محمدحسین دیانی

در این بررسی، وضعیت کتابخانه های دانشگاههای وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به لحاظ کمیّت کتابها، مجلات و منابع الکترونیکی تولیدی یا خریداری شده و یا مواردی که در دسترس قرار دارند، تشریح شده. بررسی نشان داده است که آمارهای ارائه شده برای کتابها، مجلات و منابع الکترونیکی چندان مطلوب نیست. در بسیاری موارد، آمارها تورمی و در برخی موارد بسیار کلی بوده است. تأکید شده است، کار گردآوری آمارهای مربوط به منابع هنگامی سروسامان می یابد که دانشگاهها با تأمین بودجه تحقیقاتی، زمینة صورت برداری دقیق از همه منابع را مهیا سازند و این امکان را فراهم آوردند که کلیة منابع موجود در کتابخانه ها در قالب پایگاههایی اطلاعاتی که کتابخانه ها تولید میکنند، سازمان یابند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر انگیزه های مطالعه بر روی 304 نفر از دانش آموزان مقاطع پنجم ابتدایی و سوم راهنمایی شهر مشهد انجام شده است. این نمونه، به صورت خوشه ای انتخاب شده، و پرسشنامة انگیزه های خواندن MRQ در اختیار آنان قرار گرفته است. یافته های پژوهش نشان داد دانش آموزان مورد بررسی، کمابیش همة انگیزه های خواندن را دارند و میزان این انگیزه ها از ضعیف تا متوسط، رتبه گذاری شده است. «رقابت»، «اهمیت»، «لذت» و «نمره» از انگیزه هایی بودند که در دانش آموزان مورد بررسی نسبت به بقیه در سطح بالاتری قرار داشتند و انگیزه های اجتناب از مطالعه، مطالعه به دلایل اجتماعی، مطالعه به قصد چالش برانگیزی و تکلیف، نسبت به بقیة انگیزه ها نمره های کمتری را به خود اختصاص دادند. یافته های حاصل از آزمون فرضیه های پژوهش عبارتند از: بین انگیزه های اهمیت، شناخت، نمره و رقابت، از لحاظ میزان برخورداری، تفاوتی معنادار وجود دارد. بین انگیزه های لذت و به دلایل اجتماعی بر اساس جنسیت، تفاوتی معنادار وجود دارد. بین انگیزه های اثربخشی، چالش برانگیزی، اهمیت، شناخته شدن، نمره، اجتماعی و اجتناب بر حسب مقطع تحصیلی، تفاوت معنادار وجود دارد. بین انگیزه های اثربخشی، چالش برانگیزی، کنجکاوی، شناخته شدن، اجتماعی و رقابت با معدل نمره املای دانش آموزان مورد بررسی در دو سال اخیر، رابطة معنادار وجود دارد. همین نتیجه به غیر از انگیزة شناخته شدن در مورد معدل نمره فارسی دانش آموزان مورد بررسی، در دو سال اخیر دیده میشود. بین انگیزه های اثر بخشی، چالش بر انگیزی، کنجکاوی و تکلیف و معدل درسی دانش آموزان مورد بررسی، رابطة معنادار وجود داشت. بین انگیزه های چالش برانگیزی، شناخته شدن، نمره و رقابت و عضویت فعال در کتابخانه، رابطة معنادار دیده شد. البته در این مورد، رابطة بین انگیزه های یادشده و عضویت فعال در کتابخانه منفی بود. بین هیچ کدام از انگیزه های مختلف مطالعه و میزان آشنایی دانش آموزان مورد بررسی با اینترنت، رابطة معناداری دیده نشد

