سیف الله فضل اللهی قمشی

هدف این تحقیق، بررسی وضعیت عوامل دانش آفرینی و سیاست های شکل گیری و تقویت آنها در دانشگاه های دولتی استان بوشهر، از دیدگاه اعضای هیئت علمی است. روش تحقیق توصیفی - پیمایشی و جامعه آماری اعضای هیئت علمی دانشگاه های دولتی استان بوشهر در سال تحصیلی 92-93 بودند. برای تحلیل داده ها، علاوه بر روش های توصیفی از روش های استنباطی از جمله آزمون T برای مقایسه میانگین و تحلیل واریانس در قالب نرم افزار SPSS و EVIEWS استفاده شده است. نتایج نشان داد: راهبردهای مربوط به فرهنگ سازمانی و نظام آموزش و توانمندسازی، بر فرایند دانش آفرینی نقش مثبت داشته و در مورد ساختار سازمانی، ارتباط دانشگاه با جامعه و صنعت، نظام جذب نیروی انسانی، مراکز پژوهشی، نقش منفی راهبردهای فعلی بر فرایند دانش آفرینی پذیرفته شده است. همچنین بین دیدگاه آزمودنی ها در خصوص وضعیت مؤلفه های فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی، تجهیزات کالبدی، ارتباط با صنعت، ارتباطات علمی و بین المللی مراکز پژوهشی، در دانشگاه های بوشهر تفاوت معنی داری وجود ندارد. فرهنگ سازمانی، نظام آموزش و توانمندسازی و نظام ارزشیابی و جبران خدمات، به ترتیب دارای کمترین نقاط ضعف در میان عوامل دانش آفرینی می باشند.

هدف این مقاله ارزشیابی محتوای برنامة درسی اخلاق اسلامی دانشگاه ها از منظر استادان دروس معارف اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم است. روش تحقیق از نظر اهداف، «کاربردی» و به لحاظ شیوة جمع آوری اطلاعات، «توصیفی» از نوع «پیمایشی» و جامعة آماری 40 تن از استادان است که کل آنان به عنوان نمونة آماری انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسش نامة محقق ساخته حاوی 25 سؤال بسته پاسخ در طیف پنج درجه ای لیکرت با پایایی 0.89 مطابق آلفای کرانباخ استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، از روش های آمار «توصیفی میانگین»، «انحراف استاندارد»، «واریانس»، «ضریب پراکندگی» و «آزمون استنباطی Z تک گروهی» استفاده شد. یافته ها نشان داد: محتوای برنامة درسی اخلاق اسلامی دانشگاه ها با نیازها و اهداف منظور، فرهنگ، ایده آل ها و آرزوهای اجتماعی، استعداد و توانایی دانشجویان، نیازها و علایق آنان و اصول و قانونمندی های برنامه ریزی درسی کاملاً تناسب دارد که با اطمینان 0.99 و خطای 0.01تأیید شدند. وضعیت نسبی میزان تناسب محتوای برنامة درسی اخلاق اسلامی با اصول و قانونمندی های برنامه ریزی درسی بیش از ملاک های مربوط به تناسب محتوا با ارزش های اجتماعی و ویژگی ها و نیازهای فراگیران است.

