.
۸.

تقابل های دوگانه در داستان های عامه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ و ادبیات عامه سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۶

کلیدواژه‌ها: دریدا شالوده شکنی تقابل های دوگانه داستان عامه شنگول و منگول بلبل سرگشته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۹۰ تعداد دانلود : ۱۰۷۴
داستان های عامه از بطن توده برآمده اند، به همین سبب آینة تمام نمای عادات، آداب و خُلقیات مردم عامه اند و با بررسی آن ها می توان فرهنگ زیستیِ مردمان را بی نقاب و صورتک دید. یکی از روش های خوانش متون و ازجمله متون عامه، کشف تقابل های پنهان در متن است؛ زیرا با استخراج این تقابل ها می توان به لایه های مستتر در پسِ ظاهرِ متن دست یافت. این تقابل های درون متنی، به اعتقاد ژاک دریدا، سلسله مراتبی و پله کانی هستند؛ یعنی همواره یک جزء برتر از جزء دیگر پنداشته می شود و این برتری نه «بدیهی و طبیعی»، بلکه کاملاً «فرهنگی» است؛ بنابراین با یافتن تقابل های درون هر متن و با تشخیص اینکه کدام جزء، ممتاز شمرده می شود، می توان به نکات مهمی دربارة اندیشه ای که متن از آن حمایت می کند، دست یافت. در این مقاله دو داستان مشهور عامه، «شنگول و منگول» و «بلبل سرگشته»، بر اساس مشهورترین و مفصل ترین روایتشان از نظر تقابل های درون متنی بررسی شده اند. این بررسی نشان می دهد که داستان های عامه به عنوان متونی که پایانِ باز ندارند، بیشتر در تقابل های درونیِ خود صادق اند و با شناخت هر جزءِ تقابل، جایگاه و ویژگی جزء مقابل بهتر شناخته می شود. در این داستان ها راوی با بسیج کردن همة اجزای داستان، نتیجة مورد نظر خود را در اختیار مخاطب می نهد و با تحریک باورهای فرهنگی و فکریِ او، این نتیجه را برای مخاطب «بدیهی» و «منطقی» می سازد.
۹.

واکاوی چند کهن الگو در آثار ابوتراب خسروی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات پارسی معاصر سال پنجم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۱۳)

کلیدواژه‌ها: اسطوره کهن الگو ماه کلمه سِرو ابوتراب خسروی مار تاک کاج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶۷ تعداد دانلود : ۱۲۱۱
کهن الگوها (به زعم یونگ) عناصرِ ساختاریِ اسطوره سازی هستند که همواره در روانِ ناهشیار بشر وجود دارند و زمینه ای برای نشان دادنِ واکنش های مشابه به محرک های معیّن اند. حضور کهن الگو در هر متن ادبی، به نوعی سبب دسترس پذیرشدنِ پنداره های ازلی به شیوه ای هنرمندانه می شود. ابوتراب خسروی از نویسندگانی است که در آثارش توجه زیادی به اساطیر و کهن الگوها دارد و تکرار مضامین اسطوره ای در داستان هایش از ویژگی های سبکی قلم اوست؛ چنان که در سه مجموعه داستان کوتاه (هاویه، دیوان سومنات، و کتاب ویران) و دو رمانش (اسفار کاتبان و رود راوی) برخی از این نمادها را با بسامد بالا به کار گرفته است. با توجه به ویژگی های قلم خسروی، که او را در جرگة نویسندگان مدرن و پسامدرن امروزِ ایران زمین قرار داده است، بررسی این نماد ها می تواند پرده های بیش تری را از پیش چشم مخاطبان او کنار زند؛ زیرا این نمادهای اسطوره ای به داستان های خسروی ژرفای معنایی بخشیده است. در این مقاله نمادهای اسطوره ای کلمه، درختان همیشه سبز (سرو و کاج) و تاک، و ماه و مار (به شیوة تحلیلی توصیفی) بررسی شده و از باب نمونه، تمام داستان «ماه و مار» خوانش کهن الگویی شده است. نتایج این بررسی نشان می دهد این نمادها نه فقط در چهارچوب معنای ایرانیِ اسطوره ایِ خود، بلکه در معنای جهان شمول کهن الگویی به کار گرفته شده و در متن داستان ها خوش نشسته اند.
۱۱.

