سیف الله رحمانی

مقدمه: دوره ی تحصیلات دانشگاهی به واسطه ی حضور عوامل متعدد یک دوره فشار زای روانی است. دانشجویان دانشگاه ممکن است پدیده فرسودگی را به این دلیل تجربه کنند که شرایط یادگیری برای آنان سطوح بالایی از تلاش را می طلبد و مکانیسم های حمایتی که راهکارهای کنار آمدن مؤثر با مشکلات را تسهیل می کند، فراهم نمی شود . هدف : هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه فرسودگی تحصیلی با سلامت روان دانشجویان دانشگاه فرهنگیان هست. روش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- همبستگی است و جامع ه آم اری پژوه ش را کلی ه دانش جویان دانش گاه فرهنگی ان کردستان در سال تحصیلی 96-95 تش کیل دادن د ک ه 121 نف ر از ای ن اف راد براس اس ج دول م ورگان و کرجس ی، با روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمون ه پژوه ش انتخ اب ش دند. برای جمع آوری داده ها از مقیاس فرسودگی تحصیلی برسو و مقیاس سلامت روان (28 GHQ ) استفاده شد. داده های به دست آمده ب ا اس تفاده از نرم افزار SPSS 24 و آزم ون ضری ب همبس تگی پیرس ون و تحلی ل رگرس یون م ورد تجزی ه و تحلی ل ق رار گرف ت. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که بین سلامت روان با فرسودگی تحصیلی رابطه معناداری وجود دارد. سلامت روان به طور معناداری، فرسودگی تحصیلی را پیش بینی می کند و همچنین پیشگویی کننده قویی برای فرسودگی تحصیلی است . نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده می توان گفت بعضی از رشته های دانشگاهی سر فصل های طولانی با کتب حجیم دارند که سبب فرسودگی تحصیلی می شود و به این لحاظ می توانند روی سلامت روان تأثیر منفی بگذارند.

زمینه و هدف : بی سرپرستی و بدسرپرستی همواره اثرات روانی و تربیتی منفی بر کودکان داشته است. پژوهش حاضر با هدف هدف این پژوهش تعیین اثربخشی آموزش تاب آوری بر سبک های مقابله ای و خوش بینی کودکان بی سرپرست و بدسرپرست بود . روش : این پژوهش به روش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمامی دختران 12 تا 16 ساله بی سرپرست و بدسرپرست ساکن در مراکز نگهداری این کودکان در شهر اردبیل در سال 1395 بودند که از میان آنها 30 نفر به طور تصادفی ساده انتخاب و در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گروه کنترل (15 نفر) جای دهی شدند. شرکت کنندگان گروه آزمایش، آموزش تاب آوری را طی 9 جلسه دریافت نمودند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه سبک های مقابله (پاکر و اندلر،1990) و خوش بینی ( شی یر، کارور و بریج ، 1994) استفاده شد و برای تحلیل داده ها از آزمون تحلیل کوورایانس تک متغیره و چندمتغیره استفاده گردید. یافته ها: نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که تفاوت آماری معنی داری بین میانگین نمرات پس آزمون دو گروه در سبک های مقابله ای مسئله مدار 0/0505/0 > P ، 15/16= F ) ، هیجان مدار (0/05 > P ، 36/9= F ) و خوش بینی (01/0> P ،21/24= F ) وجود داشت ولی در سبک مقابله اجتنابی (0/05 < P ، 45/1= F ) تأثیر معناداری یافت نشد. نتیجه گیری : با توجه به یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که آموزش تاب آوری با افزایش انعطاف پذیری و بهبود سلامت روان شناختی منجر به افزایش سبک های مقابله ای کارآمد و خوش بینی در کودکان بی سرپرست و بدسرپرست شده است بنابراین می توان از آموزش تاب آوری در جهت ارتقاء سلامت روانی و اجتماعی افراد استفاده نمود.

مقدمه: بحران وجودی و تعارض والد_ نوجوان دو مفهوم درهم تنیده ای هستند چرا که باهم رابطه دارند و در این میان حمایت اجتماعی می تواند نقش مؤثری در بهبود بحران داشته باشد. هدف: پژوهش حاضر با هدف نقش تعارض والد-نوجوان و حمایت اجتماعی در پیش بینی بحران وجودی در دانش آموزان انجام گرفت. روش: این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش تمام دانش آموزان پایه ی دوازدهم شهرستان سنندج بود که ۱۷۵ نفر از آن ها به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های تعارض والد نوجوان استراس (۱۹۹۰)؛ حمایت اجتماعی خانواده پروسیدانو و هلر (۱۹۸۳) و بحران وجودی احمدی و دستغیب (۱۹۹۴) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه از طریق نرم افزار SPSS ۲۲ انجام گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد بین تعارض والد – نوجوان با بحران وجودی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد ( ۰/۰۱> P )؛ همچنین بین حمایت اجتماعی با بحران وجودی ارتباط منفی و معناداری به دست آمد ( ۰/۰۱> P ). نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان می دهد ۲۳ درصد از واریانس بحران وجودی دانش آموزان به طور معناداری از طریق متغیرهای تعارض والد_ نوجوان و حمایت اجتماعی تبیین می شود. نتیجه گیری: می توان گفت تعارضات خانوادگی و همچنین طرز حمایت از جانب دیگران می تواند بحران وجودی دانش آموزان را پیش بینی کند.

مصرف مواد مخدر و اعتیاد به آن به عنوان یکی از مهم ترین آسیب های روانی - اجتماعی قرن حاضر، اقشار مختلف خصوصاً جوانان و دانشجویان را همواره در معرض تهدید قرار می دهد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین سبک های دلبستگی با گرایش به مصرف مواد در دانشجویان پسر دانشگاه فرهنگیان کردستان است. این پژوهش از نوع توصیفی – همبستگی است. جامعه آماری آن کلیه دانشجویان دانشگاه فرهنگیان کردستان در سال تحصیلی 94-1393 بوده اند که با استفاده از جدول مورگان و فرمول کوکران، 294 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از مقیاس دلبستگی بزرگسالان هازن و شیور و مقیاس گرایش به اعتیاد فرجاد و همکاران استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که بین گرایش به اعتیاد با سبک دلبستگی ایمن، رابطه معنادار وجود ندارد؛ اما با سبک های دلبستگی ناایمن دوسوگرا و اجتنابی، رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. با توجه به یافته های به دست آمده با افزایش دلبستگی ایمن خانواده ها با فرزندان می توان میزان گرایش به مصرف مواد را در دانشجویان کاهش داد. همچنین هر اندازه میزان دلبستگی به سمت دلبستگی ناایمن دوسوگرا سوق یابد، میزان گرایش به اعتیاد نیز افزایش می یابد.

عوامل فراوانی روی خوشنودی زناشویی تأثیر می گذارد، ناخشنودی جنسی یکی از این عوامل است. هدف این پژوهش مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان شناختی- رفتاری بر خوشنودی زناشویی زنان دارای ناخشنودی جنسی بود. پژوهش حاضر ازنظر روش شناسی جزء طرح های آزمایشی از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش، عبارت بودند از زنان دارای ناخشنودی جنسی که در سال 98 به مراکز مشاوره شهر تهران (9 مرکز مشاوره) مراجعه کرده بودند (750 نفر). از این جامعه با به کارگیری روش نمونه گیری در دسترس 45 نفر از زنان داوطلبی که دارای ملاک های ورود به طرح درمانی بودند، از طریق مصاحبه تشخیصی نیمه ساختاریافته انتخاب و به صورت تصادفی در سه گروه 15 نفری درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، درمان شناختی – رفتاری و کنترل جایگزین شدند. سپس هر گروه آزمایشی طی 9 جلسه 5/1 ساعته تحت درمان قرار گرفتند و گروه کنترل درمانی دریافت نکردند. اعضای هر سه گروه در هر دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون پرسشنامه خوشنودی زوجی اینریچ Fowers, Olson,1989)) را تکمیل کردند. تحلیل کوواریانس نشان داد که میانگین نمرات متغیر خوشنودی زناشویی در هر دو گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل، در مرحله پس آزمون افزایش معناداری داشته است (P ≤0/05, F=259/39). همچنین درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در سنجش با درمان شناختی- رفتاری اثربخشی بیشتری بر خوشنودی زناشویی داشته است؛ بنابراین درمانگران و مشاورین خانواده می توانند با به کارگیری درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر روی ناخشنودی جنسی زوجین کار کنند تا افزون بر حل مشکل آن ها خوشنودی زناشویی شان نیز افزایش پیدا کند و گام باارزشی جهت کاهش طلاق بردارند.

هدف: پژوهش حاضر باهدف ارتقای شایستگی های اجتماعی عاطفی به روش کسل با دانش آموزان ابتدایی انجام شد. روش: پژوهش از نظر روش، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون و پیگیری با گروه آزمایش بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پسر عادی مشغول به تحصیل در مدارس دوره دوم ابتدایی شهر قزوین در سال 1400-1399 را شامل می شد که از بین آن ها شصت دانش آموز به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. ابزار پژوهش شامل پرسش نامه یادگیری اجتماعی عاطفی معلم و دانش آموز کسل (2012) و سیاهه رفتاری کودک آخن باخ (1991) بود. گروه آزمایش آموزش شایستگی اجتماعی عاطفی را طی بیست و هشت جلسه چهل و پنج دقیقه ای در چهار ماه دریافت کردند و گروه گواه هیچ مداخله ای دریافت نکردند. پس از اتمام جلسات آموزشی، هر دو گروه مجدداً پرسشنامه ها را تکمیل نمودند. گروه آزمایش پس از سه ماه برای بار سوم پرسشنامه را تکمیل کردند. برای ارزیابی اثربخشی برنامه آموزشی از تحلیل کوواریانس چندمتغیره و نرم افزار اس پی اس اس نسخه 22 و اسمارت پی ال اس 2 استفاده شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد: بین دو گروه آزمایش و گواه در طی مراحل پژوهش و پیگیری تفاوت معناداری وجود دارد. نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می دهد که آموزش شایستگی های اجتماعی عاطفی به روش کسل می تواند به عنوان الگویی جهت ارتقای مهارت های خودآگاهی، خودمدیریتی، آگاهی اجتماعی و مدیریت اجتماعی دانش آموزان ابتدایی به کار گرفته شود.

در چند سال اخیر، فرسودگی تحصیلی به علت تأثیری منفی که بر فرایند آموزش و یادگیری بر جای می گذارد، مورد توجه متخصصان تعلیم و تربیت قرار گرفته است. فرسودگی یک حالت منفی خستگی فیزیکی، هیجانی و ذهنی است که با حس عمیق شکست از کار همراه است. فرسودگی تحصیلی توسط دانش آموزان و دانشجویان به صورت خستگی مزمن ناشی از کار بیش از اندازه در فعالیت های درسی، نگرش بدبینانه و بی تفاوتی نسبت به کارهای مدرسه و احساس شایستگی پایین و فقدان احساس موفقیت در تکالیف بروز داده می شود؛ بنابراین، هدف پژوهش حاضر تعیین رابطه سلامت روان با فرسودگی تحصیلی دانشجویان بوده است. جامعه آماری شامل تمام دانشجویان دانشگاه فرهنگیان کردستان در سال تحصیلی 96-1395 بود. 121 نفر با روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه فرسودگی تحصیلی (برسو و همکاران،1997) و پرسش نامه سلامت روان (28GHQ) استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین سلامت روان با فرسودگی تحصیلی رابطه معناداری وجود دارد. سلامت روان به طور معناداری، فرسودگی تحصیلی را پیش بینی می کند و همچنین پیش بینی کننده قویی برای فرسودگی تحصیلی است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش مهارت های ارتباطی و توانمندسازی شناختی در پیش بینی سازگاری اجتماعی معلمان ابتدایی شهر سقز با روش همبستگی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش کلیه معلمان شهر سقز در سال تحصیلی 99-98 بودند که تعداد آن ها برابر با 850 نفر بوده و به شیوه نمونه گیری در دسترس تعداد 288 نفر بر اساس جدول مورگان به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت گردآوری اطلاعات از پرسشنامه های توانمندسازی روان شناختی اسپریتزر، مهارت های ارتباطی جرابک و سازگاری اجتماعی SAS پی کل و ویسمن استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره استفاده شد. نتایج نشان داد که بین متغیرهای مهارت های ارتباطی و توانمندسازی شناختی با سازگاری اجتماعی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. همچنین متغیرهای مهارت های ارتباطی و توانمندسازی شناختی توان پیش بینی سازگاری اجتماعی را دارند.

مقدمه: نوجوانی از نظر شروع احتمالی سوءمصرف مواد مخدر دوره خاص و آسیب پذیر می باشد و شناخت عواملی که مانع گرایش به مواد مخدر اهمیت بالایی دارد؛ بنابراین این پژوهش باهدف پیش بینی گرایش به مصرف مواد بر اساس میزان انسجام خود با میانجیگری خودشفقت ورزی دانش آموزان پایه دهم متوسطه پسرانه کامیاران انجام گرفت. روش: روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش آموزان پایه دهم شهر کامیاران بودند که در سال تحصیلی 1402-1401- مشغول به تحصیل بودند. روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای بود. طبق این روش 230 دانش آموز به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده سه پرسش نامه ی آمادگی به اعتیاد (زرگر و همکاران، 1385)، پرسشنامه شفقت خود (نف، 2003)، مقیاس احساس انسجام (آنتونووسکی، 1987) برای جمع آوری داده ها بود. برای تجزیه وتحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته ها: نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که انسجام خود بر گرایش به مصرف مواد تأثیر منفی و معناداری دارد. همچنین خودشفقت ورزی بر گرایش به مصرف مواد تأثیر منفی و معناداری(001/0˂p) دارد. تأثیر میانجیگری خودشفقت ورزی در رابطه میزان انسجام به خود و گرایش به مصرف مواد تأیید شد. در مسیر بخصوص و موجود در این فرضیه، مقدار تأثیر غیرمستقیم میزان انسجام به خود بر گرایش به مصرف مواد برابر با 20/. - برآورد شده است که در سطح 001/0 معنادار شد. نتیجه گیری: باتوجه به نتایج می توان نتیجه گرفت که با افزایش مهارت انسجام خود و نیز خودشفقت ورزی در دانش آموزان می توان گرایش به مصرف مواد را در دانش آموزان کاهش داد.

پیشینه و اهداف: هدف پژوهش حاضر، تعیین تأثیر مداخلات انگیزشی-رفتاری بر مبنای چرخه انگیزشی مارتین، بر تعلل ورزی و خودناتوان سازی در دانشجومعلمان بود. روش: این پژوهش، کاربردی از نوع آزمایشی و طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه فرهنگیان در سال 1402-1401 بود که در مرحله اول 310 نفر به روش تصادفی و به عنوان نمونه انتخاب شدند و در مرحله دوم 60 نفر از دانشجویان دختر و پسر به تعداد برابر که نمرات بالاتری در اهمال کاری و خودناتوان سازی داشتند انتخاب شدند و در دو گروه پیش آزمون و پس آزمون قرار داده شدند. برای جمع آوری داده ها دو پرسش نامه تعلل ورزی سولومون و راث بلام (1984) و خودناتوان سازی میدلی، آرونکومار و اوردان(۲۰۰۰) مورد استفاده قرار گرفت. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی به روش تحلیل کوواریانس با نرم افزار  SPSS ورژن 21 استفاده شد. یافته ها:  نتایج نشان داد که مداخلات چندبعدی شناختی-رفتاری بر کاهش تعلل ورزی و خودناتوان سازی تأثیر گذاشته است و دانشجویان در پس آزمون نسبت به پیش آزمون، پس از گذراندن دوره، نمرات پایین تری کسب نمودند. نتیجه گیری: چنین می توان نتیجه گرفت شناخت تعلل ورزی و خودناتوان سازی و انتخاب روش های مناسب که منجر به کاهش آن ها می شود، می تواند به بهبود عملکرد و انگیزه دانشجویان کمک نماید و بر کارایی سیستم آموزشی نیز بیفزاید.