دین نه تنها برنامه زندگى همه جانبه بشر، بلکه مهم ترین عامل توسعه جامعه و حاکمیت انسان بر سرنوشت خود از طریق مسئولیت پذیرى است. هدف تحقیق، بررسى رابطه دین باورى و مسئولیت پذیرى دانشجویان، و روش تحقیق توصیفى همبستگى است. جامعه آمارى، دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامى واحد قم و نمونه آمارى 362 نفر بودند که به شیوه تصادفى طبقه اى انتخاب شدند. ابزار جمع آورى اطلاعات دو پرسش نامه استاندارد، دین باورى و مسئولیت پذیرى، به ترتیب با پایایى معادل 75.0 و 79.0 براساس آلفاى کرانباخ بود. نتایج تحقیق نشان داد: 1. بین دین باورى و مسئولیت پذیرى دانشجویان رابطه وجود دارد و شدت همبستگى نیز در سطح اطمینان 95.0 معنى دار است. 2. بین میزان دین باورى دانشجویان دختر و پسر تفاوت معنى دارى وجود دارد. 3. بین میزان مسئولیت پذیرى دانشجویان دختر و پسر تفاوت معنى دارى وجود ندارد. 4. بین میزان دین باورى دانشجویان و انجام دادن اعمال اخلاقى رابطه مثبت وجود دارد. 5. بین میزان مسئولیت پذیرى دانشجویان و انجام دادن اعمال اخلاقى رابطه مثبت وجود دارد.

هدف: این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت بندی عوامل تأثیرگذار در مسئولیت پذیری دانشجویان از دیدگاه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم انجام شده است. روش: تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ شیوه جمع آوری اطلاعات، توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری، 4000 دانشجوی کارشناسی نیمسال دوم تحصیلی 94-93 و نمونه آماری شامل 362 نفر بودند که طبق جدول برآورد حجم نمونه، از روی حجم جامعه مورگان و کرجسی و به شیوه تصادفی ساده انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته حاوی 25 مؤلفه در طیف پنج درجه ای لیکرت با پایایی 0.83 مطابق آلفای کرانباخ استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها علاوه بر آمار توصیفی، از آزمون استنباطی Z تک گروهی استفاده شد. یافته ها: اعتماد اساتید بر توانمندی ها و تلاش دانشجویان، نحوه برخورد اساتید با مسئولیتها و تکالیف درسی دانشجویان، میزان مسئولیت پذیری مدیران و کارکنان و اساتید دانشگاه، برنامه های درسی پنهان(اعمال و رفتار استادان، کارکنان و ...)، نحوه ارزشیابی اساتید از دانشجویان، مسئولیت پذیری والدین در قبال فرزندان، عدالت آموزشی و پرهیز از تبعیض و خویشاوندنوازی اساتید، مشارکت دانشجویان در کارهای گروهی مانند انجمن، بسیج و ...، مشارکت دانشجویان در برنامه ریزی و تصمیم گیری ها، احساس امنیت اجتماعی توسط دانشجویان به ترتیب از اولویت دارترین عوامل در مسئولیت پذیری دانشجویان شناخته شدند. نتیجه گیری: مسئولیت پذیری دانشجویان نمود عینی نحوه عملکرد و رفتار متولیان امور فرهنگی و تربیتی به ویژه استادان و کارکنان دانشگاه هاست#,

هدف این تحقیق بررسی ضرورت های برخورداری دانشگاه اسلامی از مؤلّفه ها و ویژگی های دانشگاه یادگیرنده و چالش های پیش روست. روش تحقیق «توصیفی – تحلیلی» و «اسنادی» براساس دیدگاه ها و نقطه نظرات اندیشمندان حوزة مدیریت آموزشی و آموزش عالی است. یافته ها نشان داد: 1. شعار اصلی دانشگاه یادگیرنده «یادگیری از عمل و عمل مبتنی بر یادگیری، تواضع در یادگیری و سخاوت در آموزش» با مبانی دانشگاه اسلامی کاملاً تناسب دارد. 2. دانشگاه یک نهاد حیاتی در فرایند توسعة هر ملت و نقطة تلاقی سه قلمرو «فرهنگ»، «قدرت» و «دانش» است. بی تردید، نظام آموزشی و دانشگاه اسلامی در ظرف جامعه و فرهنگ عمل می کند و با آن داد و ستد مستمر دارد. 3. در عصر دانایی، تنها چیزهایی در زندگی ثابت می مانند که پیوسته در حال تغییر باشند. بنابراین، حفظ فرهنگ پرورش حرفه ای و واکنش سریع نسبت به تغییرات، خلق فرهنگ یادگیری است. یعنی فرهنگی که برای ایجاد تغییر، به سریع ترین شکل ممکن ساختار یافته و به عنوان مزیت رقابتی پایدار دانشگاه ها به شمار می رود. دانشگاه ها و به ویژه دانشگاه اسلامی، برای ماندن در وضعیت رقابتی، باید خود را به مؤلفه های دانشگاه یادگیرنده مجهز سازند. 4. باتوجه به تکیة دانشگاه اسلامی بر دو بنیاد فرهنگ و رهبری ارزشی و «وابستگی وجودی دانشگاه یادگیرنده به زیرساخت های فرهنگی الگوهای ذهنی، یادگیری گروهی و تسلّط فردی) و رهبری (بینش مشترک و تفکر نظام مند» برخورداری این دانشگاه از ویژگی های دانشگاه یادگیرنده دور از دسترس نیست. لازمة تبدیل دانشگاه اسلامی به یک دانشگاه یادگیرنده، جای گزینی رهبری تسهیل کننده و تحول گرا به جای رهبری کنترل کننده است.