تحلیل الگوهای ساختاری نمایش نامه های حمید امجد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات پارسی معاصر سال چهارم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۱۰)

کلیدواژه‌ها: ساختارگرایی ساختار نمایش نامه کلود برمون حمید امجد

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات انواع ادبی ادبیات روایی و داستانی گونه های معاصر نمایشنامه و تعزیه
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی نقد ساختارگرا
تعداد بازدید : ۱۲۷۸ تعداد دانلود : ۱۳۶۳
حمید امجد یکی از نمایش نامه نویسان معاصر و صاحب سبک است. او از ١٣٦٥ تاکنون با نوشتن نمایش نامه و به صحنه بردن نمایش ها، حضوری مستمر و ارزشمند در این عرصه داشته است. در این مقاله، پس از مقدمه ای کوتاه و معرفی اجمالی حمید امجد، به اختصار به مفهوم ساختار و ساختارگرایی و سپس تحلیل بخشی از آثار امجد (نمایش نامه های دهه های هفتاد و هشتاد) با تکیه بر ساختار روایت آن ها می پردازیم. هر نمایش نامه جداگانه مورد بررسی قرار گرفته است. در تحلیل الگوی ساختاری نمایش نامه ها، از الگوی کلود برمون استفاده شده است. این بررسی نشان می دهد نمایش نامه های دهه های هفتاد و هشتاد امجد به لحاظ ساختاری (الگوی برمون) اغلب منجر به شکست شده اند و پیروزی در این نمایش نامه ها نادر بوده است. مقاله جزئیات این الگوها را نیز بررسی کرده است.
۱۲.

شیوه های خلق فراداستان و کارکردهای آن در داستان های کوتاه فارسی دهه های 70 و 80(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات پارسی معاصر سال سوم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳ (پیاپی ۷)

کلیدواژه‌ها: داستان تکنیک فراداستان دهة 70 و 80 باورپذیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۴۷ تعداد دانلود : ۱۲۷۵
تکنیک های داستان نویسی جدید در غرب، در ادبیات داستانی امروز ایران نیز تأثیر چشم گیری داشته است. نمودهای تکنیک های مدرن را می توان در داستان های کوتاه منتشر شده در چند سال اخیر یافت. یکی از این نمودها تکنیک فراداستان است. فراداستان، تکنیکی است که در آن راوی در میانة داستان، به فرایند داستان نویسی و نوشتن و به داستان بودنِ داستان اشاره می کند. راوی با این تکنیک، بین داستان و مخاطب فاصله ایجاد می کند. در این مقاله، چند داستان کوتاه منتشر شده در دهه های 70 و 80 هجری خورشیدی، از نویسندگان مختلف بررسی شده است. نویسندگان این داستان ها، برای آفریدن فراداستان، از تمهیدها و شگردهای مختلفی بهره برده اند که در این پژوهش به معرفی و بررسی آنها پرداخته و معلوم شده است که چگونه این تمهیدها به خلق فراداستان منجر شده اند و در نهایت، خاصیت فراداستان چه تأثیری بر فرم و محتوا و تأثیرگذاری داستان ها داشته است.
۱۳.