پژوهش حاضر، میزان و چگونگی استفاده از اینترنت در بین دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه کابل، عوامل مؤثر بر استفاده و نیز موانع و مشکلات استفاده از اینترنت را به عنوان عوامل بازدارنده بررسی میکند. نمونه آماری این پژوهش را 325 نفر دانشجوی مقطع کارشناسی دانشگاه کابل تشکیل میدهند که به طور تصادفی انتخاب شدند. نتایج نشان داد 72% دانشجویان دانشگاه کابل از اینترنت استفاده میکنند. این کاربران بیشتر با هدف یافتن اطلاعات علمی و تخصصی، دست یافتن به اطلاعاتی که در منابع دیگر یافت نمیشود و انجام تکلیفهای درسی، از اینترنت استفاده میکنند. همچنین، ثابت شد بین میزان ساعتهای استفاده از اینترنت، مهارتهای اینترنتی دانشجویان و میزان تجربة استفاده از اینترنت، تفاوت معناداری وجود دارد. اما بین میزان ساعتهای استفاده و شرکت در دوره های آموزشی اینترنت دانشگاه، نوع سکونت دانشجویان، داشتن رایانه شخصی و جنسیت کاربران، رابطه معناداری وجود ندارد. کمبود تعداد رایانه به نسبت دانشجویان، دسترسی نداشتن به اینترنت در همه دانشکده ها و سرعت کم اتصال، از جمله عوامل بازدارنده استفاده از اینترنت در داخل دانشگاه کابل و هزینه و قیمت زیاد دسترسی به اینترنت، نبود برق دائمی در کابل و سرعت کم اتصال به اینترنت، از جمله موانع و عوامل بازدارنده استفاده از اینترنت در خارج از دانشگاه کابل اعلام شده است

هدف از پژوهش حاضر، بررسی و تعیین میزان انطباق چکیدة فارسی مقاله های مجلّه های علمی ـ پژوهشی حوزة علوم انسانی با عناصر مندرج در استاندارد ایزو 214 است . روش پژوهش، پیمایشی است. به دلیل تنوّع چکیده ها در این حوزه، چکیده ها به دو دسته کلّی تقسیم شد:           1. چکیده های راهنما 2. چکیده های تمام نما. دو سیاهة استخراج شده از عناصر مندرج در استاندارد ایزو 214 به عنوان ابزار پژوهش برای دو نوع چکیده موجود انتخاب گردید. جامعة پژوهش حاضر، شامل 270 چکیده فارسی از آخرین دوره مجلّه های علمی ـ پژوهشی در دسترس در حوزة علوم انسانی بود که تا قبل از سال 1383 موفّق به کسب رتبة علمی ـ پژوهشی از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری شده بودند. این تعداد نمونه به روش تصادفی انتخاب شد. یافته ها نشان داد 37/60 % چکیده های جامعه پژوهش از نوع چکیده راهنما و 63/39% از آنها از نوع چکیدة تمام نماست، همچنین، یافته ها نشان داد میانگین درصد همخوانی چکیده های راهنما با عناصر استخراج شده از استاندارد ایزو 214، 14/83 % و میانگین درصد همخوانی چکیده های تمام نما با عناصر مذکور70/78% است. در ادامه اطّلاعات الگوی ارائه شده برای نوشتن چکیده در بخش «راهنمای نویسندگان مقاله ها» در هر مجلّه بررسی شد. نتایج پژوهش نشان داد: 1. چکیده های حوزه علوم انسانی بیشتر از نوع چکیده راهنماست 2. در حوزه علوم انسانی، چکیده های راهنما بیشتر از چکیده های تمام نما با استاندارد ایزو 214 مطابقت دارند 3. اطّلاعات ارائه شده در الگوی مجلّه برای نوشتن چکیده، عناصر محدودی از استاندارد ایزو 214 را منعکس میکند.

در این نوشته امکانات فنی و شرایطی که راه اندازی کلاس مجازی، دانشگاه مجازی و کتابخانه مجازی را وارد محیط های آکادمیک کرده است، مورد توجه قرار گرفته اند. چالشهای نظام آموزشی در عصر اطّلاعات، نمودهای مختلف آموزش مجازی، چشم اندازها، کارکردها، سیر تکوین و عوامل تسریعکننده روند آموزش مجازی، مورد توجه قرار گرفته است. راهکارهای جهانی و تفاوتهای بین دانشگاه سنتی و دانشگاه مجازی تشریح شده، سه نمونه از دانشگاههای مجازی معرفی شده است. ساختار دانشگاه مجازی، ویژگیهای کارکردی کلاس مجازی، مزیتها و عیبهای محیط های آموزشی مجازی شرح داده شده است. راهبرد اصلی در نظام آموزشی کشور ایران، راهکار اجرایی تحقق آموزش مجازی، از جمله نیاز به برخورداری از کتابخانه مجازی برای ارائه آموزشی با کیفیت در دانشگاه مجازی تشریح شده است.

این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی، نیازهای اطلاعاتی و رفتار اطلاعیابی 205 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه رازی را مورد بررسی قرار میدهد. یافته های پژوهش نشان میدهد مهم ترین انگیزه و هدف اعضای هیئت علمی از جستجوی اطلاعات، انجام کارهای پژوهشی است. پاسخگویان از دو روش رسمی و غیر رسمی برای کسب اطلاعات مورد نیاز خود استفاده میکنند. از میان منابع رسمی کسب اطلاعات، کتاب با 1/95%، نشریه های ادواری با 7/84% به ترتیب در درجه اول اهمیت قرار دارند. از میان منابع غیر رسمی کسب اطلاعات، تجارت شخصی با 1/86% و شرکت در سمینارهای داخلی با 6/69% مهم ترین روشهای کسب اطلاعات گزارش شده است. جامعه مورد تحقیق از میان منابع غیرچاپی، استفاده از اینترنت با 5/97% را به عنوان مهم ترین روش کسب اطلاعات انتخاب کردند. مهم ترین عوامل دسترسی دشوار به اینترنت، ترافیک شبکه و سرعت کم شبکه در انتقال داده ها گزارش شده است. پاسخگویان خدمات و امکانات کتابخانه را (8/66%) متوسط میدانند و از عوامل دسترسی دشوار به اطلاعات، محدود بودن امکانات برای دریافت اطلاعات از خارج از کشور (1/37%)، دسترسی نداشتن بهنگام به اطلاعات (6/36%) و موجود نبودن منابع اطلاعات مورد نیاز در کتابخانه (1/35%) عنوان کردند

شناسایی عوامل مؤثر بر موفقیت مدیر و سازمان متبوع او، زمینه های لازم را برای پیشرفت سازمان فراهم میسازد. در پژوهش حاضر، با تکیه بر روشهای کتابخانه ای و پیمایشی و با استفاده از یافته های تحقیقات مرتبط و همچنین با انجام مطالعات کمّی بر روی سه مرکز ملّی اطلاعات علمی در ایران، تأثیر پنج عامل «ثبات مدیریت»،«فاصلة فیزیکی سازمان از مرکز»، «استقلال سازمانی مدیر»، «ارتباط تخصص مدیر با اهداف سازمان» و «استفاده از فناوری در امور آموزش کارکنان (تأثیر فناوری)» مورد مطالعه قرار گرفته است. برای تجزیه و تحلیل یافته های کمّی تحقیق، از آزمون تحلیل واریانس، شفه و همچنین همبستگی پیرسون استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد هر یک از پنج عامل مذکور به صورت مجزّا و همچنین به صورت ترکیبی، در موفقیت مدیران مراکز ملّی اطلاعات علمی ایران مؤثرند و بین این عوامل همبستگی نیز وجود دارد

هدف پژوهش حاضر، تحلیل پیوند وب سایتهای دانشگاهی ایران و تعیین ویژگیهای شبکه هم پیوندی و میان پیوندی آنهاست. روش به کار رفته در این پژوهش، تحلیل پیوندهاست که یکی از روشهای وب سنجی است. جامعه پژوهش حاضر، 43 وب سایت دانشگاه های تحت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است که در «فهرست 100 سازمان برتر ایران در پایگاه «Web of Science (WOS)» آمده اند. این وب سایتها در یک دورة زمانی یک ماهه با استفاده از موتور کاوش آلتاویستا بازیابی و به منظور تحلیل پیوندهای آنها بر روی رایانه شخصی بارگذاری گردید. پیوندهای دریافتی، پیوندهای کل، خودپیوندیها، هم پیوندیها و میان پیوندیهای این وب سایتها به منظور تعیین میزان رؤیت، تأثیرگذاری و همکاری آنها در سطح ملی و بین المللی در محیط وب، تحلیل گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از نرم افزار Excel و بخش دسته بندی خوشه ای و تحلیل چند متغیره نرم افزار SPSS نسخه 16 استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد وب سایتهای دانشگاه های صنعتی شریف، تهران، علم و صنعت ایران، امیرکبیر، فردوسی مشهد و دیگر دانشگاه های مستقر در شهرهای بزرگ و دانشگاه های رتبه برتر از نظر تعداد مقاله های ISI، در مقیاسهای وب سنجی این پژوهش رتبه های برتر را کسب کرده اند که در مورد ضریبهای تأثیرگذاری وب، این نتیجه کاملاً برعکس است. همچنین، تفاوت بسیار کمی از نظر مقادیر عوامل تأثیرگذاری و داده های پیوندی وب سایتها در بین موتورهای کاوش آلتاویستا، آل دوب و یاهو دیده شد. بررسی الگوی پیوند وب سایتها از نظر نوع سایت نشان داد دامنه های ir، ac.ir و com بیشترین میزان پیوند را به وب سایتهای دانشگاهی ایران داشته اند. دسته بندی خوشه ای، وب سایتهای دانشگاهی را در 5 خوشه و تحلیل متغیره در 4 دسته به صورت هم پیوند نشان داد. نتایج نشان داد تعداد صفحه های وب سایت، تعداد صفحه های PDF با محتوای علمی و تعداد مقاله های ISI و بعضی از عوامل اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، زبانی، اقتصادی، پژوهشی و ... میتواند بر میزان رؤیت وب سایتهای دانشگاهی ایران در وب تأثیرگذار باشد

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت مهارت های ارتباطی کتابداران و شناسایی عوامل موثر بر آن انجام شده است. روش شناسی: روش این پژوهش پیمایشی و از پرسشنامه برای گردآوری داده ها استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، همه کتابداران شاغل در کتابخانه های دانشگاه فردوسی مشهد می باشد. یافته ها: مهمترین عوامل موثر بر تعامل بین فردی از دیدگاه کتابداران ابتدا عوامل سازمانی و پس از آن عوامل محیطی، فردی و فرهنگی است. همچنین بین متغیرهای ""میزان تحصیلات"" و ""تجربه"" کتابداران با میزان برخورداری آنان از مهارت های ارتباطی رابطه معناداری وجود ندارد. افزون بر آن، وضعیت برخورداری کتابداران از مهارت های ارتباطی در حوزه های تحصیلی چهارگانه دانشگاه (علوم انسانی و اجتماعی، علوم پایه، فنی و مهندسی، و کشاورزی)، در یک سطح بوده و تفاوت معناداری در این رابطه مشاهده نشد. در پایان توصیه هایی برای توسعه مهارت های ارتباط بین فردی در میان جامعه کتابداران داده شده است.

در این پژوهش ابزار گردآوری اطلاعات، دو پرسشنامه بود: پرسشنامه اول که توسط «کامرون» و «کوئین» طراحی شده بود برای سنجش الگوی فرهنگ سازمانی، و پرسشنامه دوم برای بررسی میزان اجرای مدیریت دانش در کتابخانه‌ها. یافته‌های پژوهش نشان داد که 3 الگوی فرهنگ سازمانی گروهی، سلسله‌مراتبی و بازاری بر کتابخانه‌های مرکزی حاکم است. از دیدگاه کتابداران شاغل در این کتابخانه‌ها، الگوی فرهنگ سازمانی مطلوب، الگوی گروهی و کارآفرین است. آزمون فرضیه‌های پژوهش نشان داد که در این کتابخانه‌ها بین میزان اجرای مدیریت دانش و الگوهای متفاوت فرهنگ سازمانی، تفاوت معنادار وجود ندارد؛ ولی همبستگی مثبت بین الگوهای فرهنگ سازمانی کارآفرین و گروهی و میزان اجرای مدیریت دانش وجود دارد. همچنین بین سطح تحصیلات و سمت کتابداران و نوع الگوی فرهنگی مورد پذیرش رابطه معنادار وجود دارد، ولی بین جنسیت و سابقه کار و نوع الگوی فرهنگی مورد پذیرش، رابطه معناداری مشاهده نمی‌شود.

پژوهش حاضر با هدف بررسی زیرساخت خدمات کتابخانه ای آموزش از راه دور در کتابخانه های دانشگاه پیام نور و در پیوند با ساختار آموزشی، به روش مشاهده اسنادی(مربوط به دوره پنج ساله 1384-1380)و نیز روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری شامل10 مرکز بزرگ که بصورت انتخابی و 10 مرکز کوچک که به صورت تصادفی مشخص شده بود، میباشد. این مراکز در 10 منطقه، بر اساس تقسیم بندی دانشگاه پیام نور در سطح کشور، قرار داشت. اعضای هیئت علمی در مراکز بیست گانه مورد بررسی در سال1385، 220 نفر بودند که 176 نفر (80%) به پرسشنامه پاسخ دادند. جامعه آماری مسئولان کتابخانه (کتابداران) در مراکز مورد بررسی 20 نفر بودند که همگی (100%) به پرسشنامه پاسخ دادند. جامعه آماری دانشجویان نیز در 20 مرکز مورد پژوهش شامل 962/100 دانشجو بود. حجم نمونه دانشجویان بر اساس فرمولهای آماری، حداقل 1064 نفر تعیین شد تا با شیوه نمونه گیری تصادفی ساده انجام پذیرد. در کل1400 پرسشنامه میان دانشجویان مراکز بیست گانه (با تخصیص متناسب در هر مرکز) توزیع گردید که 1112 نفر به آن پاسخ دادند. یافته های پژوهش نشان داد: 1.     بین هر یک از عوامل زیرساختی (امکانات، مدیریت، کارکنان، مستندسازی، امور مالی، منابع و خدمات) کتابخانه های «مراکز» دانشگاه پیام نور مستقر در شهرهای بزرگ و کتابخانه های «مراکز» مستقر در شهرهای کوچک از دیدگاه کتابداران، تفاوتی معنادار وجود ندارد. 2.     در بیشتر موارد بین میزان رشد کمّی ساختار آموزشی دانشگاه پیام نور ( دانشجو، عضو هیئت علمی، رشته تحصیلی، کارمند، بودجه و هزینه های آموزشی) و میزان رشد کمّی امکانات کتابخانه ها (کتابدار، منابع چاپی و دیجیتالی، منابع دیداری – شنیداری، مساحت و سایر امکانات)، رابطه ای معنادار وجود ندارد. 3.     بین میزان استفاده دانشجویان دانشگاه پیام نور از کتابخانه و شیوه های رسمی آموزشی(تک کتاب و بدون منبع، خودخوان و بدون منبع، عملی و بدون منبع) تفاوت معنادار وجود دارد. 4.     بین نگرش اعضای هیئت علمی و دانشجویان دانشگاه پیام نور درباره تناسب امکانات، منابع و خدمات موجود در کتابخانه های این دانشگاه، تفاوتی معنادار وجود ندارد. 5.     بین میزان دسترس پذیری منابع اطلاعاتی دیجیتالی و منابع اطلاعاتی چاپی کتابخانه های دانشگاه پیام نور از دیدگاه اعضای هیئت علمی، تفاوتی معنادار وجود دارد.6.     بین میزان دسترس پذیری منابع اطلاعاتی دیجیتالی و منابع اطلاعاتی چاپی کتابخانه های دانشگاه پیام نور از دیدگاه دانشجویان، تفاوتی معنادار وجود دارد. 7.       بین نگرش اعضای هیئت علمی، کتابداران و دانشجویان درباره جایگزینی منابع دیجیتالی بجای منابع چاپی، تفاوتی معنادار وجود دارد

پژوهش حاضر با هدف نشان دادن توان عملی پایگاه مقاله های تمام متن فارسی مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری در تکمیل مجموعه مقاله های فارسی موجود در کتابخانه های دانشگاه فردوسی، انجام گرفته است. جامعة مورد مطالعه، مجله های علمی ـ پژوهشی فارسی مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، مجله های علمی ـ پژوهشی فارسی موجود در دانشگاه فردوسی و مجموعه ادواریهای الکترونیکی علمی ـ پژوهشی فارسی پایگاه مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری است که بین سالهای 1386 – 1382 و در چهار حوزة موضوعی علوم، علوم انسانی، فنی و مهندسی و کشاورزی، بررسی شده است. روش پژوهش، پیمایشی و از نوع کاربردی است. یافته های حاصل از پژوهش نشان داد: 1. از جمع کل 206 عنوان مجله مصوب وزارت علوم، پایگاه مرکز منطقه ای 142 عنوان را داراست که 15/63% در حوزه علوم، 66/66% در حوزة علوم انسانی، 28/54% در حوزة فنی و مهندسی و 80/87% در حوزة کشاورزی است. در نتیجه، میتوان از پایگاه مقاله های تمام متن فارسی مرکز منطقه ای به عنوان مکمل یا جایگزین مجله های چاپی فارسی دانشگاه فردوسی استفاده کرد. 2. از جمع کل 206 عنوان مجله مصوب وزارت علوم، دانشگاه فردوسی 125 عنوان مجله را داراست که 89/57% در حوزة علوم، 93/63% در حوزة علوم انسانی، 14/37% در حوزة فنی و مهندسی و 17/73% در حوزة کشاورزی است. در نتیجه، سابقه ای کامل از مجله های فارسی علمی ـ پژوهشی در کتابخانه های دانشگاه فردوسی وجود ندارد. 3. از بین         12 کتابخانه مورد بررسی در دانشگاه فردوسی، 50% از کاردکس و 6/41% از فهرست الفبایی برای تعیین موجودی و شماره های مجله ها استفاده میکردند، در حالی که 3/8% از هیچ گونه ابزاری استفاده نمیکردند. 4. از بین 12 کتابخانه دانشگاه فردوسی، تنها 2 کتابخانه از رونوشت فهرست مندرجات مجله ها و فهرست الکترونیکی مقاله ها، برای دسترسی به محتوای موضوعی مجله ها استفاده میکردند. 5. موفقیت بازیابی مقاله ها در پایگاه مرکز منطقه ای، از دانشگاه فردوسی بیشتر است. 6. سرعت بازیابی مقاله ها در پایگاه مرکز منطقه ای، از دانشگاه فردوسی بیشتر است.             7. مجموعه مجله های کتابخانه های دانشگاه فردوسی در مقایسه با پایگاه مرکز منطقه ای جامعیت کمتری دارد. بنابراین، فرضیه پژوهش تأیید می شود. 8. دانشگاه فردوسی مشهد به لحاظ مجله های گذشته نگر، از مجموعه الکترونیکی مرکز منطقه ای بینیاز نیست.