هدف پژوهش حاضر،واکاوی اصول و روش های تربیت اخلاقی از دیدگاه امام علی7و ژان ژاک روسو است. حضرت علی7اوّلین پیشوای شیعیان، نکات برجسته ای را دربارهٔ تربیت اخلاقی بیان فرموده اند. از سوی دیگر، ژان ژاک روسو مربی و دانشمند برجستهٔ غربی نیز، آراء اخلاقی مهمی را دربارهٔ تربیت اخلاقی کودکان بیان می نماید. روش پژوهش، توصیفی- تحلیل اسنادی و از روش فیش برداری برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. بدین منظور مطالب از منابع دست اوّل هر دو صاحب نظر (نهج البلاغه، امیل) و هم چنین منابع مرتبط انتخاب و استفاده شده است. نتایج پژوهش حکایت از آن دارد که اصول مشترک تربیت اخلاقی امام علی7 و روسو به ترتیب عبارتند از: تربیت اخلاقی تدریجی، تربیت اخلاقی آزادمنشانه و تربیت اخلاقی الگوگیری. روش های تربیت اخلاقی امام علی7عبارتند از: روش حکمت، روش عقلانی و روش تربیت منفی. از روش های تربیت اخلاقی روسو هم می توان به روش تجربی، روش عقلانی و روش تربیت منفی اشاره نمود.

هدف: تحقیق حاضر با هدف شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر در مسئولیت گریزی دانشجویان با رویکردی به عملکرد کارکنان، مدیران و استادان به عنوان برنامه های درسی پنهان از دیدگاه دانشجویان انجام گرفت. روش: روش تحقیق از نظر اهداف، کاربردی و به لحاظ شیوه جمع آوری اطلاعات توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری کل دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم در نیمسال اول سال تحصیلی 93-92 و نمونه آماری شامل تعداد 320 نفر از آنان بودند که بر اساس جدول برآورد حجم نمونه از روی حجم جامعه مورگان وکرجسی به شیوه تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته حاوی تعداد30 مؤلفه بسته پاسخ در طیف پنج درجه ای لیکرت با پایایی 86/0 مطابق آلفای کرانباخ و برای تجزیه و تحلیل داده ها علاوه بر روشهای آمار توصیفی از آزمون استنباطی T تک گروهی استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان داد احساس نوعی خویشاوندنوازی و تبعیض، تعارض در گفتار و کردار کارکنان و مدیران، تأکید بر ارائه اطلاعات به جای فعالیت یادگیرنده(دانشجو) در نظام آموزشی، ضعف الگوهای علمی و مدیریتی در دانشگاه، غالب بودن فرهنگ تلاش برای رفع مشکلات فردی به جای گروهی، وفادار نبودن کارکنان و مسئولان به قول و قرارها، فردی بودن نحوه تصمیم گیری مدیران، به ترتیب از اولویت دارترین عوامل مؤثر در مسئولیت گریزی شناخته شدند. نتیجه گیری: مسئولیت پذیری یا مسئولیت گریزی محصول نحوه عملکرد، رفتار و کردار کارکنان، استادان و مدیران دانشگاه به عنوان برنامه درسی پنهان است.

هدف پژوهش اولویت بندی عوامل خانوادگی مؤثر در تربیت دینی فرزندان بر اساس دیدگاه والدین دانش آموزان و روش تحقیق توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری والدین 4000 نفر از دانش آموزان مدارس راهنمایی دخترانه منطقه دو آموزش و پرورش قم بودند که 351 نفر از آنان بر اساس جدول براورد حجم نمونه از روی جامعه مورگان و کرجسی به شیوه تصادفی ساده به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته حاوی 20 عامل در طیف سؤالات آرایش رتبه ای با پایایی 878/0 مطابق آلفای کرانباخ استفاده شد؛ تجزیه و تحلیل اطلاعات بر اساس آزمون Z تک گروهی نشان داد که اولاً تمامی عوامل مورد مطالعه نمره Z بزرگتر از Z بحرانی در سطح اطمینان 99/0 برای آزمون یک دامنه به دست آورده اند. ثانیاً از دیدگاه والدین تلاش به منظور کسب روزی حلال در امرار معاش، تشویق فرزندان به صداقت و راستگویی، رعایت حق الناس، اعتقاد به وحدانیت خداوند متعال، افزایش و تقویت روحیه گذشت و فداکاری توسط والدین و پایبندی خانواده به روحیه عدالت گرایی و عدالت خواهی به ترتیب از مؤثرترین و اولویت دارترین عوامل خانوادگی تأثیرگذار در تربیت دینی فرزندان شناخته شد و پایبندی والدین به شئون اسلامی، التزام والدین به روزه داری در ماه رمضان، رعایت دستورهای دینی توسط والدین، برپاداشتن نماز توسط والدین در زمان مناسب، شرکت والدین در نماز جماعت و محافل قرآنی در الویتهای انتهایی قرار گرفت.

هدف این نوشتار، واکاوی عوامل بازدارندة پژوهش در نظام آموزشی حوزه و اولویت بندی راهکارهای برون رفت از آن، بر اساس دیدگاه طلبه های سطح سه و چهار حوزة علمیة قم است. روش این پژوهش توصیفی پیمایشی است و جامعة آماری آن شامل طلبه های سطح سه و چهارحوزة علمیة قم بود که شمار 260 نفر از آنان به شیوه تصادفی ساده به عنوان گروه نمونة آماری انتخاب شدند. داده های موردنیاز با پرسشنامه ای محقق ساخته و با پایایی 87/0 بر مبنای مقیاس درجه بندی پنج سطحی لیکرت و آرایش رتبه ای جمع آوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها علاوه بر روش های توصیفی، از آمار استنباطی درحد آزمون «Z» یک گروهی و تحلیل واریانس یک راهة «F» استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که به ترتیب، عوامل مربوط به سیاست گذاری نظام تحقیقاتی، فرهنگی، فردی (فنی و تخصصی)، اداری ساختاری، نحوة ارائة خدمات پژوهشی و انگیزشی، نقش بازدارندگی دارند و تفاوت میزان شدت بازدارندگی عوامل گوناگون مطالعه شده نیز معنا دار است. ایجاد نظام تشویق آثار منتشرشده، باز نگری نظام ارزیابی فعالیت های تحقیقاتی، افزایش نشریه های تخصصی و آموزش و ارتقای توانمندی های علمی و عملی در زمینة پژوهش، به ترتیب، از مهم ترین و اولویت دارترین راهکارهای برون رفت شمرده می شوند.

هدف این پژوهش، بررسی عوامل جذب دانش آموزان به نماز جماعت مدارس می باشد. روش تحقیق، توصیفی پیمایشی بوده و جامعه آماری، دانش آموزان مدارس راهنمایی ناحیه دو آموزش و پرورش قم می باشند که 360 نفر از آنها به صورت تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسش نامه محقق ساخته، با پایایی 81/0 است. تحلیل اطلاعات براساس آزمون های خی دو، Z تک گروهی و T برای میانگین دو گروه مستقل، نشان داد: 1. بین عوامل جذب دانش آموزان مدارس دخترانه و پسرانه به نماز جماعت تفاوت معناداری وجود دارد. 2. گرایش های مذهبی و مشارکت والدین و متولیان مدارس در نماز جماعت، انگیزه حضور دانش آموزان را افزایش می دهد. 3. بین شناخت دانش آموزان از فواید نماز و نماز جماعت، و مشارکت آنان در مجالس مذهبی، با رویکرد آنان به نماز جماعت مدارس رابطه مثبت وجود دارد. 4. نحوه تقویت و تفویض مسئولیت برگزاری نماز جماعت به آنان، در افزایش علاقه و مشارکت در نماز جماعت مؤثر است. 5. بین شخصیت و نفوذ امام جماعت و نوع ارتباط او با فراگیران، امکانات، شرایط نمازخانه ها و گرایش دانش آموزان به نماز جماعت رابطه معنی داری وجود دارد.

هدف تحقیق حاضر، بررسی رابطه بین «دین باوری»، «عزت نفس» و «پیشرفت تحصیلی» دانشجویان دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قمو روش تحقیق، توصیفی از نوع همبستگی است. 246 نفر به صورت تصادفی طبقه ای انتخاب گردید و از طریق دو پرسشنامه «عزت نفس» کوپر اسمیت با پایایی 81/0 و «دین باوری» آلپورت با پایایی76/0 اطلاعات گردآوری شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، از آزمون های همبستگی پیرسون، T کندال، T برای مقایسه میانگین دو گروه مستقل و Z فیشر و تحلیل واریانس یک راهه استفاده شد. بعضی از یافته های پژوهش عبارت است از اینکه: 1. رابطه «دین باوری» با «عزت نفس» و «پیشرفت تحصیلی» مثبت است، اما معنادار نیست. 2. رابطه «عزت نفس» و «پیشرفت تحصیلی» مثبت است، اما معنادار نیست. 3. همبستگی بین «عزت نفس» و «دین باوری» در دانشجویان دختر و پسر تفاوت معناداری ندارند. 4. همبستگی بین «دین باوری» و «پیشرفت تحصیلی» پسران و دختران، تفاوت معناداری ندارند.

هدف پژوهش، بررسی وضعیت استقرار مدیریت دانش در دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم از دیدگاه اعضاء هیئت علمی می باشد. روش تحقیق از نظر اهداف کاربردی و به لحاظ شیوه جمع آوری اطلاعات، توصیفی از نوع پیمایشی است و جامعه آماری شامل 149 نفر می باشد که تعداد 80 نفر از آنان به شیوه تصادفی طبقه ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه مدیریت دانش با 28 گویه در سه محور؛ فنی، فرهنگی و مدیریتی با ضریب پایایی 91/0 بود. تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان می دهد که از نظر زیرساخت های فنی و حرفه ای، فرهنگ سازمانی و مدیریتی وضعیت مناسبی برای استقرار مدیریت دانش در دانشگاه آزاد اسلامی وجود ندارد و نیازمند توجه جدی مدیران دانشگاه است. در پایان با توجه به نتایج حاصله، پیشنهاداتی برای بهبود بخشیدن به وضعیت ارائه شده است. 

پژوهش حاضر به بررسی عوامل بازدارندة مؤثر بر پژوهش های دانشجویی پرداخته است. روش تحقیق توصیفی ـ پیمایشی و جامعة آماری شامل 700 نفر از دانشجویان دانشکده تربیت معلم دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم هستند که 200 نفر از آنان، به شیوة تصادفی طبقه ای به عنوان گروه نمونه انتخاب شدند. داده های موردنیاز از طریق پرسش نامه محقق ساخته، با پایایی 91/0 بر مبنای مقیاس درجه بندی 5 سطحی لیکرت جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس آزمون خی دو نشان داد که به ترتیب عوامل فردی (فنی و تخصصی)، انگیزشی، نحوة ارائه خدمات پژوهشی، اداری - ساختاری و فرهنگی در پژوهش های دانشجویی نقش بازدارندگی دارند. پایین بودن علاقه به پژوهش، برگزار نشدن کارگاه های روش تحقیق، تأکید بر آموزش محوری به جای پژوهش محوری، کمبود نشریات و منابع مرجع حوزه تخصصی رشته ها، فقدان قوانین مشخص برای ارزیابی فعالیت های پژوهشی دانشجویان و عدم دسترسی به استادان مجرب برای راهنمایی پژوهش دانشجویی از اولویت دارترین موانع هستند.

هدف ارزیابی وضعیت دانشگاه آزاد اسلامی ودانشگاه قم بعنوان سازمان یادگیرنده پیشرو ازدیدگاه اعضای هیات علمی ، وروش پژوهش توصیفی ازنوع پیمایشی است.جامعه آماری اعضای هیات علمی دودانشگاه بودند که تعداد206نفر ازآنان بر اساس جدول برآورد نمونه ازروی حجم جامعه مورگان وکرجسی وبه شیوه تصادفی طبقه ای وساده به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات آزمون سریع برای تشخیص سازمان یادگیرنده(FLO) باب گانز، حاوی تعداد11سوال بسته پاسخ در طیف لیکرت با پایایی0.79می باشد تجزیه وتحلیل اطلاعات براساس روشهای آمار توصیفی وآزمون های استنباطیZتک گروهی و Tبرای مقایسه میانگین دو گروه مستقل نشان داد:1-دانشگاه آزاد اسلامی ودانشگاه دولتی قم از نظرمعیارهای ارزیابی از وضعیت مناسبی بعنوان سازمان یادگیرنده پیشرو برخوردار نیستند.2- بین وضعیت دو دانشگاه در برخورداری از معیارهای سازمان یادگیرنده پیشرو تفاوت معنی داری وجود ندارد3-از دیدگاه اعضای هیات علمی دانشگاههای مذکور ، هیچکدام از معیارهای ارزیابی نمرهZ بالاتر از Zبحرانی بدست نیاوردند.

هدف این تحقیق شناسایی و طبقه بندی رهیافت های فرهنگی و مدیریتی توسعه تولیدات علمی در دانشگاه ها براساس دیدگاه اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم است. روش تحقیق علاوه بر تحلیل اسنادی، توصیفی از نوع پیمایشی و همبستگی است. جامعه آماری شامل کل اعضای هیأت علمی، و نمونه آماری 60 نفر از آنان بودند که به روش تصادفی طبقه ای و ساده انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته دارای اعتبار صوری مطابق نظرات متخصصان موضوعی بود و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از میانگین، همبستگی رتبه ای اسپیرمن براون، Tکندال و zفیشر استفاده گردید. یافته ها نشان داد از اولویت دارترین رهیافت ها به ترتیب میتوان به تدوین استراتژی و نقشه کلان علمی، رسیدگی به وضعیت معیشتی اندیشمندان، اعمال سیاست های واقع بینانه و مشخص برای فعالیت های پژوهشی، ترسیم اهداف روشن و مبتنی بر تعامل علم و جامعه، فرهنگ سازی برای ایجاد یک جامعه علمی به معنای واقعی کلمه و نهادینه شدن علم، سپردن مدیریت مراکز علمی به افراد فرهیخته و برخوردار از مشی علمی، رهیدن از قوانین سخت و بازدارنده اداری به ویژه برای استخدام نخبگان و ارتقای فرصت های مطالعاتی، استقرار حاکمیت قانون به جای سلایق شخصی، بهینه سازی بهره گیری از منابع و امکانات، و پرهیز از مدیریت سیاسی و جناحی در مراکز علمی اشاره کرد.

هدف: هدف تحقیق حاضر، شناسایی و طبقه بندی راهکارهای اسلامی شدن دانشگاه ها بر اساس دیدگاه استادان دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم بوده است. روش: روش تحقیق علاوه برتحلیل اسنادی منابع، توصیفی از نوع پیمایشی و همبستگی است. جامعه آماری شامل کل استادان شاغل به تدریس دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم در نیمسال دوم سال تحصیلی 89-88 است که از بین آنان نمونه ای به حجم 80 نفر به صورت تصادفی طبقه ای انتخاب شد. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه ای حاوی تعداد 15 راهکار به همراه یک سوال بازپاسخ بودکه ازآزمودنی ها می خواست پس ازمطالعه هر راهکار، به تناسب اهمیت، از 1 تا 5 نمره گذاری کنند. اعتبار صوری پرسشنامه با نظرات مشورتی متخصصان موضوع انجام شده است. یافته ها: نشان داد از اولویت دارترین راهکارها به ترتیب می توان به : 1. به کارگیری مدیران متعهد، متدین و حساس به مبانی و ارزش های اسلامی برای اداره دانشگاه ها؛ 2. بازسازی نظام فرهنگی دانشگاه ها متناسب با ارزش های اسلامی، به همراه احیای سنت بحث آزاد و ایجاد فضای سالم و امن برای طرح مباحث فرهنگی – اجتماعی و سیاسی؛ 3. توسعه استقلال فکری وخودباوری علمی اندیشمندان و دانشگاهیان؛ 4. تجدید نظر در معیارهای جذب و گزینش دقیق و سازمان یافته استادان و ارتقای بینش سیاسی و اجتماعی اعضای هیئت علمی؛ 5. تبین و ایجاد اجماع بر روی شاخص های دانشگاه اسلامی بین اندیشمندان و بازسازی بنیادین نظام آموزشی و پژوهشی متناسب با ارز ش های مذهبی جامعه اشاره کرد. همچنین بین رتبه بندی استادان دروس معارف اسلامی، استادان سایر دروس دانشگاهی، علوم انسانی و علوم پایه، همبستگی معنی داری در سطح اطمینان 99 درصد (01/0= α) ملاحظه نشد. نتیجه گیری: به نظر می رسد اجماع کامل بین اندیشمندان حوزه های مختلف علمی، به خصوص استادان دروس حوزوی، استادان علوم انسانی، مدرسان علوم پایه و ... اتفاق نظر در خصوص چگونگی فرایندعملیاتی شدن مسئله وجود ندارد و بسیاری از استادان هنوز به حل مسئله اعتقاد راسخ ندارند. بنابر این، مسئله «اسلامی شدن» باید به یک فرهنگ عمومی و تلقی «اسلامی شدن دانشگاه ها» به عنوان وظیفه انحصاری سازمان یا نهاد خاصی به یک ارزش اجتماعی مبدل شود.

