مریم سیف نراقی

هدف: این پژوهش با هدف تبیین ویژگی های مطلوب عناصر برنامه درسی مطالعات اجتماعی به منظور ارایه الگویی برای ارتقای مهارت های حل مسأله دانش آموزان دبستانی و ارزشیابی آن از دیدگاه متخصصان برنامه درسی و معلمان ذی ربط انجام گرفته است. روش : پژوهش حاضر جزء تحقیقات کاربردی بوده که با روش تحقیق زمینه ای انجام شده است. از این رو، ابتدا مبتنی بر مبانی نظری پیرامون موضوع تحقیق، به شناسایی ویژگی های مطلوب چهار عنصر (هدف، محتوا، راهبردهای یاددهی- یادگیری و ارزشیابی) در برنامه درسی مطالعات اجتماعی و ارایه الگو برای ارتقای مهارت های حل مسأله دانش آموزان دبستانی در این درس پرداخته شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه متخصصان برنامه درسی و معلمان دوره ابتدایی استان گیلان (45 متخصص و 8641 معلم) در سال تحصیلی 95-1394 بود که از این میان، کلیه متخصصان برنامه درسی به شیوه نمونه گیری تمام شماری و 360 معلم دوره ابتدایی به شیوه نمونه گیری تصادفی خوشه ای به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه ای محقق ساخته بود که روایی آن طبق نظر متخصصان برنامه درسی و معلمان دوره ابتدایی و پایایی آن به روش آزمون آلفای کرونباخ (98/0) مورد تأیید قرار گرفته است. داده های به دست آمده با استفاده از آمار توصیفی (جدول فراوانی و درصد) و آمار استنباطی (آزمون خی دو) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: یافته ها نشان داد که الگوی پیشنهادی برای برنامه درسی مطالعات اجتماعی جهت ارتقای مهارت های حل مسأله دانش آموزان دبستانی از دیدگاه متخصصان برنامه درسی و معلمان دوره ابتدایی مطلوب بوده است. همچنین، بین دیدگاه این دو گروه در مورد میزان مطلوب بودن الگوی پیشنهادی تفاوت معناداری گزارش نشده است (05/0 <P). بنابراین، می توان از این الگو برای پرورش مهارت های حل مسأله دانش آموزان در درس مطالعات اجتماعی دبستان استفاده نمود.

هدف این پژوهش بررسی مقایسه ای نارسایی های آموزش و تربیت شهروندی در برنامه ی درسی دوره ی راهنمایی تحصیلی از دیدگاه کارشناسان و معلمان شهر قزوین است. این پژوهش از نظر مقصد و هدف، از نوع پژوهش های کاربردی و از نظر شیوه ی اجرا، روش پژوهش زمینه ای را بکار برده است. جامعه و نمونه ی آماری پژوهش شامل دو گروه آزمودنی با جزئیات زیر می باشد: کارشناسان برنامه ریزی و آموزش مقطع راهنمایی آموزش و پرورش شهر قزوین و اساتیدی که در سطح دانشگاههای قزوین دروس تحلیل محتوا، ارزیابی کتاب ها و برنامه ریزی درسی را تدریس می کنند که مجموع این دو گروه با عنوان کارشناس 30 نفر بوده است. -معلمان مقطع راهنمایی تحصیلی شهرستان قزوین (اعم از زن یا مرد) که تعداد آن ها در مدارس مقطع راهنمایی بر اساس آمار ارایه شده، 2727 نفر بوده و با بهره گیری از فرمول نمونه گیری تعداد 241 نفر از آن ها به عنوان نمونه انتخاب شدند. سپس از معلمان دوره ی راهنمایی تحصیلی به روش تصادفی طبقه ای، حجم نمونه ی مورد نظر انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ی محقق ساخته ای حاوی 80 سؤال بود که پس از احراز روایی و پایایی مورد قبول، به وسیله ی پژوهشگر تهیه و بین اعضای گروه نمونه توزیع گردید، داده های گردآوری شده با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی ( خی دو) و به کمک نرم افزار SPSS (ویرایش17) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتیجه ی کلی پژوهش نشان داد که: بین دیدگاه معلمان و کارشناسان، به لحاظ نارسایی ابعاد تربیت شهروندی (اجتماعی، فردی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی) در برنامه ی درسی دوره ی راهنمایی تحصیلی، تفاوت معنادار آماری وجود دارد. اگر چه بر اساس نتایج بدست آمده، هر دو گروه آزمودنی بر این باور بودند که برنامه ی درسی فعلی دوره ی راهنمایی تحصیلی پیرامون آموزش ابعاد تربیت شهروندی دارای کمبودها و نارسایی هایی است و از این رو آسیب پذیر است، اما از دیدگاه کارشناسان، این نارسایی بسیار بیش تر بوده است.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش برنامه «آموزش فلسفه به کودکان» به صورت اجتماع پژوهشی بر رشد اجتماعی دانش آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی مدارس غیر دولتی ناحیه یک شهرستان خرم آباد در سال تحصیلی 1390 - 1391 و دادن پیشنهادهای مناسب به مسئولان و دست اندرکاران آموزش و پرورش در مقطع ابتدایی بر اساس یافته های تحقیق بود. برای این منظور از بین ده مدرسه غیر دولتی ناحیه یک خرم آباد یک مدرسه به صورت تصادفی انتخاب شد. این مدرسه دو کلاس پایه پنجم دارد و تعداد دانش آموزان دو کلاس 60 نفر بود که به صورت تصادفی یک کلاس در گروه گواه و یک کلاس در گروه آزمایش قرار گرفت (30 نفر در هریک از گروه ها). سپس با استفاده از پرسش نامه رشد اجتماعی واینلند متغیرهای رشد اجتماعی دانش آموزان سنجیده شد. قبل از اجرای برنامه تفاوت معناداری بین رشد اجتماعی دو گروه وجود نداشت. سپس کودکان گروه آزمایش طی دوازده جلسه هفتگی نود دقیقه ای، در برنامه آموزش فلسفه به کودکان شرکت کردند و در پایان مشخص شد که اجرای این برنامه تأثیر معناداری در ابعاد مختلفی از رشد اجتماعی دانش آموزان، از قبیل اجتماعی شدن، ارتباط زبانی، و خودفرمانی داشته است. بنابراین پیشنهاد می شود این برنامه در سطح مدارس اجرا شود.

هدف: پژوهش حاضر با هدف کلی «بررسی انواع غلطهای املایی بریل فارسی در بین دانش آموزان مقطع ابتدایی مشغول به تحصیل در مراکز ویژه آموزش نابینایان در شهرهای تهران و اصفهان» انجام شده است. اهداف ویژه تحقیق شامل طبقه بندی انواع غلطهای املایی بریل، تعیین شایع ترین انواع غلط در پایه های اول تا پنجم، مقایسه شیوع انواع غلط با توجه به پایه تحصیلی، جنس دانش آموزان و سطح عملکرد آنها در درس املاست. روش: جامعه آماری در این تحقیق شامل کلیه دانش آموزان مبتلا به آسیبهای بینایی شاغل به تحصیل در مراکز ویژه آموزش نابینایان در شهرهای تهران و اصفهان است که از خط بریل استفاده می کنند. از طریق روش نمونه گیری قضاوتی 106 نفر از دانش آموزان انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در این تحقیق 5 متن املای محقق ساخته برگرفته از متن کتاب درسی فارسی در هر پایه بود. یافته ها: پس از اجرای آزمونها به صورت گروهی و استخراج انواع غلط، غلطها به ده طبقه تقسیم شدند و با استفاده از آزمون ناپارامتریک خی دو به بررسی اهداف پرداخته شد. نتایج نشان داد که در هر پنج پایه غلط نوع اول (اشکال در حروف هم صوت) دارای بیشترین فراوانی است؛ همچنین بین میزان شیوع انواع غلط در پایه های مختلف و نیز در دانش آموزان دختر و پسر تفاوت معنی دار به دست نیامد. اما بین میزان شیوع انواع غلط در بین دانش آموزان قوی و ضعیف تفاوت معنی داری به دست آمد. نتیجه گیری: اشکال در حروف هم صوت فراوان ترین اغلاط املایی خط بریل در هر پنج پایه است.

هدف از این تحقیق بررسی و مقایسه مهارتهای اجتماعی در دانش آموزان عادی و دانش آموزان مبتلا به نارساییهای ویژه یادگیری است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانش آموزان عادی پایه دوم ابتدایی تا دوم راهنمایی شهر تهران و دانش آموزان مبتلا به نارساییهای ویژه یادگیری 8 تا 12 ساله تشکیل می دهد که در سال تحصیلی 1381 به تحصیل اشتغال داشتند. برای بدست آوردن نمونه مورد نظر با استفاده از نمونه گیری در دسترس 30 دانش آموز دختر و پسر مبتلا به نارساییهای ویژه یادگیری که در مرکز اختلالات یادگیری یوسف آباد مورد تشخیص قرار گرفته بودند انتخاب شدند و برای انتخاب گروه مقایسه با روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای 30 دانش آموز دختر و پسر انتخاب شدند و از نظر خصوصیاتی همچون سن، طبقه اقتصادی – اجتماعی همتا گردیدند. برای تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده از روش آماری تحلیل واریانس دو راهه استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که بین اسناد نیت دانش آموزان عادی و دانش آموزان مبتلا به نارساییهای ویژه یادگیری تفاوت آماری معنادار وجود ندارد. (P>%5 ? (1.56) =0.212). در الگوهای حل مسایل اجتماعی (پرخاشگری، کناره گیری و مساله گشایی) تفاوتها از لحاظ آماری معنادار است.(? (1.56) = 7.45, P<%10). در الگوی پرخاشگرانه پسران مبتلا به نارساییهای ویژه یادگیری، در الگوی کناره گیری دختران مبتلا به نارساییهای ویژه یادگیری و در الگوی مساله گشایی پسران عادی بالاترین میانگین را بدست آوردند. از طرف دیگر بین رفتار اجتماعی دانش آموزان عادی و دانش آموزان مبتلا به نارساییهای ویژه یادگیری تفاوت آماری معنادار وجود دارد (? (1.56) = 4.78, P<%5). در خود کارآمدی تصوری در دستیابی به اهداف اجتماعی نیز تفاوتها از لحاظ آماری معنادار است.(? (1.56) = 4.78, P<%5).

هدف از انجام این تحقیق، بررسی عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی از دیدگاه دانش آموختگان و مدیران کارآفرین به منظور فراهم آوردن الگوی مناسب برنامه درسی دوره کارشناسی علوم تربیتی (گرایش مدیریت وبرنامه ریزی آموزشی) است. با توجه به متغیر های مستقل این تحقیق که عوامل مؤثر بر توسعه کارآفرینی از دیدگاه دانش آموختگان و مدیران کارآفرین است و بر اساس مطالعات وسیع انجام شده شامل: منبع کنترل فردی، خلاقیت، ریسک پذیری، انگیزه پیشرفت، توجه به منابع انسانی و امکانات آموزشی، فرآیند آموزشی، اهداف و مفاهیم آموزشی است و متغیر وابسته این پژوهش توسعه کار آفرینی برای برنامه درسی رشته علوم تربیتی (مدیریت وبرنامه ریزی آموزشی) می باشد.که این تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی و روش آن زمینه ای است. جامعه ی آماری این تحقیق کلیه ی دانش آموختگان دانشکده کار آفرین دانشگاه تهران و مدیران کار آفرین شهر تهران است. روش نمونه گیری، روش تصادفی ساده و حجم نمونه برای هر گروه 63 نفر در نظر گرفته شده است. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه ی محقق ساخته است و به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. برای آزمون سوال های تحقیق از آزمون غیر پارامتری خی دو بهره گرفته شد. لازم به ذکر است؛ جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داد از دیدگاه دانش آموختگان و مدیران کارآفرین توجه به اهداف و مفاهیم آموزشی، توجه به فرایند آموزشی، توجه به منابع انسانی و امکانات آموزشی، ارزشیابی آموزشی، ریسک پذیری افراد، انگیزه پیشرفت (نیاز به موفقیت)، خلاقیت افراد و منبع کنترل فردی در برنامه درسی کارآفرینی رشته علوم تربیتی تاثیر دارد

هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر اجرای برنامه «آموزش فلسفه به کودکان» در پرورش خلاقیت دانش آموزان پسر پایه اول مقطع متوسطه منطقه 14 شهر تهران است. این پژوهش به روش نیمه تجربی و با بهره گیری از طرح تحقیق آزمون مقدماتی و نهایی با گروه شاهد انجام شد. جامعه آماری این پژوهش را همه دانش آموزان پسر پایه اول مقطع متوسطة منطقه 14 شهر تهران در سال تحصیلی 1390 - 1391 تشکیل دادند که از بین آن ها 60 نفر نمونه با روش نمونه گیری چند مرحله ای خوشه ای انتخاب شدند (30 نفر گروه شاهد و30 نفر گروه تجربی). پس از برگزاری دوره آموزشی مورد نظر، به منظور جمع آوری داده ها، از آزمون خلاقیت عابدی و، به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون تی ـ استیودنت برای گروه های وابسته استفاده شد. یافته های این پژوهش، درمجموع، اعتبار و اعتماد پذیری برنامه فلسفه برای کودکان را در پرورش خلاقیت و چهار مؤلفه اصلی آن، یعنی سیالی و بسط و ابتکار و انعطاف پذیری، تأیید کرد.

هدف ازتحقیق حاضرتبیین ضرورت آموزش کارآفرینی در مدارس و بررسی چگونگی اجرای آن وارائه پیشنهادهایی درجهت آموزش این مهارتها براساس الگوی ذکر شده می باشد. به این منظورکتب کار وفناوری، براساس کتاب\# آینده شما در لوای کارآفرینی\#(NFTE) که یک بسته آموزشی است و برای آموزش کارآفرینی در مدارس در پایه های (12-5) طراحی شده (به عنوان الگو)، مورد تحلیل قرار گرفت. روش تحقیق توصیفی است. جامعه آماری کتب کار و فناوری می باشد که با نمونه آماری برابر است. برای جمع آوری داده ها،از روش فیش ثبت مطالعات و داده ها (تحلیل محتوا) استفاده شده است. مبنای تحلیل محتوا، مقوله های مرتبط با دانش واطلاعات کارآفرینی است.این تحقیق به مقایسه کمی وکیفی نتایج حاصل ازتحلیل محتوای کتب کار وفناوری، والگومورد نظرپرداخته است. نتایج آماری نشان دادند که: در مجموع، فراوانی مقوله های مرتبط با دانش واطلاعات کارآفرینی در تصاویر و متون کتب کار و فناوری به ترتیب (7و13مورد) و درالگوی مورد نظر به ترتیب(32و51 مورد)است و در سطح استنباطی مقایسه فراوانی ها در تصاویر و متون به ترتیب(74/14و92/19) در سطح (01/0>P) معنی دار می باشندواین میزان در الگوبسیاربیشتر است. نتایج کیفی حاصل ازتحقیق، توجه به مفاهیم: کارآفرینی،ویژگیهای کارآفرینان موفق،مزایا ومخاطرات کارآفرینی وآموزش راه اندازی کسب وکاربه دانش آموزان میباشد. پیشنهاد میشود کتب کار وفناوری به لحاظ آموزش کارآفرینی بر اساس الگوی ارائه شده مورد بازبینی قرار بگیرد.

در این تحقیق به بررسی عملکرد تربیت هنری در درس علوم تجربی بر مبنای عناصر برنامه درسی در پایه ششم پرداخته شده است.تربیت هنری و مؤلفه رهای آن در آموزش با توجه به نظر کارشناسان و متخصصان حوزه آموزش و اساتید دانشگاه، از سند برنامه درسی جمهوری اسلامی ایران استخراج شده است. در ایران علی رغم توجه به تربیت هنری در سند برنامه درسی، به عملکرد آن توجهی خاص صورت نگرفته است. نوع تحقیق کاربردی و روش انجام آن نیمه تجربی است که در قالب گروه پیش آزمون و پس آزمون انجام گرفته است. نمونه ای شامل 60 دانش آموز پایه ششم بر اساس نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده که به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفته اند. از میان مهم ترین مؤلفه های تربیت هنری در نظام آموزشی می توان به پرورش حواس، ایجاد حس زیبایی شناسی، قدرت تخیل و خلاقیت اشاره کرد. با درنظر گرفتن عناصر برنامه درسی(هدف، محتوا، روشهای تدریس، ارزشیابی) نمون برگی (چک لیست) تهیه و تدوین شده است. تربیت هنری در گروه آزمایش طی جلساتی معین انجام پذیرفته است. نتایج به طور کلی حاکی از آن است که عملکرد مؤلفه های تربیت هنری در عناصر برنامه درسی و اعمال آن در کلاس تغییرات مثبت و معناداری در ارتقای سطح یادگیری و خلاقیت دانش آموزان به وجود آورده است. پیشنهاد می شود در کلیه سطوح ابتدایی و دروس گوناگون از این عملکرد بهره لازم برده شود تا اثرات مثبت این نوع برنامه درسی مشخص شود.

پژوهش حاضر، به منظور بررسی چگونگی کاربست مؤلفه های آموزش و پرورش انسان گرایانه، با تأکید بر افزایش انگیزة تحصیلی دانش آموزان در مدارس ابتدایی منطقه دو تهران در سال تحصیلی 94-93 از منظر مجریان و معلمان ذی ربط انجام شده است. این تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی و شیوة انجام آن زمینه ای است. جامعة پژوهش را دو گروه مجریان (مدیران و معاونان) و معلمان مدارس ابتدایی دولتی، غیردولتی (پسرانه، دخترانه) منطقه دو شهر تهران تشکیل می دهند. گروه نمونه بر اساس جدول کوکراین و مورگان 183 نفر از مجریان (مدیر و معاونان) و 295 نفر از مربیان است که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شده است. با مطالعة ادبیات تحقیق در حوزة آموزش پرورش انسان گرا، پرسش نامة محقق ساخته در چهار مؤلفه، جهت گردآوری داده ها تدوین گردید. روایی صوری و محتوایی آن با استفاده از نظر متخصصان دانشگاهی و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ (824/0) مشخص شد. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون های آماری ناپارامتریک خی دو مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان می دهد که میزان کاربست هر چهار مؤلفه در حد مطلوب نیست؛ بنابراین پیشنهاد می شود با توجه به اهمیت آموزش و پرورش انسان گرایانه در رشد همه جانبة دانش آموزان، دوره هایی تحت همین عنوان جهت ارتقای علمی مجریان و مربیان از سوی سازمان آموزش و پرورش در نظر گرفته شود.