در این پژوهش نظرهای دانشجویان با پیشینة تحصیلی در مقطع متوسط در رشته های ریاضی/ تجربی و انسانی/ اجتماعی کارشناسی کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه فردوسی همراه با پاسخهای آنها به رضایت از محتوای درسها و استادان و نیز نمرات کسب شده در دوره کارشناسی کتابداری و اطلاع رسانی مورد بررسی قرار گرفته است. نظرهای اعلام شده درباره رشته، خواهان تغییرات زیاد در محتوای درسها و شیوه تدریس استادان است. دانشجویان در مجموع از محتوای درسها بیشتر از شیوه های تدریس استادان راضی هستند. عملکرد تحصیل دانشجویان شبانه بهتر از عملکرد تحصیلی دانشجویان روزانه است، اما رضایت دانشجویان روزانه بیشتر از رضایت دانشجویان شبانه است. عملکرد تحصیلی دختران بهتر از عملکرد تحصیلی پسران است. در مجموع با پذیرش دانشجویان از رشته هایی غیر از علوم انسانی/ اجتماعی مدرسان گروه را دچار چالش کرده است، ام ّّا گروه آموزشی کتابداری عملاً از همان محتوا، روشها و شیوه های آموزشی قبلی استفاده میکند. پاسخدهی به شرایط جدید تغییرات زیادی را در محتوای درسها و شیوه های آموزشی طلب میکند.

درس مواد و خدمات کتابخانه برای نوسوادان تنها درس از درس های دورة کارشناسی کتابداری است که کتابی مناسب و قابل کاربرد از زبان انگلیسی یا زبان دیگر، برای آن ترجمه نشده است. در طی سال هایی که این درس تدریس میشده است مباحث مربوط به آموزش بزرگسالان بخشی قابل توجه از کلاس را به خود اختصاص میداده است. مدرسان این درس، با آگاهی از کمبود مطالب در این حوزه هر یک به سهم خود در پی تولید مطالبی بوده اند که با فلسفة وجودی این درس سازگار باشد. در این مسیر شش کتاب توسط مدرسان متفاوت این درس نگاشته شده است. گرچه مشترکاتی در این کتاب ها وجود دارد، امّا هر یک، بخشی متمایز از دیگر کتاب ها را در خود جای داده است که متکی بر تحقیقات یا اندیشه های داخلی است. با گذشت زمان این امکان فراهم شده است که با بهره گیری از بخش های متمایز این کتاب ها، محتوایی قابل توجیه برای این درس در اختیار مدرسان این درس قرار گیرد، محتوایی که بیش از سایر کتاب های دروس کتابداری به دانش بومی متکی است.

هدف نظام های سازماندهی دانش کمک به بازیابی کارآمد است و نظام بازیابی نیز متاثر از نظام ذخیره سازی می باشد. از طرف دیگر، وضعیت هر حوزه از دانش را متن های آن حوزه تعیین می کند، بنابراین، لازم است باز نمون کلامی نظام سازماندهی {رده بندی} با عنصرهای کلامی متن های تولید شده همخوانی داشته باشد. از آنجا که مبنای نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات به زبان فارسی در کتابخانه های کشور "سرعنوان های موضوعی فارسی" است، پژوهش حاضر بر آن است که به روش تحلیل محتوا به تحلیل و مقایسه شبکه مفهومی حاکم بر سرعنوان موضوعی فارسی و متون فارسی کتابداری و اطلاع رسانی بپردازد تا مشخص گردد سرعنوان های موضوعی فارسی تا چه اندازه شبکه مفهومی موجود در متن های کتابداری و اطلاع رسانی را منعکس می سازد. جامعه پژوهش متشکل از 392 عنوان کتاب و 782 عنوان مقاله منتشر شده طی سال های 85-81 است که حجم نمونه ای به میزان 99 عنوان کتاب و 197 عنوان مقاله به روش نمونه گیری منظم انتخاب شد. یافته های پژوهش نشان داد که شبکه مفهومی حاصل از مقالات با شبکه مفهومی بدست آمده از کتاب ها متفاوت می باشد؛ به علاوه تفاوت معنی داری میان شبکه مفهومی سرعنوان موضوعی فارسی با شبکه مفهومی حاصل از تحلیل حوزه ای متن های فارسی کتابداری و اطلاع رسانی وجود دارد. بنابراین ساختار شبکه مفهومی سرعنوان های موضوعی فارسی، نیازمند بازنگری و تجدیدنظر است.

طی سالهای گذشته چند عنوان کتاب به زبان فارسی برای نوسوادان نوشته و پخش شده است ‘اما معیارهایی که این کتابها براساس آنها نوشته شده مشخص نیست. در نوشته های فارسی به گونه کیفی به اهمیت نقش طول کلمه‘طول جمله و تعداد پیامهای موجود در هر جمله در خواناتر کردن نوشته ها اشاره شده است ولی معیار کمی برای تشخیص سطح خوانایی نوشته ها ارائه نشده است. این بررسی در پی آن بوده است که دریابد آیا میتوان از سه فرمول موجود برای تشخیص سطح خوانایی نوشته های کتابهای انگلیسی زبان در مورد تشخیص سطح خوانایی نوشته های فارسی بهره برد. بررسی نشان داد که چنانچه در هر یک از فرمولها تغییراتی داده شود هر سه فرمول قادرند به گونه ای ساده و سریع سطح سادگی یا سطح خوانایی نوشته های فارسی را مشخص سازند.

هدف مقاله، بررسی کیفیت و سودمندی استنادها در مقاله های کتابداری و اطلاع رسانی بر اساس نوع، طبقه ، و مکان استنادهاست. این پژوهش از نوع کاربردی و با روش تحلیل محتوا انجام گرفته است. جامعه آماری برای بررسی نوع و مکان استنادها 915 استناد و برای بررسی سطح سودمندی استنادها 1000 استناد مربوط به مقاله های پژوهشی تألیفی مجله های کتابداری و اطلاع رسانی با درجه علمی ـ پژوهشی،  فصلنامه کتاب،و دفتر کتابداری با درجه علمی ـ ترویجی، مربوط به سال 1385 است. در این بررسی، مقاله های مروری به دلیل تفاوتهای خاص آنها با مقاله های علمی پژوهشی، مورد نظر نبود. نتایج پژوهش نشان داد: 1) بین الگوی استنادی نویسندگان (استفاده از انواع استناد)، در سه مجله مورد بررسی تفاوت معنا دار وجود دارد. 2) توزیع و پراکندگی استنادها در بخشهای مختلف سه مجله مورد بررسی، متفاوت است، به طوری که در هر سه مجله بیشترین تعداد استنادها ابتدا در بخش مرور نوشتار و سپس در بخش مقدمه قرار دارد. 3) سطح سودمندی استنادها در سه مجله مورد بررسی، متفاوت است. سطح سودمندی بالا در مجله کتابداری و اطلاع رسانی با 4/53 %، بیشترین فراوانی را دارد، در حالی که این سطح سودمندی در فصلنامه کتاب 9/28 %، و در کتابداری 9/27 % است. 4) الگوی استنادی نویسندگان، مکان و سطح سودمندی استنادها در کل مجله های مورد بررسی متفاوت است