هدف تحقیق حاضر، شناسایی معیارهای دانشگاه اسلامی از دیدگاه استادان دروس معارف اسلامی است. روش تحقیق، توصیفی ـ پیمایشی است و جامعه آماری، استادان دروس معارف اسلامی دارای مجوز تدریس از معاونت امور اساتید نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قم در نیم سال اول سال تحصیلی 90ـ89 بودند که کل آنان (40 نفر) به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته حاوی 18 معیار در مقیاس آرایش رتبه ای و با پایایی 87 درصد است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، علاوه بر روش های آمار توصیفی، از آمار استنباطی در حد آزمون Zبرای مقایسه یک میانگین با یک عدد ثابت استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد: 1. تعداد 17 معیار، نمره Zبیشتر از Zبحرانی در سطح اطمینان 99/0 و 01/0 = کسب کرده و مورد تأیید قرار گرفت. 2. میانگین همه معیارها از حد متوسط مورد انتظار بزرگ تر بود. 3. از دیدگاه استادان معارف اسلامی، رعایت حجاب اسلامی در محیط دانشگاه، نهادینه شدن ارزش های اسلامی در بین دانشجویان و استادان، برخورداری از استادان متعهد و متخصص و آشنا به مبانی دینی، داشتن مدیران متعهد و ملتزم به مبانی دینی، متون درسی مبتنی بر معارف اسلامی، وجود قوانین مبتنی بر فرهنگ اسلامی، به ترتیب از مهم ترین و اولویت دارترین معیارهای دانشگاه اسلامی است.

تحقیق حاضر به بررسی راهکارهای برون رفت از موانع فرهنگی تولید علم در دانشگاه ها و رتبه بندی آن از دیدگاه اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم میپردازد. روش تحقیق، توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری دربرگیرنده همه اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم است که از بین آنها نمونه ای 60 نفری به شیوه تصادفی ساده انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته حاوی ده مؤلفه از نوع آرایش رتبه ای و دو سؤال باز استفاده شد. تجزیه و تحلیل اطلاعات نشان داد موانع فرهنگی از مهم ترین موانع مؤثر در تولید و توسعه علم در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی است و برنامه ریزی جامع برای فرهنگ سازی و ایجاد شیوه های مناسب تولید علم (تبدیل علم پژوهی به فرهنگ عمومی) مناسب ترین راهبرد برای تولید علم است. همچنین تشکیل کرسیهای نظریه پردازی و نقد و مناظره علمی و حمایت از اجتهاد علمی، و تغییر رویکردهای مدیریتی در اعمال سیاست مقدم شمردن انسان ها بر راهبردها و حفظ و ارتقای استقلال، آزادگی علمی و ثبات شغلی محققان و دانشگاهیان، تغییر الگوهای اداره دانشگاه ها از دیوان سالاری سیاسی به مشارکتی و تلفیقی، درونیشدن نیاز به علم و تبدیل و تولید نظریه و فکر به یک ارزش عمومی در دانشگاه ها، به ترتیب از اولویت دارترین راهکارهای برون رفت از موانع فرهنگی تولید علم در دانشگاه هاست.

نیازسنجی نه تنها جایگاه ویژه ای در تحقیقات آموزشی دارد، بلکه از مقدماتی ترین فعالیت های برنامه ریزی و طراحی آموزشی در الگوهای کمپ، انستیتو توسعه آموزشی، تهیه نظام های آموزشی و آموزش معیاری محسوب می شود. نیازسنجی زمینه ساز پدیدآیی استراتژی ها، سیاست ها، اهداف و فعالیت های منطقی برای پوشش نیازها است. هدف از این نوشتار، معرفی روش ها و تکنیک های کاربردی نیازسنجی به صورت جامع، برای استفاده برنامه ریزان، دانش پژوهان و دانشجویان است. بنابراین، ماهیت، اهداف و فرایند روش های هدف محور به همراه تکنیک های کلاسیک، استقرایی، قیاسی، پیشنهادی کلاین؛ روش های توافق محور به همراه دلفی، فیش باول، تل استار و روش های مسئله محور به همراه درخت خطا، رویداد مهم، آزمون وظایف کلیدی و تجزیه و تحلیل شغل و روش های ترکیبی در سطح فراسوی کلان، کلان متمرکز، خرد- منطقه ای و خرد- مدرسه ای مورد مطالعه قرار گرفته است.