ارتباط کلامی در شعر کهن پارسی (سؤال و جواب، مکالمه، مناظره، و دیالکتیک)

نویسنده:
منبع: کهن نامه ادب پارسی سال دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۲ (پیاپی ۴)

کلیدواژه‌ها: مناظره دیالکتیک ارتباط کلامی مکالمه سؤال و جواب شعر کهن پارسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۱۲ تعداد دانلود : ۱۰۰۶
برقراری ارتباط میان انسان ها از راه های گوناگون امکان پذیر است؛ اما ارتباط کلامی شایع ترینِ این راه هاست. در شعر کهن پارسی، ارتباط کلامی به چندین شیوه ، مانند سؤال و جواب، مکالمه، مناظره، و دیالکتیک، صورت می گرفته است. در این مقاله، به شیوه های گوناگون ارتباط کلامی در شعر کهن پارسی پرداخته شده و ویژگی های هریک بررسی شده است. درنهایت، نشان داده شده که جز دیالکتیک، که در زمینه ای کاملاً منطقی و مستدل اتفاق می افتد، سایر شیوه های ارتباط کلامی چندان محمل منطقی و استدلالی نداشته اند. این اتفاق چه بسا متأثر از وضعیت اجتماعی و هژمونی غالب جامعة آن روزگار، که زیر سلطة پادشاهان ستمگر و تک صدایی بوده رخ داده باشد.
۱۵.

کاربرد تصویری-بلاغی سجاوندی در شعر معاصر فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادب پژوهی ۱۳۸۷ شماره ۵
تعداد بازدید : ۱۹۸۳ تعداد دانلود : ۱۲۲۱
در روند تکاملی شعر در دورة معاصر، علاوه بر کاربرد ویژة اوزان عروضی و ایجاد انسجام نسبی در بندهای شعر، برای تقویت فرم ویژه و رسیدن به ساختار، شاعران در عین توجه به امکانات بلاغی جدید، از ظرفیتهای نگارشی هم سود جسته‌اند؛ مثلاً برای بیان حالات و ایجاد شعر تجسمی و دیداری، به نحوة نوشتن کلمات و استعداد واژگان در تقطیع‌پذیری و فضاسازی، توجه نشان داده‌اند. از جمله امکاناتی که شاعران نوگرای معاصر از آن درجهت تقویت فرم و رسیدن به ساختار هنری و کلامی و اجرای دقیق شعر، بهره ‌برده‌اند، نشانه‌های سجاوندی است. این نشانه‌ها علاوه بر کاربرد خاص برای بیان انواع و اقسام جمله‌ها و درست‌خوانی ترکیبات و واژگان، در دورة جدید به‌خصوص در بین پیروان اسلوب نیما، به منزلة عضوی از ساخت هنری و ساخت شعری، جنبة نشانه‌شناختی و دلالتی ویژه‌ای یافته است که تحلیل آنها می‌تواند تفاوت نگرش شاعران معاصر را به پدیده‌ها نشان دهد. این جستار، تلاشی است برای نشان‌ دادن اهمیتِ نشانه‌های نگارشی در شعر امروز و گشودن دریچه‌ای کوچک به چشم‌اندازی گسترده که بررسی و دقت بیشتری را می‌طلبد
۱۶.

حکایت جان سیری بررسی تقابل مرگ و زندگی در دیدگاه مولانا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ پاییز و زمستان ۱۳۸۶ شماره ۶۳ و ۶۴

کلیدواژه‌ها: مولوی عرفان هندی مرگ حیات سنایی مثنوی عطار غزلیات شمس مرگ اختیاری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی نقد و بررسی آثار ادبی کلاسیک نظم
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه عرفان و تصوف در ادبیات بررسی مفاهیم عرفانی و اصطلاحات تصوف در ادبیات
تعداد بازدید : ۱۸۵۲ تعداد دانلود : ۹۶۹
مرگ همواره از مهم ترین دغدغه های انسان بوده است؛ اما عرفا به این پدیده به شیوه ای دیگر نگریسته اند و گاه حتی خودخواسته، طالب آن بوده اند.البته مرگ طلبیِ عرفا هرگز به معنی قتل نفس یا بیتوجهی به نعمتِ حیات نبوده است؛ بلکه مرگ از نگاه آنان پنجره ای به وصال معبود است. مولوی در مثنوی کبیر و هم در دیوان شمس، به مسئلة مرگ پرداخته و ویژگیها، ابعاد و آثار آن را بررسی کرده است.در این مقاله، به این مقوله پرداخته شده است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان