جواد صالحی

مقدمه : ابرازهای چهره ای هیجان ها یکی از مهمترین ابزارها برای قضاوت درباره قابلیت اعتماد هم نوعان و در نتیجه برقراری ارتباطات اجتماعی می باشد. پژوهش حاضر با هدف مقایسه سوگیری قضاوت افراد با اضطراب اجتماعی بالا و پایین نسبت به جلوه های پویای هیجان های مختلف چهره ای در درجات شدت مختلف انجام شد. روش : 60 نفر از دانشجویان دانشگاه زنجان بر اساس نمراتشان در پرسشنامه های اضطراب اجتماعی لیبوویتز( LSAS-SR ) و ترس از ارزیابی منفی( BFNE ) در سطوح بالا و پایین اضطراب اجتماعی انتخاب شدند و آزمون سوگیری قضاوت نسبت به قابلیت اعتمادِ جلوه های پویای هیجان های چهره ای را انجام دادند. داده ها با آزمون تحلیل واریانس مختلط تحلیل گردید. یافته ها : آزمودنی های با سطوح بالای اضطراب اجتماعی سوگیری قضاوت بیشتری از آزمودنی های با سطوح پایین اضطراب اجتماعی نشان دادند و همه جلوه های هیجان را غیرقابل اعتمادتر ارزیابی کردند. آستانه شروع قضاوت غیرقابل اعتماد بودن چهره ها در این گروه نسبت به گروه اضطراب پایین در شدت های پایین تر ابراز هیجان بود. آستانه سوگیری قضاوت در هیجان های خشم و نفرت در گروه اضطراب اجتماعی بالا از شدت صفر(حالت خنثی) آغاز و با افزایش شدت هیجان، سوگیری هم بیشتر شد . در گروه اضطراب پایین آستانه شروع سوگیری از شدت هیجان 40 % بود. نتیجه گیری : سوگیری قضاوت نسبت به نشانه های ظریف هیجان های چهره ای و عدم اعتماد به این نشانه ها در روابط اجتماعی در افراد دارای سطوح بالای اضطراب اجتماعی، یکی از عوامل مهم در سبب شناسی و تداوم اختلال آنها است. استفاده از روش های مداخله ای برای کاهش سوگیری قضاوت و افزایش اعتماد به دیگران درتعاملات اجتماعی درکاهش علائم اضطرابی و تسریع روند درمان این افراد موثر خواهد بود.

مقدمه: هدف این مطالعه، بررسی نقش واسطه ای طرحواره های هیجانی (انطباقی-غیرانطباقی) در رابطه بین غفلت و نشانه های افسردگی بود. روش: در یک پژوهش توصیفی-مقطعی، 439 دانشجوی زن (92 نفر دارای افسردگی اساسی فعلی، 347 نفر دارای سابقه افسردگی اساسی در 12 ماه گذشته) از 6 واحد دانشگاهی پیام نور استان تهران به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. در مطالعه ی حاضر، مصاحبه ی ساختاریافته برای اختلالات محور یک و دو (SCID)، مقیاس طرحواره های هیجانی لیهی (LESS)، پرسشنامه ترومای کودکی (CTQ) و پرسشنامه افسردگی بک-دو (BDI-II) مورد استفاده قرار گرفت. داده ها بوسیله ی روش های آماری تحلیل مسیر، بوت استراپ و آزمون سوبل تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: یافته های این مطالعه نشان داد که ترومای غفلت به طور معناداری نشانه های افسردگی را پیش بینی می کند. همچنین، طرحواره های هیجانی انطباقی و طرحواره های هیجانی غیرانطباقی به صورت معناداری بین ترومای غفلت و نشانه های افسردگی واسطه گری می کنند. نتیجه گیری: در این مطالعه داده ها از نقش مستقیم ترومای غفلت و نقش واسطه ای طرحواره های هیجانی را در نشانه های افسردگی حمایت می کند.  پیشنهاد می شود که در درمان افسردگی علاوه بر تاریخچه ی ترومای غفلت، طرحواره های هیجانی نیز مورد توجه  متخصصان بالینی قرار بگیرد.

هدف این پژوهش، بررسی رابطه عمل به باورهای دینی و هویت اخلاقی با بهزیستی روان شناختی، با در نظر گرفتن هویت اخلاقی به عنوان متغیر میانجی در دانشجویان دانشگاه زنجان بود. 300 نفر دانشجو از 4 دانشکده مهندسی، کشاورزی، علوم انسانی و علوم پایه دانشگاه از طریق روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات، از پرسش نامه های عمل به باورهای دینی (25سؤالی)، هویت اخلاقی (10 سؤالی)، که دارای دو بعد درونی و بیرونی است و بهزیستی روان شناختی ریف فرم کوتاه (18سؤالی) استفاده شد. داده ها با استفاده از آزمون های آماری ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه سلسله مراتبی و رگرسیون تک متغیره و آزمون سوبل و تی مستقل مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد بین عمل به باورهای دینی و هویت اخلاقی، با بهزیستی روان شناختی رابطة مستقیم و معنادار وجود دارد. همچنین هویت اخلاقی به طور معناداری در رابطه بین عمل به باورهای دینی و بهزیستی روان شناختی، نقش میانجی ایفا می کند. همچنین تفاوت معناداری بین دانشجویان دختر و پسر از جهت عمل به باورهای دینی و هویت اخلاقی وجود داشت.

با ظهور و بروز اخلاق فضیلت در سال های اخیر، بسیاری به نقاط قوت و ضعف آن پرداخته اند که یکی از مهم ترین اشکال های مبنایی بر این نظریه، تردید یا نفی اوصافِ درونی اخلاقی (فضایل و رذایل) است. برخی از فیلسوفان اخلاق بن مایه های این اشکال را از روان شناسی اجتماعی برگرفته اند و بر اساس آن اِسناد رفتار اخلاقی آدمی را به اوصاف درونی، از مقوله خطای بنیادین اِسناد دانسته اند. گیلبرت هارمن و جان دوریس با تکیه بر پاره ای از آزمایش ها در حوزه روان شناسی اجتماعی، همچون آزمایش میلگرام، سامری نیکوکار و زندان زیمباردو منکر وجود اوصاف اخلاقی درونی شده و معتقدند ابتنای یک نظریه اخلاقی بر چنین اوصافی خطاست و از این رو، اخلاق فضیلت نظریه هنجاری مناسبی نخواهد بود. قائلان به اخلاق فضیلت پاسخ های سلبی و ایجابی متعددی را بیان کرده اند که به گمان مؤلفان پاسخ مبتنی بر کمیابی مناسب ترین پاسخ به اشکال یاد شده است. در این مقاله پس از طرح و تبیین مسئله، به نقد و بررسی آنها خواهیم پرداخت.

هدف از این پژوهش، تعیین تأثیر تجویز صفاقی انسولین بر عملکرد حرکتی موش های صحرایی در ماز آبی می باشد. برای این منظور، تعداد 40 سر رت نر از نژاد آلبینو ویستار به صورت تصادفی در چهار گروه آزمایشی قرار گرفتند (هر گروه 10 سر رت). تزریق انسولین در چهار دوز (صفر، یک، شش و 12 واحد برکیلوگرم) و درطول یک هفته (روزانه یک بار) انجام شد. آموزش و آزمون حیوانات با استفاده از ماز آبی موریس صورت گرفت. جهت تحلیل آماری، آزمون تحلیل واریانس مختلط بین گروهی و درون گروهی (SPANOVA) به کار رفت. یافته ها نشان داد که در مرحله اکتساب، اثر اصلی زمانبرای مسافت طی شده و زمان تأخیر معنادار است .(P<0.001) همچنین، تزریق صفاقی انسولین بدون تأثیر معنادار بر سطوح گلوکز سرم در تمامی دوزها موجب کاهش مسافت طی شده (P<0.001) و به صورت وابسته به دوز، باعث کاهش زمان تأخیر (P=0.004) در مرحله اکتساب شد. در آزمون یادداری نیز انسولین به صورت وابسته به دوز (یک و 12 واحد بر کیلوگرم) موجب کاهش زمان تأخیر در رسیدن به سکوی پنهان گردید. در نتیجه، تجویز محیطی انسولین دارای اثرات مرکزی بوده و می تواند موجب ارتقای عملکرد حرکتی از طریق بهبود حافظه و یادگیری فضایی شود.

