سلب اعتبار

مقدمه: خطاهای جدی و سوء رفتارهای پژوهشی، سلب اعتبار مقاله ها را پس از انتشار آن ها به دنبال خواهد داشت. هدف از پژوهش حاضر، بررسی مقاله های سلب اعتبارشده حوزه غدد درون ریز و متابولیسم طی سال های 1990 تا 2017 است. روش ها: پژوهش حاضر نوعی مطالعه کاربردی بوده و با رویکرد توصیفی و با استفاده از شاخص های علم سنجی انجام شده است. جامعه موردمطالعه را 106 مقاله سلب اعتبارشده حوزه غدد درون ریز و متابولیسم نمایه شده در پایگاه وب آو ساینس طی سال های 1990 تا 2017 تشکیل می دهد. یافته ها: در هر مجله موردبررسی، به طور میانگین 35/2 مورد سلب اعتبار طی بازه زمانی مذکور رخ داده است. میانگین شاخص سلب اعتبار مجله های موردبررسی 65/0 بود. بیشترین موارد سلب اعتبار مقاله ها مربوط به نشر مکرر (29 مورد) و دست کاری (23 مورد) بود. فاصله زمانی میان انتشار و سلب اعتبار مقاله های مجله های این حوزه به طور میانگین 4/49 ماه بود. بیشترین سهم در نگارش مقاله های سلب اعتبارشده حوزه غدد درون ریز و متابولیسم به نویسندگانی از کشور ایالات متحده (42 مورد) تعلق داشت. نتیجه گیری: سوء رفتارهای پژوهشی و سلب اعتبار مقاله ها در حوزه غدد درون ریز و متابولیسم به عنوان یک رشته بالینی نگران کننده است. اهتمام بیشتر متصدیان نشر علمی به سیاست های اخلاق نشر و آگاهی هر چه بیشتر پژوهشگران از مصادیق سوء رفتارهای پژوهشی در راستای کاهش جنبه های گوناگون این گونه رفتارها ضرورت دارد.

سلب اعتبار روشی ضروری برای تصحیح متون علمی و اطلاع رسانی به مخاطبان در مورد خطاهای قابل توجه رخ داده در بروندادهای علمی است. هدف مطالعه حاضر بررسی علم سنجی بروندادهای سلب اعتبار شده در حوزه روان شناسی نمایه شده در پایگاه استنادی وب آوساینس و شناسایی روند انتشاراتی آنها است. لذا با استفاده از رویکرد کمی و روش پیمایشی 382 مدرک سلب اعتبار شده حوزه روان شناسی با جستجوی پیشرفته در پایگاه وب آوساینس بدون درنظر گرفتن بازه زمانی خاص به روش سرشماری مورد مطالعه قرار گرفتند. ویژگی هایی از قبیل روند انتشاراتی و استنادی مدارک سلب اعتبار شده حوزه روان شناسی بر اساس سال، انواع زبان نگارش و قالب رایج انتشاراتی، حامیان مالی و پرتولیدترین ناشران و نشریه های مدارک سلب اعتبار شده حوزه روان شناسی شناسایی شده است. با توجه به نتیجه به دست آمده مشخص است که در سال 2020 بیشترین تعداد مدارک سلب اعتبار شده برابر با 31 مدرک است و با الگو برازش توانی روندی صعودی دارد که تا سال 2055 به دو برابر میزان خود می رسد. همچنین درصد بالایی از مدارک مورد حمایت مالی مؤسسه Fundamental Research Funds for The Central Universities  سلب اعتبار شده است. علاوه بر این بر اساس یافته ها تعداد مدارک سلب اعتبار شده یک نشریه با مجموع تعداد مدارک منتشرشده آن، تعداد استنادها و ضریب تمرکز خودارجاعی نرمال شده رابطه معنا دارد. اغلب این مدارک در قالب مقاله پژوهشی، انگلیسی و تماماً دسترسی آزاد منتشر شده اند؛ بنابراین بر اساس یافته های این پژوهش لازم است سیاست گذاران علمی ضمن جلوگیری از انتشار نادرست یا نفوذ داده هایی غلط به پژوهش های حوزه روانشناسی، به بررسی بیشتر در مورد سایر ابعاد مدارک سلب اعتبار شده این حوزه ادامه دهند تا از ورود مواردی مشابه به علم جلوگیری کنند.