برخی از نظریه های مربوط به حافظه کاذب، برقراری رابطه معنایی بین اقلام آموختنی را که باعث افزایش آسیب پذیری فرد می شود، در سبب شناسی این خطای حافظه دخیل می دانند. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر روش منحرف ساختن توجه افراد از طریق تقسیم توجه در دو دستگاه حسی دیداری و شنیداری طراحی و اجرا شد. نمونه پژوهش شامل 462 دانشجو (355 دختر، 107 پسر) بودند که با استفاده از مدل دیز- رودیگر- مک درموت (DRM) مورد آزمون حافظه کاذب قرار گرفتند. مجموعه مرجع دیز- رودیگر- مک درموت شامل فهرست هایی از کلمات است که واژه های هر فهرست با یک کلمه تله که در فهرست موجود نیست ارتباط معنایی بالایی دارند و یادآوری کلمه تله به هنگام آزمون حافظه نشان دهنده حافظه کاذب است. نتایج نشان داد که میزان یادآوری کاذب گروه تقسیم توجه کمتر از گروه کنترل بود، اما بین دو گروه تقسیم توجه و تمرکز توجه تفاوتی مشاهده نشد. به علاوه، میزان یادآوری کاذب در فهرست هایی که به صورت دیداری ارایه شده بودند کمتر از فهرست هایی بود که به شکل شنیداری ارایه شدند. نتایج هم چنین تعامل معنا داری بین تقسیم توجه و نحوه ارایه فهرست ها نشان داد. به این نحو که تفاوت در میزان یادآوری کاذب در ارایه شنیداری و دیداری فقط در شرایطی قابل مشاهده بود که فرد با توجه کامل درگیر تکلیف شده باشد. نتایج پژوهش نشان داد که تقسیم توجه در مرحله مطالعه می تواند به عنوان یکی از راه-های موثر کاهش یادآوری کاذب در دو دستگاه حسی دیداری و شنیداری مورد توجه قرار گیرد.

زمینه و هدف: فرضیه ی نقص حافظه در بیماران مبتلا به اختلال وسواس/ فکری عملی برای تبیین پایداری رفتارهای تکراری این بیماران مورد استفاده قرار گرفته است. با این حال اغلب مطالعات انجام شده در این زمینه نتایج متناقضی به دست آورده اند. هدف پژوهش حاضر مقایسه ی حافظه ی کاذب و میزان اعتماد به حافظه در زنان مبتلا به اختلال وسواس فکری/ عملی و زنان بهنجار بود. مواد و روش ها: با استفاده از روش نمونه برداری در دسترس و بر اساس ملاک های ورود در قالب یک طرح علی/ مقایسه ای 26 نفر از زنان مبتلا به اختلال وسواس فکری/ عملی شهر زنجان انتخاب شدند و پس از همتاسازی با 26 نفر از زنان بهنجار بر اساس متغیرهای سن و سطح تحصیلات، توسط تکلیف حافظه ی کاذب و اعتماد به حافظه مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته ها: نتایج آزمونT مستقل نشان داد که زنان مبتلا به اختلال وسواس فکری/ عملی در مقایسه با زنان بهنجار حافظه ی کاذب بیشتری در ارتباط با کلمات مرتبط با تهدید نشان می دهند و از میزان اطمینان به حافظه ی کمتری برخوردار هستند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر حاکی از وجود حافظه ی کاذب مبتنی بر تهدید در بیماران مبتلا به اختلال وسواس فکری/ عملی است و به نظر می رسد رفتارهای تکراری این افراد نتیجه ی عدم اطمینان به حافظه ی خود می باشد.

براساس تحقیقات افراد در سطوح مختلف فعالیت جسمانی انگیزه های متفاوتی برای فعالیت دارند. در این پژوهش به دنبال آن بودیم که براساس نظریه خودتعیین گری مشخص کنیم که چگونه انگیزه ها سه سطح فعالیت جسمانی (غیرفعال، فعال و تمرین مستمر) را از یکدیگر متمایز می سازند، 159 نفر از کارکنان دانشگاه زنجان (با میانگین سنی 33 سال) مقیاس «انگیزش ورزشی و مرحله تغییر را تکمیل کردند. با استفاده از روش تحلیل عاملی تأییدی، روایی سازه مقیاس انگیزش ورزشی (EMI-2) برای جامعه مورد بررسی محاسبه شد. نتایج این بررسی 6 خرده مقیاس را تأیید کرد: سلامت و آمادگی، فواید اجتماعی – هیجانی، کنترل وزن، کنترل استرس، کسب لذت و وضعیت ظاهری. یافته ها نشان داد که انگیزه های لذت، کنترل استرس و فواید اجتماعی – هیجانی، سطوح مختلف فعالیت را متمایز می کنند. اثر متغیرهای تعدیل کننده سن و جنسیت معنادار نبود. در نتیجه انگیزش درونی (لذت) و انگیزش بیرونی ارادی (کنترل استرس و فواید اجتماعی – هیجانی) نقش مؤثری در تغییر رفتار و افزایش فعالیت جسمانی دارند.

پژوهش ها حاکی از آنند افرادی که اضطراب زیادی در مورد شکل اندام خود دارند، کمتر از دیگران ورزش می کنند و در صورت مبادرت به ورزش، اغلب با انگیزه های بیرونی اقدام به این کار می کنند. با توجه به شیوع اضطراب اجتماعی اندام و تأثیرگذاری منفی نیرومند آن بر انگیزة مشارکت در تمرینات ورزشی، مطالعة این عامل و نحوة تعامل آن با ویژگی های شخصیتی از نظر اثرگذاری برانگیزة مشارکت در تمرینات ورزشی ضروری می نماید. براین اساس، هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر میزان اضطراب اجتماعی اندام بر نوع انگیزة افراد برای انجام تمرینات ورزشی و تعیین نقش عزت نفس در این میان است. به این منظور 265 دانشجوی دانشگاه زنجان (156 دختر و 109 پسر) به صورت خوشه ای نمونه گیری شده و دفترچه ای متشکل از مقیاس اضطراب اجتماعی اندام، مقیاس عزت نفس روزنبرگ، مقیاس انگیزش ورزشی و اطلاعات جمعیت شناختی را تکمیل کردند. نتایج نشان داد که انگیزه های بیرونی برای ورزش کردن در نزد افراد دچار اضطراب زیاد بیش از افراد دچار اضطراب کم است (017 /0=P) . همچنین میزان بی انگیزگی در آزمودنی های دچار اضطراب زیاد بیشتر از افراد دیگر است (008 /0=P) . علاوه بر این، معلوم شد تعامل زیادی بین اضطراب اجتماعی اندام و میزان عزت نفس هر فرد از نظر اثرگذاری بر انگیزة ورزش وجود دارد (019 /0=P) . در مجموع، نتایج حاکی از آن است که اضطراب اجتماعی اندام نقش مؤثری در تعیین نوع انگیزة فرد برای انجام تمرینات ورزشی دارد.

هدف: سرعت عمل خبرگان در حل مساله، در برخی شرایط می تواند آنها را به شکلی انعطاف ناپذیر بر راه حل اولیه تثبیت کند و بر عملکرد آنها در حل مسایل بعدی تاثیر منفی بگذارد. هدف پژوهش حاضر، بررسی مقایسه ای تاثیر ایجاد آمایه ذهنی بر عملکرد حل مساله دانشجویان خبره و مبتدی است. روش: در این پژوهش، با استفاده از طرح عاملی 3×2 (2 سطح خبرگی × 3 نوع آمایه)، عملکرد 48 دانشجوی خبره و مبتدی دانشگاه زنجان، در زمینه حل مسایل آب و ظرف لاچینز مطالعه شد. یافته ها: بر اساس تحلیل واریانس عاملی داده ها، نتایج این پژوهش نشان داد که اولاً، آزمودنی های خبره بیش از آزمودنی های مبتدی دچار آمایه ذهنی شده، بر راه حل اولیه مسایل تثبیت شدند. دوم، عملکرد آزمودنی های خبره در مسایل غیرآمایه ای بهتر از عملکرد آزمودنی های مبتدی بود. و سوم این که، عملکرد آزمودنی هایی که دچار آمایه ذهنی شده بودند، در مقایسه با آزمودنی هایی که دچار این آمایه نشده بودند، ضعیف تر بود. نتیجه گیری: در برخی شرایط، مثلا ًهنگامی که فرد مساله گشا می بایست راه حلی غیرمعمول بیابد، خبرگی در حل مساله می تواند آسیب پذیری وی را در مقابل آمایه ذهنی افزایش دهد و باعث بدتر شدن عملکرد او (در مقایسه با افراد مبتدی) شود.